ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 24.04.2024
Просмотров: 56
Скачиваний: 0
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Саяси картасы
-
Еуропаның қазіргі заманның саяси картасында неше ел бар: 40-тан аса -
Ең ірі елдері: Франция, Испания -
Бейтарап елдер: Аустрия, Швейцария -
Аймақтағы ең ұзын ел: Норвегия (1750 км) -
Саяси картаның бір ерекшелігі – ерегейжелі елдерінің болуы: Ватикан, Монако, Сан-Марино, Андорра -
Халқының саны жөнінен көзге түсетін ел: Германия -
Шетелдік Еуропаның діні: христиан діні -
XIX ғасырдағы эмиграция ошағы болып саналады: Еуропа -
Еуропаның және дүние жүзінің ең ірі қаржы орталығы: Лондон,Цюрих,Люксембург
Өнеркәсібі
-
Батыс Еуропадағы өнеркәсіптің негізгі саласы: Машина жасау -
Машина жасаудан кейінгі маңызды сала: Химия өнеркәсібі -
Аймақтағы химия өнеркәсібі жоғары деңгейде дамыған аса «химияландырылған» ел: Германия -
Франция: жасанды каучук өнімдерін береді -
Бельгия: тыңайтқыштар, сода өнімдерін береді -
Швейцария: фармацевтика өнімдерін береді -
Атом энергетикасын дамытуда алдынғы орында: Еуропа -
АЭС-тарда электр энергиясының 50%-ын өндіретін елдер: Франция, Бельгия, Германия, Ұлыбритания, Чехия -
Қара металлургия дамуда: жергілікті шикізат есебінен -
Ескі өнеркәсіпті аудандар: Рур (ГФР), Лотарингия (Франция) -
Ірі қара металлургия орталықтары: Германия, Ұлыбритания, Франция, Польша -
Ірі болат экспорттаушы елдер: ГФР, Франция, Белгия, Люксембург -
Жан басына шаққанда жылы 10 т өндіретін ел: Люксембург («Болат герцогтігі») -
Түсті металлургия дамуда: сырттан әкелетін шикізат есебінен -
Алюминий өндірудің 50% бағдарланған: жергілікті бокситке -
Арзан электр энергиясы (Норвегия,ГФР) мен боксит қоры көп (Франция мен Греция) елдерінде өндіріледі: алюминий -
Жетекші алюминий өндіретін елдер қатарына жатады: Германия, Норвегия, Франция, Ұлыбритания, Италия, Испания, Нидерланды -
Жеңіл өнеркәсіп дамыған аймақ: Еуропа -
Бүгінгі күнге дейін маңызын жоймаған ежелгі өнеркәсіпті аудандар: Йоркшир мен Ланкашир (Ұлыбритания), Лион(Франция), Фландрия (Бельгия), Милан (Италия) -
Португалия ерекшелінеді: тігін өнеркәсібімен -
Италия ерекшелінеді: аяқ киім өнеркәсібімен -
Чехия ерекшелінеді: бижутерия өнеркәсібі, кох-и-нор карандашы, көркем шыны жасаумен -
Лихтенштейн ерекшелінеді: жасанды тіс жасаумен
Ауыл шаруашылығы
-
Батыс Еуропаның ауыл шаруашылығы ерекшеленеді: жоғары өнімділігімен -
Сырттан әкелінеді: тропиктік жеміс-жидек пен астық -
Ауыл шаруашылығының негізгі кәсіпорны: ферма -
Дүниежүзіндегі бидай, сұлы, жүгері, картоптан, техникалық дақылдарда-қант қызылшасынан (Франция, ГФР, Италия) ең жоғарғы өнім алатын аймақ: Еуропа -
Оңтүстік Еуропада дамыған: жүзім шаруашылығы, зәйтүн, миндаль, анар өсіру -
Осы аймақтағы бірден-бір астық экспорттаушы ел: Франция -
Дүние жүзіндегі жүзім жинаудан және шарап өндіруден алғашқы елдердің бірі: Италия -
Зәйтүн жинаудан алғашқы орында: Испания -
Батыс Еуропаның балық аулауға маманданған ел: Исландия, Норвегия, Дания -
Еуропаның сүт фермасы: Дания (сүт,ет,май,ірімшік,жұмыртқа өндіруден көзге түседі) -
Шығыс еуропаның ауыл шаруашылығы: астық, картоп, қант қызылшасы, күнбағыс, жеміс, сүт, ет өнімдерін өндіреді -
Егістіктің басым бөлігін сұлы мен бидай алқаптары алып жатқан ел: Польша -
