ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 12.04.2024
Просмотров: 33
Скачиваний: 0
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
| Білім беру ұйымының атауы | | |||||
| Пәні: | Дүниежүзі тарихы | |||||
| Бөлім: | 4-бөлім Мәдениеттіңдамуы 4.3. бөлімшеҚазіргі қоғамның рухани-адамгершілік құндылықтары | |||||
| Педагогтің аты-жөні: | | |||||
| Күні: | | |||||
| Сынып: 10 | Қатысушылар саны: | Қатыспағандар саны: | ||||
| Сабақтың тақырыбы: | Жаһандану жағдайындағы рухани-адамгершілік құндылықтардың өзгеру мәселесі | |||||
| Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаты: | 10.4.3.5 жаһанданудың ұлттық-мәдени дамуға әсерін талдау; 10.4.3.6 болашақтағы адамның моральдық бейнесін анықтай отырып, адамзаттың рухани-адамгершілік дамуының ықтимал жолдарын болжау | |||||
| Сабақтың мақсаты | - болашақ адамның адамгершілік бейнесін анықтай отырып, адамзаттың рухани-адамгершілік дамуының мүмкін жолдарын болжау | |||||
| Құндылықтарға баулу | Құндылықтар: -өзгенің еңбегін құрметтеу -патриотизм -ұлттық сана-сезім -ынтымақтастық | |||||
| Сабақтың барысы | ||||||
| Сабақтың кезеңі//уақыты | Педагогтің әрекеті | Оқушының әрекеті | Бағалау | Ресурстар | ||
| Ұйымдасты ру Өзін-өзі тексеру Өткен білімді еске түсіру | Ұлттық-мәдени дамуға жаһанданудың әсері. Сабақтың басында жасауға мән беру: - оқушылардың назарын аудару - оқушылармен бірге сабақтың мақсатын анықтау - оқушылардың "жақын даму аймағын" анықтау, сабақ соңында күту оқушыларға әртүрлі елдердің авторларының музыкалық шығармаларынан үзінділерді тыңдауды ұсыныңыз. Мәселені талқылаңыз: - Бүгін жабық қоғамда өмір сүру қаншалықты мүмкін? | Оқушылар Ұлттық-мәдени дамуға жаһанданудың әсері туралы өз жауаптарын ұсынады | ҚБ Мұғалім оқушылар жауабын мұқият тыңдап кері байланыс беріп отырады | "Қоғам өмірінің жаһандануы" тарихы бойынша Презентация" | ||
| Жаңа білім | Оқушыларға алдыңғы сабақта жасаған заманауи қоғамның сипаттамасын және бұрын қарастырылған ұлттық құндылықтарды еске түсіріңіз. Оларға талқылауды ұсыныңыз: - Бұл сипаттамалардың ұлттық тиесілігі бар ма? Неліктен? - Олар қандай процестің салдары болып табылады? Оқушылардан ментальды карта жасауды сұраңыз, онда олар жаһандану процесі мен қазіргі қоғамның сипаттамалары арасындағы өзара байланысты көрсете алады. Олар қоғамда ұлттық және мәдени айырмашылықтарды жойып, оларды нивелирлеуге әкелетін құралдарды көрсетуі қажет. Оқушылардың менталдық картасын және сұрақ: жаһандану ұлттық мәдениеттің дамуына тек қана теріс сипатқа ие бола ма? оқушыларға мәдениет саласындағы жаһандануды ақтайтын жарнамалық проспектіні жасауды ұсыныңыз. | Мәтінмен жұмыс Оқушылар ұлттық құндылықтарды туралы сипаттайды; - қоғамда ұлттық және мәдени айырмашылықтарды ажыратады; - жаһандану ұлттық мәдениеттің дамуына талдау жасайды; | ҚБ Мұғалім оқушылар жауабын мұқият тыңдап кері байланыс беріп отырады Дескриптор: - ұлттық құндылықтарды туралы сипаттайды; - қоғамда ұлттық және мәдени айырмашылықтарды ажыратады; - жаһандану ұлттық мәдениеттің дамуына талдау жасайды; | Жаһандану әсерінің оң және теріс жақтары http://www.konspekt.biz/index.php?text=53451 Қазіргі заманғы жаһандану мысалдары | ||
| Бекіту | Сабақты қорытындылау Үйге тапсырма Жаһандану жағдайындағы рухани-адамгершілік құндылықтардың өзгеру мәселесі | Сабақтың тақырыбын қорытындылау | «Ең үздік жауап» | Ақпараттық карточка | ||
| Кері байланыс | Кері байланыс «Бұл сабақты оқып, мен…» Білмеймін ....... Білемін ..... Түсінемін ..... Түсінемін және қолдана аламын .... Басқа біреуді үйрете аламын ..... | Тақырып бойынша не білетінін, не білгісі келетінін, не білгенін жазады | Оқушылар бағалай критерийлерімен өз деңгейлерін бағалайды | А4, конспект | ||
1 ... 10 11 12 13 14 15 16 17 18
| Білім беру ұйымының атауы | | |||||
| Пәні: | Дүниежүзі тарихы | |||||
| Бөлім: | «Мәдениет адамзаттың рухани-адамгершілік құндылықтардың бейнесі ретінде» тақырыбы бойынша зерттеу жұмысы | |||||
