Файл: Дипломды Жмыс 5B021000 шетел филологиясы аылшын тілі.docx
Добавлен: 28.03.2024
Просмотров: 41
Скачиваний: 0
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Қазақстан Республикасының Ғылым және білім министрлігі
«Л. Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті» КеАҚ
Рузабекова Аружан Талгатовна
Ағылшын және қазақ тілдеріндегі бейресми тілдік өзара әрекеттестіктің ерекшеліктері (студенттік достық мысалында)
тақырыбында
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
«5B021000 –Шетел филологиясы ағылшын тілі» мамандығы
Нұр - Сұлтан, 2022
Қазақстан Республикасының Ғылым және білім министрлігі
Л. Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті
«Қорғауға жіберілді»
Факультет деканы
_________ А.Б. Бейсенбай
«__» ______________2022жыл
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
Кеңістік қатынастардың ағылшын тіліндегі лингвистикалық тәсілдері
«5B021000 –Шетел филологиясы: ағылшын тілі»мамандығы
Орындаған _______________ Рузабекова А. Т.
(қолы)
Ғылыми жетекші _______________ Кенжигожина К.С
PhD, доцент м. а. (қолы)
Кафедра жетекшісі _______________ Бижкенова А. Е.
ф.ғ.д., профессор (қолы)
Нұр-Сұлтан, 2022
Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті» КеАҚ
Филология факультеті
Шетел филологиясы кафедрасы
«5В021000 – Шетел филологиясы: ағылшын тілі» мамандығы
«Қорғауға жіберілді»
Кафедра меңгерушісі
_________ А. Е. Бижкенова
«__» ______________2022 жыл
Дипломдық жұмысты (жобаны) орындауға арналған
ТАПСЫРМА
Студент Рузабекова Аружан Талгатовна
4 курс, ШФА-41 тобы, «5В021000 – Шетел филологиясы: ағылшын тілі» мамандығы, күндізгі оқу бөлімі
- Дипломды жұмысының тақырыбы Ағылшынжәнеқазақтілдеріндегі бейресми тілдік өзара әрекеттестіктің ерекшеліктері (студенттік достық мысалында)
№47 ректордың бұйрығымен бекітілген «14» қаңтар 2022ж.
-
Білім алушының аяқталған жұмысты тапсыру мерзімі «_»2022ж. -
Жұмысқа қажетті бастапқы деректер: заманауи ғылыми әдебиеттердің көптеген дереккөздері, соның ішінде заманауи басылымдар, аудиожазбалар, дипломдық жұмыс тақырыбындағы ғылыми еңбектер паудаланылды. -
Дипломдық жұмыста жасалатын тақырыптар тізімі:
-
Отандық және шетелдік ғалымдардың еңбектеріндегі ауызекі сөйлеуді зерттеу; -
Студенттік ортадағы достық қырым-қатынастың ерекшеліктері; -
Ауызекі сөйлеуді талдаудың заманауи әдістері; -
Ағылшын және қазақ тілдерінің бейресми ауызекі сөйлеуіне зерттеу жүргізу әдістемесі; -
Жастардың қазақ тіліндегі ауызекі сөйлеуін талдау; -
Жастардың ағылшын тіліндегі ауызекі сөйлеуін талдау; -
Қазақ және ағылшын тіліндеріндегі жастардың ауызекі сөйлеуін салыстырмалы түрде талдау.
Графикалық материалдар тізбесі (сызбалар, кестелер, диаграммалар және т.б.)
