Файл: Дипломды Жмыс таырыбы 11 емханада 2ші реттік инсульт алан науастара ктім крсетудегі мейіргерді рлі.docx

Сурет №7. Дененің «артқа қарай жату» орналасуы





Алынған деректерді ескере отырып (сурет. 7.), біз мынаны тұжырымдай аламыз: сұралған пациенттердің 87% - ы-26 адам, медбике дененің "артқы жағында"орналасуын қабылдауға көмектесті. Респонденттердің 13% - ы медбике қосымша құрылғыларды қолдана отырып, артқы жағында жатып, дененің дұрыс орналасуын қабылдауға көмектеспеді деп жауап берді.

Дененің асқазанда жатқан күйінде дененің тірек бөліктеріне, әсіресе сакрум мен кеудеге қысым азаяды. Алайда, егде жастағы пациенттер, сондай-ақ жүрек-тамыр жүйесі ауруларынан зардап шегетіндер позициялар өздерін нашар сезінуі мүмкін. Бұл позиция экстензорлы бұлшықеттер мен флексорлы бұлшықеттердің жұмысын қалпына келтіруге көмектеседі. Пациенттерден медбике дененің дұрыс "асқазанға жатуын" қабылдауға көмектесті ме, жоқ па, соны білу үшін біз оларға келесі сұрақты қойдық: «Медбике сізге «ішпен жатуға» жағдайын қабылдауға көмектесті ме?».


Сурет №8. Дененің «ішпен жату» позициясы
Алынған мәліметтер негізінде (сурет №8.), біз мынаны тұжырымдай аламыз: сұралған пациенттердің 40% – ы үшін-18 адам, дененің бұл жағдайы ыңғайлы емес еді. Респонденттердің 27% – ы-10 адам, медбике бұл жағдайды төсекте қабылдауға көмектесті, ал 33% - ы-12 адам көмектеспеді.

Инсультты ерте қалпына келтіру кезінде пациент қабылдаған көптеген ережелер спастично, контрактураның пайда болуы және патологиялық синкинезияның пайда болуына әкелуі мүмкін, егер дене төсекте дұрыс орналаспаса, бірақ" оның жағында жатып", дененің бір позициясы бұл серпімділік тудырмайды, бұл оның үлкен тиімділігін көрсетеді. Сондықтан оны инсульт кезіндегі серпімділікті қалпына келтіруде қолдану толығымен негізделген және оны көптеген мамандар ұсынады. Пациенттерден медбике оларға "бүйірімен жатып" дененің дұрыс жағдайын алуға көмектесті ме, жоқ па, соны білу үшін біз оларға келесі сұрақ қойдық: "медбике сізге "бүйірде жатып"дұрыс тұру кезінде көмек көрсетті ме?».




Сурет №9. дененің «қырымен жату» қалпы
Алынған деректерді талдау (сурет №9.), біз мынаны көреміз: 14 науқасқа (47%) медбике "бүйірінде жатып" тұруға көмектеспеді. 16 пациент, 53% құрады медбике бұл жағдайды қабылдауға көмектесті, оның ішінде 12 пациент (75%) ол екі жақта да, 2 пациент (13%) дененің зардап шеккен жағында және 2 пациент (12%) дененің сау жағында болды.

---

Пациенттердің көпшілігінде медбике қажетті жағдайды қабылдауға көмектесті. Бұл көп жағдайда жағымсыз салдардың алдын-алу жұмыстары жүргізілетінін көрсетеді. Бірақ, респонденттердің 47% - ы қажетті іс-шаралар өткізілмейді деп жауап берді, бұл осы бөлімшеде жұмыс істейтін қызметкерлерге үлкен жүктемемен байланысты болуы мүмкін.

Науқастың жағымсыз салдары болмауы үшін медбике олардың алдын-алуды қалай жүргізу керектігін нақты және нақты білуі керек. 2-блоктың алынған мәліметтерін қорытындылау үшін біз пациенттерге келесі сұрақты қойдық: «сізде жағымсыз салдар болды ма?» және алынған жауаптарға талдау жүргізді.




Сурет №10. Жағымсыз салдар.
2-блокты талдау нәтижелері (сурет №10.), мынадай: жоғарыда аталған барлық іс-шаралар жүргізілген пациенттер арасында асқынулар 4 адамда кездеседі (32%). Іс-шаралар өткізілген пациенттер арасында толық көлемде жағымсыз салдарлар 7 адамда пайда болды (70%). Іс-шаралар жүргізілмеген пациенттерде жағымсыз салдарлар 6 адамда пайда болды (74%), бұл ең жоғары пайыз болып табылады.

3 блокта біз мейірбикенің пациенттердің тепе-теңдігін қалпына келтіруге бағытталған қызметін бағаладық.