| Педагогтің аты-жөні: | | |||||
| Күні: | | |||||
| Сынып: 10 | Қатысушылар саны: | Қатыспағандар саны: | ||||
| Сабақтың тақырыбы: | ҚАЗІРГІ ҚОҒАМНЫҢ РУХАНИ-АДАМГЕРШІЛІК ҚҰНДЫЛЫҚТАРЫ | |||||
| Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаты: | 10.4.3.4-қоғамның тұрақты дамуы үшін қазіргі әлемдегі жалпы адамзаттық адамгершілік құндылықтардың маңызын түсіндіру; | |||||
| Сабақтың мақсаты | Жаһандану жағдайындағы рухани-адамгершілік құндылықтарды трансформациялау мәселесі туралы мәліметтер беру | |||||
| Құндылықтарға баулу | Құндылықтар: -өзгенің еңбегін құрметтеу -патриотизм -ұлттық сана-сезім -ынтымақтастық | |||||
| Сабақтың барысы | ||||||
| Сабақтың кезеңі//уақыты | Педагогтің әрекеті | Оқушының әрекеті | Бағалау | Ресурстар | ||
| Ұйымдасты ру Өзін-өзі тексеру Өткен білімді еске түсіру | Ой шақыру: - Қазіргі таңдағы ғаламдану үрдістерінің артықшылықтары мен кемшіліктері қандай? Оқушыларды сабақтың тақырыбы және мақсатымен таныстыру. | Оқушылар өз жауаптарын ұсынады | ҚБ Мұғалім оқушылар жауабын мұқият тыңдап кері байланыс беріп отырады | Мұғалім презентациясы | ||
| Жаңа білім | Мәтінмен жұмыс Зерттеу жұмысы ҚАЗІРГІ ТАҢДАҒЫ ҒАЛАМДАНУ ҮРДІСТЕРІ: АРТЫҚШЫЛЫҚТАРЫ МЕН КЕМШІЛІКТЕРІ Жаһандану дегеніміз — бір-бірімен тығыз экономикалық, ғылыми-техникалық, саяси, мәдени байланыстағы біртұтас адамзат қауымдастығының қалыптасуы. Ол — біздің көз алдымызда өте тез қарқынмен жүріп жатқан үрдіс. Мысалы, бүгінгі Қазақстан қоғамы басқа елдермен экономикалық сауда-саттық қарым-қатынасқа түсіп, дамып келеді. Алысқа бармай-ақ, өзіңіз бен өз үйіңізге қараңызшы. Үстіңізде Еуропа елдерінің бірінде тігілген костюм, аяғыңызда Турциядан әкелген туфли, астыңызда Германия, немесе Америкадан шыққан жеңіл мәшине, үйіңізде Ресейдің тоңазытқышы, Оңтүстік Кореядан шыққан шаңсорғыш, Жапонияда шығарылған магнитофон, арабтардың тоқыған кілемі, ас дайындайтын бөлмеңізде Үндістан елінен келген шай, Мароккодан келген апельсин, Ираннан әкелінген финиктер, АҚШ-тан келген тауықтың аяқтары, Қытайдан әкелінген ыдыс-аяқ т.с.с. Мұндай мысалдарды шексіз келтіре беруге болады. Жаһандану, ғаламдану, әлемдік ауқымдану, глобализация (ағылш. Global — әлемдік, дүниежүзілік, жалпы) — жаңа жалпыәлемдік саяси, экономикалық, мәдени және ақпараттық тұтастық құрылуының үрдісі. Терминді ғылыми айналымға алғаш рет енгізген (1983 жылы) америкалық экономист Т.Левита. «Жаһандану, ғаламдану, әлемдік ауқымдану, глобализация (ағылш. Global — әлемдік, дүниежүзілік, жалпы) — жаңа жалпыәлемдік саяси, экономикалық, мәдени және ақпараттық тұтастық құрылуының үрдісі. Терминді ғылыми айналымға алғаш рет енгізген (1983 жылы) америкалық экономист Теодор Левитт. Жаһанданудың жаңа сатысының түрлі аспектілерін 20 ғасырдың ортасынан бастап Уолт Ростоу, Дэниел Белл, Алвин Тофлер, Питер Дракер, Джон Нейсбитт, Лестер Туроу зерделеді. Олар ғылымға “интеллектуалдық индустриялар экономикасы”, “ақпараттық қоғам”, “техникалық революция”, “ақпараттық жарылыс”, “ғаламдық ауыл” деген ұғымдарды енгізді. 2-дүниежүзілік соғыстан кейінгі әлемдік тәртіп үшін жаҺандық инфрақұрылым құру идеясы алғаш рет 20 ғасырдың 40 — 50-жылдары АҚШ-тың зерттеу орталықтары: Халықаралық қатынастар жөніндегі кеңесте (ХҚК), “Рэнд” корпорациясында, Стратегиялық және халықаралық зерттеулер орталығында (СХЗО), Психологиялық стратегиялар басқармасында (ПСБ) тұжырымдалды. Жаһандану ұғымы, жалпы алғанда, әлемдік өркениеттің аса маңызды өлшемдерінің жалпыадамзаттық өлшемге ие болуы деп түсіндіріледі. Қоршаған орта, түпкі ресурстар (энергия, су, азық-түлік), демография, көші-қон толқындары, есірткі тасымалы, халықаралық терроршылдық проблемалары жекелеген елдер күшімен шешілуі мүмкін емес. Ақпараттық төңкеріс бұл проблемалардың жаҺандық өлшемге ие болуына ықпал етті. Зерттеушілер Жаһандануды әр текті, бірақ әлемнің біртұтастыққа айналу логикасымен біріктірілетін өзгерістердің жиынтығы деп түсіндіреді. ЖаҺандық