Кестелер:
-
Ғалымдардың зерттеулері бойынша анықталған ауызекі сөйлеу белгілерінің ерекшеліктері -
Улановский А. М. ауызекі тілді талдауға құрастырған модель элементтері -
Ауызекі сөйлеуді талдаудың белгілері -
Ауызекі сөйлеудің талдау моделі -
Ауызекі сөйлеуді зерттеуге арналған транскрипция -
Қазақ тіліндегі ауызекі сөйлеуінің лексико-грамматикалық ерекшеліктері -
Ағылшын тіліндегі ауызекі сөйлеудің лесико-грамматикалық ерекшеліктері
Ұсынылатын негізгі әдебиеттер тізімі:
-
А.М. УЛАНОВСКИЙ. МНОГОМЕРНАЯ РЕАЛЬНОСТЬ РАЗГОВОРА: ПОДХОДЫ И ИССЛЕДОВАНИЯ. Вопросы психологии. 2017. № 1. -
Henne H., Rehbock H. Einfuhrung in die Gesprachsanalyse. – 4. Aufl. – Berlin; New York, 2001. -
Hymes Dell On Communicative Competence in J. B. Pride and Janet Holms, Sociolinguistic. Harmondsworth: Penguin, стр-269-93. -
Макаров, М.Л. Основы теории дискурса. — М. : ИТДГК Гнозис, 2003. -
Dumas B. K., Lighter J. Is slang a word for linguists? // American speech. – Durham: Duke university press, 1978.-Vol. №-1 стр-5-17
-
Жұмыс бойынша кеңестер (оларға қатысты жұмыс бөлімдерін көрсете отырып)
| Бөлімнің (тараудың) нөмірі, атауы | Ғылыми жетекші, Консультант | Тапсырманы алу мерзімі | Тапсырма берілді (қолы) | Тапсырма қабылданды (қолы) |
| Дипломдық жұмыстың тақырыбын негіздеу | Кенжигожина К. С. | 01.10.2021 | | |
| Тақырып негізінде материал жинақтау | Кенжигожина К. С. | 25.11.2021 | | |
| Кіріспе | Кенжигожина К.С. | 02.12.2021 | | |
| Теориялық бөлім Жастардың ауызекі сөйлеуінің негіздері | Кенжигожина К. С. | 25.03.2022 | | |
| Практикалық бөлім Студенттік ортадағы жастардың ауызекі сөйлеуін талдау | Кенжигожина К. С. | 19.04.2022 | | |
| Қорытынды | Кенжигожина К.С. | 28.04.2022 | | |
| Норма бақылау | Кенжигожина К.С. | 16.05.2022 | | |
-
Диплом жұмысын жазу және рәсімдеу бойынша күнтізбелік жоспар-кесте:
| № | Жұмыс кезеңі | Орындау мерзімі | Ескертпе |
| 1 | Дипломдық жұмыс тақырыбының бекітілуі | | |
| 2 | Дипломдық жұмысқа қатысты материалдар жинау | | |
| 3 | Дипломдық жұмыстың теориялық бөлігін дайындау (1 бөлім) | | Практикаға кеткенге дейін |
| 4 | Дипломдық жұмыстың талдамалық бөлімін дайындау (2 бөлім) | | Практика кезінде |
| 5 | Дипломдық жұмыстың толық мәтінінің жоба нұсқасын дайындау | | Практика аяқталғаннан кейінгі бірінші аптада |
| 6 | Дипломдық жұмысты алдын ала қорғауға ұсыну | | Шолу дәрістері (консультациялар) кезінде |
| 7 | Дипломдық жұмысты рецензияға ұсыну | | |
| 8 | Ғылыми жетекшінің пікірімен және рецензиясымен дипломдық жұмыстың түпкілікті нұсқасын ұсыну | | |
| 9 | Дипломдық жұмысты қорғау | | МАК кестесіне сәйкес |
Тапсырманың берілген күні «_»2022 ж.
Ғылыми жетекші
ф.ғ.д., профессор Кенжигожина К. С.
Тапсырманы қабылдады: студент Рузабекова А. Р.
