Файл: 116 топ Педагогика жне психология Саяси модернизацияны лгілерін тадау шарттары мен негізгі факторлары.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 19.10.2024
Просмотров: 19
Скачиваний: 0
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Сайлаубек Бибнұр
Қытайдың дамуы, XIX ғасырдың ортасынан бастап. Батыстың техникалық жəне технологиялық басымдығының шешуші
ықпалымен, ал 1949 жылдан кейін социалистік идеялардың күшейіп келе жатқан ықпалымен жүріп, қазір барған сайын өзіндік сипатқа ие бола отырып, бұл сапалық əркелкі процестерді көп жағынан байланыстырды. Осылайша, ХХ ғасырда ең көп таралған үшеуі де. Дəстүрлі қоғамнан қазіргі қоғамға көшу, социалистік құрылыс жəне Шығыс-Батыс өзара əрекеттестігі концепцияларымен сипатталған қоғамдық дамудың үлгілері Қытайға жарамды болып шықты, мұнда олар бірігіп, кең ауқымды жаңа үлгіні ұсынды. əлеуметтік-экономикалық жəне əлеуметтік-саяси өзгерістер мемлекеттің саналы күш-жігерінің нəтижесі болып табылады.
Жаңа дəуірдің тууы əлемдік тарихқа өзінің əлеуметтік-экономикалық деңгейін дүниежүзілік деңгейге сəйкестендіру міндетін қойған елдер санының көбеюімен тұспа-тұс келді. Оны шешудің бірден-бір жолы дамуды жеделдету, табиғи-тарихи типті жаңа, субъективті түрге ауыстыру болуы мүмкін.Еуропалық өркениеттің экономикалық детерминизмін жəне алдағы дəуірдің негізгі белгілерін қамтитын тарихты материалистік тұрғыдан түсіну. бірқатар артта қалған елдердің ұлттық жəне əлеуметтік азаттық мəселелерін шешу үшін, сондай-ақ əлемдік көшбасшылармен араздықты еңсеру үшін марксизмді таңдауы. Еуропалық қоғам алдында тұрған мəселелерді шешуді мақсат етіп қоя отырып, Еуропадан тыс марксизм негізінен дамуды қуып жетудің, социалистік құрылыс тəжірибесін құндылықтардан жұлып алудың құралы ретінде қабылдана бастады, бірақ дамудың жұмылдыру үлгісі болмады. ұзақ уақыт бойы тəуелсіз деп танылды жəне оның басқалардан алынған еуропалық сипатын баса көрсете отырып, «мемлекеттік əкімшілік социализм» атауын алды.
Дамудың жұмылдыру түрінің генезисін бекіте отырып, ұлт-азаттық жəне социалистік құрылыс теориялары батыстық концепциялардан айтарлықтай ерекшеленді, ұлттық мəдениетке кең тауашаларды ұсына отырып, өз жақтастарының саяси табыстарын қамтамасыз етті. Соған қарамастан социалистік елдердің экономикалық артта қалуы социализмнің қалыптасып келе жатқан дəуір талаптарына сəйкестігі мен оның дербес сипаты ұзақ уақыт бойына қазіргі даму мəселелерімен жасырылғанын алдын ала анықтады. Тек ХХ ғасырдың аяғында. дамудың бұл түрін əлеуметтік-мəдени жəне əлеуметтік-саяси саладағы ұлттық бірегейлікті іздеумен байланыстыруға негіз болды.