өзара тәуелділік және бүкіләлемдік даму үрдісі Жаһандануға алып келмей қоймайды. Бұл үрдіс трансұлттық экономика мен жалпыадамдық құндылықтарды қорғауға негізделген халықар. ұйымдар жүйесі ықпалын күшейтеді. Жаһандану әлеуметтік феномен ретінде көп қырлы және көптеген құрамдас бөліктерді қамтиды.» | Оқушылар мәтенмен танысып зерттеу жұмысын жүргізеді. Оқушылар ж-аһандану терминіне сипатама береді - жаңа жалпыәлемдік саяси, экономикалық, мәдени және ақпараттық тұтастық құрылуының үрдісіне талдау жасайды -жаңа терминдердің мағынасын ашады; Оқушылар жаҺандық проблемаларға ға талдай жүргізеді; -шет елдердің жағдайына сипатама жасайды; Ақпараттық төңкерістердің маңыздылығына талдау жасайды; | ҚБ Мұғалім оқушылар жауабын мұқият тыңдап кері байланыс беріп отырады Дескрипторлар -Жаһандану терминіне сипатама береді - жаңа жалпыәлемдік саяси, экономикалық, мәдени және ақпараттық тұтастық құрылуының үрдісіне талдау жасайды -жаңа терминдердің мағынасын ашады; ҚБ Мұғалім оқушылар жауабын мұқият тыңдап кері байланыс беріп отырады Дескриптор: - жаҺандық проблемаларға ға талдай жүргізеді; -шет елдердің жағдайына сипатама жасайды; Ақпараттық төңкерістердің маңыздылығына талдау жасайды | Қазіргі әлемнің ақылсыздықтары туралы карикатуралық иллюстрациялар. http://cameralabs.org/9016-karikaturnye-illyustratsii-o-bezumstvakh-sovremennogo-mira-khudozhnik-stiv-katts http://social-vestnik.ru/sovremennoe-obschestvo/p16311 Тұрақты даму принциптері. https://www.science-education.ru/ru/article/view?id=6406 Тұрақты даму дегеніміз не http://elementy.ru/nauchno-populyarnaya_biblioteka/431824/Chto_takoe_ustoychivoe_razvitie | ||
| Бекіту | Сабақты қорытындылау Үйге тапсырма «Мәдениет адамзаттың рухани-адамгершілік құндылықтардың бейнесі ретінде» тақырыбы бойынша зерттеу жұмысы | Сабақтың тақырыбын қорытындылау | «Ең үздік жауап» | Ақпараттық карточка | ||
| Кері байланыс | « Білімді стикер». Мына сұрақтар бойынша жауап береді. - Не білдім? - Не білемін? - Не білгім келеді? | Тақырып бойынша не білетінін, не білгісі келетінін, не білгенін жазады | Оқушылар бағалай критерийлерімен өз деңгейлерін бағалайды | А4, конспект | ||
| Білім беру ұйымының атауы | | |||||
| Пәні: | Дүниежүзі тарихы | |||||
| Бөлім: | «Мәдениет адамзаттың рухани-адамгершілік құндылықтардың бейнесі ретінде» тақырыбы бойынша зерттеу жұмысы | |||||
| Педагогтің аты-жөні: | | |||||
| Күні: | | |||||
| Сынып: 10 | Қатысушылар саны: | Қатыспағандар саны: | ||||
| Сабақтың тақырыбы: | 10D.3. ҚАЗІРГІ ҚОҒАМНЫҢ РУХАНИ-АДАМГЕРШІЛІК ҚҰНДЫЛЫҚТАРЫ | |||||
| Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаты: | 10.4.3.5-ұлттық-мәдени дамуға жаһанданудың әсерін талдау; 10.4.3.6-болашақ адамның адамгершілік бейнесін анықтай отырып, адамзаттың рухани-адамгершілік дамуының мүмкін жолдарын болжау | |||||
| Сабақтың мақсаты | 1-ші кіші бөлім: рухани-адамгершілік құндылықтардың қоғамның дамуына ықпал етуі. | |||||
| Құндылықтарға баулу | Құндылықтар: -өзгенің еңбегін құрметтеу -патриотизм -ұлттық сана-сезім -ынтымақтастық | |||||
| Сабақтың барысы | ||||||
| Сабақтың кезеңі//уақыты | Педагогтің әрекеті | Оқушының әрекеті | Бағалау | Ресурстар | ||
| Ұйымдасты ру Өзін-өзі тексеру Өткен білімді еске түсіру | Ой шақыру: -Қазіргі қоғамның рухани-адамгершілік құндылықтары туралы қандай мәліметтер білесіздер? Оқушыларды сабақтың тақырыбы және мақсатымен таныстыру. | Оқушылар өз жауаптарын ұсынады | ҚБ Мұғалім оқушылар жауабын мұқият тыңдап кері байланыс беріп отырады | Мұғалім презентациясы | ||
