Файл: Басты шекаралары.docx

ВУЗ: Не указан

Категория: Не указан

Дисциплина: Не указана

Добавлен: 17.03.2024

Просмотров: 269

Скачиваний: 0

ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Оң өкпенің склетопиясы –оң өкпенің алдыңғы жиегі margo anterior6оң өкпенің қабырғалық беті мен көкіреаралық бетінің бір біріне ұласқан жерінде өткірлеу болып орналасқан . Ол оң өкпенің ұшынан төс бұғана буыннның артқы бетіне қарай қиғаш өтіп одан әрі вертикал бағытта орталық сызықтын бойымен төмен бағытта он 6қабырға шеміршегінін тұсында он өкпенін төмегі жиегіне жалғасады .Оң өкпенің төменгі жиегі-оң өкпенің қабырғалықбеті мен көкеттік бетіні өзара бір біірмен беттескен жерінде өткірлеу келіп жартылай шенберлі горизонталді бағытта ораналасқан .

Оң өкпенің артқы жиігі он өкпеннің қабырғалық беті мен көкіреаралық бетінін түйіскен жерінде он 2 қабырға баснының тұсынан 11 қабырғанын мойынна дейінгі аралықта вертикал бағытта орналасқан .Сол өкпенің скелетопиясы-Сол өкпенің жиегінің орналысуы скелетотопиясы оң өкпенің скелетотопиясына ұқсас орналасқан.Сол өкпенің алдыңғы жиегі сол өкпен ұшынан төмен және медиалды төс бұғана буынның артқа бетіне қарай өтеді,Сол өкпенін төменгі жиегі оң өкпенуің төменгі жиегінен айырмашылығы бір қабырға төмен орналасқан омыртқа жанындағы сызықта сол өкпенің артқы жиегінен жалғасадыЕкі өкпенің ұшы мен артқы беттері бір біріне сәйкес ораналаскан алдынгы және төменгі беттерінің сәйкес орналаскан алдынгы және төмеггі беттерінң сәйкес келмеуі оң мен сол өкпе көлеміні өзгешеліктеріне тікелеі байланысты.Өкпенің скелетонопиясы. Өкпенің алдыңғы және артқы шекаралары плевраның шекараларымен дерлік сәйкес келеді. Сол жақ өкпенің алдыңғы шекарасы жүрек ойығына байланысты IV қабырғаның шеміршектерінен басталып, сол жақ ортаңғы бұғана сызығына ауытқиды. Өкпенің төменгі шекаралары оң жақта төс сүйегінің бойымен, сол жақта VI қабырғаның шеміршектеріне парастернальды (парастерналды) сызықтар бойымен, ортаңғы бұғана сызығы бойымен - VII қабырғаның жоғарғы жиегі, алдыңғы қолтық асты сызығы бойымен сәйкес келеді. - VII қабырғаның төменгі шеті, ортаңғы қолтық асты сызығы бойымен - VIII қабырға, иық сызығы бойымен - X қабырға, паравертебральды сызығы бойынша - XI қабырға. Ингаляция кезінде өкпенің шекарасы төмен түседі.Голотопия: өкпе кеуде қуысының оң және сол жақ жартысында орналасқанСинтопиясы- Қақпа алдындағы оң аяқ оның медиастинальды бетімен оң жақ атриумға, ал оның үстінде - жоғарғы қуыс венаға іргелес.Қақпаның артында өкпе жұпталмаған венаға, кеуде омыртқалары мен өңештің денелеріне іргелес болады, нәтижесінде өңештің депрессиясы пайда болады. Оң жақ өкпенің түбірі артқы жағынан алдыңғы жағына қарай айналады


Сол жақ өкпе өзінің медиастинальды бетімен қақпаның алдында сол жақ қарыншаға, ал оның үстінде – қолқа доғасына түйіседі. Қақпаның артында сол жақ өкпенің медиастинальды беті өкпеде қолқа ойығын құрайтын кеуде аортасына іргелес жатыр. Сол жақ өкпенің түбірі алдыңғыдан артқа қарай аорта доғасын айналып иіледі.

ЖҮРЕк Голотопиясы: жүрек перикардпен қапталған, кеуде қуысында қиғаш орналасып, алдыңғы көкірекаралықтың төменгі бөлігінде орналасады. Жүректің 2/3 бөілігі дененің ортаңғы сызығы бойынша сол жақта, 1/3 бөілігі оң жақта орналасады.

