ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 09.02.2024
Просмотров: 25
Скачиваний: 0
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
С-типті – ұзақ уақытқа созылған терапиямен байланысты реакциялар (ДЗ тәуелділік).
D-типті – ДЗ канцерогенді, мутогенді және тератогенді әсерлері
А-типті жанама әсерлер
ДЗ жанама әсерлерінің 80%-і А-типке жатады.
Жиі кездесетін ДЗ жанама әсерлері олардың фармакологиялық қасиеттеріне байланысты және терапевтік мөлшерде қолданғанда дамиды.
Кейбір жағдайларда препараттың жанама әсері пайдалы болуы да мүмкін.
ДЗ мөлшерден тыс қолданғандағы дамыған токсикалық әсерлер
Көптеген препараттар, мөлшерден тыс қолданғанда токсикалық реакциялар туындатады. ДЗ токсикалық қасиетін бағалау үшін «терапевтік әсердің кеңдігі» деген ұғым қолданылады. Терапевтік әсері кең препараттарды терапевтік мөлшерде қолданғанда токсикалық асқыныстар сирек кездеседі, ал терапевтік әсері тар препараттарды қолданғанда токсикалық әсер жиі кездеседі.
Екінші дәрежелі жанама әсерлер
Екінші дәрежедегі жанама әсерлер – бұл ДЗ фармакодинамикасымен байланысты жағымсыз әсерлер. Мұндай жанама әсерлер ДЗ таңдамалық немесе селективтілік қасиетінің жоқтығына байланысты.
Екінші реттік жанама әсерлер
Мұндай жанама әсерлер белсенді антибиотиктер немесе тағы да басқа микробқа қарсы заттарды қолданғанда дамиды, олар ағзаның қалыпты бактериальды флорасын өзгерте отырып, суперинфекция, дисбактериоз, кандидамикоз сияқты асқыныстарды туындатады.
ДЗ өзара әсерлесу салдарынан туындаған жанама әсерлер
Әдетте бұл ДЗ фармакокинетикалық өзара әсерлесуі салдарынан дамыған токсикалық жанама әсерлер.
В-типті жанама әсерлер
В-типті реакциялар ДЗ мөлшеріне және фармакологиялық белсенділігіне байланысты емес (ДЗ жақпауынан басқасы). Оның негізінде ағзаның жеке дара ерекшеліктері - аллергия немесе ферментативті жүйелердің генетикалық негізделген бұзылыстары жатыр.
ДЗ жақпауы – ДЗ терапевтік және субтерапевтік мөлшерде қолданғанда дамитын, фармакологиялық қасиеттерімен байланысты жағымсыз реакциялар. Мұндай реакция кез келген препаратқа дамуы мүмкін.
Идиосинкразия – ДЗ фармакологиялық белсенділігімен байланысты емес реакциялар. «Идиосинкразия» - деп белгілі бір препаратқа дамыған, генетикалық негізделген патологиялық реакция. Идиосинкразияның негізінде ферментативтік жүйелердің тұқым қуалайтын ақаулары жатыр.
ДЗ жоғары сезімталдылық немесе аллергиялық реакциялар – бұл иммунологиялық механизмдердің қатысуымен жүретін реакциялар. Жоғары сезімталдық немесе аллергиялық реакциялардың келесі түрлері бар :
* жылдам дамитын жоғары сезімталдылық немесе анафилаксиялар (І тип);
* цитотоксикалық реакциялар (ІІ тип);
* иммунды комплексті реакциялар (ІІІ тип);
* баяу дамитын жоғары сезімталдық реакциялар (ІV тип).
Жалған аллергиялық реакциялар – даму механизімі иммунологиялық емес, бірақ клиникалық көрінісі аллергиялық реакцияларға ұқсас жағымсыз әсерлер.
Олар І-ші типті аллергиялық реакцияларды имитирлеуі мүмкін (анафилактоидтық реакциялар).