| Жаңа білім | Мәтінмен жұмыс Зерттеу мен талдау Тұрақты даму қазіргі уақыт қажеттіктерін қанағаттандыратын, бірақ болашақ ұрпақтардың өз қажеттіктерін қанағаттандыру қабілеттілігіне қауіп төндірмейтін даму болып табылады. (Брундтланд комиссиясы, БҰҰ, 1987ж.) Тарихы Жаңа өркениеттің басым құндылықтарының біріне «орнықты даму» концепциясы жатады. Ең алдымен, орнықты даму концепциясын адамзат тарихында алғашқы рет Рим клубының өкілдерінің тұжырымдап бергенін еске алған жөн. Рим клубының он баяндамаларында қазіргі экологиялық жағдайды талдау негізінде Батыс өркениетінің ғылыми-техникалық экспансиясының нәтижесінен туындаған қазіргі әлемнің жүйелік дағдарысы туралы қорытынды жасалды. «Қазір, — деп жазады Ф. Сен-Мара, — біз, табиғи кеңістіктің жетіспеуінен және өлсіздігінен болашақ адамзаттың өмір сүру қауіпсіздігін пайымдау арқылы түсінілген» табиғат ғасырына — «жаңа заманға аяқ бастық» ([1]). Рим клубының бірінші баяндамасының авторлары бойынша, өркениеттілік дағдарыс шекті кеңістікте экспоненциалдық дамудан туындайды. Егер өткен ғасырларда ғылыми-техникалық прогресс индустриалдық қоғамды дамыту арқылы адамзат алдында тұрған қиындықтар мен мәселелерді шешуге себебін тигізсе, онда бұл күндерді прогрестің өзі адамзат үшін қауіп төңдіріп түр. Алғашқы баяндамаларда адамзат дамуының болашағы жөнінде пессимистік сарындар басым болса («даму шектері», «нөлдік даму», «болашақтық шок»), кейін қазіргі адамзат дамуын-дағы бағыттарды өзгертетін кең көлемді бағдарламалар түйінделді ([2]). Осы және басқа да еңбектерде адамзаттың «бүкілғаламдық тепе-теңдік» пен «орнықты дамуға» қол жеткізе алатындығы дәлелденді. Бұл тек қана өндірісті жаппай дамытумен шектелмейтін, адамдық дамуды алдыңғы қатарға шығаратын және жер бетінде өмір сүретін барлық адамдардың негізгі талап-мұқтаждықтары мен құндылықтары өтелетін, әркім өзінің тұлғалық адами мүмкіндіктерін жүзеге асыра алатын (Д. Медоуз) өркениеттілік қалыптасып келе жатқандығын білдіреді. Осындай орнықты және тұрақты, үйлесімді дамуды жүзеге асыру үшін қажет мөлшердегі ауылшаруашылық өнімдерін өндіре алатын, жан басына шаққандағы ресурстарды қамтамасыз ететін минималдық деңгейінен аспайтын даму және демографиялық шектерді анықтау қажет. Орнықты даму концепциясының жаңа мыңжылдықтың табалдырығындағы қазіргі адамзат болмысының өзекті мәселесі екендігі 1992 жылы Рио-де-Жанейро қаласында өткен қоршаған орта мен орнықты даму жөніндегі халықаралық конференцияда аталып өтті. Осы жиын қабылдаған Декларациядан үзінділер келтірейік: 1 - қағида «Адам жөнінде қамдану орнықты дамуды жүзеге асырудағы әрекеттерде орталық орын алады. Адамдардың табиғатпен үйлесімді, салауатты, жасампаз өмір сүруге құқығы бар...» 2 - қағида «Даму құқығы бүгінгі және болашақ ұрпақтардың даму және қоршаған орта салаларындағы негізгі қажеттіктерін әділетті түрде жүзеге асыруы керек». 3 - қағида «Дамушы елдердің, солардың арасында, бірінші кезекте, ең төмен дамыған және экологиялық жағдайы қауіптілерінің ерекшеліктері мен қажеттіліктеріне басты назар аудару керек». 4 - қағида «Әлем, даму және қоршаған ортаны қорғау бір-біріне байланысты және бөлінбейді» | Мәтінмен жұмыс жасайды Оқушылар өркениеттің басым құндылықтарын сипаттайды; Оқушылар өркениетінің ғылыми-техникалық экспансиясының нәтижесінен туындаған қазіргі әлемнің жүйелік дағдарысы туралы мәліметтерге талдау жасайды; Оқушылар өткен ғасырларда ғылыми-техникалық прогресс индустриалдық қоғамды даму тарих туралы сипаттайды; Оқушылар мыңжылдықтың табалдырығындағы қазіргі адамзат болмысының өзекті мәселесілерді жинақтайды; | ҚБ Мұғалім оқушылар жауабын мұқият тыңдап кері байланыс беріп отырады Дескрипторлар; - Жаңа өркениеттің басым құндылықтарын сипаттайды; - Батыс өркениетінің ғылыми-техникалық экспансиясының нәтижесінен туындаған қазіргі әлемнің жүйелік дағдарысы туралы мәліметтерге талдау жасайды; - өткен ғасырларда ғылыми-техникалық прогресс индустриалдық қоғамды даму тарих туралы сипаттайды; - жаңа мыңжылдықтың табалдырығындағы қазіргі адамзат болмысының өзекті мәселесілерді жинақтайды; | "Қоғам өмірінің жаһандануы" тарихы бойынша Презентация" https://infourok.ru/prezentaciya-po-istorii-globalizaciya-zhizni-obschestva-927617.html Жаһандану әсерінің оң және теріс жақтары http://www.konspekt.biz/index.php?text=53451 Қазіргі заманғы жаһандану мысалдары қоғамда https://sites.google.com/site/obsestvoznaniesch88omsk/home/ucebn/globalizacia/cto-takoe-globalizacia/konkretnye-primery-globalizacii-v-sovremennom-obsestve Жаһандану және мәдениетhttp://knigi.link/kultura/globalizatsiya-kultura-14959.html Мәдениеттің жаһандануы http://www.countries.ru/library/theory/dynglob.htm | ||
