Файл: Геоапараттандыру, оны баса ылымдармен байланысы. Гаж анытамасы.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 18.10.2024
Просмотров: 17
Скачиваний: 0
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
.
MapInfo растрлық кескіндерді одан векторлық карта нысандарын жасау үшін немесе үстіңгі қабатта орналасқан векторлық қабаттары бар растрлық кескінді бірлесіп талдау үшін «растрлық астарлау» ретінде пайдаланады. MapInfo жеті растрлық файл пішімін қолдайды: 1. BMP 2. GIF 3. JPEG 4. PCX 5. SPOT 6. TARGA 7. TIFF.
41. Растрлық кескіндерді геобайланыстырудың (тіркеу) мақсаты.
Растрлық кескіндерді геобайланыс (тіркеу) мақсаты. Тіркеу – растрлық кескінді жер бетіндегі белгілі бір нүктелерге байланыстыру. Кескінді тіркеу MapInfo таңдалған карта проекциясы мен координаттар жүйесіне сәйкес нүктелік кескінді көрсететін етіп жасалады.
42. Растрлық кескіндерді геобайланыстырудың әдістері.
қашықтағы нүктелерге байланыстыру (бір және бірнеше серифтер) келесідей бөлінеді: - түзу бір ойық. А(xА yА) және В(xВ yВ) нүктелерінің координаталары белгілі болса және А және В бұрыштары өлшенсе (бақылаусыз) С(xс yс) нүктесінің координаталарын анықтаңыз. - кері жалғыз сериф. T1(x1 y1), T2(x2 y2), T3(x3 y3) нүктелерінің координаталары белгілі болса және b1, b2 бұрыштары өлшенсе (бақылаусыз) Р(xр yr) нүктесінің координаталарын анықтаңыз. - екі бастапқы нүктеге сәйкес екі нүктенің орнын анықтау (Гансен есебі). P және Q нүктелерінің координаталарын екі бастапқы T1 және T2 нүктелеріне және сәйкесінше P және Q нүктелеріндегі Q және P нүктелеріне бағыттар түзетін бұрыштарды өлшеу арқылы анықтауға болады. Нүктенің координаталарын алу үшін нүктелер мен бағыттар шамадан тыс көп болатын белгілер еселік деп аталады. Бірнеше серифтердегі артық өлшемдердің болуы теңестіруші есептеулерге әкеледі, олар параметрлік жолмен орындалады, өйткені екі ғана белгісіз - қалаған нүктенің х және у координаталары бар. - кері көп сериф. Р1(x1 y1) кем дегенде төрт бастапқы нүктенің координаталары белгілі болса, Р(xр yr) нүктесінің координаталарын анықтаңыз; Р2(x2 y2); … ; Рn(xn yn) және кем дегенде төрт S1, S2, …, Sn бағыттары өлшенді. - тікелей көп сериф. Р1(x1 y1) кем дегенде үш бастапқы нүктенің координаталары белгілі болса, Р(xр yr) нүктесінің координаталарын анықтаңыз; Р2(x2 y2); … ;Pn(xn yn) және анықталған нүктеге серифтің bi бұрыштары. Тікелей серифтерді негізді қалыңдату үшін курстың бүйірлік нүктелерінің координаталарын анықтау үшін қолданған тиімді. Әдетте, олар байланыстыру қозғалыстары үшін пайдаланылмайды.
43.Геобайланыстырудың дәлдік бағасы.
#
44.Векторландырудың әдістері.
Векторлық модельдер әртүрлі жолдармен алынады. Ең көп тарағандардың бірі – сканерленген (растрлық) кескіндерді векторлау.
Векторлау-векторлық объектілерді растрлық кескіннен бөліп алу және оларды векторлық форматта алу процедурасы.
Векторлау үшін растрлық кескіндердің Жоғары сапасы (айқын сызықтар мен контурлар) қажет. Сызықтардың қажетті анықтығын қамтамасыз ету үшін кейде сурет сапасын жақсартуға тура келеді.
Векторландыру кезінде қателер болуы мүмкін, оларды түзету екі кезеңде жүзеге асырылады:
* растрлық кескінді векторлағанға дейін түзету;
* векторлық нысандарды түзету.
