Файл: Ботаника Белгілі бір территорияда мекендейтін сімдіктер дниесі Флора сімдіктану.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 04.02.2024
Просмотров: 44
Скачиваний: 0
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Түбіртегі ұзын, жіңішке, қалпақшасы жұқа, төбесі сүйір ж.ж.саң. көңқұлақ
Кәдімгі түлкіжемге тән белгі қалпақшасының шеті жалбыраған, үстіңгі беті ақшыл-сары түсті, қалпақшасын бөлгенде ақ шырын бөледі.
Жалған түлкіжемнің кәдімгі түлкіжемнен айырмашылығы қалпақшасының үстіңгі беті тегіс, қызғылт-сары түсті
Қозықұйрыққа тән белгілер қалпақшасының асты алқызыл түсті
Бозарамқұлақтың қозықұйрықтан айырмашылығы қалпақшасының асты ақшыл-жасыл түсті
Улы саңырауқұлақтар шыбынжұт, бозарамқұлақ, көңілкеш
Жалған түбіртектің белгілері қалпақша асты қою сарғылт-жасыл, қалпақшасының үсті, түбіртегі ашық сарғылт-жасыл, түбіртегінде белдеуше сақинасы жоқ
Астық тұқымдастардың сабағы мен еменнің жапырағында мақта тәрізді өсіп, түсімін 30% кемітетін паразит саңырауқұлақ ақұнтақ
Бидай масағынан иіліп тұраты, улы қара түсті п.с. қастауыш
Астық тұқымдастардың жапырақ, сабағында таттың түсіндей қызғылт-қоңыр томпайған дақ түзіп, астық түсімін 15% кемітетін п.с. тат
Астық дәндері мен сабағын қара тозаң басатын саңырауқұлақ қаракүйе
Ағаш сүрегіне жіпшумағын жіберіп, ағзалық заттарымен қоректенетін тұяққа ұқсас көпжылдық паразит саңырауқұлақ діңқұлақ
Саңырауқұлақтармен зақымданбау үшін тұқымды өңдейтін химикат формалин
Саңырауқұлақтар тудыратын ауру теміретке, гайморит
Өзінен арнайы зат бөліп, зиянды бактериялардың өсуін тежейді антибиотиктер
Саңырауқұлақтан алынатын өсімдіктерді тез өсіретін зат гибереллин
Зиянды бунақденелілерге қарсы қолданылатын саң.алынатын зат боверин
Қынаны зерттейтін ғылым лихенология
Қыналардың жер бетіндегі түрі 26 мың
Қына мынадай тірі ағзалардың селбесуінен түзілген саңырауқұлақ, балдыр,түйнек бактериясы
Ағаш діңінде, тасқа жабысып өсетін қына қаспақ
Орманда ағаш діңіне, түбіне жабысып өсетін қына жапырақ қынасы
Орманда төсемікте өсетін қына бұта қынасы
Қынаға ең қажетті жағдай таза ауа
Қына өте баяу өседі 1 жылда 3-5 мм өседі
Қына құрамындағы балдырда жүретін процесс фотосинтез
Қынадағы саңырауқұлақ жіпшелерінің маңызы су, минералды сіңіру
Қыналардың көбею әдісі өсімді жолмен көбейеді
Қынадан алынатын заттар спирт, бояу, лакмус, қант
Жерқынаның емдік қасиеті дезинтерия, асқазан, тыныс аурударына ем
Жер бетіндегі өсімдік түрлерінің саны 500 мың
Қазақстандағы өсімдік түрлерінің саны 5 600
Өсімдіктердің жүйеленуі: түр→туыс→тұқымдас→қатар→класс→бөлім
Денесінде ұлпалар болмайтын, мүшелерге бөлінбейтін балдырдың өсімді денесі таллом
Балдыр жасушасындағы хлоропласт хроматофор
Бір жасушалы балдырлардың екіге бөліну арқылы көбеюі өсімді жолмен