| Бекіту | Сабақты қорытындылау Үйге тапсырма «Мәдениет адамзаттың рухани-адамгершілік құндылықтардың бейнесі ретінде» тақырыбы бойынша зерттеу жұмысы | Сабақтың тақырыбын қорытындылау | «Ең үздік жауап» | Ақпараттық карточка | ||
| Кері байланыс | Кері байланыс « Білімді стикер». Мына сұрақтар бойынша жауап береді. - Не білдім? - Не білемін? - Не білгім келеді? | Тақырып бойынша не білетінін, не білгісі келетінін, не білгенін жазады | Оқушылар бағалай критерийлерімен өз деңгейлерін бағалайды | А4, конспект | ||
1 ... 10 11 12 13 14 15 16 17 18
| Білім беру ұйымының атауы | | |||||
| Пәні: | Дүниежүзі тарихы | |||||
| Бөлім: | «Мәдениет адамзаттың рухани-адамгершілік құндылықтардың бейнесі ретінде» тақырыбы бойынша зерттеу жұмысы | |||||
| Педагогтің аты-жөні: | | |||||
| Күні: | | |||||
| Сынып: 10 | Қатысушылар саны: | Қатыспағандар саны: | ||||
| Сабақтың тақырыбы: | 10D.3. ҚАЗІРГІ ҚОҒАМНЫҢ РУХАНИ-АДАМГЕРШІЛІК ҚҰНДЫЛЫҚТАРЫ | |||||
| Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаты: | 10.4.3.6-болашақ адамның адамгершілік бейнесін анықтай отырып, адамзаттың рухани-адамгершілік дамуының мүмкін жолдарын болжау | |||||
| Сабақтың мақсаты | 3 -ші кіші бөлім: болашақта адамның трансформациясы туралы мәліметтер беру | |||||
| Құндылықтарға баулу | Құндылықтар: -өзгенің еңбегін құрметтеу -патриотизм -ұлттық сана-сезім -ынтымақтастық | |||||
| Сабақтың барысы | ||||||
| Сабақтың кезеңі//уақыты | Педагогтің әрекеті | Оқушының әрекеті | Бағалау | Ресурстар | ||
| Ұйымдасты ру Өзін-өзі тексеру Өткен білімді еске түсіру | Ой шақыру: - болашақта адамның трансформациясы туралы не болжам айтасыздар? Оқушыларды сабақтың тақырыбы және мақсатымен таныстыру. | Оқушылар өз жауаптарын ұсынады | ҚБ Мұғалім оқушылар жауабын мұқият тыңдап кері байланыс беріп отырады | Мұғалім презентациясы | ||
| Жаңа білім | ЖАҺАНДАНУ ЖӘНЕ ОНЫҢ МӘДЕНИ ҮРДІСТЕРГЕ ЫҚПАЛЫ. ҰЛТТЫҚ МӘДЕНИЕТТІҢ ЖАНДАНУ ҮРДІСІ «Жаһандану» түсінігі ХХ ғ. аяғы мен ХХІ ғ. басындағы жер шары кеңістігінде өріс алған әлеуметтік өзгерістер мен шынайылықты мағыналандырудың өзегі болып табылады. 60-70-ші жылдары пайда болып, жаһандану идеясы 80-ші жылдары академиялық мойындауға ие болды. «Жаһандану» термині ғылыми айналымда бекітілген. Н.Е. Покровский өзінің жаһандану құбылысын түсіндіруге әрекет ететін әртүрлі концепцияларының типологиясын ұсынды [1, б.5]. ХХ ғ. 90-шы жылдары жаһандық мәдениет үлгісі кең қолданысқа ие болды. Бұл концепцияның басты тезисі адамзат күйінің жаңа бейнесі мәдениет болуында жатыр. Жаһандық өзгерісті көрсететін өзекті нүкте – әлемдік туризм, мәдени гибридтердің пайда болуы, постмодернистік мәдениет, тәжірибе қайта қалыптастырудың жаңа формасы. Маңызды фактор болып адамның ішкі уәжі, оның жаңа жағдайда өзін-өзі анықтау мәселесі қалыптастырылады. Осы үлгіге сай адамзаттық одақтың әртүрлі деңгейіндегі өзіндік сәйкестендірудің басты серігі немесе жаһандану нәтижесі болып табылады [2, б.509]. Жаһанданудың негізгі мағынасы «халықаралық бірігу» дегенді білдіреді. Ол үрдіс ретінде де сипатталады. Бұл үрдіс – экономикалық, технологиялық, мәдени-әлеуметтік және саяси күштердің қисындасуы. Жаһандану экономикалық, ақпараттық, саяси, экологиялық, мәдени және тағы басқа болуы мүмкін. Мәдени жаһандану дегеніміз мәдени байланыстардың дамуы; «жаһандық» сияқты мәдени кеңістікті біріктіретін, жаңа технологиялар мен әдістерді үйрене отырып, шет елдік өнімді қабылдап, идеясына ие болуға деген құштарлық және «әлемдік мәдениетке» қатысу сынды сананың жаңа категорияларының пайда болуы. Мәдени жаһандануға әлемнің әртүрлі елдерінің іскери және