ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 04.02.2024
Просмотров: 336
Скачиваний: 0
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Идеологиялардың үнемі өзгеруі ақылдың үстемдігіне, құқықтық бостандыққа және әлеуметтік прогреске дегенсенім бұзылғанын растайды. Гегельдің алыпсатарлықфилософиясында синтезделген жеке бас философиясықұндылықтарының дағдарысы жалпыға бірдейжиынтықтан кетуді және микро деңгейдегі жекетәжірибенің өзіндік құндылығына оралуды білдіреді. "Қазіргі заман жобасы" осылайша моральдық Заңныңавтономиясына бағытталған және И.Канттыңметафизикасына жүгінеді. Оны жүзеге асыруда жекетаңдау құқығы көптеген әртүрлі тілдердің, гетерогенді"тілдік ойындардың" қатар өмір сүру практикасынаәкеледі, олардың мақсаттарының ("денотативті", ойындарды білдіретін) және стратегияларының("сипаттамалық", қолданыстағы тілдік ойындар) айырмашылығына байланысты толық сәйкестендірумүмкін емес. Әлеуметтік саясаттың міндеті-көптіктіқоғамның біртұтас "ұжымдық денесіне" мәжбүрлепбіріктіру емес, тіпті олардың арасындағы диалог үшінәмбебап тілді іздеу емес, сонымен бірге осы гетерогенділікті сақтау, әртүрлі "тілдікойындардың"тәжірибесін қолдау. Алайда, лиотаррадикализмінің өзі барлық билік өкілеттіктерімен бір ғанадискурс беріп, оған үстемдік мәртебесін бере отырып, метафизиканың дәстүрлі желісін жалғастырады.
59)Беллдің пікірінше, постиндустриалды қоғамтұжырымдамасы бес негізгі компонентті қамтиды:
экономикалық секторда - тауар өндіруден қызмет көрсетусаласын кеңейтуге көшу;
жұмыспен қамту құрылымында-кәсіби және техникалықсыныптардың басым болуы, жаңа "меригократия" құру»;
қоғамның осьтік принципі-теориялық білімнің орталықорны;
болашақ бағдар - технология мен технологиялықбағалаудың ерекше рөлі;
жаңа "зияткерлік технология"негізінде шешім қабылдау. Постиндустриалды қоғам теориясы (немесе үш кезеңтеориясы) 50-60 жылдары пайда болды.XX ғ. бұл кезеңөркениеттің сапалы жаңа күйге көшуінің негізгі қозғаушыкүші ғылыми-техникалық революция болған кезде жалпыиндустрияландыру дәуірі деп аталады. Бұл теорияныжасаушы көрнекті американдық әлеуметтанушы Даниэль Белл (1919 ж.Т.) болып саналады. Оның негізгі еңбектері: "идеологиялардың соңы", "келе жатқан постиндустриалды қоғам". Ол әлемдік тарихты үш кезеңге бөлді: индустрияға дейінгі (дәстүрлі), индустриалды және постиндустриалды. Бір кезеңекіншісін алмастырған кезде технология, өндіріс әдісі, меншік нысаны, әлеуметтік институттар, саяси режим, Мәдениет, өмір салты, халық саны, қоғамның әлеуметтікқұрылымы өзгереді. Сонымен, дәстүрлі қоғам аграрлықөмір салтымен, қозғалғыштығымен, ішкі құрылымныңтұрақтылығымен және көбеюімен сипатталады. Өнеркәсіптік Қоғам ірі машина өндірісіне негізделген, адамның бостандығы мен мүдделері жалпы қабылданғанәлеуметтік-мәдени нормалармен үйлесетін дамыған байланыс жүйесіне ие.
Қазіргі әлеуметтануда дәстүрліден индустриалды қоғамғакөшу модернизация деп аталады, оның екі түрінажыратады: "бастапқы" және "екінші". Модернизация теориясын Батыс әлеуметтанушылары (П.Бергер, Д. Белл, А. Турен және т. б.) дамушы елдерге қатыстыәзірлегенімен, ол кез-келген қоғамды реформалаупроцесін, оның әлемнің алдыңғы қатарлы елдерініңүлгісімен өзгеруін түсіндіреді. Қазіргі уақыттамодернизация қоғам өмірінің барлық салаларын — экономиканы, әлеуметтік және саяси салаларды, руханиөмірді қамтиды.