Склетопия: Жүректің оң жақ шекарасы 2 қабырға шеміршегінің жоғарғы жиегімен , 5 қабырғаға едйін келдеі. Оң жақ шекарасы 3 қабырғаның жоғарғы жиегі деңгейінен оң жаққа қараған дөнес доға жазықтық түрінде болады.

СОл жақ шекарасы 1 қабырғаның төменгі жиегінен төстің сол жақ жиегімен 2 қабырғаға дейін алады. 2 -3 қабырға аралық -2,5 см, 3 қабырғааралықта 2-3см төстің сол жағынан сыртқа қарай доға түзу арқылы сол жаққа өтіп, шеткі жағы ортаңғы бұғана сызықтан ішке 1,5-2 см орналаады. Сол жақ жиегімен өті барысыда жоғарыдан төмен қарай 1ші қолқа доғасымен , қолқа қақпақшасы 3 қабырғаараылқ деңгейде, 2 шісі- өкпелік сабау, өкпелік сабак қақпақшасы төссүйкке 3 қабырға шеміршегі бекітетін деңгейінде оррналасады. 3- сол жақ құлақша, 4- сол жақ қарыншадан құраалады. Егерде осы доғалар өзгерсе онда жүректің бқілктері мен қан тамырларының өзгеріі депте айтсақ болады.Оң және сол жақжүрекше – қарыншалық тесіктер мен қақпақшалары 5 қабырғадан сол жақ 3 қабырғаның төске бекітілген жеріне дейін алып жатады.Жүректің шеткері жақтары өкпе жиектеріне еніп жататынбөліктерімен бөлінген. Оны перкуторлық шекара немесе жүректің абсолюттік тұйықталу деп атайды.Синтопия: Жүрек жан жағымен перикардпен жабылып, ол арқылы кеуде куысына жіне мүшелерге данасып орналасады. Жүректің алдыңғы беті 3- 5 қабырға шеімршектеріне жанасады. Оң жақ жүрекше мен сол жақ қарыншаның алдында оң және сол жақ қарыншаның алдында оң жіәне сол жақ өкпекаптын кабырға – көкірекаралық қйонаулары орналасқан. Жүректің төменгі жағында көкет орналасқан. Бұл көкетте бауырдың сол жақ бөлігі және асқазан орналасқан. Жүректің артқы бетіне өңеш ,кеуделік колка, кезбе нервв, жоғарғы бөлігіне басты бронх жанасып жатады.

АсқазанГолотопиясы:Асқазанның үлкен бөлігі құрсақ қуысының жоғарғы қабатының сол жақ бөлігінде орналасқан.Склетотопиясы:Асқазанның қабырға қатынасына қарай:Кардия 7 сол жақ қабырға шеміршегінің артына,түбі сол жақ ортаңғы бұғана сызығы бойынша 5 қабырғаның төменгі жиегіне, қақпасы асқазан бос болғанда ортаңғы сызық бойыннан 1,5-2 см оң жақта 8 оң жақ қабырғаның шеміршегінің артында орналасады.Омыртқа бағанасы бойынша, кардия 11 кеуде омыртқа деңгейінде,қақпа 1 бел омыртқа деңгейінде орналасады.

Синтопиясы: Асқазанның алдыңғы беті- құрсақтың алдыңғы қабырғасының ішкі бетіне жанасады. Оң жағы- бауырдың оң бөлігімен,Сол жағы-диафрагманың қабырғалық бөлігімен шектеседі.Асқазанның кіші иініне- бауырдың сол бөлігіҮлкен иініне- сол жағынан көкбауыр,төменен көлденең ішек, оң жағынан өтпен байланысады.Асқазанның артқы бетінде- шажырқай қалтасы,ұйқы безі, сол жақ бүйректің,бүйрек үсті безінің жоғарғы жиегі,диафрагманың белдік бөлігі, көкбауыр жатады.Іш пердемен жабылуы:Висцеральды ішпердемен интраперитонеальды жабылады.Асқаззаның барлық беттері ішпердемен толық жабылып,үлкенж/е кіші иініндерінде жолақ түрінде жабылмаған жерлерде асқазан артериялары,веналары, лимфалық түйіндер орналасады.Байламдары.Асқазанның беткі ж/е терең байламдары болады.Беткі байламдар ішперденің екі жапырағынан фронтальды орналасады.1.Бауыр-асқазан байлам (lig.hepatogastricom) асқ кіші иінімен бауыр қақпасы арасында орналасады.2.Асқазан – айналмалы ішек байламы lig.gastrocoliicum асқазанның үлкен иінін көлденең ішекпен байланыстырады. 3.Асқазан көкбауырлық байлам lig.gastrolienale асқазанның улкен иіні жоғ бөлігін көкбауырмен жалғайды.4.Асқазан көкеттік байлам lig.gastrophrenicum асқазан түбін көкетпен байл-тырады.Терең байламдардың бір жапырақшадан түзілген.1.Асқазан ұйқы безі байламы lig. gastropancreaticum -ұйқы бездің жоғарғы қырымен асқазнның артқы бетін қосады.2.Привратник- ұйқы безі байламы lig.pyloropancresticum - асқазан мен пилорикалық бөлімі мен ұйқы бездің оң жақ арасында орналасады.