Мазмұны
Кіріспе............................................................................................................4
І бөлім Жастардың ауызекі сөйлеуінің теориялық зерттеу негіздері
1.1 Отандық және шетелдік ғалымдардың еңбектеріндегі ауызекі сөйлеуді зерттеу.............................................................................................6
1.2 Студенттік ортадағы достық қарым-қатынастың ерекшеліктері...............................................................................................11
1.3 Ауызекі сөйлеуді талдаудың заманауи әдістері..........................................................................................................16
Қорытынды..................................................................................................23
ІІ бөлім Студенттік ортадағы жастардың ауызекі сөйлеуін талдау
2.1 Ағылшын және қазақ тілдерінің бейресми ауызекі сөйлеуіне зерттеу жүргізу әдістемесі..........................................................................25
2.2 Жастардың қазақ тіліндегі ауызекі сөйлеуін талдау.................26
2.3 Жастардың ағылшын тіліндегі ауызекі сөйлеуін талдау..........36
2.4 Қазақ және ағылшын тіліндеріндегі жастардың ауызекі сөйлеуін салыстырмалы түрде талдау........................................................45
Қорытынды..................................................................................................49
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі...............................................................52
КІРІСПЕ
Бұл дипломдық жұмыс ағылшын және қазақ жастарының ауызекі тілін теориялық эксперименттік зерттеуге арналған. Жастар қоғамы-адамның маңызды аспектілерінің бірі және шетелдік және отандық зерттеушілердің назарын аударады. Сонымен қатар, жастар қауымдастығы өмір сүре алмайтын тілдің әртүрлі функционалды салаларының өзара әрекеттесуі мен өзара әрекеттесуі үнемі қызығушылық тудырады. Олардың ішіндегі ең көрнектісі – ауызекі сөйлеу ерекшеліктері.
Зерттеу жұмысының өзектілігі сөйлеу процесіндегі танымдық қабілеттерді, жастардың бір-бірімен сөйлеу әрекеті қаншалақты бейресми болатындығын анықтауға негіз бола алады. Ауызекі сөйлеуді екі адресат немесе қандай да бір этникалық мәдениет өкілі болып табылатын жастардың қатысуынсыз қарастыру мүмкін емес. Сонымен қатар, бейресми ауызекі сөйлеу тіліне қатысты теориялық және практикалық зерттеулердің тек басқа елдерде дамуына ықпалын тигізіп қана қоймай, қазақ тілінде де жасалатын лингвистикалық зерттеулердің көбеюіне түрткі бола алады. Себебі, қазақ тілінде жастар дискурсы жөніндегі зерттеулер өте аз. Тек ауқымды жұмыс ретінде отандық ғалым Бекжанова.Ж.Е. еңбегін атап өтуге болады. Болашақта түрлі әлеуметтік топтарға жататын адамдардың арасындағы ауызекі сөйлеу тілінің ерекшеліктерін тереңірек зерттеуге және коммуникация барысында орын алатын достық қарым-қатынастағы лингвистикалық ерекшеліктерді анықтауға мүмкіндік береді.
Зерттеу жұмысының жаңалығы Улановский А. М. Хенне Г. мен Ребок Г. (Henne, Rehbock ) және Хаймс Д. (Hymes Dell) ғалымдардың еңбектеріне сүйене отырып, ағылшын және қазақ тілінің жастар арасындағы ауызекі сөйлеуді талдауға арналған анализ схемасын құрастырдық.
Зерттеу жұмысының мақсаты ағылшын және қазақ тілдерінің жастар арасындағы бейресми ауызекі сөйлеу байланысын зерттеу.
Зерттеу жұмысының міндеттері
- Ауызекі сөйлеу мәселелері, жастар дискурсы бойынша әдебиеттерге теориялық шолу;
- Студенттер арасында достық қарым-қатынасты талдау схемасын әзірлеу;
- Студенттердің достық қарым-қатынасын талдау.
Зерттеу нысаны студенттердің бейресми ауызекі сөйлеу қарым-қатынасының ерекшеліктері.
Зерттеу пәні студенттік достық қарым-қатынастың ерекшеліктерін талдау.
қазіргі жастардың ағылшын және қазақ тілдерінің ауызекі сөйлеу тілін бейресми сипатта орын алған аудиожазбалар арқылы зерттеу.
Теориялық маңыздылығы. Зерттеу барысында ағылшын және қазақ тілдеріндегі достық қарым-қатынастың лингвистикалық ерекшеліктері жайлы зерттеу жұмыстары туралы ой пікірлермен, жаңа тұжырымдармен толықтырылды. Жұмыста кеңінен пайдаланып зерттелген жастардың бейресми қарым-қатынасын дамытуға, ағылшын мәдениет өкілдерімен тез тіл табысуға көмектеседі деген ойдамыз.
