Файл: Ботаника Белгілі бір территорияда мекендейтін сімдіктер дниесі Флора сімдіктану.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 04.02.2024
Просмотров: 43
Скачиваний: 0
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Даражарнақтыларға тән қасиет тамыры шашақ, жапырағы қатар, доға жүйкелі, ұрығында 1 тұқымжарнағы бар
Қосжарнақтылар класына жататын тұқымдастар көкнәр, алабота, асқабақ, орамжапырақ (шаршыгүлді), құлқайыргүлділер, раушангүлділер, бұршақ, алқа, күрделігүлділер, ерінгүлділер
Даражарнақтылар класына жататын тұқымдастар лалагүлділер, астық, құртқашаш, пияз
Қосжарнақтыларға жататын тұқымдас саны 325
Қосжарнақтылар туысы 10 000
Қосжарнақты өсімдіктердің түр саны 177 000
Көкнәр тұқымдасының жер бетіндегі саны 700 түр
Қазақстандағы көкнәр тұқымдастарының саны 44 түр
Көкнәр тұқымдас жапырағы бөбешік жапырағы жоқ, жапырағы кезектесіп орналасқан
Көкнәр гүлі қосжынысты
Көкнәр жемісі қауашақ, тұқымы ұсақ, қара түсті
Қазақстанның қызыл кітабына енген көкнәр тұқымдас жіңішке көкнәр
Жіңішке көкнәрға тән белгілер көпжылдық, 30см., гүлсидамы жіңішке, тік сабақты, жапырағы сағақты
Көкнәр тұқымдасының гүл формуласы: Т2К2+2А∞Ж∞
Көкнәр тұқымдас улы, сүйел кетіретін дәрілік өсімдік сүйелшөп
Дәрі ретін қолданатын көкнәр апиын немесе ұйықтататын көкнәр
Көкнәр тұқымдасының өкілдері: Жалаңсабақ айдаршөп, сеппе көкнәр
Алабота тұқымдас өсімдіктер: қызылша, сексеуіл, көкпек, шпинат, сораң, теріскен, бұйырғын, итсигек
Алабота тұқымдасының жер бетіндегі түр саны 1500, бір және көп жылдық
Алабота тұқымдасына тән белгілер сабағы мен бұтағы бунақты, жапырағы кезектескен, жапырағы қабыршаққа айналған.
Алабота тұқымдас бір жылдық арамшөп ақ алабота
Ақ алабота жапырағы ұзын сағақты, жұмыртқа пішінді, кезектесе орналасқан
Ақ алаботаның гүл формуласы: Т4А4Ж1
Ақ алаботаның пайдасы Сақар алып, сабын жасайды, жапырағын көкөніс ретінде тағамға қолданады
Сырдария, Іле, Шу өзенінің маңында өсетін, биіктігі 6 м.алабота тұқымдас бұта түріндегі өсімдік қара сексеуіл
Қара сексеуілге тән белгілер: жапырағы жоқ, діңі қисық, жиі бұтақталған, тамыры 8-12 м.
Қара сексеуілдің фотосинтез жүретін мүшесі Жас өркендерінде
Шөлдің құмды жерлерінде өсетін сексеуіл ақ сексеуіл
Ақ сексеуілдің гүлі: ашық-қоңыр түсті,қосжынысты, ұсақ
Ақ сексеуіл жемісі қанатты жаңғақша
Сексеуілдің тіршілік ұзақтығы: 30-60 жыл
Сексеуілдің маңызы: отын, күлінен сақар алады
Қызылшаның туысының түрлері 6 түр
Қызылшаның бірінші жылы қоректік зат жинайтын мүшесі жемтамыры
Екінші жылы қоектік зат жиналатын мүшесі гүлдері, тұқымдары
Қант қызылшасының құрамындағы қант мөлшері 23%
Қызылшаның бірінші жылғы өсу мерзімі 160-170 күн
Екінші жылғы өсу мерзімі 100-130 күн
Шпинат құрамындағы витаминдер А, В1, В2, С, РР
Шпинаттың тамаққа пайдаланатын мүшесі жапырағы
Бақша шпинаты екі үйлі
Шпинаттың аналық гүлінің формуласы: К0А0Ж(1)
Шпинаттың аталық гүлінің формуласы: К4А4Ж0
Бұйырғын шалабұталы, көпжылдық, қосжынысты, жидекті жемісі бар
Жапырақсыз бұйырғынды итсгек деп атайды
Итсигек өте улы, зиянкестерге қарсы дәрі алады
Итсигекті өңдейтін зауыт Шымкент қаласында
Асқабақ тұқымдас өсімдіктер асқабақ, қабақ, қарбыз, қауын, қияр, чайот
Асқабақ тұқымдасының жер бетінде 900 қазақстанда 9 түрі бар
Асқабақ тұқымдастарға тән 1 жылдық, шөптесін, сабағында мұртшасы бар, жатаған сабақты
Көпжылдық асқабақ тұқымдас Қаратауда өсетін өсімдік құтырған қияр