Ғылыми ортада үстемдік еткен социологиялық, тарихи жəне идеологиялық концепциялар Қытайдағы əлеуметтік-экономикалық жəне қоғамдық-саяси процестерді зерттеуде шешуші рөл атқарды. Екінші дүниежүзілік соғысқа дейін американдық жəне батыс еуропалық əлеуметтанушылар оны дəстүрлі еуроцентристік тұрғыдан қарастырып, бірінші кезекте сыртқы əсерге қатысты мəселелерге назар аударды, олар тұтастай алғанда 19 ғасырдың ортасынан бастап оның дамуының негізгі мəселелерін дұрыс көрсетті. 1949 жылдан кейін Қытайдағы қоғамдық процестер үлкен ілтипатпен жəне қызығушылықпен қарастырыла бастады. Дегенмен, іргелі зерттеулерде бұрынғыдай Синьхайға дейінгі жəне Республикалық кезеңдерге басты назар аударылып, 1949 жылғы шекара сирек еңсерілді.Қазіргі жағдаймен негізінен саясаттанушылар мен экономистер айналысты, олар мемлекеттік мекемелерді қамтамасыз етті. іргелі мəселелерді зерттеуге кіріспей, жедел-аналитикалық ақпарат. Қытай туралы идеяларды қайта қарауға түрткі болып ҚХР-дың социалистік құрылыстың алғашқы онжылдығындағы табысы, содан кейін Вьетнамдағы соғыс жəне ондағы
АҚШ-тың жеңілісі болды, бұл бірқатар параметрлерді қайта қараудың бастамасы болды. əлемдік дамудың бұрынғы батыс концепциялары. ҚХР-ға жаңа көзқарас қалыптаса бастады, Қытай революциясы тек саяси-идеологиялық құбылыс ретінде ғана емес, сонымен бірге Қытай мəдениеті мен тарихының феномені ретінде де танылды, бұл оны Қытайдың дамуы контекстінде зерттеуге мүмкіндік берді. өркениет. Сонымен бірге модернизация теориясы мен интеллектуалдық балама ретіндегі марксизм арасындағы қарама-қайшылық қате деп танылып, марксизм модернизация теориясының нұсқаларының бірі ретінде қарастырыла бастады.
1980 жылдарға дейін ҚХР-да қоғамдық дамудың марксистік түсінігі басым болды. Тіпті революцияға дейінгі Қытайдағы үдерістер əдетте жұмысшылар мен шаруалардың қытай жер иеленушілерімен, шетел капиталымен жəне маньчжур үстемдігімен күресін, оның əлеуметтік-тарихи дамуының себептері мен сипатын түсіндіретін формация теориясына сəйкес қарастырылды.
динамикасы. 1980 жылдардың басында Қытай басшылығы ұсынған «Қытай ерекшеліктері бар социализмді құру» концепциясы зерттеу аясын кеңейтіп, жаңа көзқарастарды іздеуге бағытталды. Ежелгі Қытай өркениеті мен əлеуметтік ойының бірегейлігін, сонымен қатар олардың қазіргі дамуға ықпалын тану маңызды болды. Үшінші мыңжылдықтың тоғысында, қазіргі əлемдік тəртіптің дағдарысы кезінде
өсіп келе жатқан алаңдаушылық туғызады, ал оған балама анықталмаған, Қытайды ондағы болып жатқан процестерді жаһандық контекске сəйкестендіру үшін зерттеу жаһандық дамудың іргелі тенденцияларына жарық түсіре алады.», содан кейін «социализм – капитализм». » жəне «ұлттық бірегейлік - жаһандану» деп əр жұптың ішіндегі айырмашылықтарға емес, оларды біріктіретін нəрсеге назар аудара отырып, əлеуметтік-саяси жəне əлеуметтік-мəдени жалпы жəне ерекше принциптерді талдаңыз.
формациялық жəне өркениеттік жақын елдермен салыстыруға ерекше назар аудара отырып, осы үдерістегі марксизмнің рөлін, сондай-ақ ұлттық бірегейлік идеясын қазіргі əлемнің құрылымдық элементі ретінде қарастыру.
