ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 24.04.2024
Просмотров: 61
Скачиваний: 0
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Өтпелі экономика тән елдер
(орталықтан бағындырылатын жоспарлы экономикадан нарықтық экономикаға өту іске асуда)
-
Өтпелі экономика тән КСРО құрамында болған елдер: Қазақстан, Ресей, Украина, Өзбекстан, Беларусь, Қырғызстан, Түрікменстан, т.б. -
Өтпелі экономика тән шығыс Еуропа елдері: Чехия, Словакия, Болгария, Венгрия, Румыния, т.б.
Дамушы елдер
-
Дамушы елдердің көшбасшылары: Қытай, Үндістан, Бразилия, Аргентина, Мексика -
Сыртқа мұнай шығарушы елдер: Сауд Арабиясы, Кувейт, Иран, Ирак, Катар, Ливия, Венесуэла, Алжир, Габон, Индонезия, т.б. -
Даму деңгейі жөнінен артта қалған мемлекеттер: Африка, Азияда, Мұхиттық аралдарда орналасқан 48 ел -
Социалистік ел: Қытай, Куба, Лаос, Вьетнам
Дүниежүзілік өнеркәсіп
Отын-энергетикалық кешен
-
Отын өнеркәсібіне кіреді: көмір, мұнай, шымтезек, уран өндіру -
Мұнай шамамен өндіріледі: 80 елде -
Мұнай өнеркәсібінің географиясын анықтайды: «Алғашқы ондыққа» кіретін елдер -
Мұнай қорының 4/6-сы және мұнай өндірудің 1/2 –сі тиесілі: дамушы елдерге (негізгі сыртқа шығарушы ел әсіресе ОПЕК елдері) -
Мұнайдың негізгі экспорттық жүк тасымалындағы аймақтар: Парсы шығанағы Жапония
Парсы шығанағы Батыс Еуропа
Оңтүстік-Шығыс Азия Жапония
Кариб теңізі алабы АҚШ
Солтүстік Африка Батыс Еуропа
Ресей Шетелдік Еуропа, ТМД елдері
-
Мұнайды өндіруші жетекші елдер: Ресей, Сауд Арабиясы, АҚШ, Иран, Мексика
Газ өнеркәсібі
-
Ең арзан және экологиялық таза отын: табиғи газ -
Негізгі газ өндіруші елдер болып саналады: Еуропа елдері мен Солтүстік Америка -
Әлемдік нарыққа барлық өндірілген газдың түседі: 20% -
Жетекші газды экспорттаушы елдер: Ресей Еуропа елдер,ТМД
Канада, Мексика АҚШ
Нидерланды, Норвегия Батыс Еуропа
Алжир Батыс Еуропа, АҚШ
Индонезия, Таяу Шығыс елдері, Аустралия Жапония
-
Табиғи газды жетекші өндіруші елдер: Ресей, АҚШ, Канада, Ұлыбритания, Алжир -
Әлем бойынша көмір өндіру қарқыны төмендеді: ХХ ғасырдың 90 жылдарында -
Көмір өндірудегі жетекші орын үш ірі аймаққа тән: Шетелдік Азия, Шетелдік Еуропа, Солтүстік Америка -
Басты көмір өндіруші аймақ: Азия -
Негізгі көмір өндіруші елдер: Қытай, АҚШ, Үндістан, Аустралия, Ресей -
Негізгі сыртқа шығарушы елдер: АҚШ, Аустралия ,ОАР -
Көмір өндіруден 1 орын алатын мемлекет: Қытай -
Көмірді сыртқа шығарушы (экспортқа) елдер: Аустралия, АҚШ, ОАР -
Қоңыр көмір өндіруші елдер: Германия, АҚШ, Аустралия -
Дүние жүзі бойынша ЖЭС-тар беретін электр энергиясының үлесі: 63% -
СЭС дүние жүзінде өндірілетін энергияның береді: 20% -
Электр энергиясының 99,5%-ың СЭС-тан алатын ел: Норвегия -
Тропикалық Африкадағы Чад мемлекетінде жас басына шаққанда қанша энергиядан келеді: 14 кВт/сағ. -
Дүние жүзі бойынша АЭС-тарда өндірілетін энергияның үлесі: 17 % -
Электр энергиясының көп бөлігін АЭС-тарда өндіретін елдерге жатады: Франция, Жапония, Бельгия, АҚШ, ГФР, Ресей, т.б. жатады -
Дүние жүзіндегі ең ірі АЭС істен шықты: Фукусима АЭС-і (Жапония) 2011 жылы 11 наурызда болған жер сілкінісінен
Металлургия және машина жасау өнеркәсібі
-