60. О.Тоффлердің, С.Хантингтонның ілімдері
Өркениеттер қақтығысы" - американ саясаттанушысы Сэмюэль Хантингтонның өркениеттік күйреу туралы тұжырымдамасы. Алғаш рет бұл тұжырымдама 1993 ж. Хантингтонның "Өркениеттер қақтығысы" мақаласында келтірілді, қысқа мерзім ішінде бірнеше тілге аударылып, қызу пікір-талас тудырды. Кейінірек С.Хантингтонмақаласының негізгі идеялары оның "Өркениеттер қақтығысы және әлемдік тәртіптің шегі" (1996) атты кітабында одан әрі өрбітілді. А. Тойнбидің ізінше Хантингтон өркениетті ең жоғарғы дәрежедегі мәдени қауымдастық ретінде және адамдардың ең ауқымды мәдени бірегейлігінің деңгейі ретінде қарастырады. Өркениеттер объективті тұрғыдағы, тіл, әдет-ғұрып, дін, институттар сияқты ортақ белгілердің, сондай-ақ адамдардың субъективті өзара бірегейлігінің болуымен сипатталады. Осы орайда ол қазіргі әлемдегі келесідей өркениеттерді көрсетеді: батыстық, конфуциандық, жапондық, исламдық, индуистік, православиелік, славяндық, латын американдық және африкандық. Автордың пікірінше, қырғи-қабақ соғыс аяқталғаннан кейін, кеңестік одақ қирағаннан кейін, қазіргі әлемдегі қайшылықтардың жаңа торабы жоғарыда аталған өркениеттердің арасында болады. Жаһандану процестері адамдардың дәстүрлі бірегейленуін ағын судай шайып бара жатса, бұл түпкі ұлттық тамырға қайта оралуға талпынып, кері реакция тудыруда. Бұл әсіресе, діни фундаментализмнің қайта өрлеуінен көрініс табуда (исламдық, конфуциандық, шығыс- православиелік және т.б.). Батыстық емес елдердің батысқа қосылу жолындағы кедергілер күрделілігі және тереңдігі жағынан біршама ерекшеленеді. Шығыс Еуропа мен Латын Америкасы елдерінде ол аса байқалмайды. Бірақ, ең көп кедергі мұсылман, конфуциандық, индуистік және буддистік халықтар арасында кездесуде. Хантингтонның пікірінше, дәл осы мұсылман-конфуциандық одақ, қазіргі кезде Батысқа ең үлкен қауіп төндіріп тұр. Хантингтон бұл өркениеттік жік әлеуметтік-саяси тұрғыда да әсіресе, түпкілікті батыстық құндылықтар деп саналатын демократия және адам құқы мәселесінде көрініс табуда дейді. Батыстық мәдениеттің біразы басқа әлемді үстірт жаулап алды. Бірақ, терең бойласақ, батыстық идеялар мен көзқарастар басқа өркениеттерге қатысты көзқарастардан әлдеқайда алшақ. Исламдық, конфуциандық, индуистік, буддистік және православиелік мәдениеттерде индивидуализм, либерализм, конституционализм, адам құқы, теңдік, еркіндік, заң үстемдігі, демократия, еркін нарық, шіркеудің мемлекеттен бөлінуі сияқты идеялармен қатар, осы құндылықтарды уағыздап, таратуға бағытталған Батыстың әрекеті "адам құқының империализміне" қарсы жауықтырып, төл мәдениеттің түпкілікті құндылықтарын нығайтуға септігін тигізеді. Хантингтонның өркениеттік жік теориясы Ф. Фукуяманың "Тарихтың ақыры" жөніндегі тұжырымына және либералды демократия принциптерінің салтанатына өзіндік қарама-қарсы салыстыру болды. Хантингтон ұсынған көптеген ережелерді жаһандану қарсыластары қолдануда. "Өркениеттер қақтығысы" мақаласы философиялық, әлеуметтік, саясаттанулық ортада, әдебиеттерде қызу пікір-талас тудырды
61. Кибернетиканың негізгі жетістіктері мен мәселелері.
