Файл: 9. 3 а саталу задары.docx

ВУЗ: Не указан

Категория: Не указан

Дисциплина: Не указана

Добавлен: 19.03.2024

Просмотров: 29

Скачиваний: 0

ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.

Тербелісті зерттеу

3 топ


Сұрақ:

Математикалық маятниктің тербеліс периоды амплитудаға қалай тәуелді?


Қажетті құралдар:

штатив с муфтасымен, цилиндр, жіп, секундомер


Жұмыс жоспары:
Математикалық маятниктің тербеліс периоды амплитудаға қалай тәуелді, қорытынды жасаңдар




Тербеліс саны

Тербеліс уақыты

Тербеліс периоды

1.










2.










3.










Жұмыс жасау барысында кездескен кедергілер:

……………………………………………………………………………………………………Кедергілерді шешу жолдары: ………………………………………………………………………………… Рефлексия

Төмендегі сөздермен бастап, 1-2 сөйлеммен өз жұмыстарыңды бағалаңдар.

Кестеде 1 ғана бағанды толтырыңдар (таңдау бойынша)


1

2

3

Мен бүгін үйрендім….

Маған қызықты болды (немесе жоқ), себебі …

Жұмыс уақытында қиындықтар болды, себебі…

………………

Үй тапсырмасы. Тақырыпты оқу…

Оқушылар өткен тақырып сұрақтарына жылдам жауап беріп, бүгінгі тақырыппен танысады.

Оқушылар тербеліске өз ойларымен жауап беруге тырысады

Оқушылар тербелісті сипаттайтын шамалармен танысады

Бинебаянды тамашалайды
Тақырып бойынша берген тапсырмаларды ор Тербелмелі қозғалыстың басты белгісі, олардың барлығы қайталанып отырады.

Механикалық тербеліс деп дененің бірдей уақыт аралығындағы дәлме-дәл немесе жуықтап қайталанып отыратын қозғалысын айтады.

Оқушыларға қорытынды жасайды.ындайды

Оқушылар кері байланыс береді



Бағалау критерийлері
көлденең және бойлық толқындардың анықтамасын біледі.

көлденең және бойлық толқындарды салыстырады.

толқын жылдамдығы, жиілігі және толқын ұзындығы формулаларын есеп шығаруда қолданады.

Дескриптор:
-тербеліс көздерін біледі

-тербелмелі қозғалысқа анықтама айтады

-тербелістің түрлерін ажырата алады
3 балл


Дискрипторлар

1. Есептің берілгенін дұрыс жазады. (ХБЖ айналдыру)

2. Қажетті формуланы дұрыс қолданады.

3. Есепетеу жолын дұрыс жүргізеді.

4. Жауабын дұрыс жазады

4 балл

Тест тапсырмасын орындап 5 балл жинайды




Оқулық

Слайд
.





Қысқа мерзімді жоспар

Сабақтың тақырыбы: Тербелістер кезіндегі энергияның түрленуі. Тербелмелі қозғалыстың теңдеуі


Білім беру ұйымының атауы

«№3 ЖОББМ» КММ»

Педагогтің аты-жөні:

Муханова Ардак Куандыковна

Күні:

6.02.2023

Бөлімі:

Тербелістер мен толқындар

Сыныбы:9 а, 9 б

Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Тербелістер кезіндегі энергияның түрленуі.

Тербелмелі қозғалыстың теңдеуі

Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты

9.2.5.4 тербелмелі процесте энергияның сақталу заңын сипаттау;

9.2.5.5 гармониялық тербелістердің графиктері бойынша координатаның, жылдамдықтың және үдеудің теңдеулерін жаза білу

Сабақтың мақсаты:

Барлық оқушылар істей алады: Тербелмелі жүйелердегі энергияның түрленуін зерттейді

Көптеген оқушылар істей алады: Тербелмелі жүйелердегі механикалық энергияның сақталу заңының орындалуын дәлелдейді

Кейбір оқушылар істей алады: Гармоникалық тербеліс теңдеуін қолданып есептер шығарады


Сабақтың барысы:

Сабақ кезеңі/

Уақыты

Педагогтің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

10 минут



Оқушылармен сәлемдесу, оқушыларды түгелдеу. Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың назарын сабаққа аудару.

«Тарсия» ойыны

Кесте толтыруға да болады:

Шаманың атауы

Анықтамасы

Формуласы

Өлшем бірлігі

Ығысу

Амплитуда

Период

Жиілік

Циклдік жиілік

Фаза










Сәйкестікті тап:

Ығысу

Wп =

Амплитуда

Wк =

Серпімді деформацияланған дененің потенциалдық энергиясы

Т=2

Тербеліс жиілігі

W=Wп+Wк

Кинетикалық энергия

Т=2

Серіппелі маятниктің периоды



Математикалық маятниктің периоды

x

Толық энергия

A



Оқушылар тарсия құрастыру арқылы өткен тақырып сұрақтарына жылдам жауап беріп, бүгінгі тақырыппен танысады.



