Файл: Протокол от 28 августа 2019г. 5 Принята на заседании педагогического совета Протокол от 28 августа 2019г. 1.doc

1.2.5.21. Башкирский язык (государственный)

Уҡыу предметын үҙләшереүҙең шәхсән, метапредмет, предмет һөҙөмтәләре

Шәхсән һөҙөмтәләр

• 
  уҡыусының мәктәпкә, уҡыуға ыңғай ҡарашлы булыуы,
  
• 
  башҡорт теленең дәүләт теле булараҡ өйрәнелеүгә ыңғай ҡарашлы булыуы,
  

• 
  сит телдәрҙе өйрәнеүгә коммуникатив, социаль һәм уҡып таныу мотивы булыуы,
  
• 
  сит  телде өйрәнеүгә ҡыҙыҡһынып, уҡыу эшмәкәрлегенә ылығыуы,
  
• 
  ижади эшкә (проектлау эшмәкәрлегенә) ылыҡтырыу,
  
• 
  үҙбаһалау кимәлен үҫтереү, тел буйынса өлгәшеү йә өлгәшмәү сәбәбен аңлау кимәлен үҫтереү,
  
• 
  донъяға ҡарашын, тәбиғәт менән халыҡтар, уларҙың мәҙәниәте, дини ҡараштары бер бөтөн икәнен аңлауға йүнәлтеү,
  
• 
  этик тойғоларын үҫтереү – башҡалар өсөн ҡайғырыу, шатланыу, ҡайғыларын уртаҡлашыу, изгелеклелек, намыҫ, һ.б.
  
• 
  телдең тасуирлығы аша матурлыҡты тойомлауын үҫтереү,
  
• 
  дәрестә һәм дәрестән тыш уҡытыусы менән, тиҫтерҙәре йәки ололар менән бергә башҡарған эшмәкәрлектә аралашыу кимәлен үҫтереүгә йүнәлеш биреү,
  
• 
  сәләмәт тормош алып барыу тураһында, материаль байлыҡ тураһында тәүге белем, төшөнсә биреү.
  

Предмет – ара  һөҙөмтәләр

Регулятив универсаль уҡыу эшмәкәрлеге:

- Дәрестең маҡсаттарын һәм бурыстарын һаҡлап ҡалыу, уҡытыусы менән берлектә яңы бурыстар ҡуйыу,

- ҡуйылған маҡсатты үтәү өсөн төрлө ысулдар эҙләп табыу, һүрәтләү, һөйләү, логика кимәлендә береһен һайлап алыу,

- уҡытыусы менән бергә йәки үҙ аллы, алға ҡуйылған бурысты үтәү өсөн,  төрлө эштәр планлаштырыу,

- информацион сығанаҡтарҙа билдәләнгән план буйынса, шулай уҡ инструкция буйынса  эштәр башҡара алыу: дәреслектәге күнегеүҙәрҙә, дәреслектәге өҫтәлмә  материалдарҙа,

- уҡыу материалы менән бәйләнгән  үҙенең эшмәкәрлегенең башҡарылыуын һәм һөҙөмтәһен контролләү, кәрәкһә, үҙгәрештәр индереү,

-   үҙеңдең эшеңде баһалау, эш барышында барлыҡҡа килгән ҡыйынлыҡтарҙы билдәләү, уңыштарыңды, уңышһыҙлыҡтарыңды  билдәләү, уларҙы башҡарып сығыу ысулдарын билдәләү,

- эшеңә  уҡытыусылар, иптәштәрең, йәки башҡалар ҡуйған билдәләрҙе аңлау.

Танып – белеү универсаль уҡыу эшмәкәрлеге:

- танып – белеү маҡсаттарын аңлау, төшөнөү, үтәү

– үҙ аллы, йәки уҡытыусы етәкселегендә,

- үҙ аллы дәреслектән,  төрлө өҫтәлмә әҙәбиәттән (библиотека һәм Интернет ресурстарын ҡулланып)  кәрәкле информация табыу һәм күнегеүҙәр үтәүҙә ҡулланыу,

---

- һүрәт, схема, таблица формаһында бирелән информацияны аңлау, һөйләү,

- уҡыуҙың төрлө төрҙәрен ҡулланыу, уҡыуҙың маҡсатын билдәләү, төшөнөү,

- уҡыған текстың эстәлеген аңлау,  кәрәкле информацияны  билдәләү, телдән йәки яҙма текстың йөкмәткеһен аңлатып биреү,

- тесктың йөкмәткеһен, яҙылыу телен, төҙөлөшөн анализлау һәм баһалау, бирелгән иллюстрацияларҙың урынын һәм ролен билдәләү,

- аңлы рәүештә телдән йәки яҙма формала төрлө темаға һөйләмдәр, сығыштар әҙерләү, улар менән класташтарың алдында сығыш яһау, шул уҡ ваҡытта плакаттар, презентациялар ҡулланыу,