тұтынушылық мәдениетін жақындастыру мен халықаралық қарым-қатынасты өрістету тән. Бір жағынан бұл әлемдегі кейбір жеке ұлттық мәдениет түрлерін танымал етеді. Екінші жағынан әйгілі халықаралық мәдени құбылыстар ұлттықты ығыстырып немесе оларды ұлтаралыққа айналдыруы мүмкін. Көпшілік мұны ұлттық мәдени құндылықтарды жоғалту деп түсініп, ұлттық мәдениеттің жандануы үшін күреседі. Қазіргі заманғы кинофильмдер экранға әлемнің көптеген елдерінде бір мезгілде шығады, кітаптар аударылып, әртүрлі елдер оқырмандары арасында бір уақытта танымалдыққа ие болады. Мәдени жаһандануда ортақ Ғаламтордың таралуы үлкен рөл атқарады. Сондай-ақ жыл санап халықаралық туризм кеңінен етек алуда. Егерде мәдениетті, ең әуелі, адамдар символикалық қайта қарау тәжірибесі негізінде мағынасын құрастыратын өмірлік салт және тәртіп ретінде қарастыратын болсақ, онда мәдени жаһандану деп мағына құрастыру аясын өзгерту, бірегейлікті, нақты бір жерге тән болуды, жалпы түсініктерді, құндылық, ұмтылыстарды, мифтер мен сенім, қауіпті өзгертуді түсіну керек. Жаһандану үрдісінде мәдениеттің рөлі мәдени-толықтырылған «жергілікті» әрекеттің потенциалды-жаһандық нәтижесімен шектеледі. Басқаша айтқанда сөз әлеуметтік белсенділіктің рефлексивтілігі жөнінде болып отыр: жергілікті дәстүр мен өмір салты қазіргі заманғы кезеңде жаһандық нәтижеге ие, сонымен қоса жаһандық үрдісте жергілікті интервенция жүзеге асады. Алайда жаһандану аясында идеяға консюмеризм бақылауы жан-жақты екендігін ескеру де маңызды. Жаһандық капитализм өз билігіне бағындыруға, телевидение, жарнама, газет, кітап, фильм және т.б. жинақталған барлық идеялар мен материалды өнімді коммерциялау мен коммодифициялауға тырысады. Осыған сай, мәдени тәжірибені жалғастық үрдісі мен одан кейінгі институционализациялаудың басты фактор-катализаторы сауда экономикасы жағдайында пайда әкелетіннің барлығы коммерциализацияға тәуелді болатын коммерциялық потенциал болып табылады. Бүгінгі әлемде, сондай-ақ Казақстанда, жаһандық мәдениет тәжірибесіне сұраныс пен сән бар деп айтуға болады. Жаһандану мәдениет аясында мағыналардың көптігі, бағалаулық талдаулардың жетіспеушілігі, барлық таныс заттарды жаңа терминмен жазу перекаталогизация, транскодированиясымен анықталатын «қалдық мәдениет» (Ж.Бодрийяр термині) – қазіргі мәдениет құбылысының кең спектрінің құрылуы негізінде жатқан үрдістердің интенсификациясына әкеледі. Алайда мәдени гомогендеу немесе әлемде мәдени әртүрліліктің азайуы жаһандану үрдісі нәтижесі бола алмаса да, жаһандану консюмеризм механизмінің көмегін айтпағанда, әртүрлі мәдениеттің униформдығының өсуіне әкелуге толық қабілетті.Мәдени жаһандану батыстық Реформация, Ағартушылық, Қайта Жаңғыру сынды құндылықтар негізінде туындай алады. Бұл құндылықтар әлемдегі бүгінгі дағдарыстық құбылыстарды туындатқан, немесе ол жаңа рухани революция жүзеге асырылатын жаңа құндылықтар жүйесіне әкелуі мүмкін, сол кезде ол жаңа құндылық жүйесінде жүзеге асырылады. Бұндай алғышарттар міндетті түрде қалыптасады, және сөзге дәлел ретінде бүгінгі таңда кеңінен таралып отырған жаңа мәдениет тәжірибесінің көптүрлілігін айтуға болады. Олар қоғамдық санада белсенді рефлексияланады, оның ішінде мағыналық әлем мағынасын әлеуметтік-тарихи контекстте қарастыруды болжайтын, әлеуметтік мәдениет талдауы әдісі де бар [3]. Мысал ретінде, мұның барлығын жас әрі дамып келе жатқан тәуелсіз Қазақстан мемлекетінен көруге болады. Ұлттық қайта жандану үрдісі тек қана қазақ тарихына деген қызығушылық негізінде жүзеге асырылуда емес, сонымен қоса өзіндік салт-дәстүрлер мен әдет-ғұрыптарды жаңғыртумен байланысты. Қазақ салт-дәстүрінің қайта жаңғыруы бүгінгі таңда Қазақстанда тарихи жалғастықтың қайта қалыптасуы ретінде қабылданады. Қазақ халқы үшін бұл өте қиын және күрделі мәселе, себебі жоғалған салт-дәстүрді қайта қалпына келтіру туралы мәселенің көтерілуінде болып отыр. Қазіргі қазақтар – бұрынғы малшы-көшпенді халық емес. Сондай-ақ, жиырмасыншы