Қара металлургия өнеркәсібіне қажетті сапалы тас көмірден ауаның қатысуынсыз алатын энергетикалық құнды отын: Кокс -
Кокс өндіруден бірінші орында: Қытай -
Темір кенін экспортқа шығарушы негізгі елдер: Бразилия, Аустралия, Қытай, Үндістан -
Болат өндіруден көзге түсетін ел: Жапония (1 орын), Қытай (2 орын) -
Шойын өндіруден 1 орында мемлекет: Қытай -
Шығыс Еуропадағы басты қара металлургия орталықтары: Чехия, Польша -
Дүние жүзі бойынша жан басына есептегенде болат өндіруден біріншілікке ие мемлекет: Люксембург (1 адам-10 т) -
«Болат герцогтігі» деп талатын мемлекет: Люксембург -
Түсті металдар ішінде ең көп өндірілетін: алюминий («ақ» метал) -
Алюминий өндірісіне қажетті негізгі шикізат: боксит -
Ірі боксит кен орындары: Аустралия, Гвинея, Ямайка, Бразилия -
Мыс концентраттарын өндіретін елдер: Африканың «мыс белдеуі» деп аталатын Заир мен Замбезия, АҚШ, Чили, Канада -
Тазартылған мыс өндіретін елдер: АҚШ, Ресей, Жапония -
Қазақстанда өндірілетін мыс тазалығы жөнінен 99,99% болғандықтан: Лондондағы түсті металдар биржасында үлгі ретінде тұр -
Дүние жүзі бойынша автомобиль жасаудың негізгі 3 орталығы: Батыс Еуропа, Солтүстік Америка, Жапония -
Әлемде автомобиль жасаудан бірішілікке ие мемлекет: Жапония, АҚШ (2), ГФР (3), Франция (4), Испания (5) -
«Автомобиль астанасы» атанған қалалар: Детройт (АҚШ), Нагоя – Токио (Жапония), Турин (Италия), Вольфсбург (ГФР), Төменгі Новгород (Ресей) -
Тұрмысқа қажетті электр техникасын өндіруден жетекші елдер: АҚШ, Жапония, Қытай, Батыс Еуропа, т.б. -
Ұшақ өндірісінде көзге түсетін елдер: Сиэтл (Боинг), АҚШ, Тулуза (Конкород), Франция -
Робот жасаудан 1 орында: Жапония -
Кеме жасаудан жетекші елдер: Жапония, ГФР, Корея Республикасы, Қытай -
Сағат жасауға қажетті станок өндіруге маманданған: Швейцария
Химия өнеркәсібі
-
Ауыр өнеркәсіп саласының ешбір қалдық қалдырмайтын саласы болып табылады: химия өнеркәсібі -
Химия өнеркәсібінде шикізат ретінде қолданады: көмір, мұнай, газ, т.б. -
Пластмасса өндіруден көзге түсетін жетекші елдер: АҚШ, Жапония, ГФР, Франция, Нидерланд, Корея Республикасы, Жапония, Қытай, Ресей, Үндістан -
Жасанды талшық өндіруден көзге түсетін елдер: Қытай, АҚШ, Тайвань -
Азот тыңайтқыштарын өндіретін елдер: АҚШ, Үндістан -
Дүние жүзінде дәрі-дәрмек өндіретін жетекші елдер: АҚШ, ГФР, Ұлыбритания, Жапония -
Күкірт қышқылын өндіретін елдер: АҚШ, Қытай, Ресей -
Синтетикалық каучук өндіретін елдер: АҚШ, Жапония, Ресей, Франция
Ауыл шаруашылығы
-
Ауыл шаруашылығында дүние жүзі бойынша шамамен жұмыс істейді: 1,3 млрд адам -
Ауыл шаруашылығын дамытудың 2 жолы бар: экстенсивті, интенсивті -
Егістік, жайылымдық жерлер мен балық кәсіпшілігі аумақтарын одан әрі ұлғайту: экстенсивті -
Ең алдымен жарамды жердің биологиялық өнімділігін арттыру: интенсивті -
«Жасыл революцияның» басты мәселесі: мәдени өсімдіктердің өнімділігін арттыру, дақылдардың тез пісетін сорттарын шығару -
«Жасыл революцияның» негізі қаланды: 1960 жылы Мексикада -
Адамдар көп пайдаланатын басты үш дақыл: бидай, күріш, жүгері -
Бидайдың шыққан жері: алдыңғы Азия мен Жерорта теңізі аймағы -
Солтүстік жарты шарда өсірілетін негізгі дақыл: бидай -
Бидай өсіруші елдер: Қытай, АҚШ, Үндістан, Франция, Ресей -
Күріштің шыққан жері: Қытай -