Векторлық деректердің дәлдігіне келетін болсақ, мұнда векторлық модельдердің растрлық модельдерден артықшылығы туралы айтуға болады, сондықтан векторлық деректерді кез-келген болжамды дәлдік деңгейімен кодтауға болады, бұл тек координаттарды ішкі бейнелеу әдісінің мүмкіндіктерімен шектеледі. Әдетте векторлық деректерді көрсету үшін 8 немесе 16 ондық (бір немесе қос дәлдік) қолданылады.
45.«Форма» құралының міндеті.
Қажетті кестелерді құруды аяқтағаннан кейін сізге формалар керек болады, олардың көмегімен қарапайым қолданушылар іске асыра алатын, деректерді кестеге енгізу мен өзгертулер жүргізіледі, сонымен бірге формалар деректерді енгізуді өте жылдам атқарады.
Access-те МБ-мен жұмыс жасауға арналған графикалық интерфейс құрастырудың көптеген мүмкіндіктері бар. Олардың ең маңыздысының бірі мәліметтерді енгізу-шығару формалары болып саналады. Формалар МБ-ын өңдеудің негізгі қызметтерін: жүйені іске қосу, қарау, іздеу, түзету істерін жүзеге асырады. Формаларды құрастыру тұтынушы талаптарына сәйкес Access құралдары арқылы жасалады. Форма жасау барысында: формаға енетін мәліметтер қай кестеден алынатындығы, атап айтқанда кестенің қай өрісі, қандай графикалық элементтер-сызықтар, жазулар, суреттер енгізілетіндігі анықталады.
Форма шебері форма жасау барысында форма негізін құрайтын кестені, кестенің қажет өрістерін, безендіру стилін таңдауға, формаға ат қоюға мүмкіндік береді.
46.Геоталдау мен моделдеу.
ГАЖ-да сақталған ақпарат негізгі құндылыққа ие болғанымен, ол қолданбалы мәселелерді шешу үшін қолданылған кезде ғана нақты пайда әкеледі. Әрбір ГАЖ-де деректерді енгізу және шығару модульдерімен бірге кеңістіктік талдаудың жалпы функцияларын орындауға арналған құралдар және пайдаланушының нақты мәселелерін шешуге арналған құралдар болуы керек. Бұл құралдар ГАЖ қолдайтын және пайдаланушының мәселелерін шешу үшін қолданылатын деректер модельдеріне байланысты. Коммерциялық ГАЖ арасындағы бәсекелестік нәтижесінде қазіргі уақытта мұндай ГАЖ үшін міндетті болып табылатын функциялардың тізімі жасалған. Бұл, ең алдымен, белгілі бір шарттар бойынша объектілерді таңдауды, мәліметтер базасындағы құрылым мен ақпаратты редакциялауды; картографиялық визуализацияны; картометриялық; буферлік аймақтарды құру; қабаттасуды талдау; желілік талдау және т. б. ұйымдастыру функциялары.
Операциялардың кең спектрін белгілі бір дәрежеде көптеген геоақпараттық жүйелермен қолданылады. Бұл кластерлеу және жіктеу, оқшаулар құру, статистикалық тәуелділікті тексеру (факторлық және корреляциялық талдау), геометриялық деректердің геометриялық және проекциялық түрлендірулері. Аталған мүмкіндіктерді толығырақ қарастырайық.
Кеңістіктік талдау көбінесе келесі қатынастарды анықтау үшін жасалады:
- объектілердің құрылымындағы немесе таралу ерекшеліктеріндегі заңдылықтар, сондай-ақ олардың кеңістіктегі сипаттамалары;
- объектілердің немесе жеке сипаттамалардың бірнеше кластарының кеңістіктік таралуында қатынастардың болуы және түрлері;
- кеңістіктегі және уақыт бойынша құбылыстардың даму тенденциялары.
47 ГАЖтехнологиясыныңжалпықағидалары.