Талломдағы арнайы қалтадан түзілетін біржасушалы талшығы бар спора зооспора
Зооспора арқылы көбею жолы жыныссыз көбею
Аталық және аналық гаметаларының қосылуы арқылы көбею жынысты
Балдырлардың жер бетінде пайда болуы 1,5 млрд.жыл бұрын
Бір жасушалы балдырлар хламидомонада, хлорелла, хлорококк
Біржасушалы қос талшықты балдыр хламидомонада
Хломидомонаданың жасуша қабықшасының құрамында болатын зат жасунық
Хломидомонада хроматофорының пішіні терең астауша тәрізді
Хломидомонада жасушасы цитоплазма, ядро, жиырылғыш вакуоль, қызыл көзше, екі талшық, хроматофор, қабықшадан тұрады
Хроматофоры жазық астау тәрізді, талшығы мен көзшесі жоқ бір жасушалы балдыр хлорелла
Тек жыныссыз жолмен көбейетін бір жасушалы балдыр хлорелла
Жапонияда нәруыз бен витамин алған балдыр хлорелла
Ғарышкер балдыр хлорелла
Хломидомонада, хлорелла тіршілік етеді суда
Топырақта, ағаш діңінде өсетін біржасушалы балдыр хлорококк
Жер бетіндегі балдырлардың түрлері 13 мың
Жібі бір қатарға орналасқан, ұзын жасушалардан құралған көпжасушалы балдыр спирогира
Спирогираның хромотофорының орналасуы таспа тәрізді, жасушада оралма (спираль) тәрізді орналасқан
Судың ағынымен бірге ағып өсетін көп жасушалы балдыр спирогира
Су түбіндегі затқа бекініп өсетін көп жасушалы балдыр улотрикс
Улотрикстің хроматофорының орналасуы әр жасушада жалпақ білезік тәрізді
Теңіздер мен мұхиттың түбінде өсетін көпжасушалы балдырлар қызыл, қоңыр балдыр
Қызыл, қоңыр балдырлардың жер бетіндегі түрлері 1500
Қоңыр, қызыл балдырлардың жасушасындағы қор заты полисахаридтер
Қызыл, қоңыр балдырлардың хроматофорларындағы заттар хлорофилл, қоңыр, қызыл пигменттер
Қызыл, қоңыр балдырлардың су түбіндегі төсемікке бекінетін өсіндісі ризоиді
Қызыл, қоңыр балдырлардың зооспорасының түзілу мерзімі
жаздың соңы, күзде
Қоңыр балдырлар ламинария,саргассум,турбинария,нереоцистис
Қоңыр балдырлардың таспасының ұзындығы 60 метр
20-30 метр тереңдікте өсетін балдырлар қоңыр
Жидекке ұқсас, іші ауаға толы домалақ өсінділері бар балдырлар саргассум, «Теңіз жүзімі» деп аталатын турбинария
Қызыл балдырлардың талломының пішіні таспа, тақташа, жіп тәрізді
Қызыл балдырлар хондрус, коралина, порфира, плюмария
Қоңыр, қызыл балдыр құрамында болады йод, фосфор, мыс
Теңіз орамжапырағы ламинария
Жапонияда көкөніс ретінде тамаққа қолданатын қызыл балдыр Порфира
Теңіз балдырларынан алынады йод,спирт,агар-агар,сірке қышқылы,жасунық
Қағаз өндіретін жасыл балдыр кладофора
Мүктерді зеттейтін ғылым бриология
Дүние жүзіндегі мүктердің түрі 22 000-27 000
Мүктер өседі ылғалды, батпақты жерде
Көкек мүгінің басқаша атауы жасыл мүк
Көкек мүгінің аталығы көпжылдық
Көкек мүгінің аналығы біржылдық
Көкек мүгі екі үйлі, дара жынысты
Жасыл мүктің биіктігі 40 см.