Практикалық маңыздылығы. Зерттеу жұмысының практикалық деректері ағылшын тілінің бейресми байланыс саласының теориялық әдістемесі ретінде, теориялық курстарда қосымша материал ретінде, ағылшын және қазақ тілін оқып үйренушілер үшін қосымша материал ретінде қолданылуы мүмкін. Бейресми санатты қарастыру қарым-қатынас теориясы үшін ауқымды материал береді және далалық зерттеулердің аудиоматериалдары қазақ тілінің ауызша корпусын құру кезінде пайдаланылуы мүмкін.
Зерттеу әдістері лингвистикалық бақылау әдісі, дискурс-талдау әдісі, интерпретациялық әдіс болып табылады.
Зерттеу материалы ағылшын және қазақ тілдерінің студенттік ортадағы достық қарым-қатынастың ауызекі сөйлеу аудиожазбалары болды. Ағылшын тілі бойынша, американдық ауызекі сөйлеу аудио материалдары Калифорниялық университетпен әзірленген (Santa Barbara Corpus of Spoken American English (SBCSAE) https://www.linguistics.ucsb.edu/research/santa-barbara-corpus) корпусынан іріктеліп алынды.
Қазақ тілі бойынша арнайы ауызекі сөйлеу аудиожазбалары жинақталған корпусы болмағандықтан, ауызекі сөйлеуге зерттеу жұмыстары жүргізілді.
Барлық зерттеуге ұсынылған аудиожазбалардың жазылу уақыты 6 сағат 59 минут. Оның ішінде қазақ тіліндегі аудиожазбаның уақыты 2 сағат 33 минут ал ағылшын тіліндегі аудиожазбаның уақыты 4 сағат 26 минут. Барлық аудиожазбалардың саны 45. Қазақ тіліндегі аудиожазбаның 25 ал қалған 20 аудиожазба ағылшын тілінде. Барлық репликалардың саны 1300. Қазақ тілінде 580 реплика болса, ағылшын тілінде 720 реплика болды.
Теориялық және әдіснамалық негіз ретінде, ағылшын тіліндегі ауызекі сөйлеуді зерттеуге төменде көрсетілген американдық лингвисттердің жазбалары қолданылды.
Сакс Х., Шеглофф Э., Джефферсон Г. А. (Sacks, H.Schegloff, E.Jefferson, G.A.), Орестром Б. (Orestrӧm B.), Джим М. және Регина B. (Jim M., Regina W.), Лайтер Дж. (Lighter J.), Хенне Г. мен Ребок Г.(Henne H. Rehbock H.), В. Бренненстул (Brennenstuhl W.), Дж. Синклер мен М. Кулхард (Sinclair, Coulthard,), Хаймс Д. (Hymes Dell) Балмер Т. (Ballmer T.)
Қазақ тілінің ауызекі сөйлеуін зерттеу мақсатында Әміров Р.С., Балакаев М. Б., Әлкебаева Ә. Д., Шалабай Б., Сыздық Рәбиғаның, Бекжанова Ж. Е. еңбектері қарастырылды.
Келесі кезекте, салыстырмалы түрде орыс лингвист ғалымдарының да жазбалары қарастырылып, қолданылды Земская Е. А., Земская Е. А. Китайгородская М. В. және Ширяев Е. Н., Лазорак О. В., Сиротинина О. Б., Байкулова А. Н., Колокольцева Т. Н., Акутина С. П., Верхолетова Е. Ю., Улановский А. М., Орлов Г. А. пен Макаров М. Л., Шатилов А. С., Карлинский А. Е., Дементьев В. В.
Сонымен қатар жастар дискурсін теориялық негіз талдау барысында Милёшина Л. В., Осипова О. А., Краснов А. Н., Павлова Е. Э., Бобков К. П., Павлова Н. Д., Байкулова А. Н., Бекжанова Ж. Е. Андроутсопулос Я. Георгакопулу А. (Androutsopoulos J. Georgakopoulou A.), (Martinez P.), Стэнстром А. Б. (Stenstrom A. B.), Стэнстром А. Б., г. Андерсен және Хасунд И. К. (Stenstrom A. B., Andersen G., Hasund I. K.), Чэннел Дж. (J. Channell), Думас Б. К.
Дипломдық жұмыстың құрылымы мен көлемі.