Географиялық ақпараттық жүйе (geographic(al) information system, GIS, spatial information system) – географиялық үйлестірілген деректерді сандық қолдау, толықтыру, басқару, манипуляциялау, талдау, Математикалық-картографиялық модельдеу және бейнелі бейнелеу үшін құрылған аппараттық-бағдарламалық құралдар мен алгоритмдік рәсімдер жүйесі.
Геоинформатикада кеңінен қолданылатын деректер көздерінің ішінде картографиялық, статистикалық және аэроғарыштық материалдар жиі қолданылады. Осы материалдардан басқа, арнайы жүргізілген далалық зерттеулер мен түсірілімдердің деректері, сондай-ақ мәтіндік көздер әлдеқайда аз қолданылады. Пайдаланылатын деректердің маңызды белгісі-қандай сандық немесе сандық емес (аналогтық) нысанда осы немесе басқа деректер түрі алынады, сақталады және пайдаланылады, бұл осы деректерді ГАЖ Сандық ортасына енгізудің жеңілдігі, құны мен дәлдігіне байланысты болады.
48.Сандық топографиялық картаны құрудың ГАЖ технологиясы
Сандық топографиялық карта-бұл компьютерге қол жетімді кез-келген ортада кодталған түрде сақталған жер бетінің учаскесі туралы метрикалық (сандық), семантикалық (сипаттамалық) және логикалық ақпараттың жиынтығы. Ақпаратты сақтаудыңактамдылығы, оны жаңартудың жеделдігі және оны әртүрлі мәселелерді шешу үшін қолданудың кең ауқымы сандық карталардың міндетті атрибуттары болып табылады. Қолданыстағы техникалық және бағдарламалық жасақтама дисплей экранында сандық картаны көруге және өңдеуге, әртүрлі есептеулер жүргізуге, қажетті құжаттарды принтерге немесе плоттерге дайындауға және шығаруға мүмкіндік береді.
Геодезияда ГАЖ термині пайда болды-геоақпараттық жүйе. Басқа автоматтандырылған ақпараттық жүйелерден айырмашылығы, геоақпараттық жүйелерде жер беті туралы және онда және оған жақын орналасқан табиғи және жасанды шығу тегі туралы ақпарат қолданылады, яғни ГАЖ-ның ақпараттық негізі сандық карталар түрінде ұсынылған жер беті туралы мәліметтер болып табылады.
55. Mapinfo да қолданылатын растрлық кескіндердің форматтары.
MapInfo растрлық кескіндерді одан векторлық карта нысандарын жасау үшін немесе үстіңгі қабатта орналасқан векторлық қабаттары бар растрлық кескінді бірлесіп талдау үшін «растрлық астарлау» ретінде пайдаланады. MapInfo жеті растрлық файл пішімін қолдайды: 1. BMP 2. GIF 3. JPEG 4. PCX 5. SPOT 6. TARGA 7. TIFF.
56. Растрлық кескіндерді геобайланыстырудың (тіркеу) мақсаты.
Растрлық кескіндерді геобайланыс (тіркеу) мақсаты. Тіркеу – растрлық кескінді жер бетіндегі белгілі бір нүктелерге байланыстыру. Кескінді тіркеу MapInfo таңдалған карта проекциясы мен координаттар жүйесіне сәйкес нүктелік кескінді көрсететін етіп жасалады.
57. Растрлық кескіндерді геобайланыстырудың әдістері.