Ауыл шаруашылық жерлерін бау-бақша мен жүзімдіктер, жүгері алқаптары алып жатыр: Болгарияда -
Роза майын өндіруден бірінші орында: Болгария
Транспорт
-
Транспортпен қамтамасыз етілуі жөнінен Батыс Еуропа: 1 – орында -
Автомобиль жолдарының жиілігі жөнінен көзге түседі: Бельгия -
Франция мен Ұлыбританияны байланыстырады: Ла-Манш арқылы салынған тоннель -
Жүк айналымы жөнінен ірі порттар: Роттердам (1-орын), Марсель, Гавр, Антверпень, Гамбург -
Ірі әуежайлары: Хитроу(Лондон), Орли(Париж)
Туризм
-
Батыс Еуропаның халықаралық маманданған саласы: Туризм -
Дүниежүзіндегі туристердің 2/3-сін қабылдайды: Еуропа -
Туристер көп келетін аймақ: Альпі мен Жерорта теңізі жағалауы -
Шығыс еуропаның рекреациялық шаруашылығын аталған курорттар құрайды: Карловы Вары (Чехия), Адриатика жағалауындағы курорттар (Хорватия, Черногория, Албания) және Балатон (Венгрия)
ЕУРОПАНЫҢ ДАМЫҒАН ЕЛДЕРІ
Германия
-
Германияның жер көлемі: 357 мың шаршы шақырым -
Қай жылы социалистік ГДР мен капиталистік ФРГ бірігіп,біртұтас ел болды : 1990 жылы -
Германия астанасы: Берлин -
Халқының саны: 82,6 млн адам (1 км2 – 229 адам) -
Мемлекет құрылымы: 16 федералдық жерден тұратын федерациялы республика -
Мемлекет басшысы: федералдық президент -
Үкімет басшысы: федералдық канцлер -
Заң шығару органы: 2 палаталы парламент, төменгі палата-бундесрат, жоғары палата-бундестаг -
Ақша бірлігі: еуро -
Германияның халқының неше пайызы қалада тұрады: 85% -
Ірі қалалары: Франкфурт, Дортмунд, Нюрyберг, Гамбург, Мюнхен және т.б. -
Германиядағы тас көмірдің ірі кен орындары: Рур, Саар, Ахен -
Германия автокөлік жасаудан: 3 орын алады (Жапония мен АҚШ) -
Германияның «автомобиль астанасы»: Вольфсбург -
Дүние жүзінде химия өнеркәсібі жоғары деңгейде дамыған бірден-бір «химияландырылған» мемлекет: Германия -
Басты сауда әріптестері: Франция, Жапония
Ұлыбритания
-
Жер көлемі: 244 мың шаршы шақырым -
Астанасы: Лондон (Темза өзенінің бойында орналасқан) -
Халқының саны: 62,2 млн адам (1 км2 – 241 адам) -
Мемлекеттік құрылымы: конституциялық монархия -
Мемлекет басшысы: королева (II Елизавета ) -
Үкімет басшысы: премьер-министр -
Заң шығару органы: парламент -
Ақша бірлігі: фунт стерлинг -
Ұлыбритания бір елмен ғана құрлықтық шекарасы бар көне конституциялық монархиялы мемлекет: Ирландия -
Ұлыбританияның аумағы 4 провинциядан тұрады: 1.Англия, 2.Шотландия, 3.Солтүстік Ирландия, 4.Уэльс -
Ұлыбританияның иелігіндегі аумақ болып саналады: Гибралтар -
Ірі қалалары: Лондон, Манчестер, Бирмингем -
Қала халқының үлесі: 89% -
Королева резеденциясы орналасқан: Букингем сарайында -
Парламент үйі орналасқан: Весминстер сарайында -
Ұлыбританияның ең биік нүктесі: Бен-Невис тауы -
Климаты: қоныржай, типі-қоңыржай теңіздік -
Ірі көмір кен орындары: Уэльс, Йоркшир -
Мұнайды өндіреді: Солтүстік теңіз алабынан -
Ұлыбритания кеме жасайтын ауданы: Глазго ауданы -
Автомобиль,станок жасайтын аудан: Бирмингем -
Тоқыма өнеркәсібіне жабдық жасаудан көзге түскен аудан: Манчестер ауданы -
Ұлыбритания басқаратын Достастықтың құрамына неше мемлекет кіреді: 50
Италия
-
Жер көлемі: 301,3 мың шаршы шақырым -
Астанасы: Рим -
Халқының саны: 60,5 млн адам -
Мемлекеттік құрылымы: парламенттік республика -
Заң шығару органы: 2 палаталы парламент (сенат және депутаттар палатасы) -