Сонымен қоса, ІІ-ші типті аллергиялық реакцияларды имитирлеп, (цитотоксикалық реакциялар) гемолиз тудыруы да мүмкін.
Кейбір препараттар ІІІ-ші типті аллергиялық реакцияларды имитирлейді.
С-типті жанама әсерлер
ДЗ тәуелділік – бұл препаратты қабылдауды тоқтату салдарынан пайда болған (абстинентті синдром) және ағзаның препаратты қайта қабылдауын талап ететін жағдай. ДЗ тәуелділік физикалық және психикалық болып екіге бөлінеді.
ДЗ тәуелділіктің түрлері:
* токсикомания – психоактивті препаратты (психомиметиктерді) қабылдауға құштарлық;
* наркомания – бұл наркотикалық заттарға жататын (наркотиктер, барбитураттар, эфедрин туындылары)
* препараттарды қабылдауға құштарлық.
Д-типті жанама әсерлер
Канцерогенді әсерлер – ДЗ қатерлі ісіктер тудыру қасиеті.
Мутагенді әсерлер – бұл ДЗ генетикалық өзгерістерді (генді, хромосомды, геномды мутацияларды) тудыру қасиеті.
Тератогенді әсерлер – бұл ДЗ ұрық пен ересектердің репродуктивті мүшелеріне тікелей токсикалық әсері. Тератогенді ДЗ тікелей эмбриотоксикалық әсер көрсетіп, эмбриопатия, фетопатияның дамуына әкеліп соқтырады. Мұндай ДЗ ісікке қарсы, тырысуға қарсы ДЗ, цитостатиктер, кейбір антибиотиктер мен гормондар жатады.
13.Фармация нарығын зерттеу аймағындағы ақпараттық-талдау базалары. IMS Health компаниясының мәліметтер ақпараттық-талдау базасы.
Ақпарат жүйелері (ағылш. Information systems; қысқаша: IS) - деректерді тарату, құру, өңдеу, фильтрлеу, жинауға адамдар мен компанияларға қажетті техникалық құрал-жабдықтар мен бағдарламалық жасақтамаларды оқу..Қойылған мақсатқа жету жолында ақпаратты сақтау, өңдеу және басқаларға беру үшін пайдаланылатын құралдардың, әдістердің және адамдардың өзара байланысты жиыны, пайдаланушылардың сұрауы бойынша ақпаратты сақтауға, іздестіруге және беруге арналған жүйе; мәліметтер базасы мәтінінің мағыналық бөлігіңде — мәліметтерді сақтау және олармен амал-әрекет жасауға арналған белгілі бір жүйенің формальды толықтығын құрайтын тұжырымды схема, ақпараттық база және ақпараттық процессор.
Мәліметтер базасы – бұл белгілі салада сұраулары әртүрлі тұтынушылар үшін ақпараттар бар өзара байланысты материалдардың (электронды тасымалдағыштарда сақталатын) жиынтығы.
Негізінен дәрілік препараттар туралы мәліметтер базасында потенциалды тұтынушылар үшін ақпараттар болу керек: дәрігерлерге, фармацевтикалық ақпарат кабинеттерінің, бақылау-аналити-калық зертханалардың, дәріханалардың фармацевтеріне, сонымен бірге ғылыми қызметкерлерге. Және де мұндағы мәліметтер оларды орталықтан басқаруға ыңғайлы және оларды қолданатын бағдарламадан тәуелсіз болуы керек.
Дәрілік заттар бойынша автоматтандырылған ақпараттық-іздеу жүйелері (ААІЖ) – бұл техникалық құралдар ретінде ЭЕМ қолдана отырып осы процестерді жүзеге асыру үшін ақпаратты тілдердің, ақпаратты өңдеу, сақтау, іздеу және берудің жиынтығы. Қолдану деңгейі бойынша ААІЖ келесідей жіктеледі: жоғары (ұлттық), орта (салалық енмесе ведомствалық) және төменгі (локальды) – мекеме (кәсіпорын) деңгейі; қолдану бағыты бойынша – экономикалық-әкімшілік, технологиялық және ғылыми-ақпараттық; жұмыс істеу принциптері және мәліметтер базасының мазмұны бойынша – фактографиялық, құжаттық және біріктірілген.