Жабайы, екі үйлі, тамыры жуан, жемісі жидекті өсімдік итжүзім
Тамырын іш босатуға қолданатын өсімдік итжүзім
Асқабақ тұқымдас мәдени өсімдіктердің жемісі қабақ
Аталық тозаңдығы имек
Қабақ деген: сырты қатты, шырынды жеміссерігі бар жидектектес жеміс
Біртұқымды асқабақтұқымдас чайот
Мексикалық қияр чайот
Ірі жемісті тағамдық, дәрілік, малазықтық, сәндік, біржылдық өсімдік асқабақ
Асқабақтың аналық гүл формуласы: Т(5)К(5)А0Ж(3)
Асқабақтың аталық гүлінің формуласы: Т(5)К(5)А(2)+(2)+1Ж(3)
Мексикада мәдени дақыл ретінде осыдан .... бұрын өсіре бастаған 3 000 жыл
Жылу мен жарық сүйгіш өсімдік қауын
Қауын іріктемелері әңгелек, қара күләбә, дәмбілше, торлама
Қауын шырынын булап дайындайтын бал бекмес
Бекмес құрамы 60% қант
Қауын тұқымынан алынады 25-30% май
Гүлі шаршыға ұқсас шөптекті, шала бұталы тұқымдас орамжапырақ немесе шаршыгүлді
Ғаламшардағы орамжапырақгүлділердің түрлері 3 000
Орамжапырақгүлділердің жемісі бұршаққын, бұршаққынша
Орамжапырақгүлділердің гүл формуласы: Т2+2К4А2+4Ж(2)
Көкөністік шаршыгүлділер: орамжапырақ, шомыр, шалғам, тарна
Татымды шаршыгүлділер: қыша, ақжелкек
Майлы шаршыгүлділер: рапс, арыш
Дәрілік шаршыгүлділер: ақбасқурай
Арамшөп ретінде өсетін орамжапырақгүлділер қыша, жұмыршақ
Құлқайыргүлділер тұқымдасының ғаламшардағы түрі 1 000
Қазақстанда құлқайыргүлділер 18 түрі, 7 туысы бар
Құлқайыргүлділердің жемісі қауашақ, бір тұқымды жаңғақша
Мақтаның биіктігі 1,5-2 м.
Мақтаның көпжылдық бұталы түрлері өседі тропиктік елдерде
Қазақстанның оңтүстік өңірінде өсетін мақта біржылдық, шитті мақта
«Шит» деген мақтаның ұрық шашатын тұқымы
Мақтаның жемісі қауашақ
Мақтаның бұтағы жіктеледі: өсетін, жеміс беретін
Мақтаның жеміс беретін бұтағы: қысқарған өркен
Мақтаның гүлі ақ сары түсті, маусым айында гүлдейді
Мақтаның гүл формуласы: Т3+(5)К5А(∞)Ж(∞)
Мақтаның ашылмай қалған, шала ашылған қауашағы көсек
Мақта қауашағы 3-5 жақтауға ашылады
Шит талшықтары: жасунықтан (клечаткадан) тұрады
Мақта тұқымынан алынады: мақта майы, күнжара, мақта мамығы
Мақта тұқымының құрамында 24-26
май боладыМақта шаруашылығымен Үндістан шұғылданып келеді жыл санауға дейін 3 000 ж. бері
Шитті мақта өсірілетін аймақ Оңтүстік Қазақстан, Өзбекстан, Түрікменстан
Мақтаның өсуіне қолайлы температура 15-170с
Дәрі ретінде қолданылатын құлқайыргүлді өсімдік жалбызтікен
Сәндік үшін өсіретін құлқайыргүлді айдарша, қытай раушангүлі
Ғаламшардағы раушангүлділертүрі 3 000
Қазақстандағы раушангүлділердің түрі 35
Ағаш түрінде өсетін раушангүлділер мойыл, шетен, алмұртшие, өрік
Бұталы раушангүлділер раушан, итмұрын
Көпжылдық шөптекті раушангүлділер шыршай, теңгежапырақ, қойбүлдірген
Күрделі үшқұлақты жапырақты раушангүлді құлпынай, бүлдірген, таңқурай
Жапырағы қауырсын тәрізді күрделі раушангүлді итмұрын, шетен, қараған
Жапырағы саусақ салалы раушангүлді жатаған қазтабан
Раушангүлділердің гүлсеріктері қосқабатты,5 тостағанша,5 күлтесі бар
Құрғақ жемісті раушангүлділер шыршай, теңгежапырақ
Раушангүлділердің тозаңдануы ұзын тұмсықты бунақденелілер арқылы
Раушангүлділердің жемісінің таралу жолдары құстар, жарқанаттар, сумен
Итмұрын гүлінің формуласы: Т(5) К5 А∞ Ж∞
Алхордың (терн) гүл формуласы: Т(5) К5 А20Ж1
Раушангүлділердің жабайы түрлері: тікенгүл, итмұрын, шетен, қазтабан
Раушангүлінің іріктемелерінің саны 25 000
Раушангүлінің күлтесінен алынатын зат: май