- һүҙлектәр һәм өҫтәлмә материалдар ҡулланыу,

- грамматика буйынса төрлө  схемалар, таблицалар, алгоритмдар төҙөү, уларҙы ҡулланып күнегеүҙәр эшләү,

Коммуникатив универсаль уҡыу эшмәкәрлеге:

- бирелгән тема йәки ситуациялар буйынса телдән йәки яҙма формала, ҡуйылған маҡсатҡа тап килтереп, әҙәби тел нормаларын һаҡлап, үҙеңдең тойғоңдо, уйыңды белдереү,

-  һөйләшеү барышында партнерҙың үҙен тотоуына, үҙ – ара аралашыуға иғтибарлы булыу,

- диалогта, дөйөм әңгәмәлә, берҙәм эшмәкәрлектә (парҙарҙа, төркөмдәрҙә) ҡатнашырға,  бер – береңде контролләү,

- һорауҙар биреү, яуаптар табып әйтеү, бындай эш барышында партнерҙарға ярҙам итеү, уларҙы контролләү,

-  төрлө ҡарашлы яуаптарҙы тыңлап аңлау, баһалау, үҙеңдең ҡарашыңды аргументтар килтереп әйтеү,

- ҡуйылған коммуникатив бурыстарға ярашлы монолог төҙөү.

     Предмет һөҙөмтәләре 

Башҡорт теле нормалары (фонетик, лексик, грамматик) тураһында белешмә; (курс йөкмәткеһе кимәлендә) өн, хәреф, һүҙ, һүҙбәйләнеш, һөйләмдәр кеүек тел берәмектәрен табыу һәм сағыштырыу һәләте.

  А. Коммуникатив сферала (башҡорт телен аралашыу сараһы булараҡ өйрәнеүҙә)

 Телмәр эшмәкәрлегенең түбәндәге төрҙәрендә телмәр компетенцияһы

Һөйләү телмәрендә:

- аралашыуҙың типик ситуацияларында элементар этикет диалог алып барыу;

- элементар кимәлдә уҡыусының үҙе, ғаиләһе, дуҫы тураһында һөйләүе; предмет, картинаны һүрәтләүе; персонажды ҡыҫҡаса ҡылыҡһырлауы.

Тыңлап аңлауҙа:

• 
  уҡыусының уҡытыусы һәм класташтарының телмәрен тыңлап аңлауы; аудиояҙмаларҙағы  текстарҙың йөкмәткеһен аңлауы.  
  

Уҡыуҙа:

• 
  өйрәнелгән тел материалына таянып төҙөлгән текстарҙы ҡысҡырып уҡыу;
  
• 
  өйрәнелгән тел материалы менән бер рәттән яңы һүҙҙәрҙе лә үҙ эсенә алған текстарҙы эстән уҡыу һәм уларҙың төп йөкмәткеһен аңлау, текстан кәрәкле информацияны табыу.
  

---

Яҙма телмәрҙә:

• 
  яҙыу техникаһына эйә булыу;
  
• 
  үрнәк буйынса байрам менән ҡотлау һәм  шәхси хат, ҡылыҡһырлама, һүрәтләүҙәр яҙыу.
  

Тел компетенцияһы (тел сараларын үҙләштереү)

• 
  башҡорт теленең өндәрен дөрөҫ әйтеү һәм айырыу;
  
• 
  һүҙҙәргә һәм фразаларға дөрөҫ баҫым ҡуйыу;
  
• 
  төрлө һөйләм төрҙәрен интонация менән уҡыу;
  
• 
  өйрәнелгән уҡыу һәм орфографик ҡағиҙәләрҙе ҡулланыу;
  
• 
  башланғыс һәм төп белем биреү мәктәп курсында өйрәнелгән лексик берәмектәрҙе (һүҙҙәр, һүҙбәйләнештәр, баһалау лексикаһы, телмәр клишелары) һәм грамматик күренештәрҙе таныу һәм телмәрҙә ҡулланыу.
  

Социомәҙәни компетенция  географик атамаларҙы, билдәле балалар әҫәрҙәренең персонаждарын, популяр әкиәттәрҙең сюжеттарын, балалар фольклорының  әҫәрҙәрен (шиғырҙар, йырҙар, йомаҡтар, мәҡәлдәр, һынамыштар, легендалар) белеү;

Б. Танып белеү сфераһы:

 - айырым өндәр, хәрефтәр, һүҙҙәр, һүҙбәйләнештәр, ябай һәм ҡушма һөйләмдәр кимәлендә башҡорт һәм рус телдәренең күренештәрен сағыштыра белеү;

 - ҡағиҙәләр, таблицаларҙы ҡуллана белеү;

 - үҙ-үҙеңде төп белем биреү класы уҡыусыһы кимәлендә баһалай белеү;

В. Дөйөм ҡиммәттәргә йүнәлеш сфераһында:

 - башҡорт телен фекер, хис-тойғо, эмоцияларҙы белдереү сараһы булараҡ ҡабул итеү;

 - балалар фольклоры ярҙамында башҡорт халҡының рухи ҡиммәттәрен үҙләштереү.