Әкімшілік-аумақтық бірлігі: 20 облыс (облыстар 94 провинцияға бөлінген) -
Италияның аумағына кіреді: Сицилия,Сардиния аралдары -
Ірі қалалары: Милан, Неаполь, Турин, Генуя, Палермо -
Ақша бірлігі: еуро -
Апеннин түбегінде орналасқан жерортатеңіздік мемлекет: Италия -
Италия аумағында Сан-Марино Республикасы мен Рим қаласының батыс бөлігінде орналасқан мемлекет: Ватикан -
Ватикан жер көлемі: 0,44 шаршы шақырым болатын дүние жүзіндегі ең кіші мемлекет -
Ватикан халық саны: 1000 адам (туу деңгейі 0-ге тең) -
Ватиканның тілі: латын,итальян -
Ватиканның ақша бірлігі: еуро -
Католиктердің қасиетті жері: Ватикан -
Мемлекетке табыс түседі: католик шіркеулерінің салымы, пошта маркаларын сатудан -
Ватиканның діні: христиан (католиктер) -
Маманданған салалары: шарап жасау, машина жасау, аяқ-киім, жүзім өсіру, туризм -
Ең ірі порты: Генуя -
Италияда салынған: Еуропадағы ең ұзын тас жол (1200 км) – «Күн жолы»
Франция
-
Жер көлемі: 551500 шаршы шақырым -
Халқы: 63 млн адам -
Астанасы: Париж -
Мемлекеттік құрылымы: республика -
Мемлекет басшысы: президент -
Заң шығарушы орган: парламент (сенат, ұлттық жиналыс) -
Франция 8 мемлекетпен шекараласады: Солтүстігінде – Бельгия, Люксембург Шығыста – Германия, Швейцария Оңтүстік-шығыста – Италия, Монако Оңтүстік-батыста –Андорра, Испания -
Франция мен Ұлыбританияны қандай бұғаз бөліп тұр: Ла-Манш -
ЮНЕСКО-ның штаб-пәтері орналасқан: Парижде -
Францияның ең ұзын өзені: Луара -
Француз тілі: роман тобына жатады -
Маманданған салалары: машина жасау, шарап жасау, туризм -
Франция жылына неше млн турист қабылдайды: 77 млн (1-орын) -
Бидай өсіруден Франция нешінші орында: 5 -
Әлемдегі сән орталығы, парфюмерия, Рокфор ірімшігін жасайтын мемлекет: Франция -
Францияның басты сауда әріптесі: Германия
ШЕТЕЛДІК АЗИЯ
-
Ең үлкен дүние бөлігі: Азия -
Ауданы: 44 млн шаршы шақырым -
Халқы: 4 млрд. 140 млн. адам -
Миллионер-қалалар басым аймақ: Азия -
Шетелдік Азия 4 ірі аймаққа бөлінеді: 1.Оңтүстік-батыс Азия, 2.Оңтүстік Азия, 3.Оңтүстік-шығыс Азия, 4.Орталық және Шығыс Азия -
Дүниежүзілік екі діннің (ислам және христиан), бір ұлттық діннің (иудаизм) отаны: Оңтүстік –батыс Азия -
Оңтүстік-батыс Азия немесе «Таяу Шығыс» елдері: Сауд Арабия, Ауғанстан, Сирия, Иран, Ирак, Кипр, Туркия, Израиль, Ливан, Палестина, Йордания, БАӘ, Йемен, Оман, Катар, Бахрейн, Кувейт -
Азиядағы «қоныс аударған» капитализм елі: Израиль -
1948 жылы БҰҰ-ның шешімімен құрылып, Азиядағы алдыңғы қатарла елге айналды: Израиль -
Мұнай өндіруден көзге түседі: Сауд Арабиясы -
Бахрейн астанасы: Манама -
Парсы шығанағындағы аралдық мемлекеттердің бірі: Бахрейн -
Месопотомия ойпатында орналасқан мемлекеттер: Ирак, Иран -
Месапотамия мағынасы: «Екі өзен аралығы» (Тигр мен Ефрат) -
Оңтүстік Азия елдері: Пәкістан, Үндістан, Бангладеш, Непал, Бутан, Шри-Ланка, Мальдив Республикасы -
Дүние жүзіндегі халық тығыздығы ең жоғары мемлекет: Бангладеш -
Бангладеш жерінің көлемі жөнінен әлемде: 87-орында -
Бангладеш халқының саны жөнінде: 9-орында -
Оңтүстік-шығыс Азия елдері: Индонезия, Лаос, Мьянма, Тайланд, Вьетнам, Камбоджа, Филиппин, Малайзия, Бруней, Сингапур -
Оңтүстік-Шығыс Азия аймағындағы ауданы жөнінен ең үлкен мемлекет: Индонезия -
Оңтүстік-Шығыс Азия аймағындағы Үндіқытай түбегіндегі орналасқан елдер: Лаос, Мьянма, Тайланд, Вьетнам, Камбоджа -