Мәліметтерді пайдалану, толықтыру, модификациялау үшін ақпаратты тұтынушылар мәлі-меттер базасын басқару жүйесін (МББЖ) жасайды. Ол барлық сақталатын мәліметтерді орта-лықтан басқаруды қамтамасыз етеді, көптеген міндеттерді шешу кезінде оған қол жеткізуге мүм-кіндік жасайды. Әрі қарай МББЖ мәліметтердің қайталануын және бір-біріне қарама-қарсы бо-луын болдырмайды, атап айтқанда мәліметтердің физикалық файлдарын оларға қол жеткізуді жү-зеге асыратын бағдарламалардан бөледі. МББЖ мәліметтер базасын жасауды және жұмыс істеуін қамтамасыз етеді. Мәліметтер базасын құрудың негізгі этаптарына алдымен мәліметтердің кон-цептуальды, сонан кейін логикалық және физикалық модельдерін жасау кіреді. Және бұл жерде физикалық модель концептуальды және логикалық модельдерді машиналық тасымалдағыштарда жүзеге асырады.
Концептуальды модель, ақпараты мәліметтер базасына енгізілу жоспарланып отырған пәндік саланың схемасы (құрылымы) болып табылады. «Дәрілік заттар» пәндік саласының концептуаль-ды ақпараттық моделі дәрігер (белгілі мамандықтың), фармацевт-технолог, фармацевт-аналитик сияқты ақпаратты тұтынушылардың локальды модельдерінен біріктіріледі. Концептуальды мо-дельді құру үшін таңдалып алынған саланы жүйелік талдаумен бірге мамандардың ақпаратқа қа-жеттілігін зерттеудің дәстүрлі тәсілдері де қолданылады (анкеталау, интервью жүргізу, салалық құжаттарды зерттеу және т.б.).
-
Маркетингтіктегі коммуникация – тұтынушыларға ықпал ету мақсатында тауарлар мен көрсетілетін қызметтерге сұранысты қалыптастыру мен ынталандыруға бағытталған шаралар жүйесі. Экономикалық әдебиеттерде маркетингтік коммуникация ұғымының “тауарды жылжыту” деген синонимі жиі кездеседі. -
Маркетингтік коммуникацияның мынадай түрлері бар: -
— жарнама; -
— өткізуді ынталандыру; -
— жеке (дербес, персональные) сату; -
— қоғаммен байланыс – паблик рилейшнз (PR); -
— тікелей маркетинг. -
Қазіргі жағдайда тікелей маркетинг тауарларды тарату арнасы ретінде жеке мағынаға ие болып отыр.
Тауардың сырт пішіні, оның түрі, түсі, буып-түюі, орауы да коммуникациялық қызмет атқаруы мүмкін. Коммуникациялардың жеке және жеке емес арналары бар. Жеке коммуникация арнасы (немесе дақпырт арнасы) – бұл адамдардың жүзбе-жүз, телефон және хат алысу арқылы өзара қатынасуы. Мұндай арнадағы қатынастар кеңес берушілер, достар, әріптестер, көршілер арқылы жүреді. Қымбат тауарларды сатып алу кезінде осындай арнаның маңызы зор. Жеке емес коммуникация арнасына БАҚ арқылы таратылатын хабарлар және арнайы шаралар (баспасөз-конференциясы, таныстыру рәсімі және т.б.) жатады. Осы екі кезеңдік коммуникация процесінде лидердің пікірі маңызды рөл атқарады, сондықтан да жарнаманы соларға бағыттау керек. Тиімді маркетингтік коммуникацияны құру үшін мақсатты аудиторияны, сонымен қатар тұтынушылардың біліктілігі мен тәжірибесін білу қажет. Мамандар қандай аудиторияны қызықтыру қажеттілігін және ондағы тұтынушылардың реакциясын біліп отыруы керек. Тауарды нарықта жылжытуға бөлінген қаражат анықталғаннан кейін фирма оны жылжыту нысандарына қалай бөлу керектігін шешіп, кешенді бағдарлама жасауы тиіс.