Күрішті негізгі өсіруші елдер: Қытай, Үндістан, Жапония, Индонезия, Египет жылына екі рет өнім жинайды -
Жүгері шыққан жері: Мексика -
Жүгері негізгі өсіруші елдер: АҚШ, Қытай, Бразилия, Мексика -
Жержаңғақ өсіруден 1 орында: Үндістан -
Күнбағыс өсіруден 1 орында: Ресей -
Талшықты дақылдар: мақта, зығыр, джут -
Негізгі мақта өсіруші және жинаушы аймақ: Азия -
Мақта өсіруден көзге түсетін ел: Қытай, Үндістан, АҚШ, Пәкістаг, Өзбекстан -
Табиғи каучук алынады: гевея ағашынан -
Табиғи каучук өндіріледі: Тайланд, Индонезия, Малайзия -
Джут өндіреді: Үндістан, Бангладеш -
Зығыр өсіретін елдер: Ресей, Беларусь -
Картоптың шыққан жері: Оңтүстік Америкадағы Перу мемлекеті -
Картопты негізгі өндіруші елдер: Ресей, Польша, Қытай -
Шайдың отаны: Қытай -
Шайды негізгі өндіруші елдер: Үндістан, Қытай, Шри-Ланка -
Кофенің отаны: Эфиопия (Африка) -
Кофені негізгі өндіруші елдер: Бразилия, Колумбия -
Какао Отаны: Америка -
Какао өндіруші елдер: Кот-д-Ивуар, Бразилия, Гана, Нигерия -
Банан өсіруші елдер: Эквадор, Бразилия, Үндістан, Мексика, Колумбия,Панама -
Жүзім жинаудан көзге түсетін елдер: Италия, Франция, Испания, Ақша -
Гүл өсіруге маманданған ел: Нидерланды -
Жеміс-жидектік көп өндіретін жетекші елдер: АҚШ, Қытай, Үндістан, Бразилия
Мал шаруашылығы
-
Мал шарушылығының дамыған салалары: етті-сүтті ірі қара, қой, шошқа шаруашылығы, құс өсіру -
Басты ет өндіруші елдер: АҚШ,Қытай, Аргентина, Ресей, Бразилия -
Сүт өндіруші елдер: АҚШ, Ресей, Үндістан, Бразилия, Батыс Еуропа елдері -
Қой шаруашылығы: Аустралия (130 млн.), Қытай (112 млн.) -
Меринос тұқымды қойлар өсіріледі: Аустралияның шөлейтті аймақтарында -
Құс шаруашылығы дамыған: Жапония, Қытай, АҚШ, Чили, Перу, Ресей -
Теңіз өнімдерін қолдан өсіру аталады: марикультура -
Марикультура өнімдерін өндіруден 1 орында: Қытай -
Шошқа шаруашылығы дамыған: Қытай, АҚШ, Бразилия, Ресей, Польша, Германия
Көлік және байланыс
-
Дүние жүзі бойынша автокөлік жолдарының ұзындығы: 24-25 млн -
Дүние жүзі бойынша автомобиль көлігіне тиесілі: жүк айналымының 10%-ы, жолаушы тасымалының 80%-ы -
Дүниежүзі бойынша теміржолдың ұзындығынан бірінші орында: АҚШ -
Теміржолдың дүниежүзілік жүк айналымындағы үлесі: 15% -
Құбыр көлігінің дүниежүзілік жүк айналымындағы үлесі: 10% -
Құбырлар арқылы тасымалданады: мұнай, газ -
Аумағында 4,5-5 мың шақырым құбырлар орналасқан: Ресей, Канада, АҚШ -
Теңіз көлігінің дүниежүзілік жүк айналымындағы үлесі: 60% -
Теңіз жүк тасымалындағы жетекші елдер: Либерия, Панама, Грекия, Кипр -
Ірі порттар: Роттердам (Нидерланды), Сингапур, Гамбург (ГФР), Марсель (Франция) -
Ірі бұғаздар мен каналдар: 1. Ла-Манш бұғазы (тәулігіне 500 кеме өтеді), 2. Зонд бұғазы (175 кеме), 3. Гибралтан (140 кеме) -
Каналдар: Суэц (Египет)-Жерорта-Қызыл теңіз, Панама-Атлант мұхиты-Тынық мұхиты, Киль (Германия)-Солтүстік теңіз, Балтық теңізі -
Әуе көлігі дамыған жетекші ел: АҚШ -
Дүниежүзіндегі ең ірі әуежайлар: «О,Хара» (Чикаго), «Хитроу» (Лондон), «Ханеда»(Токио) -
Байланыс жүйесі дамыған жетекші ел: АҚШ (Нью-Йорк, Манхэттен) -
Қазақстан халықаралық ғаламторға қосылды: 1994 жылдан бастап
ТМД елдері
Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы
-
ТМД құрылды: 1991 жылы -