Бауыр Скелетотопиясы Жоғарғы шекарасы:Бауырдың он жақ бөлігі бұғана орта сызығы бойымен 4 қабырғаралыққа дейін жетеді,сол жаққа төмен қарай бағытталып, төс сүйекті семсер тәрізді өсіндісін кесіп өтіп,сол жақ төс маңы сызықта 5 қабырғааралық деңгейде болады. Голотопиясы:Бауыр құрсақ қуысының жоғарғы қабатының оң жақ бөлігінде орналасады.Бауырдың оң жақ бөлігі - бауырлық қалтада жатады. Сол жақ бөлігі- асқазан алды қалтаның жоғарғы бөлігін алып жатады.

СинтопиясыКөкеттік беті:Бауырдың жоғарыда көкетпен,алдыңғы жағы құрсақтың алдыңғы қабырғасына,артқы бөлігі көкеттің белдік бөлігіне ,10ж/e 11 кеуде омыртқасымен байланысып жатады.Висцеральды беті:Сол жақ бөлігі- асқазанденесі және өңештің құрсақтық бөлігімен жанасып жатады.Бауырдың оң жақ ұзынша жүлгесінің алдыңғы беті- өт қабыменАртқы беті- төменгі қуысты венамен байланысады.Оң жақ бөлігі-12елі ішектің көлденең бөлігі,көлденең ішек және оның көлденең иілімі, артында оң жақ бүйрек және бүйрек үсті безімен жанасады.Өт қабы:Өт қабы бауырлық қалтаның бауыр асты саңылауында,ьауырдың төменгі бетіндегі өт қабы ойысында орналасқан.
Іш пердемен жабылуы:Мезоперитонеалды жабылады. Байламдары:Көкеттік бетінде байланысты байламдар

1.Орақ тәрізді байлам lig. Falciforme-бауыр мен диафрагма арасында орналасады.Бауырды сагитальды бағытта оң жақ және сол жақ бөліктерге бөледеі.2.Жұмыр байлам lig.teres hepatic - кіндік пен орақ тәрізді байламға дейін созылыс орн/ды.Арасынан кіндік венасы өтеді.3.Тәждік байлам lig.coronaruim - ішперденің бір жапырағынан тұрып,ішперде бауыр үстінен диафрагма өтеді.Тәждік байлам оң және сол жақ ұшбұрыш байламдарына жалғасады.

Висцеральды бетінде 4 байламы бар,кіші шарбыны түзеді:бауыр көкеттік lig.hepatophrenicum, бауыр өңештік lig.hepatooesopphagaele , бауыр асқазандық lig.hepatogasticum және бауыр он екі елі ішектік lig.hepatoduodenale байламдар. Бауыр он екі елі ішектік байламнан өт өзегі, бауырдың меншікті артериясы, қақпа вена, лимфалық тамырлар,бауыр өрімі және май клетчатка өтеді.Бауырдың оң жақ бүйрекке өтетін жерінде бүйрек бауырлық lig.hepetorenale байлам орналасқан.

Ұйқы безі:Голотопиясы Ішперде арты кеңістіктің жоғарғы бөлігінде орналасқанСкелетотопиясы:Ұйқы безі 1 бел омыртқа денгейінде орналасқан. Ұйқы безі жоғары орналасқанда басы 12кеуде-1 бел омыртқа,Денесі- 12 кеуде омыртқасына,Құйрығы- 11-12 кеуде омыртқа денгейіне сәйкес келеді.Төмен орналасқанда Басы- 4 бел омыртқасынаДенесі-3 бел омыртқасына

Құйрығы- 2 бел омыртқасына сәйкес орналасады.Синтопиясы:Ұйқы безінің бас бөлігі:Алдыңғы беті- жоғары бөлігіне асқазанның пилорикалық бөлігі,12 елі ішек бастапқы бөлігі, төменгі бөлігі ащы ішектің ілмектерімерімен жанасып жатады.Артқы беті- оң жақ бүйрек,жалпы өт өзегі, төменгі қуысты вена, қақпалық венаның бастапқы бөлігі,көкеттің белдік бөлігі орналасады.Іш пердемен жабылуы: Экстраперитонеалды жабылған.Байламдары.Ұйқы безінің байламдары ішперденің бір бөлігі бездн жағындағы мүшелерге байламдар түзіледі: Асқазан ұйқы без байламы,бауыр-ұйқы безі,көкбауыр ұйқы без байламы, көкбауыр ұйқы безі,ұйқы безі айналмалы тоқ ішектік байламдар.