ғасыр бойы саналы түрде салт-дәстүрді жою және қудалау жүзеге асырылып келді. Жетпіс жылға созылған кеңестік кезеңде Қазақстанда салт-дәстүрмен «өткеннің қалдығы» ретінде күресті. Алайда, сол уақытта да, бүгінгі таңда да қазақтар бұрынғы өмір салтының қалдығын қажырлықпен талмай күресіп сақтап келеді. Бұл жерде туыстық қатынасқа ерекше мән беріледі. Ру, руға бөліну – қазақ халқының идеологиясы. Бұл бірегей құбылыс ежелгі заманда шыққан, дегенмен, руға бөліну бүгінгі замандада қолданылады. Бұл «қиын мәселе» барлық басқа халықтық мәдени институттардың аясында әртүрлі әлеуметтік және саяси жағдайларға бейімделуде [4, б.9]. Жалпақ бірлестіктердің жауластық пен «жүзге бөлінуді» жоюына қарамастан, қазақ халқының рулық санасы ғасырлар бойы сақталып келеді. Ол ұзақ уақыт бойы қазақ зияткерлерінің арасында бір мағыналы бағаға ие бола алмады. Біреулері оны ұлттық бірлікке деген қауіп деп түсінді, екінші біреулері «жеті атаны» білу ұлттық мәдениеттің құбылысы деп қарастырды. Барлық болжамдарға ел Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев өзінің «Тарих толқынында» атты кітабында нүкте қойды, ол қазіргі Қазақстанның мәдени өмірінде рулық сананың мәні мен рөлінің аса маңызды екенін баса айтты. «Жеті ата» принципі барлық халықтың рухани бірлігінің құралы іспетті. Осы принцип қарапайым болғанымен, отбасы-туыстық махаббаттың негізіндегі этникалық тұтастықты анықтайтын күшті ядро болып табылады. Қазақ халқы этномәдени қауымдастық ретінде өздерінің этноұжымдық зердесінің арқасында сақталды [5, б.47]. Бүгінгі Қазақстан ұлттық жандану кезеңін бастан кешіруде. Ұлттық-мәдени жандану үрдісі мәдени парадигманың ауысуын білдіреді. Бұрынғы концепцияларды қайта қарау, ұмытылған немесе тиым салынған атаулардың қайта келуі – казіргі Қазақстанның мәдени өміріне тән ерекшеліктер. Тәуелсіздіктің онжылдығында жаңа қазақ тарихын жасаудың бастамасы қолға алынды. Алайда, «сөз еркіндігі» қазақ тарихшылары үшін ауыр сынақ болды. Алғаш рет, соңғы жүзжылдықта материалдық жағдайы мен ынтасы бар әрбір адамның жазуға да, баспаға шығаруға да мүмкіндігі болды. Бұл жағдайда, бізге көптеген әртүрлі деңгейдегі және әртүрлі сападағы тарихи шығармалар ағымы келіп түсуде. Бұл тарихиграфияның анализі мен сыны жеке мәселе. Бұл жерде айта кететін жайт, кәсіпқой және кәсіпқой емес жазушылардың қаламынан шыққан тарихи шығармалар бүкілхалықтың өзінің тарихына деген қызығушылығының дәлелі болып табылады. Бүгінгі күнде қазақ халқы өзінің бай, қанықты, қуаныш пен қайғыға толы тарихты [6] аса қызығушылықпен оқуда. Ұлттық жанданудың үрдісі мемлекет және халық үшін де бейнетті болып табылады. Бұл үрдіс өзінің ұлттық және тұрмыстық салт-дәстүрлерін мұқият зерттеуді талап етеді. Ескі салт-дәстүрлерді бүгінгі таң мен болашақтың талаптарына сай жандандыру қажет. Сол кезде ол «салмақ» емес, мемлекеттің ілгерілеуге деген қозғалтқышы болып табылады. Салт-дәстүрімізді жаңарту өткенімізді естен шығармауға, бүгінгімізді жақсартуға және болашаққа жоспар құруға мүмкіндік береді. Мәдениет жаһандануын екі феноменмен байланыстырады. Біріншісі Жер шары халықтарының басым көпшілігі арасындағы батыстық индивидуалистік құндылықтардың таралуын сипаттайды. Бұл құндылықтар адамның индивидуалды құқығын мойындайтын және адам құқығын халықаралық деңгейде қорғауға тырысатын әлеуметтік институттармен насихатталады. Екінші тенденция ретінде бүкіл әлемдегі батыстық «ойын ережесін» еншілеуді атауға болады. Бюрократты ұйым мен рационализм, материалистік көзқарас, экономикалық тиімділік пен саяси демократия құндылығы барлық әлемде европалық Ағартушылық кезеңінен бері таралуда. Сонымен қатар, әлемдегі мәдени консенсустың ерекше ролін мойындауға тура келеді. Әлемдік жүйе әрқашан бар және көп мәдениетті болса да, батыстық құндылықтар әсерінің өсуіне көз жұма қарауға болмайды. Әлемнің басқа бөліктерінде таралған бұл құндылықтар: рационалдық, индивидуализм, теңдік, тиімділік. Мәдениет