Дескриптор:
- тербеліс периодының формуласын біледі

-жиіліктің формуласын біледі

-тербеліс туралы ұғымдарды еске түсіреді

Оқулық

Слайд



Сабақтың ортасы
25 минут


Жаңа тақырып

І. Гармониялық тербелістің теңдеуі x=Xmaxcosφ немесе x=Аcosωt немесе x=Xmaxsinφ немесе x=Аsinωt немесе x=Аcos(2π/T)t немесе x=Аsin(2π/T)t немесе x=Аcos2πνt немесе x=Аsin2πνt түрінде, яғни, синус немесе косинус заңымен жазылады.

Механикалық тербелістерді сипаттайтын негізгі дифференциалдық теңдеуді беру: a=-ω2x немесе: x=x''=a=-ω2x, яғни, координатаның екінші ретті туындысы координатаның өзіне тура пропорционал екендігін көрсету өте маңызды, себебі, жоғары сыныптарда электромагниттік тербелістердің теңдеуін оқу кезінде барлық гармониялық тербелістер – ол механикалық тербеліс болсын, ол ЭМ тербеліс болсын, тек бір ғана гармониялық заңға бағынатынын білу маңызды.


Бекіту. Есептер шығару

  1. Серіппеде еркін тербеліп тұрған жүктің максимал кинетикалық энергиясының мәні 5 Дж, оның максимал потенциалдық энергиясының мәні 5 Дж. Жүктің толық механикалық энергиясы қалай өзгереді?

  2. Қатаңдығы 160Н/м серіппеге ілінген массасы 200г дене горизонталь жазықтықта 2см амплитудамен тербеледі. Дене тербелісінің циклдік жиілігін және жүйенің энергиясын анықтаңдар.

  3. Массасы 400г жүк қатаңдығы 250Н/м серіппеде тербелістер жасайды. Тербеліс амплитудасы 15см. Тербелістің толық механикалық энергиясы мен жүктің үлкен қозғалыс жылдамдығы неге тең?

Кері байланыс беру

Қалыптастырушы бағалау

  1. Кішкентай баланы әткеншекте тербетеді. Әткеншекті жоғары қарай тербете көтеріп, қайта жібереді. Толық бір тербеліс жасауға кеткен уақытта әткеншек қандай қозғалыс жасайды?

  1. Жоғары нүктеден тепе-теңдік жағдайға дейін

  2. Оң жақтан солға қарай

  3. Оң жақтан қайта оң жаққа келгенге дейін

  4. Дұрыс жауабы жоқ



  1. Еркін тербеліс кезінде жіпке ілінген шар сол жақ шеткі нүктеден тепе-теңдік жағдайына дейін 0,1 с өтеді. Шардың тербеліс периодын анықтаңдар.

  1. 0,1 с 2) 0,2 с 3) 0,3 с 4) 0,4 с



  1. Т периодының қандай бөлігінде математикалық маятниктің шары шеткі сол жақ нүктеден тепе-теңдік жағдайға дейін қандай жол жүреді?

  1. Т 2) Т/2 3) Т/4 4) Т/8



  1. Т периодының қандай бөлігінде математикалық маятниктің шары шеткі сол жақ нүктеден шеткі оң жақ нүктеге дейін қандай жол жүреді?

  1. Т 2) Т/2 3) Т/4 4) Т/8



  1. Дененің еркін тербеліс амплитудасы 0,5 м. Осы дене үш тербеліс периоды өткенде қандай жол жүреді?

  1. 6 м 2) 3 м 3) 1,5 м 4) 0 м

Осы қалыптастырушы бағалауға кері байланыс жасалады

Сабақты қорытындылау

  1. Тербелмелі қозғалыс кезінде қандай жағдайда кинетикалық энергия ең үлкен?

  2. Серіппелі маятниктің потенциалдық энергиясы қандай жағдайда ең үлкен?

Траекторияның кез келген нүктесінде тербелетін дененің толық энергиясы неге тең?


Презентация




Қысқа мерзімді жоспар

Сабақтың тақырыбы: Математикалық және серіппелі маятниктердің тербелістері


Бөлімі:

Тербелістер мен толқындар

Педагогтің аты-жөні:

Муханова А

Күні:

8.02.2023

Сыныбы:9 а, б

Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Математикалық және серіппелі маятниктердің тербелістері

Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты

9.2.5.6 әртүрлі тербелмелі жүйедегі тербелістің пайда болу себептерін түсіндіру;

9.2.5.7 маятниктер тербелісі периодының әртүрлі параметрлерге тәуелділігін зерттеу

Сабақтың мақсаты:

Барлық оқушылар білуі тиіс: маятник түрлерін ажыратып, формулаларын біледі.