Дүние жүзіндегі ең ірі қалайы-вольфрам белдеуі өтеді: Оңтүстік-шығыс Азия арқылы -
АСЕАН-ға мүше елдер: Индонезия, Малайзия, Сингапур, Тайланд, Филиппин, Вьяетнам -
Орталық және Шығыс Азия елдері: Қытай, Монғолия, Жапония, Корея Республикасы, Корей Халық Демократиялық Республикасы, ТМД құрамындағы елдер: Қазақстан, Өзбекстан, Тәжікстан, Түрікменстан, Қырғызстан -
Халық ең сирек қоныстанған мемлекет: Монғолия
Қытай
-
Қытай ауданы жөнінен әлемде: 3-орында -
Жер көлемі: 9 млн 600 мың шаршы шақырым -
Астанасы: Пекин (Ұлы Қытай жазығында орналасқан) -
Халқының саны: 1 млрд 338 млн адам (2010 ж.) -
Қытайдың негізгі халқының санын 1 млрд астамын кімдер құрайды: хань қытайлары -
Қытай діні: конфуцийлік -
Қытайдың әкімшілік ауданы: 23 провинциядан тұрады -
Қытай Республика болып жариаланды: 1949 жылы -
Қытай ауылдардың саны бойынша: 1-орында -
Қытай ірі көмір кен орны: Датун -
Қытайдағы мұнайдың 50%-ын беретін кен орны: Дацин -
Қытайдың солтүстік-шығысында аса ірі металлургиялық комбинаты орналасқан: Аньшань -
Қытай мақта, көмір өндіруден, бидай, шошқа өсіруден дүниежүзінде: 1-орын алады -
Қытайдың басты егіншілікті аудандарының басым көпшілігі қайда орналасқан: елдің шығыс бөлігінде -
Шай отаны: Қытай -
Көк шай өсіруден: монополист -
Қытайдағы экономикалық аудандар саны: 3 (шығыс,батыс,орталық)
Үндістан
-
Жер көлемі: 3 млн шаршы шақырым -
Халқының саны: 1 млрд 189 млн адам -
Ең отбасын жоспарлау саясатын енгізді: Үндістан -
Ұлыбритания басқаратын Достастықтың құрамына кіреді: Үндістан -
Үндістан қай жылы тәуелсіздігін алды: 1947 -
Қай жылы республика болып жарияланды: 1950 -
Мемлекет тілі: хинди, ағылшын тілдері -
Діні: индуизм -
Үндістан неше ұлт өкілдері тұрады: 1000-нан аса -
Көп
-
тілді мемлекет: Үндістан -
Шахмат ойынынң отаны: Үндістан -
«Үндістан Руры» деп айтады: Дамодор өзенінің бойында орналасқан қара метталургия базасын -
Үндістанның басты егіншілікті ауданы: Пенджаб -
Ірі қараның саны жөнінен дүниежүзінде: 1-орын -
Ал ет өнімдерін тұтынудан: соңғы орын алады
Жапония
-
Жер көлемі: 372,2 мың шаршы шақырым -
Астанасы: Токио (Хонсю аралында орналасқан) -
Қай жылға дейін Жапония абсолют монархиялы ел болып саналды: 1947 -
Жапониядағы өнеркәсіп өте жақсы дамыған ірі арал: Хонсю -
Мемлекет құрылымы: конституциялық монархия -
Мемлекет басшысы: император -
Іс жүзінде басқарады: премьер-министр -
Заң шығарушы орган: парламент -
Әкімшілік-аумақтық бірлігі: 47 профектура -
Ақша бірлігі: жапон йенасы -
Жапония: 4 ірі және 4 мың ұсақ аралдарда орналасқан архипелаг ел -
Ірі аралдары: Хонсю, Хоккайдо, Сикоку ,Кюсю -
Халқының саны: 127,4 млн адам (1 км2 - 340 адам) -
Халқының ұлттық құрамы: 99% жапондықтардан тұратын бірұлтты мемлекет -
Жапонияның жағалау сызығының жалпы ұзындығы: 30000 км -
Жағалауға бай, табиғат ресурстарны кедей мемлекет: Жапония -
Жапония қиыр шығыста орналасқан жағдайына байланысты берілген атауы: «Күн шығыс» елі -
Жапонияның ең биік нүктесі: Фудзияма тауы -
Діні: Буддизм және синтоизм -
Жапонияның халықаралық маманданған салалары: автомобиль жасау, робот жасау, супертанкерлер жасау -
Хонсю мен Хоккайдо аралдарын жалғастырады: Сейкан тоннелі -
Ірі қалалары: Токио, Осака, Нагоя -
Жапониядағы ірі қала агломерацияларының бірігуінен пайда болған дүниежүзіндегі ең ірі мегаполис (60 млн адам): Токайдо -