қашықтағы нүктелерге байланыстыру (бір және бірнеше серифтер) келесідей бөлінеді: - түзу бір ойық. А(xА yА) және В(xВ yВ) нүктелерінің координаталары белгілі болса және А және В бұрыштары өлшенсе (бақылаусыз) С(xс yс) нүктесінің координаталарын анықтаңыз. - кері жалғыз сериф. T1(x1 y1), T2(x2 y2), T3(x3 y3) нүктелерінің координаталары белгілі болса және b1, b2 бұрыштары өлшенсе (бақылаусыз) Р(xр yr) нүктесінің координаталарын анықтаңыз. - екі бастапқы нүктеге сәйкес екі нүктенің орнын анықтау (Гансен есебі). P және Q нүктелерінің координаталарын екі бастапқы T1 және T2 нүктелеріне және сәйкесінше P және Q нүктелеріндегі Q және P нүктелеріне бағыттар түзетін бұрыштарды өлшеу арқылы анықтауға болады. Нүктенің координаталарын алу үшін нүктелер мен бағыттар шамадан тыс көп болатын белгілер еселік деп аталады. Бірнеше серифтердегі артық өлшемдердің болуы теңестіруші есептеулерге әкеледі, олар параметрлік жолмен орындалады, өйткені екі ғана белгісіз - қалаған нүктенің х және у координаталары бар. - кері көп сериф. Р1(x1 y1) кем дегенде төрт бастапқы нүктенің координаталары белгілі болса, Р(xр yr) нүктесінің координаталарын анықтаңыз; Р2(x2 y2); … ; Рn(xn yn) және кем дегенде төрт S1, S2, …, Sn бағыттары өлшенді. - тікелей көп сериф. Р1(x1 y1) кем дегенде үш бастапқы нүктенің координаталары белгілі болса, Р(xр yr) нүктесінің координаталарын анықтаңыз; Р2(x2 y2); … ;Pn(xn yn) және анықталған нүктеге серифтің bi бұрыштары. Тікелей серифтерді негізді қалыңдату үшін курстың бүйірлік нүктелерінің координаталарын анықтау үшін қолданған тиімді. Әдетте, олар байланыстыру қозғалыстары үшін пайдаланылмайды.
58. Геобайланыстырудың дәлдік бағасы.
Нақты есептерде растрды байланыстыру ғана емес, сонымен қатар байланыстыру дәлдігін бағалау қажет болуы мүмкін. Ол үшін тірек нүктелерінің бір бөлігі бақылау нүктелерінің класына ауыстырылады. Бұл нүктелер түрлендіру параметрлерін есептеуге қатыспайды, сондықтан оларды байланыстырудың абсолютті дәлдігін тексеру үшін пайдалануға болады.
59. Векторландырудың әдістері.
Векторлық модельдер әртүрлі жолдармен алынады. Ең көп тарағандардың бірі – сканерленген (растрлық) кескіндерді векторлау.
Векторлау-векторлық объектілерді растрлық кескіннен бөліп алу және оларды векторлық форматта алу процедурасы.
Векторлау үшін растрлық кескіндердің Жоғары сапасы (айқын сызықтар мен контурлар) қажет. Сызықтардың қажетті анықтығын қамтамасыз ету үшін кейде сурет сапасын жақсартуға тура келеді.
Векторландыру кезінде қателер болуы мүмкін, оларды түзету екі кезеңде жүзеге асырылады:
* растрлық кескінді векторлағанға дейін түзету;
* векторлық нысандарды түзету.
Векторлық деректердің дәлдігіне келетін болсақ, мұнда векторлық модельдердің растрлық модельдерден артықшылығы туралы айтуға болады, сондықтан векторлық деректерді кез-келген болжамды дәлдік деңгейімен кодтауға болады, бұл тек координаттарды ішкі бейнелеу әдісінің мүмкіндіктерімен шектеледі. Әдетте векторлық деректерді көрсету үшін 8 немесе 16 ондық (бір немесе қос дәлдік) қолданылады.
60. «Форма» құралының міндеті.
Қажетті кестелерді құруды аяқтағаннан кейін сізге формалар керек болады, олардың көмегімен қарапайым қолданушылар іске асыра алатын, деректерді кестеге енгізу мен өзгертулер жүргізіледі, сонымен бірге формалар деректерді енгізуді өте жылдам атқарады.
Access-те МБ-мен жұмыс жасауға арналған графикалық интерфейс құрастырудың көптеген мүмкіндіктері бар. Олардың ең маңыздысының бірі мәліметтерді енгізу-шығару формалары болып саналады. Формалар МБ-ын өңдеудің негізгі қызметтерін: жүйені іске қосу, қарау, іздеу, түзету істерін жүзеге асырады. Формаларды құрастыру тұтынушы талаптарына сәйкес Access құралдары арқылы жасалады. Форма жасау барысында: формаға енетін мәліметтер қай кестеден алынатындығы, атап айтқанда кестенің қай өрісі, қандай графикалық элементтер-сызықтар, жазулар, суреттер енгізілетіндігі анықталады.