Оқушылардың көпшілігі орындай алады: формулаларды түрлендіріп,есептерді шығара алады.

Кейбір оқушылар орындай алады: тәжірибелерді қорытындылай алады.


Сабақтың барысы:

Сабақ кезеңі/

Уақыты

Педагогтің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

10 минут



Оқушылармен сәлемдесу, оқушыларды түгелдеу. Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың назарын сабаққа аудару.
(W) Білімдерді негіздеу

True/False

1. Физикалық шамалар сызықтық заң бойынша өзгеретін тербелістер гармоникалық тербелістер деп аталады. F

2. График бойынша дене синус заңы бойынша тербеліс жасайды (бастапқы фаза нөлге тең). F

3. График бойынша амплитуда 0,05 м тең. T

4. График бойынша тербеліс периоды 0,45 с F

5. Дене а) график бойынша амплитудасы көбірек тербеліспен қозғалады. T

6. Дене а) график бойынша жиілігі көбірек тербеліспен қозғалады. F

7. Т берілген графикке сәйкес келеді. T


Оқушылар өткен тақырып сұрақтарына жылдам жауап беріп, бүгінгі тақырыппен танысады.



Оқулық

Слайд



Сабақтың ортасы
20 минут


Жаңа тақырып

(W) Жаңа тақырыпты түсіндіру

Математикалық маятник деп  жіңішке созылмайтын жіпке ілінген өлшемдері үлкен емес денені айтады. Жіптің массасын дененің массасына қатысты елемеуге болады.



Серіппелі маятник деп серіппе мен серіппеге ілінген жүктен тұратын жүйені айтады.


(W) Бейнебаян Фуко маятнигі
(W) Есептер шығару

1. Массасы 100г дене қатаңдығы 40 Н/м серіппеге бекітілді. Дене тербелісінің жиілігі мен периоды неге тең?

2. Математикалық маятниктің ұзындығы 40 м. Осы маятниктің периоды неге тең?

3. Серіппеге ілінген массасы 0,5 кг дененің тербеліс периоды 0,2 с тең. Серіппенің қатаңдығын анықтаңыз.

4. Еркін түсу үдеуін тәжірибе арқылы анықтап жатқан оқушы 5 минут ішінде 150 тербелісті санап шықты. Егер маятниктің ұзындығы 1 м болатын болса, оқушы еркін түсу үдеуінің қандай мәнін алды?

1) Егер математикалық маятниктің тербеліс периоды 12,56 с болса, оның ұзындығы қандай? (g=10 м/с2; π=3,14)

2) Қатаңдығы 2500 Н/м серіппеге асылған 16 кг дене қандай периодпен тербеліс жасайды?

3) Қатаңдығы 100 Н/м серіппеге асылған 4 кг дене қандай периодпен тербеліс жасайды?

Кілт сөздермен жұмыс

Маятник, период, жиілік,қатаңдық, жүк массасы, ұзындық

Оқушылар берілген сөздерді пайдаланыпсәйкестендіру жұргізеді, маятниктің түрлерін анықтайды және қозғалысын көрсетеді,




Дескриптор

-период теңдеуін біледі

-серіппелі маятник үшін период формуласын қолданады




Маятниктің түрлері: http://www.ehow.com/list_6967711_different-types-pendulums.html#ixzz2AyRRCwUH

Үлестірмелі тапсырмалар

https://learningapps.org/display?v=pf0wg1goj21



С абақтың соңы.

10мин


Рефлекция

Бағалау

Үй тапсырмасы

Рeфлексия пирамидаcы:Қарастырылған мәселелерді қаншалықты ұққандығыңды өзің бағалап, пирамиданы толықтыр:

Сабақ соңында әр тапсырманың бағалау критериилері бойынша жалпы баллдық жүйемен бағалау
-Тақырып соңындағы сұрақтарға жауап жазу.

Сабақты қорытындылау барысында оқушылар өз ойларын үлестірме қағаздарға жазып, пирамиданы кім қай мәселені ұққандығына қарай толтырады.


Жалпы сабақты бағалау критерийлер бойынша ең жоғарғы 10 балл


Үлестірме стикерлер

Дескриптор


Оқулық





Қысқа мерзімді жоспар

Сабақтың тақырыбы: №6 практикалық жұмыс-Есептер шығару

Әр түрлі маятниктер тербелісінің периодын есептеу

Білім беру ұйымының атауы




Пәні:




Бөлім:

9.3 В Тербелістер мен толқындар

Педагогтің аты-жөні:




Күні:




Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

6 практикалық жұмыс-Есептер шығару

Әр түрлі маятниктер тербелісінің периодын есептеу

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаты:

9.2.5.7-маятниктер тербелісі периодының әр түрлі параметрлерге тәуелділігін зерттеу

Сабақтың мақсаты

Барлық оқушылар білуі тиіс: маятник түрлерін ажыратып, формулаларын біледі.