Жапония ірі порттары: Тиба, Кобэ, Иокогама, Нагоя, Осака, Китакюсю -
Семей қаласындағы аспалы көпірді салуға, Арал маңындағы экологиялық жағдайды жақсартуға қомақты қаржы бөлген мемлекет: Жапония
ЛАТЫН АМЕРИКАСЫ
Саяси картасы
-
Латын Америкасы орналасқан: Солтүстік Американың оңтүстігінде, Орта Америка және Оңтүстік Америкада -
«Латын Америкасы» атауы пайда болды: елдердің латын тілді елдердің (Испания мен Португалия) XV-XVII ғасырларда отарлауынан кейін -
Латын Америкасына неше ел мен аумақ кіреді: 46 -
Оның қаншасы тәуелсіз елдер: 33 -
Қалыптасқан кезінен бастап Еуропа елдеріне, кейінірек АҚШ-қа экономикалық және қаржы жағынан тәуелді болды: Латын Америкасы -
Латын Америкасы елдерінің көбісі басқару бойынша: республикалар -
Ұлыбритания достығына кіретін елдер: Виргин аралдары, Кайман аралдары, Бермуд аралдары, Фолкленд (Мальвин) аралдары -
Әкімшілік-территориялық құрылысы жөнінен елдер: унитарлы болып саналады ( сонымен қатар федерациялы елдер де бар) -
Материктің саяси картасында: 20 жуық мемлекет бар -
Аумағы жөнінен ірі ел: Бразилия -
Латын Америкасындағы «социалистік даму жолындағы» 1250 км созылған арал-мемлкет: Куба -
Теңіз деңгейінен 3630 м биіктікте орналасқан ең биік таулы астана: Боливияның астанасы Ла-Пас қаласы -
Латын америкасы 4 субрегионға бөлінеді: 1. Анд елдері: Чили, Колумбия, Боливия, Перу, Эквадор; 2. Ла-Плата елдері:Парагвай, Уругвай, Аргентина; 3. Орта Америка: Мексика, Орталық Америка және Кариб теңізі аралдық елдері; 4.Бразилия -
Латын Америкасының аумағы солтүстіктен оңтүстікке қарай: 13 мың км -
Батыстан шығысқа қарай: 5 мың км созылып жатыр
Экономикалық-географиялық жағдай
-
Экономикалық-географиялық жағдайының негізгі белгісі: АҚШ-пен көршілік жағдайы және дүние жүзі елдерінен қашықта орналасуы -
Боливия мен Парагвайдан басқа: елдерінің барлығы теңізге шыға алады
Халқы
-
Халықтың ұдайы өсуінің: 2 түрі тән -
Халқының жартысынан астамы: метистер, мулаттар, креолдар (Испания мен Португалиядан келгендердің ұрпақтары) құрайды -
Халықтың көпшілігі сөйлейді: роман тілі топтарында -
Халықтың орташа тығыздығы: 1 шаршы шақырымға - 24 адам -
Анд тауы мен жағалық аудандарда халық тығыздығы: 1 шаршы шақырымға – 50-100 адам -
Аймақтың урбандалу деңгейі жоғары: 72% -
Миллионер қалалар саны: 30-ға жуық -
Дүние жүзіндегі ең ірі қала: Мехико
Шаруашылығы
-
Латын Америкасы елдері шаруашылығының дамуы жөнінен дамушы елдер арасында: 1- орын -
Латын Америкасында дамыған: тау-кен өнеркәсібі және өңдеуші өнеркәсіп -
Жергілікті қажеттілікті қамтамасыз ете отыра, сыртқа шығаруға бағдарланған: қара металлургия -
Латын Америкасында ежелден бері дамыған: түсті металлургия -
Машина жасау өнеркәсібінде маңызы зор: автомобиль, кеме жасаудың -
Жаңа салалары: микроэлектроника, аэроғарыш, электроника, прибор құрастыру дамыған -
Ауыл шаруашылығында басым: өсімдік шаруашылығы -
Климат жағдайының қолайлы болғандығынан жылына неше рет өнім алуға болады: 2-4 -
Өнім өндіру шоғырланған: ірі плантацияларда -
Сыртқа экспорттаушы дақылдар: банан, кофе, какао, бидай, күріш, соя, қант құрағы, мақта -
Мал шаруашылығы басым: Уругвай мен Аргентинада -
Балық аулаудан көзге түседі: Чили мен Перу -
Банан экспорттаудан алдынғы орында: Эквадор
Транспорт
-
Құрлық көлігінің негізгі түрі: автомобиль көлігі -
