Файл: Р. . Ниязбекова, В. Н. Михалченко, Г. . Бектранова, В. А. Донбаева, К. У. Тоызбаев, Л. А. Байбосынова.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 17.03.2024
Просмотров: 249
Скачиваний: 0
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
СОДЕРЖАНИЕ
Өлшем нәтижесінің орташа квадраттық ауытқуы:
-
жарық күші 0,1*10"2, -
жарықтық ағынның 0,13*10"2. -
Шығарылмаған жүйелік қателік,13х10"2 -
Кеңейтілген белгісіздік (k=2, р=95%)
-
жарық күші 0,34х10"2, -
жарықтық ағынның 0,38*10"2.
Түс координаттар және түстік координаттар бірлігінің
мемлекеттік эталоны
Эталон оптикалық-физикалық өлшемдер өлшеулер саласында Қазақстан Республикасында өлшем бірлігін қамтамасыз ету мақсатымен, мемлекеттік салыстырып тексеру сұлбасымен
сәйкес, жұмыс өлшем құралдары (жарық сүзгіштер, шамдар, колориметрлер және т.б.) жұмыс эталондарының (спектрометр) көмегімен түс координаттар және түстік координаттар бірліктерінің өлшемдерін беру, сақтау және жаңғырту үшін арналған.
Метрологиялық сипаттамалар:
-
түс координаттары: Х=2,5-1090, Y=1,498,0 Z=1,7-107, 0
- түстік координаттар -х=0,0039-0,7347, у=0,0048-0,8338, -кіргізу коэффи- циенті-1-100%,
-
шағылу диффузиясының коэффициенті 1-100%
Шығарылмаған жүйелік қателігі Sх= 0,0004, Sу=0,0006. Уақыт және жиілік бірліктерінің мемлекеттік эталоны Эталон уақыт және жиі- лік бірліктері көлемін жаңғыртуға,сақтауға және беруге арнал- ған, Уақыт және жиілік бірлігінің мемлекеттік эталоны ар- қылы жүзеге асырылады. Уақыт және жиілік мемлекеттік эталоны әлемдік уақыт пен эталондарды салғастыру шкаласын қалыптастыру жөніндегі әлемдік ынтымақтастыққа белсенді және табысты қатысуға мүмкіндік береді.
Өлшем ақпаратының негізгі тұтынушылары:
Телекоммуникациялық компаниялар, көлік, ғарыш саласы, қорғаныс кешені және т.б.
Метрологиялық сипаттамалар:
- Бірлік жаңғыртылатын уақыт кезеңі мәндерінің диапазоны
110-9 -Н-108 с-ты құрады. Бірлік жаңғыртылатын жиілік мәндерінің диапазоны 1^5^10-106 Гц-ны құрады;
- Эталон үш айда 1-10-13-тен аспайтын өлшем нәтижелерінің орташа квадратикалық ауытқуы бар бірлікті жаңғыртуды қамтамасыз етеді.
Стандарттық үлгі (СҮ) - метрологиялық аттестаттау нәтижесінде белгіленген заттардың (материалдардың) қасиеттері мен құрамын сипаттайтын бір немесе бірнеше шамалар мәндері
бар заттардың (материалдардың) үлгілері.
Заттар мен материалдардың құрамы мен қасиеттерінің стандарттық үлгісі (СҮ) - белгіленген тәртіпте стандарттық үлгі ретінде бекітілген және өлшем құралдарын салыстырып тексеру, калибрлеу және градустау, өнімді сынау және зерттеу, сынақтарды, зерттеулерді, өлшеулерді жүргізу әдістемелерін аттестаттау кезінде бірлік өлшемін беру үшін пайдаланылатын, мәндері метрологиялық аттестаттау нәтижесінде белгіленген, заттың (материалдың) құрамын немесе қасиетін сипаттайтын шама мөлшерлерін жаңғыртуға және сақтауға арналған заттар немесе материалдардың анықталған саны түріндегі өлшем құралы.
Қасиеттің стандартты үлгілері және құрамның стандартты үлгілері деген түрлерге ажыратылады.
Материалдар мен заттар қасиеттерінің стандартты үлгілері метрологиялық тағайындалуы бойынша бірмәнді өлшемдер рөлін атқарады. Олар эталон ретінде қолданылуы мүмкін.
Құрамның стандарттық үлгісі - заттағы белгілі компоненттердің құрамын сипаттайтын бекітілген шама мәні бар стандарттық үлгі (химиялық элементтер, олардың изотоптары, химиялық элементтер қосылысы және т. б.). Мысалы, алюминий иондары ерітіндісінің стандарттық үлгісі,
фенол ерітіндісінің стандарттық үлгісі. 2009 жылдан бастап ҚР салыстырып тексеру газ қоспалары шығарылады, олар СҮ жатады (ауадағы метан құрамының СҮ, азоттағы оттегінің СҮ).
Қаситеттің стандартты үлгісі - заттың физикалық, химиялық, биологиялық және басқа да қаситеттерін сипаттайтын бекітілген шама мәні бар СҮ. Мысалы: салыстырмалы диэлектрлік өткізгіштің СҮ, жоғары таза бензин қышқылының СҮ.
СҮ аттестатталған мәні - аттестаттау кезінде анықталған және оның қателігімен қатар төлқұжатында және басқа да құжаттарында көрсетілетін СҮ аттестатталатын сипатының мәні.
СҮ аттестатталған мәннің қателігі - аттестатталған мәннің СҮ данасының аттесталатын сипаттамасының нақты мәнінен ауытқуы.
ҚР қолдану саласына және мойындау деңгейіне байланысты СҮ келесі категорияларға бөлуге болады:
-
мемлекетаралық (МАСҮ); -
метрология жөніндегі аймақтық ұйымдар шегінде тағайындалған СҮ; -
мемлекеттік (МСҮ); -
кәсіпорын (өндіріс) СҮ - заңды тұлғалар СҮ.
Өлшем бірлігі мен өлшеу құралдарының біркелкілігін қамтамасыз ету үшін, 10 млн. жуық өлшеу құралдары мен заттар мен материалдардың құрамы мен қасиетінің стандартты үлгілеріне метрологиялық қызмет көрсету үшін Республикада эталондық база және стандарттардың үлгілер қызметі құрылған.
2003 жылдың қаңтар айында республикамыздың
эталон базасында 20 мемлекеттік эталон болды, оның ішінде:
-
масса эталоны КГЭ (1 кг); -
масса эталоны ГЭ-1-1110 (0-ден 500 г дейін); -
ұзындық бірлігінің эталоны (0,1-ден 100мм дейін) -
түзу сызықтық пен жазықтықтан ауытқуды өлшеу саласындағы ұзындық бірлігінің эталоны; -
қысым бірлігінің алты эталоны (0,04-тен 0,6 МПа дейін; 0,1- ден 6 МПа дейін; 1 ден 60 МПа дейін; 100-ден 4-Ю3 Па дейін); -
айнымалы ток кернеуінің бірлігінің эталоны (0,6 дан 300 В дейін); -
ММЕ-4 электр сыйымдылығының бірлігі эталоны (0,1 пФ - 10 мкФ); -
рН бірлігінің эталоны (1,68 ден 9,18 рН); -
меншікті электр өткізгіштік эталондарының кешені (10,0 ден 0,01 см/м); -
температура бірлігінің төрт эталоны (77 - ден 273,15 К; 273,15 ден 3 К; 273,15 ден 1357 К; 273 ден 2074 К); -
екпінді қозғалыс кезіндегі үдеу өлшеу құралдары үшін эталон (50 ден 5000 м/с2); -
уақыт пен жиілік эталоны;