Оқушылардың көпшілігі орындай алады: формулаларды түрлендіріп,есептерді шығара алады.

Кейбір оқушылар орындай алады: тәжірибелерді қорытындылай алады.

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі//уақыты

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Ұйымдастыру

Өзін-өзі тексеру
Сабақтың басы

10 минут
Өткен білімді еске түсіру

Жаңа білім

10 минут


Бекіту

10 минут
Кері байланыс

Сабақтың соңы

10 минут


Ұйымдастыру

Ынтымақтастықты қалыптастыру: бір-біріне жақсы тілек айту, уәж тудыру.

Топқа бөлу: амплитуда, тербеліс және энергия сөздерін айтып топтарға бөліну.

Өткен тақырыпты бекіту, қайталау

Үй тапсырмасын тексеру: «Ойлар ағыны»

Тапсырма (I):

- Қандай қозғалыстарды тербелмелі қозғалыстар деп атайды?

- Тербелмелі қозғалысқа мысалдар келтіріңдер

- Тербелмелі қозғалысты сипаттайтын негізгі шамалар.

- Гармоникалық тербелістер, мысалдар келтіру

- Гармоникалық тербелістің тендеуі.

- Энергия, энергия түрлері қандай?
Жаңа тақырып

«Зерттеушілік әңгіме» әдісі

Тапсырма (W): Интерактивті тақтадан тақырып бойынша бейне ролик көрсетіледі. «Өмірдегі тербелістер»

2 топқа бөлу

Математикалық маятниктер тобы

Серіппелі маятниктер тобы

Әр түрлі маятник тербелісінің периодын есептеу

Оқулықпен дұмыс

1-тапсырма- 1 топқа беріледі.

Математикалық маятниктің тербеліс периолын теориялық жолмен есептеп және эксперимент арқылы анықтап,нәтижелерді салыстыру.Оқулық бойынша кестені пайдалану.
2тапсырма -2 топқа беріледі.Серіппелі маятниктің тербеліс периодын теориялық жолмен есептеп және эксперимент арқылы анықтап,нәтижелерді салыстыру,қорытындылау.
Екі тапта тапсырманы орындап болған соң қорытынды жасайды
АВС әдісі-жеке жұмыс

Есептер шығару

25-жаттығу

1.Ұзындығы 1 метр болатын математикалық маятниктің тербеліс периодын есептеңдер.

2.Периоды 1 с болатын математикалық маятниктің ұзындығы қандай?

3.Серіппелі маятниктің тербеліс периодын 2 есе азайту үшін оның ұзындығын неше есе қысқарту керек?

4.Ай бетіндегі ұзындығы 1 м математикалық маятниктің тербеліс периоды қандай?.Айдағы еркін түсу үдеуі 1,62 м/с2

5.Серіппеге ілінген массасы 1 кг дене периоды 1 с болатын тербелістер жасайды.Осы серіппеге ілінген массасы 4 кг дененің тербеліс периоды қандай?

Үйге тапсырма беру

Практикалық тапсырманың нәтижесіне қорытынды жазу

25-жаттығу 5-есепті шешу

Рефлексия, қорытындылау

"Білім ағашы"

Қызыл алма - тақырып түсінікті болды.

Жасыл алма - әлі де оқуды қажет етемін.

Сары алма - сабақтан мүлдем ештеңе түсінбедім.


Оқушылар өткен тақырып сұрақтарына жылдам жауап беріп, бүгінгі тақырыппен танысады.

Бейнебаянды тамашалап тақырыптың маңызын түсінеді және маятниктерді практикада зерттеуге көшеді
Әр түрлі маятниктер бойынша практикалық тапсырманы орындайды ,нітижесін қорытып бағалайды

Оқулыұта берілген есептерді жеке –жеке оқушылар орындайды.

Стиккерлер бойынша кері дайланыс береді


Бағалау критерийлері маятник түрлерін ажыратып, формулаларын білу. формулаларды түрлендіріп,есептерді шығара алу. тәжірибелерді қорытындылау
Дескриптор

Өткен тақырып бойынша сұраққа жауап беру 1 балл
Дескриптор

1 тапсырманы орындайды

Кестелерді пайдаланып есепті практикалық жолмен шешеді

Қортыныды нәтижелерді салыстырады

5 балл
Дескриптор

Есептің шартын жазады

Формуласын түрлендіре біледі

Есептің шешімін табады

4 балл

Жалпы балл 10 балл




Оқулық

Бейнебаян

152-бет практикалық тапсырма