Латын Америкасында темір жол көлігі дамуда: шетел қаржысы есебінен -
Теңіз деңгейінен 4800 м биіктікте салынған ең биік таулы темір жол іске қосылды: XIX ғасырдың аяғында -
Дүние жүзіндегі ең ұзын деп есептелетін Панамерикан тас жолының құрылысы қай жылы басталды: 1930 -
Мексика жерінен Буанос-Айреске дейін созылатын тас жолының ұзындығы: 33 мың км -
Материк арқылы өтеді: Трансамазонка тас жолы (елдің батысы мен шығысын байланыстырады) -
Трансамазонка тас жолының ұзындығы: 5,5 мың км
Бразилия
-
Ауданы: 8 млн 512 шаршы метр -
Астанасы: Бразилия -
Халқы: 193,3 млн адам -
Діні: христиан (католик) -
Мемлекеттік тілі: португал тілі -
Мемлекеттік құрылысы: республика -
Әкімшілік-территориялық бірлігі: 22 штаттан тұратын федерация -
Ақша бірлігі: реал -
«Бразилия» атауы: «паул-бразил» ағаш атынан шыққан -
Бразилияның ең биік нүктесі: Бандейра тауы (2890м) -
Бразилия: Амазонка ойпатында орналасқан -
Кофе өндіруден 1 орын: Бразилия, Колумбия -
Бразилия-темір рудасының қоры жөнінен: 1 орын -
Бразилия жылына қант құрағынан алынатын этил спиртімен жұмыс істейтін неше автомобиль шығарады: 1 млн-нан аса -
Бразилияның ірі қалалары: Рио-де-Жанейро, Сан-Паулу, Белу-Оризонти, Ресифи -
Бразилияның маңызды порттары: Рио-де-Жанейро, Витория, Риу-Гранди, Сантус
1 ... 7 8 9 10 11 12 13 14 15
СОЛТҮСТІК АМЕРИКА
Саяси картасы
-
Бұл аймақта 2 ірі мемлекет орналасқан, олар: Канада және АҚШ -
Канада жер көлемінен дүние жүзінде: 2-орында -
АҚШ жер көлемінен дүние жүзінде: 4-орында
Экономикалық-географиялық жағдайы
-
АҚШ пен Канада ешқандай шығынсыз әлеуметтік-экономикалық даму жолына өтіп, жоғары дәрежеде дамуына мүмкіндік туғызады: құрлықтардан алыс орналасуы және олардың аумағында дүниежүзілік соғыстардың болмауы
Пайдалы қазбалары
-
Канада қалқанында мол қоры бар: түсті металл кен орындары, мыс, мырыш, кобальт, уран, алтын, темір -
Көмір кен орындары кездеседі: Аппалач, Сеңгір таулар етегінде -
Мұнай кендері кездеседі: Мексика шығанағы мен Солтүстік Мұзды мұхит қайраңдарында
Халқы
-
Солтүстік Америка халқы: 450 млн жуық -
Материктің байырғы халқы: үндістер, эскимостар, алеуттер монғол нәсілінің америкалық тармағы -
Материкте еуропалық елдерден келгендер – испандар, ағылшындар, ирландықтар, француздар қоныстана бастады: XVII ғасырдан бастап -
Халықтың басым көпшілігі сөйлейді: ағылшын тілінде -
Канада халқының бір бөлігі: француз тілінде сөйлейді -
АҚШ-та тұратын қара нәсілділердің саны: 20 млн -
Халық тығыз қоныстанған: АҚШ пен Канада шекарасы және АҚШ-тығ шығыс жағалауында -
Солтүстік Америкада қалада тұратын халық құрайды: 75%
АҚШ
-
Ауданы: 9 млн 363 мың шаршы шақырым -
Әлемде ауданы жөнінен: 4-орында (Ресей, Қытай, Канада) -
Астанасы: Вашингтон (Колумбия федералды округінде орналасқан) -
Халқының саны жөнінен дүние жүзінде: 3- орын алады (Қытай, Үндістан) -
Халық саны (2010 ж.): 309, 6 млн -
Мемлекеттік құрылымы: 50 штаттан тұратын федерациялы республика -
АҚШ аумағы 3 бөліктен тұрды: 1. Негізгі аумақ, 2. Аляска, 3.Тынық мұхитындағы Гавай аралдары -
Қай жылы АҚШ республика болып жарияланды: 1776 ж 4-шілдеде -
АҚШ-тың алғашқы президенті: Джордж Вашингтон -
Мемлекеттік туындағы жұлдыздар білдіреді: штаттар санын -
Мемлекеттік туындағы кезектесіп орналасқан ақ және қызыл жолақтар білдіреді: алғашқы біріккен 13 штаттың санын -