Отырған қалыпта тепе-теңдікті қалпына келтіру үшін пациент төсек үстеліндегі заттарға сау қолымен жетіп, денесін бұрап, ауру шынтаққа сүйеніп тұруы керек. Сондықтан төсек үстелі жеңіліс жағында тұруы керек. Біз төсек үстелінің орналасқан жері туралы сұрақ қойдық.




Сурет №11. Төсек үстелінің орналасуы
Алынған мәліметтер (сурет №11.) туралы айтады: 18 адам (60%), төсек үстелі дененің сау жағында тұрды. 8 адам (26%) жеңіліс жағында тұрды. 4 адамда (14%) үстел тұрмады. Пациенттердің көпшілігінде үстел қажетті жағынан болмағандықтан, медбикелер бұл мәселеге ерекше мән бермейді деп қорытынды жасауға болады. Тіпті төсек үстелінің орналасуы ерте қалпына келтірудің маңызды сәті болып табылады.

Дененің «төсекте отыру» позициясы тепе-теңдікті қалпына келтірудің алғашқы кішкентай, бірақ өте маңызды қадамы болып табылады. Көптеген пациенттер мен олардың туыстары оңалту ережелері мен әдістері туралы білмейді, медицина қызметкерлері әр адамға, тіпті маңызды емес әрекеттерге түсініктеме беріп, оның инсульт алған науқастың денесіне әсері туралы айтуы керек. Мейірбике пациенттерге «төсекте отыру» жағдайын алуға көмектесті ме, жоқ па, соны білу үшін біз келесі сұрақты қойдық: "медбике сізге "төсекте отыру"жағдайын қабылдауға көмектесті ме?».

---

Сурет №12. «Төсекте отыру» қалпы

Алынған мәліметтер негізінде (сурет №12.) деп қорытынды жасауға болады: пациенттердің 87%, ол 26 адамды құрады, медбике қабылдауға көмектесті. Ал 4 науқасқа (13%) көмектеспеді.

Тепе-теңдікті қалпына келтіру үшін сенсорлық сезімдерді қалпына келтіру маңызды. Мұны істеу үшін міндетті шарт-еденге аяқтары бар кереуеттің шетінде отыру.




Сурет №13. Аяқтың табанының сенсорлық сезімдерін ынталандыру
Алынған деректерді ескере отырып (сурет №13.), біз мынаны тұжырымдай аламыз: 16 респондентке (53%) медбике кереуеттің шетіне аяғымен еденге отыруға көмектесті, ал 14 науқасқа (47%) көмектеспеді.

Науқасты орындыққа жылжыту-ерте қалпына келтіру процесінде қажетті жаттығу. Науқас отыратын орынға неғұрлым тезірек ауысса, соғұрлым ол тепе-теңдікті сақтауды үйренеді. Алдымен пациент бұл жаттығуды өздігінен орындай алмайды, оған сыртқы көмек қажет, бірақ біраз уақыттан кейін пациент өздігінен қозғалуы керек. Сондықтан біз сұрақ қойдық: "медбике сізге төсектен тұрып, орындыққа отыруға көмектесті ме?».


Сурет №14. Науқасты төсектен орындыққа ауыстыру
Алынған мәліметтерді зерттеу (сурет №14.), айта кету керек: 16 пациентке (53%) медбике төсектен тұруға және орындыққа отыруға көмектеспеді. 12 науқас (40%) ол бұған көмектесті. Ал 2 науқас (7%) оның көмегіне мұқтаж емес еді.

Тепе-теңдікті қалпына келтіру ерте қалпына келтірудің маңызды кезеңдерінің бірі болып табылады. Науқас тепе-теңдікті қалпына келтіргеннен кейін, ол жоғалған функцияларды қалпына келтіруге бағытталған басқа шараларды орындай алады.

Тепе-теңдікті қалпына келтіру үшін пациент көптеген шараларды орындауы керек. Ол оларды неғұрлым белсенді және дұрыс орындаса, соғұрлым тезірек қалпына келтіре алады.

Пациенттер тепе-теңдікті қалпына келтіру үшін қанша уақыт қажет екенін білу үшін біз келесі сұрақты қойдық: "тепе-теңдікті сақтауды үйрену үшін қанша уақыт қажет болды?».


Сурет №15. Тепе-теңдікті қалпына келтіру мерзімдері
Деректерді талдау (сурет №15), айта кету керек: тепе-теңдікті қалпына келтіру үшін 13 пациентке (43%) 1-2 апта қажет болды, 11 адам (37%) бір аптадан аз уақыт ішінде тепе-теңдікті қалпына келтірді. 6 адам (20%) бұл үшін 3-4 апта қажет деп жауап берді.