MapInfo растрлық кескіндерді одан векторлық карта нысандарын жасау үшін немесе үстіңгі қабатта орналасқан векторлық қабаттары бар растрлық кескінді бірлесіп талдау үшін «растрлық астарлау» ретінде пайдаланады. MapInfo жеті растрлық файл пішімін қолдайды: 1. BMP 2. GIF 3. JPEG 4. PCX 5. SPOT 6. TARGA 7. TIFF.
41. Растрлық кескіндерді геобайланыстырудың (тіркеу) мақсаты.
Растрлық кескіндерді геобайланыс (тіркеу) мақсаты. Тіркеу – растрлық кескінді жер бетіндегі белгілі бір нүктелерге байланыстыру. Кескінді тіркеу MapInfo таңдалған карта проекциясы мен координаттар жүйесіне сәйкес нүктелік кескінді көрсететін етіп жасалады.
42. Растрлық кескіндерді геобайланыстырудың әдістері.
қашықтағы нүктелерге байланыстыру (бір және бірнеше серифтер) келесідей бөлінеді: - түзу бір ойық. А(xА yА) және В(xВ yВ) нүктелерінің координаталары белгілі болса және А және В бұрыштары өлшенсе (бақылаусыз) С(xс yс) нүктесінің координаталарын анықтаңыз. - кері жалғыз сериф. T1(x1 y1), T2(x2 y2), T3(x3 y3) нүктелерінің координаталары белгілі болса және b1, b2 бұрыштары өлшенсе (бақылаусыз) Р(xр yr) нүктесінің координаталарын анықтаңыз. - екі бастапқы нүктеге сәйкес екі нүктенің орнын анықтау (Гансен есебі). P және Q нүктелерінің координаталарын екі бастапқы T1 және T2 нүктелеріне және сәйкесінше P және Q нүктелеріндегі Q және P нүктелеріне бағыттар түзетін бұрыштарды өлшеу арқылы анықтауға болады. Нүктенің координаталарын алу үшін нүктелер мен бағыттар шамадан тыс көп болатын белгілер еселік деп аталады. Бірнеше серифтердегі артық өлшемдердің болуы теңестіруші есептеулерге әкеледі, олар параметрлік жолмен орындалады, өйткені екі ғана белгісіз - қалаған нүктенің х және у координаталары бар. - кері көп сериф. Р1(x1 y1) кем дегенде төрт бастапқы нүктенің координаталары белгілі болса, Р(xр yr) нүктесінің координаталарын анықтаңыз; Р2(x2 y2); … ; Рn(xn yn) және кем дегенде төрт S1, S2, …, Sn бағыттары өлшенді. - тікелей көп сериф. Р1(x1 y1) кем дегенде үш бастапқы нүктенің координаталары белгілі болса, Р(xр yr) нүктесінің координаталарын анықтаңыз; Р2(x2 y2); … ;Pn(xn yn) және анықталған нүктеге серифтің bi бұрыштары. Тікелей серифтерді негізді қалыңдату үшін курстың бүйірлік нүктелерінің координаталарын анықтау үшін қолданған тиімді. Әдетте, олар байланыстыру қозғалыстары үшін пайдаланылмайды.
43.Геобайланыстырудың дәлдік бағасы.
#
44.Векторландырудың әдістері.
Векторлық модельдер әртүрлі жолдармен алынады. Ең көп тарағандардың бірі – сканерленген (растрлық) кескіндерді векторлау.
Векторлау-векторлық объектілерді растрлық кескіннен бөліп алу және оларды векторлық форматта алу процедурасы.
Векторлау үшін растрлық кескіндердің Жоғары сапасы (айқын сызықтар мен контурлар) қажет. Сызықтардың қажетті анықтығын қамтамасыз ету үшін кейде сурет сапасын жақсартуға тура келеді.
Векторландыру кезінде қателер болуы мүмкін, оларды түзету екі кезеңде жүзеге асырылады:
* растрлық кескінді векторлағанға дейін түзету;
* векторлық нысандарды түзету.