ТМД-ның штаб-пәтері: Минск қаласында -
ТМД құрамында 11 ел бар: Ресей, Қазақстан, Украина, Беларусь, Молдова, Армения, Әзірбайжан, Түрікменстан, Өзбекстан, Қырғызстан, Тәжікстан
Ресей
-
Ресей жерінің ауданы: 17 млн км2 -
Ресей халқының саны: 142 млн адам -
Ресей астанасы: Мәскеу -
Ресей мемлекетті басқару түрі: федерациялы республика -
Ресейдің әкімшілік-териториялық бөлінуі: 21 республика, 9 дербес округ, 1 дербес облыс (Калининград), 6 өлке, 49 облыс, 2 қаладан тұрады -
Ресейдің заң шығарушы органы: Жоғарғы Дума -
Ресейдің ұлттық валютасы: рубль -
Ресейдің мемлекеттік тілі : орыс тілі -
Ресейдің ірі қалалары: Мәскеу, Санкт-Петербург, Новосибирск, Самара, Омбы, Екатеринбург, Төменгі Новгород -
Ресейдің маманданған салалары: отын-энергетика кешені -
Ресейдің құлықтық шекаралары
Ресеймен құрлық шекарасы | Ұзындығы, км |
1-Норвегия | 200 |
2-Финляндия | 1300 |
3-Эстония | 440 |
4-Латвия | 250 |
5-Литва | 300 |
6-Польша | 240 |
7-Белоруссия | 990 |
8-Украина | 1270 |
9-Грузия | 250 |
10-Әзірбайжан | 370 |
11-Қазақстан | 7200 |
12-Монғолия | 3000 |
13-Қытай | 4350 |
14-КХДР | 17 |
Ресейдің шаруашылығы
-
Ресей экспортының 40% құрап отыр: отын-энергетика кешені -
Табиғи газдың қоры жөнінен 1-ші орында: Ресей -
Табиғи газдың негізгі қоры орналасқан жер: Батыс Сібір алабы -
Батыс Сібір алабы Ресейде өндірілетін газдың: 90%-н береді -
Ресейдің газ өндіретін басты орталықтары: Жаңа Уренгой және Надым -
Негізгі газ құбырлары байланыстырады: Ямал-Ненец автономиялы округі мен орталықты -
Ресей мұнай қоры жөнінен: 6 орын -
Мұнай өндіруден: 1 орында -
Мұнай өндірілетін негізгі алап: Батыс Сібір алабы -
Негізгі мұнай кен орындары: Нижневартовск, Нефтеюгнаск, Сургут, Ямал-Ненец АО орналасқан -
Ресейдің мұнай өндіруден 2 орын алатын алабы: Волга-Орал алабы -
Өндірілген мұнайдың 95% тасымалданады: Құбырлар арқылы -
Ресей көмір өндіруден: 3 орын -
Өңделетін мұнайдың көлемі жөнінен: 3 орында -
Ресейдің электр энергиясының 65%-ы өндіріледі: ЖЭС-тарда -
Ресейдегі ірі ЖЭС-тар: Сургут, Рефтинск, Кострома ЖЭС-ы -
Ресейдегі СЭС-тар беретін энергияның көлемі: 20% -
Ресейдегі ірі СЭС-тар: Енисей өзенінде (Саян, Краснояр СЭС-тары), Ангара өзенінде (Братск, Усть-Илим СЭС-тары) -
Ресейдегі АЭС-тер электр энергиясының: 15%-ын өндіреді -
Ресейдегі алғашқы АЭС іске қосылды: 1954 жылы -
Ресейдегі ең ірі АЭС-тар: Ленинград, Курск, Балаков -
Ресей дүние жүзі бойынша металдар өндірісі жөнінен: 4 орында (Жапония, Қытай, АҚШ) -
Темір кенінің қоры шоғырланған: Курск магнит аномалиясы, Орал, Мурманск облыстары, Карелия Республикасында -
Ресей түсті металдар өндірісі жөнінен: 2 орында -
Түсті металлургия өндіріснде түсті металдар ішінен басымдылыққа ие: алюминий өндірісі -
Алюминий өндірісіне қажетті шикізат қоры: Ленинград, Свердлов, Челябі облыстары, Краснояр өлкесінде -
Ірі алюминий өндіретін кәсіпорындар: Краснояр, Братск кәсіпорындары -
Ресейдегі алмастың 99%-ы өндіріледі: Саха Республикасында -
Сирек металдар шығарылады: Оңтүстік Сібір, Кола түбегі, Оралда -
Сирек металдардың сырта щығарылатын бөлігі: 80% -
Ресей алтын өндіруден: 5 орында -
Ресейде түсті металлургия дамыған аудандар: Орал, Шығыс Сібір, Қиыр Шығыс