АҚШ-тың байырғы халқы: үндістер (1%) -
АҚШ халқының орташа тығыздығы: 1 шаршы шақырымға - 28 адам -
Американ ұлтының қалыптасуына әсер еткен фактор: иммиграция -
Адамдардың көпшілігі қоныс аударған: Еуропа елдерінен -
Халқының саны 10 млн асатын агломерациялар: Нью-Йорк, Лос-Анджелес -
АҚШ-та 3 ірі мегаполис бар: Босваш-Бостоннан Вашингтонға дейін созылып жатыр (Солтүстік-Шығыс мегаполисі), Чипитс-Чикагодан Питсбургқа дейін созылып жатыр(Көл маңы мегаполисі), Сан Франсискодан Сан-Диегога дейн созылып жатыр (Калифорния мегаполисі)
АҚШ-тың шаруашылығы
-
Өнеркәсібінің жетекші саласы: машина жасау, металлургия, химия өнеркәсібі -
Негізгі көмір алабы: Аппалач алабы -
«Көмірлі штаттары»: Кентукки, Батыс Вирджиния, Пенсильвания -
АҚШ-тағы аса ірі мұнай кен орны: Аляска -
1867 ж Алясканы Екатерина ІІ 7 млн 200 мың долларға сатты: АҚШ-қа -
«Автомобиль штаты»: Мичиган -
Мичиган штатының орталығы, «Автомобиль астанас»: Детройт -
Әуе-ғарыш, электроника саласының орталығы: Лос-Анджелес -
«Боинг» ұшақтары қай қалада құрастырылады: Сиэтл -
Неше мұнай-газ химиясы кәсіпорындары жұмыс істейді: 200-ден аса -
АҚШ-тың «Мұнай-химиялық астанасы»: Хьюстон -
АҚШ аумағы 4 экономикалық аумаққа бөлінеді: 1.Солтүстік-Шығыс экономикалық ауданы (АҚШ-тың «ұлт шеберханасы» деп атайды, себебі мұнда елдің «Саяси астанасы» - Вашингтон мен «Қаржы астанасы» - Нью-Йорк орналасқан; 2.Орта Батыс ауданы; 3.Оңтүстік ауданы; 4.Батыс аудан (ең жас экономикалық аудан) -
АҚШ-тың ірі өнеркәсіпті аудандары: Нью-Йорк, Чикаго, Лос-Анджелес -
АҚШ-тың теңіз жағалауындағы туризмнің басты орталықтары: Гавай, Флорида, Калифорния -
АҚШ-тың ең ірі порттары: Нью-Йорк, Жаңа Орлеан -
АҚШ-тағы ең ірі көлік торабы: Чикаго -
Чикагода: 30 темір жол түйісіп, тәулігіне 2 мың поезд өтеді -
Басты ғарыш айлағы орналасқан: Форидада -
Флорида: «Күн сәулелі штат»
Канада
-
Ауданы: 9 млн 970 мың шаршы шақырым -
Халық саны: 34,1 млн адам (1 км2 – 3 адам) 2010 ж. -
Астанасы: Оттава -
Мемлекет тілдері: ағылшын және француз -
Квебек провинциясының тұрғындарының тілі: француз тілі -
Мемлекет басшысы: Ұлыбритания патшайымының өкілі генерал-губернатор -
Әкімшілік-аумақтық бірлігі: 10 провинция мен 2 аумақтан тұратын парламенттік конфедерация -
Мемлекет туында бейнеленген: үйеңкі ағашының жапырағы -
Ұлттық ақша бірлігі: Канада доллары -
Көлдерінің саны жөнгінен дүниежүзінде: 1 -орында -
Байырғы халықтары: эскимостар мен үндістер -
Канада атауы үндістер тілінен аударғанда: «қоныс», «қауымдастық» деген мағынаны білдіреді -
Ірі қалалары: Торонто, Монреаль, Ванкувер -
Өңдеуші өнеркәсіптің негізгі салалары: машина жасау, ағаш өңдеу, отын-энергетика, түсті металлургия
АФРИКА ЕЛДЕРІ
Саяси картасы
-
Материктің бүкіл аумағы негізінен еуропалық елдердің иелігінде болды: ХХ ғасырдың басында -
Екінші дүние жүзілік соғысқа дейін материкте 4 тәуелсіз ел болды, олар: Либерия, Эфиопия, Египет, Оңтүстік Африка -
«Африка жылы» болып жарияланды: 1960 жылы -
1990 ж Африкадағы соңғы отар жойылды: Намибия -
Аймақтағы өнеркәсібі дамыған жетекші ел: ОАР -
Қазіргі уақытта аймақтағы елдердің басым көпшілігі: республикалар -
Монархиялы басқарудағы ел: Лесото, Марокко ,Свазиленд -
Федерациялы елдер: Нигерия, ОАР, Эфиопия, Комор аралы -
Артта қалған елдер: Чад, Эфиопия, Сомали, Уганда (халықтың 70% кедей)