1948 жылы шыққан Н.Винердің кітабы «Кибернетика немесе басқару және машинаға байланыс» кибернетика ғылымына салған басы болды. Кибернетиканың негізгі ұғымы болып ақпарат саналады.
Ал Кибернетика ұғымының Энцеклопедиялық және математикалық сөздіктегі берілген анықтамасы келесі:
«Кибернетика – байланыстар және ақпарат өндеулерін басқару туралы ғылым».
Кибернетиктер шығар жерінде (басында) көптеген ғалымдар тұрған, бірақ негізгі ролін Н.Винер ойнады, сонымен қатар ол мынадай анықтама берді:
Кибернетика – машиналарды басқару және тірі организмдермен байланыстар туралы ғылым.
Кейбір авторлар Автоматтар теориясы – кибернетика деп санайды. Автоматтар теориясының негізін баяндаған ғалым Дж.фон Нейман.
Мәліметтерді жеткізу нақты өмірде, жалпы байланыс схема түрінде көрсетілген (1.сур.) басқару процессінің, тану және оқыту бөлігі болып табылады.
Ақпарат көзі – адам немесе құрылғы хабарды білдіру.
Таратқыш – құрылғы, аударымды жүзеге асыру (кодтау).
Қабылдағыш – құрылғы, қабылдағыштағы сигналды таратқышқа аудару.
Ақпарат алушы – адам немесе құрылғы, хабарды тағайындау.
Бұл схема К. Шеннонге байланыстар есебін шығару үшін қажет болған.
Осыған қарап жалпы байланыс схемасын қысқартып (2.сур.) түрінде көрсетеміз.
Жалпы жағдайда мәліметтерді беру процессі тек бір бағытта ғана емес қарама қарсы болып келеді, сондықтан блоктардын атауын қалдырып тек кері бағытты көрсетіп қосып қойямыз.
62. Ғылымның рөлі мен өзектілігінің қазіргі заманда артуы: себептері мен алғышарттары
Бүгін әлемдегі даму ақпараттық кезеңі болып табылады. Universal компьютерлендіру өмірдің көптеген салаларда цифрлық технологияларды пайдалану мүмкіндік берді. Оларды пайдалану, жаңа білім мен дағдыларды, және қазіргі заманғы ғылым қамтамасыз ету болып табылатын сатып алу қажет етеді.
Қоғамға ғылым әсері – бүгін ол өмірі мен қызметі көптеген салалары бойынша үлкен әсер етеді, өйткені ол, қазіргі қоғамдағы ғылымның рөлін асыра бағалау мүмкін емес. Экономикалық, мәдени, білім беру - ғылым дамуының дәрежесі қоғамның даму көрсеткіштерін барлық тәуелді екенін күмән жоқ.
Өткен ғасырдың адамдардың өміріне, технологиялық, экономикалық және әлеуметтік өзгерістер әкелді. Ал бүгін, қазіргі әлемде ғылым рөлін жоғары бағалай отырып, біз оның өмірлік функцияларын қалыптастыру адам дамуының келесі кезеңдерінде деген қорытынды жасауға болады мынадай негізгі бағыттары мыналар болып табылады: информатика, генетика, экология, энергетика, зерттеу адам миының қуаты, материалдық ғылым.
Әсіресе маңызды біздің заманымыздың ең өзекті сыни мәселелерді шешуге көмектеседі әлеуметтік күші, сондай-ақ қазіргі заманғы әлемде ғылымның рөлі болып табылады. Бұл планетаның экологиялық мемлекетке, атап айтқанда, мыналарды қамтиды. Rapid технологиялық прогресс, жер ресурстарын айтарлықтай қысқарту, қоршаған ортаның ластануына, жетекші сапалы адам өмірінің жаңа өзгерістер тарту. Сондықтан, ғылым адамзат тұрады жөнделмейтін шығындар және қоршаған ортаға қайтымсыз өзгерістер себеп болды. Ғылыми дәлелдемелер экологиялық қауіп-қатердің ауқымын бағалау маңызды рөл атқарады.
63. Ғылым және қазіргі заманғы білім беру жүйесі.