Жасыл мүктің топыраққа бекінетін мүшесі ризоид
Көбею жолы жынысты және жыныссыз
Спора пісіп жетілетін орын спорангий
Шымтезек мүгінің ақ мүк деп аталу себебі жапырағының өлі жасушаларының іші ауаға толы болағандықтан
Шымтезек мүгі көпжылдық, бірүйлі, қосжынысты
Шымтезек мүгінде ризоид те, тамыр да болмайды
Шымтезек деп аталуы төменгі жағы қурап, шымтезек түзетіндіктен
Шымтезектен алынады аммиак, карбол қышқылы,спирт
Плаундардың жер бетіндегі түрлерінің саны 200-500
Плаунтәрізділердің қазіргі кездегі өкілдері көпжылдық, мәңгі жасыл
Плаунның сабағы жерге төселіп өседі
Тең споралы плаун шоқпарбас плаун
Күзде жоғары бағытталып, тік өсетін өркендердің ұшында екіден дамитыны спора түзетін масақтар
Плаунның ұшына бекитін үшбұрышты, ұшы үшкір спора түзетін өркені спорофилдер
Плаунның емдік қасиеті іш жүргізетін, несеп айдайтын, өтті тазартатын
Плаунның өнген спораларының типі жерүсті, жерасты; 2 типі бар
Плаун өскіншелері қосжынысты
Плаунның жерасты өскіншелерінің өскіншеге айналуы 6-15 жыл аралығында саңырауқұлақ жіпшумағымен селбеседі
Сабағы буын мен буын аралығынан тұратын өсімдік қырықбуын
Қырықбуынның түрлерінің саны 30-35
Қырықбуын өсімдігі тамырсабақты, көпжылдық
Қырықбуын өркенінің түрлері көктемгі, жазғы
Көктемгі өркеніне тән белгі 20 см, бұтақтанбаған, қоңыр қабыршақты жапырағы бар, өркен ұшында масақтары бар
Жаздық өркенге тән белгі өркенінде хлорофилл дәні бар, жанама бұтақтары топтанып орналасқан
Жаздық өркенінің тамырсабағының жанама бұтақтары түйнекке айналған
Көбею қызметін атқаратын өркен көктемгі
Өсу қызметін атқаратын өркен жазғы
Жаздық өркеннің қабығындағы өзектегі өткізгіш ұлпадан түзіледі шоқ
Спорангийлердің топтанып орналасқан орны бүр
Дәрілікке шикізат ретінде қолданатын мүшесі жасыл сабағы
Емдік қасиеті қанайналымның әлсіздігінен болатын ісікке, несеп жүргізуге
Қырықжапырақтәрізділердің түр саны 10 000
Тропиктік елдегі қырықжапырақ тәрізділердің өсу түрі лиана, ағаш
Қазақстандағы қырықжапырақтәрізділер көпжылдық, шөптесін
Қазақстанда өсетін тамырсабақты, қысқарған сабағы бар көпжылдық қырықжапырақтәрізді усасыр
Жапырағының дамуы өте баяу және үш жылда дамиды
Усасрдың бірінші жылғы жапырағы бүршік түрінде болады
Екінші жылғы жапырағы биіктелген, сыртын түк жабады
Үшінші жылғы жапрырағы қауырсын тәрізді тілімделген нағыз жапырақ
Усасыр жапырағының қызметі фотосинтез жүреді, спора түзіп, көбейеді
Усасырдың өсімді көбеюі тамырсабақ, бүршіктер арқылы
Спорангий лер жиынтығы сорус
Усасырдың сорус дамитын орны жапырақ асты
Усасыр өскіншесінің пішіні жүрек
Қазақстанның қызыл кітабына енген қырықжапырақтектестер мыңжылқы қырықжапырағы, шолпаншаш сүмбілі