-
Жылжытудың түрлі нысандарын таңдауға тауардың түрі, жылжыту стратегиясы, сатып алушының сатып алуға дайындық деңгейі, тауардың өмірлік циклінің кезеңдері әсер етеді. Тұтыну тауарларын жылжытудың ең тиімді түрі – жарнама болып табылады, содан кейін өткізуді ынталандыру, дербес сату, паблик рилейшнз, тікелей маркетинг орын алады. Ал өндіріс тауарлары үшін ең маңыздысы – дербес сату, содан соң өткізуді ынталандыру, жарнама, паблик рилейшнз. Жылжыту бағдарламасының стратегиясы компанияның алға қозғау (Push strategy) және тұтынушыларды тарту стратегияларын таңдауымен байланысты. Алға қозғау стратегиясы — тауарларды өткізу арналары мен түпкі тұтынушыларға жеткізуге бағытталған. Тұтынушыларды үйіру стратегиясы түпкі тұтынушыларды ақпаратпен қамтамасыз етуді, ынталандыру және үйіруді мақсат етеді. Тұтынушылардың тауар туралы мағлұматы мен білімін арттыруда жарнама мен паблик рилейшнз ең басты рөл атқарады, ал олардың талғамдары мен иланымдарына жеке сату мен өткізуді ынталандыру ықпалын көбірек тигізеді. Тауарды нарыққа шығару кезеңіндегі жылжытудың ең тиімді құралдары – жарнама мен PR, екі нысан да өсу кезеңінде маңыздылығын жоғалтпайды. ТӨЦ-тің кемелденген кезеңінде өткізуді ынталандыруға көп мән беріліп, ал жарнама тауар туралы ойды еске салатындай болу керек. ТӨЦ-тің құлдырау кезеңінде жарнамаға кететін шығындар төмендеп, фирма өнімді өткізу үшін тұтынушыларды ынталандыру шараларына жүгінеді. -
Маркетингтік коммуникация процесі -
Коммуникация процесі басқару процесінің маңызды, мәнді бөлігі болып табылады. Маркетингте коммуникация процесі тұтынушыларға бағытталған, демек ол барынша тиімді болуы үшін әбден ойластырылып, жүйелі сипатта болуы керек. Коммуникациялық процесс тұтынушы секілді санаттың барлық ерекшеліктерін, оның жас мөлшерін, білімін, қызығушылығын, нені ұнататынын ескеруі керек. Сондай-ақ бұқаралық ақпарат құралдарының тиімділігін, басылымның көпшілікке жетуін, хабардың эфирге шығу уақытының қолайлығын және т.б. назарға алуға тиіс. Тиімді маркетингтік коммуникация процесінің мынадай кезеңдері бөлінеді. -
Бірінші екі элемент – коммуникацияның негізгі қатысушылары, яғни жіберуші мен алушы. Содан кейінгі екеуі – коммуникацияның негізгі қарулары, яғни ақпарат тарату құралдары -
Ең соңғы элемент – жүйедегі кездейсоқ кедергілер. Жіберуші – басқа жаққа жолдау жіберуші тарап. Кодтау – ойды бейнелеп беру процесі. Жолдау – жіберуші тарататын символдар жиынтығы. Ақпарат тарату құралдары – жолдау жіберушіден алушыға жеткізетін коммуникация арналары. Шешу – алушының жіберуші таратқан символдарға мән беру процесі. Алушы – басқа тарап таратқан жолдауды қабылдаушы тарап. Жауап әрекеті – алушының жолдауды қабылдау кезеңінде білдірген пікірлерінің жиынтығы. -
Кері байланыс – алушының жіберуші назарына ұсынған жауап әрекетінің бөлігі. Кедергілер – коммуникация процесі барысында орын алатын тосыннан араласу немесе бұрмалау салдарынан жіберуші таратқан жолдаудан өзгеше жолдау келіп түсуі.