Векторлық деректердің дәлдігіне келетін болсақ, мұнда векторлық модельдердің растрлық модельдерден артықшылығы туралы айтуға болады, сондықтан векторлық деректерді кез-келген болжамды дәлдік деңгейімен кодтауға болады, бұл тек координаттарды ішкі бейнелеу әдісінің мүмкіндіктерімен шектеледі. Әдетте векторлық деректерді көрсету үшін 8 немесе 16 ондық (бір немесе қос дәлдік) қолданылады.
45.«Форма» құралының міндеті.
Қажетті кестелерді құруды аяқтағаннан кейін сізге формалар керек болады, олардың көмегімен қарапайым қолданушылар іске асыра алатын, деректерді кестеге енгізу мен өзгертулер жүргізіледі, сонымен бірге формалар деректерді енгізуді өте жылдам атқарады.
Access-те МБ-мен жұмыс жасауға арналған графикалық интерфейс құрастырудың көптеген мүмкіндіктері бар. Олардың ең маңыздысының бірі мәліметтерді енгізу-шығару формалары болып саналады. Формалар МБ-ын өңдеудің негізгі қызметтерін: жүйені іске қосу, қарау, іздеу, түзету істерін жүзеге асырады. Формаларды құрастыру тұтынушы талаптарына сәйкес Access құралдары арқылы жасалады. Форма жасау барысында: формаға енетін мәліметтер қай кестеден алынатындығы, атап айтқанда кестенің қай өрісі, қандай графикалық элементтер-сызықтар, жазулар, суреттер енгізілетіндігі анықталады.
Форма шебері форма жасау барысында форма негізін құрайтын кестені, кестенің қажет өрістерін, безендіру стилін таңдауға, формаға ат қоюға мүмкіндік береді.
46.Геоталдау мен моделдеу.
ГАЖ-да сақталған ақпарат негізгі құндылыққа ие болғанымен, ол қолданбалы мәселелерді шешу үшін қолданылған кезде ғана нақты пайда әкеледі. Әрбір ГАЖ-де деректерді енгізу және шығару модульдерімен бірге кеңістіктік талдаудың жалпы функцияларын орындауға арналған құралдар және пайдаланушының нақты мәселелерін шешуге арналған құралдар болуы керек. Бұл құралдар ГАЖ қолдайтын және пайдаланушының мәселелерін шешу үшін қолданылатын деректер модельдеріне байланысты. Коммерциялық ГАЖ арасындағы бәсекелестік нәтижесінде қазіргі уақытта мұндай ГАЖ үшін міндетті болып табылатын функциялардың тізімі жасалған. Бұл, ең алдымен, белгілі бір шарттар бойынша объектілерді таңдауды, мәліметтер базасындағы құрылым мен ақпаратты редакциялауды; картографиялық визуализацияны; картометриялық; буферлік аймақтарды құру; қабаттасуды талдау; желілік талдау және т. б. ұйымдастыру функциялары.
Операциялардың кең спектрін белгілі бір дәрежеде көптеген геоақпараттық жүйелермен қолданылады. Бұл кластерлеу және жіктеу, оқшаулар құру, статистикалық тәуелділікті тексеру (факторлық және корреляциялық талдау), геометриялық деректердің геометриялық және проекциялық түрлендірулері. Аталған мүмкіндіктерді толығырақ қарастырайық.
Кеңістіктік талдау көбінесе келесі қатынастарды анықтау үшін жасалады:
- объектілердің құрылымындағы немесе таралу ерекшеліктеріндегі заңдылықтар, сондай-ақ олардың кеңістіктегі сипаттамалары;
- объектілердің немесе жеке сипаттамалардың бірнеше кластарының кеңістіктік таралуында қатынастардың болуы және түрлері;
- кеңістіктегі және уақыт бойынша құбылыстардың даму тенденциялары.
47 ГАЖтехнологиясыныңжалпықағидалары.
Географиялық ақпараттық жүйе (geographic(al) information system, GIS, spatial information system) – географиялық үйлестірілген деректерді сандық қолдау, толықтыру, басқару, манипуляциялау, талдау, Математикалық-картографиялық модельдеу және бейнелі бейнелеу үшін құрылған аппараттық-бағдарламалық құралдар мен алгоритмдік рәсімдер жүйесі.