---

4 блокта біз патологиялық синкинезияның алдын алуға бағытталған мейірбикенің қызметін бағаладық.

Жағдайды түзету ерте оңалтудағы өте маңызды сәт. Себебі оның көмегімен жасалады: төменгі аяқтың контрактураларын емдеу, жамбас супинациясын шектеу, тізе буынының шамадан тыс иілуінің алдын алу.

Позициямен түзету роликтер сияқты көмекші құралдарсыз мүмкін емес: шиналар, жастықтар және басқа жабдықтар. Оның өткізілгенін білу үшін біз келесі сұрақты қойдық: «Медбике қосымша құралдарды (ролик, шиналар, жастықтар) қолданды ма?».


Сурет №16. Қалыпты түзету
Деректерді талдау (сурет №16.), анықталды: тек 14 пациентте (47%), бұл жартысынан азды құрады, бұл өте аз, оңалтудың ерте кезеңінде көмекші құралдар пайдаланылды, бұл жағдайды түзету туралы айтады. 12 адамда (40%) олар қолданылмады. 4 адам (13%) бұған мән бермеді.

Дезинфекцияның негізгі әдістерінің бірі-паретальды аяқтарға арналған пассивті қозғалыстар жүйесі.

Пассивті қозғалыстардың көмегімен мотор функцияларын қалыпқа келтірудің ажырамас бөлігі болып табылатын қалыпты орындалған қозғалыстардың жоғалған схемасы сақталады немесе қалпына келтіріледі.

Медбике синкинезияның алдын-алуды жүргізетінін білу үшін біз респонденттерге келесі сұраққа жауап беруді ұсындық:

"Медбике сізге 3-5 күн өткеннен кейін көмекші құралдарсыз (жастықтар, роликтер) қажетті жағдайларды алуға көмектесті ме?».


Сурет №17. Патологиялық синкинезияның алдын алу
Деректерді талдау кезінде (сурет №17.) мыналар анықталды: 16 адамда (53%) патологиялық синкинезияның алдын алу бойынша іс-шаралар жүргізілмеген. Тек 12 адам (40%) өткізілді.

Пассивті гимнастиканы жүргізудегі мейірбикенің тиімділігін бағалау үшін біз пациенттерге келесі сұрақ қойдық:

"Сізде әлсіздік немесе жеңілістің қозғалысы байқалмады ма?».




Сурет №18. Жағымсыз салдардың болуы

Алынған негізінде (сурет №18.), біз мынаны көреміз: 12 адамда (40%) зақымданудың күрт әлсіздігі немесе болмауы байқалды, бірақ жақсартулар болды, 11 пациентте (37%) олар әлі күнге дейін сақталған және тек 7 пациентте (23), олар қазіргі уақытта байқалмайды.

Соңғы блокта біз апраксияны жою шараларына бағытталған мейірбикенің қызметін бағаладық.

Апраксияны қалпына келтірудің негізгі әдісі-кинезитерапия. Ол күнделікті орындалуы керек мақсатты қозғалыстар кешенін қамтиды.

---

Сурет №19. Арнайы қозғалыстарды орындау
Деректерді талдау (сурет №19), біз мынаны көреміз: апраксияны жою үшін тек 17 пациент (56%) қимыл жасады. 13 адам (44%) бұл жаттығуларды орындамады.

Апраксияны жоюдың маңызды әдісі-ұсақ моториканы қалпына келтіруге бағытталған белгілі бір қозғалыстарды орындау. Пациенттер бұл қимылдарды істеп жатқанын білу үшін біз келесі сұрақты қойдық: «сіз ұсақ моториканы қалпына келтіруге арналған жаттығулар жасадыңыз ба (сіріңке фигураларын салу, үлкен моншақтарды сұрыптау және т. б.)?».


Сурет №20. Ұсақ моториканы қалпына келтіру
Алынған мәліметтер негізінде (сурет №20.), көруге болады: тек 7 пациент (23%) ұсақ моториканы қалпына келтіру үшін қозғалыстар жасады. Ал 23 науқас (77%) жасамады.

Апраксияны жоюға және ұсақ моториканы қалпына келтіруге бағытталған қозғалыстардың тиімділігін бағалау үшін біз келесі сұрақты қойдық: "сіз мақсатты әрекеттерді (заттарды алу) жасай аласыз ба?».





Сурет №21. Қозғалысты орындау тиімділігі

Алынған мәліметтерді зерттеу (сурет №21.), айта кету керек: тек 5 адам үшін (16%) бұл қозғалыстарды орындау тиімді болды. 13 адам үшін (43%) апраксияны жоюға бағытталған әрекеттердің әсері толық болған жоқ. 12 науқаста (41%) бұл қозғалыстар нәтиже бермеді.

---