жаһандануы үрдісі экономикалық және мәдениеттанулық пәндер арасында тығыз қарым-қатынас құрады. Соңғысының маңыздылығы сондай, тіпті, мәдениет экономизациясы мен экономика мәдениленуі жайлы сөз қозғауға болады. Толық әсерлесу қоғамдық өндіріс неғұрлым интелектуалдық, мәдени және рухани игіліктер мен қызмет немесе «рәміздер» өндірісіне бағытталуымен анықталады, ал мәдениет аясында сауда мен бақталастық («көпшілік – мәдениет») заңдары көптеп аңғарылады. Мәдени жаһандану аумағындағы мәнді мәселелер бұрыннан бар, тарихи қалыптасқан ұлттық-діни дәстүрлермен және жеткіліксіз түрде дамыған саяси жаһанданумен байланысты. Қазіргі заман жағдайында тілі ретінде ағылшын тілі қызмет ететін, ұлттық мәдениеттен жаһандық мәдениетке ауысу жүріп жатыр. Американдық доллар барлық әлемде қолданылады, батыстық көпшілік мәдениет біздің өмірімізге айтарлықтай еніп келеді. Жаһандану ұлттық тілдер мәртебесінің төмендеуіне, мәдениет аралық өзара байланыстың жалғыз құралы ретінде ағылшын тілін бекітуге әкелуде. Алайда, бұл тілдің жер шарындағы 380 млн. тұрғынның ғана туған тілі екені белгілі. Қазіргі кезде кітап, газет пен журналдардың көп бөлігі ағылшын тілінде басылып шығарылады. Ғаламторға орналастырылған мәліметтердің 80% көбі ағылшын тілдес мәтінде. Тәжірибе басқа тілдердің, соның ішінде БҰҰ ресми тілдері болып табылатын тілдердің біртіндеп өз мағынасын жоғалтып бара жатқанын көрсетуде. Бұл тілдердің таралу аймағы біртіндеп тарылуда, бұл тілде сөйлейтіндер саны азайуда, белсенді қолданылатын сөздік қоры күннен-күнге қорынан айрылуда, ауыз екі тіл мен жазбаша мәтіндер шет тілден енген, көп жағдайда, өз тіліміздің сөз мәдениеті тұрғысынан мағынасыз, кірме сөздермен толығуда. Жаһандану үрдісі үлкен сынға ие және де бұл сынды тек жаһандануға қарсы пікірдегі адамдар ғана емес, саяси қайраткерлердің бірқатары, сондай-ақ экономистер мен оқымыстылар да білдіріп жатады. Мысал ретінде жаһандануға қарсы өткір сындарға толы бірқатар кітаптар жазған, әйгілі экономист Джозеф Стиглицты келтіруге болады. Стиглиц көптеген деректер мен мысалдар келтіре отырып, оның өндірісті құртатынын, жұмыссыздық пен кедейшіліктің өсуіне ықпал ететінін, ғылыми-техникалық прогрессті тежейтінін және әлемдегі экологиялық апаттарды шиеленістіретінін дәлелдейді. Бірқатар авторлар жаһанданудың бала туу деңгейінің төмендеуіне әсер ететінін көрсетеді. Ал өзгелері болса, жаһандану АҚШ-та өзінің геосаяси қарсыластарын әлсірету және құрту құралы ретінде қолданылатынын тұжырымдайды. Және осындай пікірлер өте көп. Жаһандану жақтастары қазіргі кезеңдегі үрдістер мен олармен байланысты жағымсыз құбылыстар өзіндік сипатқа ие және оларды басқару мүмкін емес деген пікірді алға тартады. Ал жаһандану сыншылары керісінше, ірі мемлекеттер жағымсыз құбылыстардың соңын айтарлықтай азайтуға мүмкіндіктері бар деген сенімде [7]. | Тақырыпбойыншақысқашаақпарат, өзектілігі, мақсаттары мен міндеттері Осы мәселебойыншаәртүрлікөзқарастардысипаттайды, тақырыптыәржағынанашады, зерттелгенбөлімненөзкөзқарасындәлелдейотырып, ұғымдар мен фактілердіпайдаланады. Зерттеубойыншақорытындылардықұрастырадыжәнемәселенішешубойыншаұсыныстаржасайды. | ҚБ Мұғалім оқушылар жауабын мұқият тыңдап кері байланыс беріп отырады | Космополитизм - идеология, стирающая шекаралары. http://www.syl.ru/article/193175/new_kosmopolitizm---eto-ideologiya-stirayuschaya-granitsyi Жаһандық азаматтық http://ru.knowledgr.com/01599927/ Әдістемелік құрал "Жаһандық азаматтықты тәрбиелеу", БҰҰ білім беру мәселелері, ғылым және мәдениет. . | ||
| Бекіту | Сабақты қорытындылау Үйге тапсырма . | Сабақтың тақырыбын қорытындылау | «Ең үздік жауап» | Ақпараттық карточка | ||
| Кері байланыс | « Білімді стикер». Мына сұрақтар бойынша жауап береді. - Не білдім? - Не білемін? - Не білгім келеді? | Тақырып бойынша не білетінін, не білгісі келетінін, не білгенін жазады | Оқушылар бағалай критерийлерімен өз деңгейлерін бағалайды | А4, конспект | ||