Геоинформатикада кеңінен қолданылатын деректер көздерінің ішінде картографиялық, статистикалық және аэроғарыштық материалдар жиі қолданылады. Осы материалдардан басқа, арнайы жүргізілген далалық зерттеулер мен түсірілімдердің деректері, сондай-ақ мәтіндік көздер әлдеқайда аз қолданылады. Пайдаланылатын деректердің маңызды белгісі-қандай сандық немесе сандық емес (аналогтық) нысанда осы немесе басқа деректер түрі алынады, сақталады және пайдаланылады, бұл осы деректерді ГАЖ Сандық ортасына енгізудің жеңілдігі, құны мен дәлдігіне байланысты болады.
48.Сандық топографиялық картаны құрудың ГАЖ технологиясы
Сандық топографиялық карта-бұл компьютерге қол жетімді кез-келген ортада кодталған түрде сақталған жер бетінің учаскесі туралы метрикалық (сандық), семантикалық (сипаттамалық) және логикалық ақпараттың жиынтығы. Ақпаратты сақтаудыңактамдылығы, оны жаңартудың жеделдігі және оны әртүрлі мәселелерді шешу үшін қолданудың кең ауқымы сандық карталардың міндетті атрибуттары болып табылады. Қолданыстағы техникалық және бағдарламалық жасақтама дисплей экранында сандық картаны көруге және өңдеуге, әртүрлі есептеулер жүргізуге, қажетті құжаттарды принтерге немесе плоттерге дайындауға және шығаруға мүмкіндік береді.
Геодезияда ГАЖ термині пайда болды-геоақпараттық жүйе. Басқа автоматтандырылған ақпараттық жүйелерден айырмашылығы, геоақпараттық жүйелерде жер беті туралы және онда және оған жақын орналасқан табиғи және жасанды шығу тегі туралы ақпарат қолданылады, яғни ГАЖ-ның ақпараттық негізі сандық карталар түрінде ұсынылған жер беті туралы мәліметтер болып табылады.
55. Mapinfo да қолданылатын растрлық кескіндердің форматтары.
MapInfo растрлық кескіндерді одан векторлық карта нысандарын жасау үшін немесе үстіңгі қабатта орналасқан векторлық қабаттары бар растрлық кескінді бірлесіп талдау үшін «растрлық астарлау» ретінде пайдаланады. MapInfo жеті растрлық файл пішімін қолдайды: 1. BMP 2. GIF 3. JPEG 4. PCX 5. SPOT 6. TARGA 7. TIFF.
56. Растрлық кескіндерді геобайланыстырудың (тіркеу) мақсаты.
Растрлық кескіндерді геобайланыс (тіркеу) мақсаты. Тіркеу – растрлық кескінді жер бетіндегі белгілі бір нүктелерге байланыстыру. Кескінді тіркеу MapInfo таңдалған карта проекциясы мен координаттар жүйесіне сәйкес нүктелік кескінді көрсететін етіп жасалады.
57. Растрлық кескіндерді геобайланыстырудың әдістері.