IMS Health-фармацевтика өнеркәсібі мен денсаулық сақтау мүдделі тараптары үшін зерттеулер, кеңестер мен қызметтерді ұсынатын американдық компания. Vault 2012 рейтингіне сәйкес, IMS Health-McKinsey мен Boston Consulting Group арасындағы Фармацевтика саласындағы екінші үздік консалтингтік компания . Ол әлемнің 135 елінде бар.
IMS негізгі артықшылықтары:
-
ақпараттың кез келген түрін бірыңғай өңдеу:- қосымшаларды біріктіру;- ауысым ортасы мен сессияға қатысушылардың жеңілдігі; -
ресурстарды пайдалану икемділігі:- гетерогенді қол жеткізу желілері мен терминалдық ресурстарды ортақ пайдаланудың жеңілдігі;- белгілі бір қызмет провайдерлеріне байланудың болмауы; -
ашық интерфейстер:- қосымшалар мен қызмет көрсету платформаларын пайдалануда географиялық шектеулердің болмауы;- пайдаланушы жабдықтарының барлық спектрі мен барлық қосымшалар серверлері үшін интерфейстердің үйлесімділігі; -
қол жеткізу ортасының конвергенциясы.
IMS Тарихы
2014 жылдың маусымында IMS Health Cegedim тобының 50%-дан астамын, яғни "CRM және стратегиялық деректер" бөлімшесін және 385 миллион еуро тұратын ат қызметтерінің көпшілігін сатып алуды ұсынады, мәміле 2015 жылдың 1 сәуірінде аяқталды.
2016 жылдың 11 ақпанында IMS Health France кәсіподақтармен және IRP-мен жұмыс орындарын 20%-дан астам қысқартуды және Ла-Дефанстағы Иль-де-Франс аймағында өз қызметін шоғырландыруды көздейтін PES-ті бастау туралы келіссөздердің басталғанын хабарлайды. Кәсіподақтар IMS Health-ті Француз еншілес компаниясымен вампиризм үшін айыптайды.
2016 жылдың мамырында IMS Health және Quintiles Quintiles Transnational 9 миллиард долларлық бірігу туралы хабарлайды. Жаңа кәсіпорын ресми түрде 2016 жылдың 3 қазанында іске қосылды QuintilesIMS деп аталады .
Фармацевтика өнеркәсібінде фармацевтикалық нарықтағы жағдайды талдауға көп көңіл бөлінеді. Дәрілік заттарды өткізу бойынша аналитикалық негіздер стратегиялық жоспарлау және сатуды болжау үшін қажет, олар бүкіл нарықтың көлемін, белгілі бір ауруды, жеке фармакотерапиялық топтарды бағалауға, ең танымал дәрілік заттарды, нарықтағы жетекші фармацевтикалық компанияларды, дәрілік заттардың үлесін анықтауға мүмкіндік береді. бөлшек және мемлекеттік сегменттер және т.б. Фармацевтикалық нарықты талдау осы салада қабылданған шешімдердің тиімділігін бағалауға мүмкіндік береді. Мысалы, IMS Health деректері бойынша соңғы жылдары нарықта және әсіресе Қазақстан Республикасының мемлекеттік сатып алу сегментінде отандық өндірушілердің дәрілік заттарын сатудың ақшалай да, заттай да тұрақты өсуі байқалады, бұл отандық фармацевтикалық өндірушілерді қолдауға бағытталған заңнамалық шаралардың тиімділігін дәлелдейді.