Білім беру процесінің ішкі шындығы. Білім беру процесіндегі құндылықтар мен идеологиялар. Тұлғаның әлеуметтенуі процесінде білім берудің орны, білімділіктің канондарын, педогогикалық концепцияларды қамтитын білім беру технологиялары. Білім беру – қызмет айырбасы ретінде. Білім – беру коммуникативті процесс ретінде. Білім беру – субмәдениеттердің өзара ену процесі ретінде. Білім беру процесінің кеңістік – уақыттық параметрлері. Білім берудегі уақыттың маңызы. Білім беру процесінде қарым-қатынас жүйелері.
Білім саласындағы негізгі мәселелер келесідей болады:
1. Мазмұн
2. Әдістеме
3. Нәтиже
Әрбір педагогикалық жүйе мен әр ұстаз осы сұрақтарға өз философиясы ауқымында жауап беруге ұмтылады. Дәстүрлі оқыту білімді бірінші кезекте ақпаратпен байланыстырады. Бұл түсінік білім игеру процесінің басты проблемаларының біріне айналып кеткен. Қазіргі заман – ақпарат заманы, ол жан-жақтан әртүрлі формада (кітап, газет-журнал, теледидар, радио, қарым-қатынас, Интернет, жарнама, т.б.) орасан зор көлемде ағыл-тегіл келіп түсуде. Алайда адам өзінің шектеулі миымен барлық ақпаратты есте сақтап, игере алмайды, оған уақыты, тіпті өмірі жетпейді. Мәселен миллионға дейін санаудың өзі ғана 278 сағаттай уақытты керек етеді, ал бұл дегеніңіз 11 жарым күн! Сонымен, «білім – ақпарат» формуласы бүгінгі күні ескірген, білім ақпарат емес деп ұйғаруға әбден болады. Білім беруде басты мақсат- «не нәрсеге оқыту», яғни мазмұн емес, «қалай оқыту», яғни әдістеме қажет. Білім деген тек дағды білік қана емес, сонымен бірге адами қасиет екендігін ізгілікке зәру ХХ ғасыр кеш түсінді. Біз – адамбыз және де күніміз тек қана адамдармен болмақ, демек білімнің басты мазмұны – адамгершілік қасиеттерге баулу болып табылатын шығар? Кезінде Абайдың да басты өмірлік қағидасы «Адам бол!» емес пе еді? Адами қасиет болмаса, қалғанның бәрі де бос, даурықпа сөз. Немістің классикалық философы Иммануил Канттың өмірлік қағидасы келесідей болған: «Адам әрқашан да мақсат болып, ешқашан құрал болмауы керек». Бұл сөздер бойынша дүниеде барлығы да адам үшін, оның игілігі үшін жасалуы шарт, алайда адамның қолымен немесе адамның арқасында белгілі бір мақсатқа жетуге тырысу – адамгершілікке жатпайды. Біз бар ұмтылысымызды қоғам игілігіне бағыштауымыз керек. Білім беру – болашаққа капитал алу және статус үшін күрес ретінде. Білім беру саласындағы стандарттау. Қоғамның әлеуметтік-мәдени өзгеру контекстнде білім беру жүйесін реформалау. ҚР-да білім беруді реформалаудың нормативті негізі: «Білім беру» (1999 ж.); «2015 жылға дейін Қазақстан Республикасында білім беруді дамыту концепциясы» (2003 ж.); «Білім беру саласындағы мемлекеттік саясат концепциясы» (1995 ж.). ҚР-ғы білім беру бағдарламалары және шарттары. Азаматтық білім беру идеясы. Діл және білім беру. Ұлттық білім беру: ұғым және мәселелері (проблемалары). ҚР-да білім берудің ұлттық моделін қалыптастыру. Отандық білім беруді әлемдік евразиялық білім беру кеңістігіне интеграциялау. Жаһандану және интернационализация жағдайындағы ұлттық білім беру. Әлем мәдениетін қалыптастырудағы білім берудің рөлі. Білім игерудің нәтижесін бұрынғыдай тек білім, білік, дағды аумағында ғана құрастыру қазіргі күні аздық етеді, өйткені олар үйренушінің тек біліктілігін ғана айқындайды. Сол себепті де Болонья процесінде біліктілік (квалификация) термині құзырлылықпен (компетенция) алмастырылған, құзырлылық білім игеру процесінің басты нәтижесі ретінде танылады. Бұл процесс бойыша студент білімді өздігімен игеруі керек.