КөкбауырСинтопиясы:Көкбауыр жоғарыда- диафрагманың төменгі бетінеІшкі жағынан-асқазан күмбезінеАртынан- сол жақ бүйрекке және бүйрек үсті безінеТөменнен- көлденнең ішекке жанасады.Скелетотопиясы:Көкбауыр сол қабырға астында 9 ж/е 11 қабырға аралығында орналасады.Көкбауыр жоғарғы қыры – 8 қабырғаға жетеді, ал оның төменгі қыры -9 қабырғадан төмен орналасқан.
Іш пердемен жабылуы: ИНтрааперитонеалды жабылған.Байламдары. Көкбауырдан диафрагмаға lig.phrenicolienale өтеді,оның ішінде көкбауыр венасы және артериясы көкбауырдың нервтері, лимфа тамырлары және түйіндері жатады.Көкбауырдан асқазан күмбезіне lig.gastrolienale өтеді. Көкбауырдың байлама диафрагмадан flexura colica sinista -ға өтетін lig.phrenococolicum болып табылады.

Көкбауырдың алғашқы байламдары дорсальды шажырқайдан, екіншілік байламдар ішектердің дамулық айналымы кезінде серозды қабықтардың жабысуынан құрылған.

Он Екі елі ішекГолотопиясыОн екі елі ішек құрсақ қуысында тереңде,құрсақтың жоғарғы және төменгі қабатының деңгейінде артқы қабырғасына жанасып орналасады.Склетотопиясы 12 елі ішек 1 және 3-4 бел омыртқа деңгейінде орналасады.Жоғары бөлігі-1-2 бел омырқаға сәйкес келсе, Төмендемелі бөлігі- 2-3бел омыртқа денесінің оң жағы деңгейінде Төменгі көлденең бөлігі-2-4 бел омыртқа денесінің он жағында Өрлемелі бөлігі-3-2 бел омыртқаға сәйкес келеді Синтопиясы: Жоғары бөлігі Жоғарыдан бауырдың шаршы бөлігі, Алдынан өт қабы, Артынан қақпалық вена,асқазан-он екі елі ішек артериясы және жалпы өт өзегі Медиальды -ұйқы безінің басы Төмендегіш бөлігіне Алдынан- бауырдың оң жақ бөлігі Артынан- оң жақ бүйрек,бүйрек аяқшасы және төменгі қуысты вена

Латеральды-өрлемелі айналмалы ішек Медиальды-ұйқы безінің басы орналасады Көлденең және өрлемелі бөлігіне Жоғарыдан- ұйқы безінің басы,денесі Алдынан- көлденең ішек шарбы майының түбі,ащы ішек ілмектері Артынан-белдің үлкен бұлшық еті,төменгі қуысты вена,құрсақтық қолқа орналасады Іш пердемен жабылуы: Экстраперитонеалды жабылған. Байламдары.Он екі елі ішектің байламдар оның бастапқы және соңғы иіліміне бекиді.Оның байламдары: 1.Lig.hepatoduodenale-бауыр қақпасына pars horizontalis superior-ға 2. 12 елі ішек -бүйрек байламы lig duodenalis,он екі елі ішекті ұстап тұратын және көкеттің сол жақ аяқшалсына flexure duodenojeunalis бағытталатын байлам.

Ащы жане мықын ішектер Голотопиясы:Негізі бұл ішектер құрсақ қуысының төменгі қабатының көп бөлігін алады.Ащы ішек ілмектері-осы қабаттың сол жақ жоғарғы,мықын ішек ілмектері-оң жақ төменгі бөлікте орналасқан.Ащы ішектің 12 елі ішекке,ал мықын ішектің соқыр ішекке ауысатын жерлері тұрақты.Ащы ішек ілмектері сол жақ бүйір аймағында құрсақтың алдыңғы қабырғасында кесінделеді.Жартылай,сол жақ шап аймағына кескінделген.Мықын ішек ілмектері құрсақтың алдыңғы қабырғасына оң жақ бүйір,жартылай кіндік аймағында кескінделген.