Африка 5 тарихи-географиялық аймаққа бөлінеді
-
Солтүстік Африка немесе Араб Африкасы елдері: Египет, Алжир, Ливия, Тунис, Марокко, Батыс Сахара -
Батыс Африка елдері: Кабо-Верде, Сенегал, Гамбия, Гвинея-Бисау, Гвинея, Сьерра-Леоне, Либерия, Кот-д-Ивуар, Гана, Того, Мали, Мавритания -
Шығыс Африка елдері: Судан, Эритрея, Эфиопия, Джибути, Сомали, Уганда, Кения, Руанда, Бурунди, Танзания, Замбия, Малави -
Оңтүстік Африка елдері: ОАР, Лесото, Свазиленд, Намибия, Ботсвана, Зимбабве, Мозамбик, Мадагаскар -
Орталық Африка елдері: Конго, Конго Демократиялық Республикасы, Габон, Орталық Африка Республикасы, Камерун
Экономикалық-географиялық жағдайы
-
Африканың экономикалық-географиялық ерекшелігі: көпшілік елдерінің теңізгі шығу жолының болмауы -
Мұхитқа шыға алатын елдердің жағалау сызығы аз тілімделгендіктен: порттар салуға қолайсыз
Табиғат ресурстары
-
Мұнай мен газдың біршама қоры табылды: Солтүстік Африка мен Гвинея шығанағы жағалауынан -
Ежелгі қатпарлы аудандарда (Орталық Африкадағы Заир, Замбияда) кенді қазбалар қоры шоғырланған: темір, кобальт, хром, марганец, мыстың ірі кен орындары -
Алмаз бен алтын өндіруден 1-орын алады: ОАР -
Кобальт пен мыс рудаларының орасан қоры шоғырланған: Замбия мен Конго Республикасында -
Марганец кені шоғырланған: ОАР мен Зимбабведе -
Платина, алтын, темір кендері шоғырланған: ОАР-да -
Алмаз шоғырланған: Конго, Ботсвана, ОАР, Намибия, Анголада -
Фосфорит шоғырланған: Марокко, Тунисте -
Уран шоғырланған: Намибияда -
Өзен торының жиілігі аумақ бойынша әркелкі болуының себебі: климаттың алуан түрлігі -
Ормандар Африка жерінің неше пайызын алып жатыр: 10%
Халқы
-
Африка халқының саны: 1 млрд. 30 млн. (2010 ж.) -
Халықтың басым көпшілігін құрайды: қара нәсіл өкілдері -
Еуропалық нәсілдердің өкілдері материктің солтүстігінде тұратындар: арабтар мен берберлер -
Оңтүстікте тұратын, Нидерландыдан келгендердің ұрпақтары: бушмендер, готтентоттар, бурлар -
Африка халқының басым көпшілігі сөйлейді: семит-хамит (арабтар) және нигер-кардофан (банту) тілдерінде
Біршама тығыз қоныстанған аудандар: Жерорта теңізі жағалауы, Гвинея шығанағы, Ніл өзенінің аңғары (1 км2 – 22 адам)
-
Халқының саны жөнінен көзге түсетін ел: Нигерия
Шаруашылығы
-
Африка өнеркәсібінің басты маманданған саласы: тау-кен өнеркәсібі -
Көптеген пайдалы қазбалардың түрлерін өндіруден жетекші орынға ие: Африка -
Африканың қандай пайдалы қазбалар өндіруден бәсекелесі жоқ: алтын, алмаз, платина -
Өңдеуші өнеркәсіптен жұмыс істейді: жеңіл, тамақ -
Ауыл шаруашылығы дамыған елдер: Египет (мақта), Судан, Чад, Мали -
Какао өндіретін елдер: Гана, Кот-д-Ивуар, Нигерия -
Кофе өндіретін елдер: Эфиопия, Кения, Ангола, Бурундуи, Руанда -
Жержаңғақ өндіреді: Сенегал, Гамбия, Судан -
Қой шаруашылығы дамыған: Солтүстік Африка (Марокко, Алжир, Судан)
Африканың маңызды порттары
-
Африканың маңызды порттары: Александрия, Касабланка, Алжир, Дакар -
Қосарлы экономикалы ел деп атайды: ОАР-ды (экономикасына дамыған және дамушы елдердің белгілері тән) -
Теңіз жүк айналымының көрсеткіші бойынша әлемде 1-орында: Либерия -
Экономикасының екінші саласы: тропиктік, субтропиктік егіншілік -
Негізгі өсірілетін тауарлық дақылдар: кофе, какао, жержаңғақ, құрма, шай, табиғи каучук, сорго, дәм-татымдық дақылдар