қашықтағы нүктелерге байланыстыру (бір және бірнеше серифтер) келесідей бөлінеді: - түзу бір ойық. А(xА yА) және В(xВ yВ) нүктелерінің координаталары белгілі болса және А және В бұрыштары өлшенсе (бақылаусыз) С(xс yс) нүктесінің координаталарын анықтаңыз. - кері жалғыз сериф. T1(x1 y1), T2(x2 y2), T3(x3 y3) нүктелерінің координаталары белгілі болса және b1, b2 бұрыштары өлшенсе (бақылаусыз) Р(xр yr) нүктесінің координаталарын анықтаңыз. - екі бастапқы нүктеге сәйкес екі нүктенің орнын анықтау (Гансен есебі). P және Q нүктелерінің координаталарын екі бастапқы T1 және T2 нүктелеріне және сәйкесінше P және Q нүктелеріндегі Q және P нүктелеріне бағыттар түзетін бұрыштарды өлшеу арқылы анықтауға болады. Нүктенің координаталарын алу үшін нүктелер мен бағыттар шамадан тыс көп болатын белгілер еселік деп аталады. Бірнеше серифтердегі артық өлшемдердің болуы теңестіруші есептеулерге әкеледі, олар параметрлік жолмен орындалады, өйткені екі ғана белгісіз - қалаған нүктенің х және у координаталары бар. - кері көп сериф. Р1(x1 y1) кем дегенде төрт бастапқы нүктенің координаталары белгілі болса, Р(xр yr) нүктесінің координаталарын анықтаңыз; Р2(x2 y2); … ; Рn(xn yn) және кем дегенде төрт S1, S2, …, Sn бағыттары өлшенді. - тікелей көп сериф. Р1(x1 y1) кем дегенде үш бастапқы нүктенің координаталары белгілі болса, Р(xр yr) нүктесінің координаталарын анықтаңыз; Р2(x2 y2); … ;Pn(xn yn) және анықталған нүктеге серифтің bi бұрыштары. Тікелей серифтерді негізді қалыңдату үшін курстың бүйірлік нүктелерінің координаталарын анықтау үшін қолданған тиімді. Әдетте, олар байланыстыру қозғалыстары үшін пайдаланылмайды.
58. Геобайланыстырудың дәлдік бағасы.
Нақты есептерде растрды байланыстыру ғана емес, сонымен қатар байланыстыру дәлдігін бағалау қажет болуы мүмкін. Ол үшін тірек нүктелерінің бір бөлігі бақылау нүктелерінің класына ауыстырылады. Бұл нүктелер түрлендіру параметрлерін есептеуге қатыспайды, сондықтан оларды байланыстырудың абсолютті дәлдігін тексеру үшін пайдалануға болады.
59. Векторландырудың әдістері.
Векторлық модельдер әртүрлі жолдармен алынады. Ең көп тарағандардың бірі – сканерленген (растрлық) кескіндерді векторлау.
Векторлау-векторлық объектілерді растрлық кескіннен бөліп алу және оларды векторлық форматта алу процедурасы.
Векторлау үшін растрлық кескіндердің Жоғары сапасы (айқын сызықтар мен контурлар) қажет. Сызықтардың қажетті анықтығын қамтамасыз ету үшін кейде сурет сапасын жақсартуға тура келеді.
Векторландыру кезінде қателер болуы мүмкін, оларды түзету екі кезеңде жүзеге асырылады:
* растрлық кескінді векторлағанға дейін түзету;
* векторлық нысандарды түзету.
Векторлық деректердің дәлдігіне келетін болсақ, мұнда векторлық модельдердің растрлық модельдерден артықшылығы туралы айтуға болады, сондықтан векторлық деректерді кез-келген болжамды дәлдік деңгейімен кодтауға болады, бұл тек координаттарды ішкі бейнелеу әдісінің мүмкіндіктерімен шектеледі. Әдетте векторлық деректерді көрсету үшін 8 немесе 16 ондық (бір немесе қос дәлдік) қолданылады.
60. «Форма» құралының міндеті.
Қажетті кестелерді құруды аяқтағаннан кейін сізге формалар керек болады, олардың көмегімен қарапайым қолданушылар іске асыра алатын, деректерді кестеге енгізу мен өзгертулер жүргізіледі, сонымен бірге формалар деректерді енгізуді өте жылдам атқарады.
Access-те МБ-мен жұмыс жасауға арналған графикалық интерфейс құрастырудың көптеген мүмкіндіктері бар. Олардың ең маңыздысының бірі мәліметтерді енгізу-шығару формалары болып саналады. Формалар МБ-ын өңдеудің негізгі қызметтерін: жүйені іске қосу, қарау, іздеу, түзету істерін жүзеге асырады. Формаларды құрастыру тұтынушы талаптарына сәйкес Access құралдары арқылы жасалады. Форма жасау барысында: формаға енетін мәліметтер қай кестеден алынатындығы, атап айтқанда кестенің қай өрісі, қандай графикалық элементтер-сызықтар, жазулар, суреттер енгізілетіндігі анықталады.