Г. Эстетик сферала:

 - башҡорт телендәге хис-тойғо һәм эмоцияларҙы белдереүсе сараларҙы үҙләштереү;

 - балалар әҙәбиәте үрнәктәре менән танышҡанда матурлыҡты танырға өйрәнеү.

Д. Хеҙмәт сфераһында:

- уҡыу процесында билдәләнгән планға ярашлы эшләй белеү.


1.3. Система оценки достижения планируемых результатов освоения образовательной программы основного общего образования

1.3.1. Общие положения
Система оценки достижения планируемых результатов освоения основной образовательной программы основного общего образования (далее - система оценки) представляет собой один из инструментов реализации требований Стандарта к результатам освоения образовательной программы основного общего образования, направленный на обеспечение качества образования

---

, чтопредполагает вовлечённость в оценочную деятельность как педагогов, так и учащихся.

Качество образования - комплексная характеристика образовательной деятельности и подготовки учащегося, выражающая степень их соответствия Федеральным государственным образовательным стандартам, и потребностям физического или юридического лица, в интересах которого осуществляется образовательная деятельность, в том числе степень достижения планируемых результатов освоения образовательной программы.

Качество образования, в том числе степень достижения планируемых результатов освоения образовательной программы, оценивается в рамках процедур государственной и общественной аккредитации, информационной открытости системы образования (раскрытия информации), мониторинга системы образования, государственного контроля (надзора) в сфере образования и независимой оценки качества образования.

Федеральный государственный образовательный стандарт основного общего образования устанавливает требования к результатам освоения учащимися основной образовательной программы основного общего образования:

- личностным, включающим готовность и способность учащихся к саморазвитию и личностному самоопределению, сформированность их мотивации к обучению и целенаправленной познавательной деятельности, системы значимых социальных и межличностных отношений, ценностно-смысловых установок, отражающих личностные и гражданские позиции в деятельности, социальные компетенции, правосознание, способность ставить цели и строить жизненные планы, способность к осознанию российской идентичности в поликультурном социуме;

- метапредметным, включающим освоенные учащимися межпредметные понятия и универсальные учебные действия (регулятивные, познавательные, коммуникативные), способность их использования в учебной, познавательной и социальной практике, самостоятельность планирования и осуществления учебной деятельности и организации учебного сотрудничества с педагогами и сверстниками, построение индивидуальной образовательной траектории;

- предметным, включающим освоенные учащимися в ходе изучения учебного предмета умения специфические для данной предметной области, виды деятельности по получению нового знания в рамках учебного предмета, его преобразованию и применению в учебных, учебно-проектных и социально- проектных ситуациях, формирование научного типа мышления, научных представлений о ключевых теориях, типах и видах отношений, владение научной терминологией, ключевыми понятиями, методами и приемами.

---

Федеральный государственный образовательный стандарт основного общего образования направлен на формирование основы оценки результатов освоения учащимися основной образовательной программы основного общего образования, деятельности педагогических работников, системы образования ОУ. ФГОС положен в основу деятельности сотрудников организаций, осуществляющих оценку качества образования, в том числе общественных организаций, объединений и профессиональных сообществ, осуществляющих общественную экспертизу качества образования в ОУ.

Система оценки достижения планируемых результатов освоения образовательной программы основного общего образования:

- закрепляет основные направления и цели оценочной деятельности, ориентированной на управление качеством образования, описывать объект и содержание оценки, критерии, процедуры и состав инструментария оценивания, формы представления результатов, условия и границы применения системы оценки;

- ориентирует образовательную деятельность на духовно-нравственное развитие и воспитание учащихся, реализацию требований к результатам освоения основной образовательной программы основного общего образования;

- обеспечивает комплексный подход к оценке результатов освоения основной образовательной программы основного общего образования, позволяющий вести оценку предметных, метапредметных и личностных результатов;

- обеспечивать оценку динамики индивидуальных достижений учащихся в процессе освоения основной образовательной программы основного общего образования;

- предусматривает использование разнообразных методов и форм, взаимно дополняющих друг друга (стандартизированные письменные и устные работы, проекты, конкурсы, практические работы, творческие работы, самоанализ и самооценка, наблюдения, тесты);

- позволяет использовать результаты итоговой аттестации учащихся, характеризующие уровень достижения планируемых результатов освоения основной образовательной программы основного общего образования, как основы для оценки деятельности организации, осуществляющей образовательную деятельность, педагогических работников.

Система оценки достижения планируемых результатов освоения основной образовательной программы основного общего образования включает описание деятельности ОУ и содержания государственной итоговой аттестации учащихся, промежуточной аттестации учащихся в рамках урочной и внеурочной деятельности, текущего контроля успеваемости по учебным предметам, оценки проектной, учебно-исследовательской деятельности учащихся.

---