Бұршақ тұқымдастардың жер шарындағы түрі: 12 000
Қазақстандағы бұршақ тұқымдастардың түрі: 650
Бұршақтұқымдастардың тамырында түйнек бактериялары бар
Бұршақ тұқымдастардың гүлшоғырлары шашақ, шоғырбас, шатырша
Бұршақ тұқымдастардың жапырақтары қауырсын тәрізді, саусақ салалы, үшқұлақты болып келеді
Бұршақтұқымдастар жемісі бұршаққап
Бұршақтұқымдастар гүлінің ең ірі күлтесі желкен
Бұршақтұқымдастар гүлінің екі бүйіріндегі күлте ескек
Бұршақтұқымдастар гүлінің төменгі тұтасып өскен күлтесі қайықша
Бұршақтұқымдастардың 1 аналығының орналасқан жері қайықшада
Бұршақтұқымдастардың гүл формуласы Т(5) К3+(2) А(9)+1 Ж1
Өздігінен тозаңданатын бұршақтұқымдас өсімдік асбұршақ
Емдік қасиеті бар бұршақтұқымдас Кассия, қызыл мия
Жөтелге қарсы қолданылатын бұр.өсім. жалаң қызыл мия
Іш босататын бұр.өсім. кассия (сана)
Бұршақтұқымдас сәндік өсімдік қараған
Улы бұршақтұқымдас өсімдік тентек мия
Алқа тұқымдасының жер бетіндегі түр саны 2 900
Қазақстандағы алқа тұқымдасының түр саны 23
Алқа тұқымдасының жабайы түрлері көп өсетін жер Оңтүстік Америка
Алқа тұқымдасынның басқаша атауы кіріккенгүлділер
Алқа тұқымдастардың гүл формуласы * Т(5)К(5)А5Ж(2)
Алқа тұқымдасына жататын тағамға қолданатын өсімдіктер баклажан, бұрыш, қызан,картоп
Сәндік ретінде өсіретін алқа тұқ. Шырайгүл(петуния), қызылқұлақ
Алқа тұқ.улы өсімдіктер меңдуана, темекі, сасық меңдуана
Меңдуананың емдік қасиеті демікпе, құрыспа ауруына жапырағы, тұқымы ем
Қызылқұлақтың кең тараған жері Тропиктік, субтропиктік аймақта
Баклажанның жабайы түрі Үндістанда өседі, жабайысы көпжылдық
Баклажанның белгілері биіктігі 30-70 см, жапырағы кезектескен, жылу, ылғал сүйгіш, 80%ылғалдылықта, 20-300 температурада өседі.
Баклажанның жеміс беру кезеңі 3 ай
Баклажан 130температурада өсуін тоқтатады, 150темп. отырғызады
Баклажан құрамында нәруыз, май, кальций, фосфор, темір бар
Баклажанның емдік қасиеті бауыр, қандағы холесиеринді азайтуға ем
Қызан жемісі құрамы С,Р,В,А,К витаминдері бар
Бұрышта С витамині бар
Баклажан, қызан, қара алқа жемісі жидекті
Меңдуана, темекі, шырайгүл жемісі қауашақ
Ерінгүлділердің жер бетіндегі түр саны 3500
Қазақстандағы ерінгүлділердің түр саны 234
Гүлінің 2 жоғарғы күлтесі мен төменгі 3 күлтесі біріккен ерін тәрізді өсімдіктер ерінгүлділер немесе тауқалақайгүлділер тұқымдасы
Ерінгүлділердің жапырағы қарама-қарсы, бөбешік жапырағы болмайды, сабағы 4 қырлы
Ерінгүлділердің жемісі сүйекті немесе жаңғақшалы
Ерінгүлділердің гүл формуласы: Т(5)С(2+3)А4Ж(2)
Қазақстандағы ерінгүлді жебір туысының түр саны 27
Қазақстандағы ерінгүлді жыланбас туысының түр саны 22
Қазақстандағы ерінгүлді көкжалбыз туысының түр саны 16
Эфир майы көп мөлшерде алынып, парфимерия өнеркәсібінде пайдаланылатын өсімдіктер лаванда, гүлшетен, молдавалық жыланбас, көкжалбыз
Ежелгі мысырда мәйітті бальзамдауға қолданған ерінгүлді жебір
Тянь-Шань, Жоңғар Алатауы, Тарбағатай альпілік белдеуінде өсетін бал жинағыш,аталықты жыланбастың құрамындағы эфир майының мөлшері 0,4%
Ерінгүлді көкжалбыздың емдік қасиеті тынысалу, асқорыту мүшелеріне
Ерінгүлді кәдімгі жебірдің (киікшөп) емдік қасиеті көкжөтел, бронхит
Ерінгүлді сәлбеннің (шалфей) емдік қасиеті ойық жараны емдеу
Жер бетіндегі күрделігүлділердің түр саны 20 000
Қазақстандағы күрделігүлділердің түр саны 700
Күрделігүлділердің гүлшоғыры себет
Себетгүл құрылысына байланысты тілше, түтікше, қосерін, шұқырақ