Ізтұрған Аружан
Модернизация дегеніміз экономикалық, саяси, әлеуметтік және психологиялық бағытындағы саяси өзгерістердің кешенді процесі. Қоғамда болып жатқан әр түрлі, кез-келген саласындағы өзгерістерді бағыттайтын өзгеріс. Модернизация пайда болуы – бұл саяси жүйені, саяси қызметтің формасын, әдісі мен құрылымын, тәсілі мен технологиясын, сонымен бірге саяси мақсаттарды, әртүрлі бағдарламаларды жетілдірудің, жаңартудың, өзгертудің механизмі. Экономикалық модернизация ел ілгерілеуінің басты күші ретінде республикамызда жүргізіліп жатқан реформалардың басым бағыты болып табылады. Модернизация теориясы -батыстық даму деңгейіне жетуге бағытталған. Қазір мен, аз уақыт ішінде экономика тұрғысынан үлкен жетістікке жеткен Сингапур мемлекетінт алып, саяси модернизацияның үлгілерін таңдау шарттары мен негізгі факторлары туралы ақпарат берейін. Кішігірім аралдарда орналасқан қала-мемлекет. 50 жыл аралығында бұл ел кедейлік статистикасынан әлемдегі ең байлардың біріне айналды. Сингапур Азиядағы ең әйгілі экономикасы керемет мемлекеттердің бірі. Сингапур - әлемдегі ең кішкентай елдердің бірі, оның ауданы жалпы 710,2 шаршы шақырымды алады. 1951 жылы Британ империясының құрамында өзін-өзі басқаратын мемлекет мәртебесін алған болатын. 20 ғасырдың ортасына дейін бұл ел ағылшын отары болды деген деректер бар. Ал, 1963 жылы бұл мемлекет Малайзияның құрамына кірді, бірақ 1965 жылы тамызда ол жеке бөлініп шығып, өз егемендік тәуелсіздігін алған болатын. Мемлекетті модернизациялау шарты 1959 жылы Социал-демократиялық халықтық әрекет партиясының негізін қалаушы, Лондонда білім алған бұрынғы заңгер, Ли Куан Юның билікке келуімен бекітілді. Ол өзін және оның командасын «ағылшынша білімі бар буржуазиялық көшбасшылар» деп атады.
Ли Куан Ю реформалары елге экономикалық серпіліс жасауға мүмкіндік берді. Қазіркі таңда Сингапур электроника және фармацевтика сияқты жоғары технологиялық салалардағы әлемдік көшбасшылардың бірі, ірі қаржы және мұнай өңдеу орталығы болып табылады. Бұл елдегі сатылым көрсеткіші 2016 жылдан бері 4,8 мыңға немесе 5,38%-ға өсті. Сингапурды Оңтүстік-Шығыс Азияның қаржы және сауда орталығына айналдыруға, сондай-ақ шетелдік инвесторларды тартуға негізделген және Сингапурдағы қылмыс деңгейі жағынан әлемдегі ең төменгі көрсеткіштердің бірі болып табылады. Ал Сингапурдағы заңдар, саясат, политика өте қатал. Ұлттық араздық пен өшпенділіктің көрінісі заңмен қарастырылып, жазаланады. Ерекше қатыгездікпен өлтіру және есірткі саудасы үшін өлім жазасы тағайындалады. 1991-2004 жылдар аралығында 400 өлім жазасы орындалды деген деректер бар, бұл әлемдегі ең жоғары көрсеткіштердің бірі болып саналды. Сингапурдың 3-ші әлем елдерінің қатарынан әлемнің ең дамыған елдерінің біріне айналуы Сингапурдың әлемдік аренадағы беделін арттырып, экспорттау арқылы ықпал етуге мүмкіндік беретін модернизация жолына түскен басқа елдерді шабыттандыды және сол елдер Сингапурдың модернизация жоспарын қоладануда. Бұл қоғамның әртүрлі салаларында жаңғырту реформаларын жүйелі түрде жүргізуге мүмкіндік берді. Жақсы жұмыс істейтін институттарды құру, сыбайлас жемқорлық мәселесін шешу, қолайлы бизнес-климат, ағылшын тілін ресми тіл ретінде, экономиканы әртараптандыру, меритократия Сингапурға 21 ғасырға күшті және дамыған жаһандық мегаполис ретінде кіруге мүмкіндік берді.
Қортындылай келе, Сингапур көрсеткен модернизация ерекше үлгі. Себебі, кішкентай ел болғанымен, мықты жоспар арқылы аз уақыт ішінде ел экономикасын адам сенгісіз деңгейге жеткізу үлкен еңбектің нәтижесі.