Тұқымды өсімдіктердің жіктелуі жабық тұқымды, ашықтұқымды
Көпжасушадан тұратын, қоректік заттар қоры бар түзіліс тұқым
Тұқымының сыртында қабы немесе жеміс болады жабықтұқымды
Тұқымбүрінде тұқымы ашық орналасқан ашықтұқымдылар
Қылқын жапырақтылардың жер бетіндегі саны 600
Қарағайлар саны 100
Жарық сүйгіш, бір үйлі ашық тұқымды өсімдік қарағай
Қылқанжапырақтылардың ұсақ тамыршалары микориза
Қарағай сүрегіндегі өлі жасушалы өткізгіш ұлпалар 90-95%
Қылқанжапырақтылар қабығы мен сүрегіндегі зат
шайырлы өзекшелер
Өркеннің ұшында орналасқан, 5 мм, қызғылт түсті бүр аналық
Аналық бүрдің сыртқы қабыршағы жабын
Аналық бүрдің ішкі қабыршағы тұқымдық
Аналық бүрдің тұқымдық қабыршағындағы тұқымбастама саны 2
Жас өркеннің түбінде топтасып орналасқан, жасыл сары бүр аталық
Аталық бүр қабыршағының төменгі бөлігінде 2 тозаңқап
Ашықтұқымдылардың тұқым бүршігіндегі қоректендіруші ұлпа эндосперм
Қарағайдың тозаңдану уақыты 13 ай (1 жыл)
Қылқанжапырақтылардың тұқымы қанатшалы
Жапырағын түсіретін қылқанжапырақты балқарағай
Жапырағы үш қырлы, қысқарған өркенге қос-қостан орналасқан, жіңішке, 3-6 жылға дейін өркендерінде сақталатын өсімдік кәдімгі қарағай
Жапырағы қысқарған өркенде бес-бестен топтанып өсетін өсімді сібірлік қарағай
Екі үйлі ашықтұқымдылар кәдімгі арша, жатаған шырша, қос масақшалы қылша ( эфедра)
Бүрінің етті бөлігінен мармелад алынатын қылқанжапырақты кәдімгі арша
Кәдімгі аршаның бүрі жұмсақ, шар тәрізді, жидекке ұқсас
Қазақстанның қызыл кітабына тіркелген ашықтұқымды өсімдік Жатаған шырша, Зеравшан шыршасы
Қылқаны 4 қырлы өсімдік жатаған шырша
Тұқымы пісіп жетіле алмайтын, өсімді жолмен көбейтін өсімдік жатаған шырша
Жатаған (Шренк) шыршаның биіктігі 10 метр
Жатаған шыршаның тіршілігі 300 жыл
50 жылда бір жеміс беретін, биіктігі 5-10 метр, мың жыл өмір сүретін ашықтұқымды Зеравшан аршасы
Теріскей, Күнгей, Іле алатауында өседі Жатаған шырша
Қаратаудың оңтүстік бөлігі, Талас Алатауында өседі Зеравшан аршасы
Қарағайдан бөлінетін микроағзаларды жоятын ұшқыш зат фитонцид
Орталық жүйкені қоздыру және демікпеге, аллергияға ем ретінде қолданылатын өсімдік қос масақшалы қылша
Жібек жіп тәрізді жасанды талшық алынатын ашықтұқымды қарағай
Қағаз жасауға сүрегін пайдаланатын ашықтұқымды шырша
Тұқымының сыртында жеміс немесе қабықша болады жабықтұқымды
Жабықтұқымдылардың жер бетіндегі түрі 250 000
Тек гүлді өсімдіктерге тән ұрықтану қосарынан ұрықтану
100 жыл өмір сүретін жабықтұқымды ағаш емен
Гүлді өсімдіктердің қосжарнақтыларға жататын түрі 75%
Қосжарнақтыларға тән қасиеттер тамыры кіндік, жапырағы тор жүйкелі, түзуші ұлпа камбий болады, ұрығында 2 тұқымжарнақ бар