ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 25.04.2024
Просмотров: 27
Скачиваний: 0
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Жану синдромының үш кезеңі бар. Бірінші кезең психиканы жарақаттайтын факторлардың пайда болуында алаңдаушылық туғызудың пайда болуымен сипатталады. Екінші кезең - адам өзін қорғап, жағымсыз құбылыстардан қорғауға тырысады. Үшінші кезең - таусылғанда, қуат тонусындағы құлдырау бар. Жүйке жүйесі әлсірейді және психиканың ресурстары азаяды.
Эмоционалды күйзелуге әкелетін ауыр зардаптарға отбасындағы мәселелер, балалармен байланыс жоғалуы кіреді. Хабарламада агрессия, алаңдаушылық, шатасушылық бар. Студенттермен мұғалім аудиториядағы психологиялық атмосфераны бұзатын авторитарлық қарым-қатынас стиліне ауысады.
Әдетте, күйіп қалу синдромы психологтар ауыр психологиялық стресстің зардаптарын жеңуге көмектесетін мұғалімдермен жұмыс істеуі керек. Іс жүзінде эмоционалды күйзелісті алдын алу өте сирек. Стресстің пайда болуын болдырмау үшін төмендегі талаптарды орындаңыз:
• Олардың жүктемелерін біркелкі таратады;
• Бір қызметтен екіншісіне кезеңді түрде;
• Бейбітшілікпен күресуге тырысу;
• Барлығында ең жақсы болуға ұмтылма.
Өзіне деген сенім мен іскерлік сезімін тәрбиелеу және дамыту, адамдарға деген сүйіспеншілік пен сенім қажет. Бұл жағымды эмоцияларды: дәмді тағамдарды, музыканы, табиғатты, массажды, үй жануарларын, ұзақ ұйқыны беретін стресстерден арылуға көмектеседі.
Мұның бәрі жұмыс орнында жасалмайды. Бірақ мұғалімдердің эмоционалдық күйіп қалуының алдын алу мектеп қабырғасында жүргізілуі керек. Психологтар стресстің себептерін анықтау, оларды ескерту және мұғалімдерге психологиялық денсаулықты қолдау үшін арнайы тренингтер өткізеді. Сабақтар мамандармен жүргізілетін басты мақсат - бұл оң эмоцияларды алу және олардың психологиялық мәселелерін шешудің кілттерін табу.
Қосымша. Тәжірибедегі психологиялық тренингтер
Тренинг - білімді дамытуда немесе адамды оқытуда жоспарланған жағдайға жүйелі күш салу арқылы орындау. Жұмыс жағдайында тренинг адамның бір немесе бірнеше әрекет түрлерін нәтижелі орындауынан білім мен дағдыны меңгеру мүмкіншілігіне бағытталады. Тренингтік жаттығулар кейбір жағдайларда тұлғалық өзгеруге түрткі қызметін атқарады. Өзіндік сана тұлғаның даму процесін жанама түрде және мазмұндау арқылы қарым - қатынас үйлесімділігін орнатып және қарым - қатынастағы қиындықтардың себебін ұғыну динамикасына ықпал жасайды. Тренинг барысында мынадай жағдайларға да дайын болуы тиіс, олар: ыза, қатты дауыс, дөрекілік, өзімшілдік, қатыспаушылық, қажетсіз күлкі, ынтасыздық, шыдамсыздық немесе «сөзге керісу», қажетсіз сөзге араласу; тыныштық селсоқтық; қылжақтық және т. б
Педагогикалық тренинг «Педагогтардың эмоционалды күйзелісі»
Мақсаты: Білім беру ортасында мұғалімдердің психологиялық денсаулығының алдын алу. Мұғалімдерді өзін-өзі реттеу әдістерімен таныстыру.
Міндеттері:
1. Кәсіби «күйзеліс» түсінігімен және оның сипаттамасымен таныстыру.
2. Мұғалімдердің эмоционалды шаршау деңгейін алдын алу.
3. Педагогикалық ұжымның ұйымшылдық деңгейін арттыру.
Ұйымдастыру кезеңі.
1. Топтың жұмыс ережелері.
• Жағымды қарым-қатынас стилі;
• «Осында және қазір» қағидасы бойынша қарым-қатынас жасау (тек қандай жұмыс жасалып жатқанын талқылау);
• Белсенділік таныту (жаттығу қызықсыз болып көрінсе де - оны орындау керек);
• Тренингте шыншыл болу (әр адамның сөйлеу мүмкіндігі болуы керек);
• Тікелей бағалауға жол берілмеуі («Ол дұрыс емес», «Мен оны ұнатпаймын»)
2. «Менің көңіл-күйім» жаттығу
Шарты: кезекпен атымызды емес, өздеріңіздің көңіл-күйлеріңізді немесе жағдайларыңызды көрсететін сын есімді аламыз. Мысалы, мен көңілдімін.
3. «Орын ауыстырамыз....» жаттығу
Шарты: Жүргізуші барлықтарына ортақ бір белгіні айтады, мысалы, «мен көңілдімін», «мен шаршадым» - дегендер, өздерін осы санатта санайтындардың бәрі орындар ауыстыруы керек.
4. «Лимон» жаттығу
Шарты: Ыңғайлы отырыңыздар: қолдарыңызды тізеңізге еркін қойыңыздар (алақандарыңызды жоғары қаратып), иықпен бастарыңызды төмен қаратыңыздар, көздеріңіз жабық. Оң қолыңызда лимон бар деп елестетіңіздер. Барлық шырынды сығып алғаныңызды сезгенше дейін, баяу сығыңыздар. Босаңсыңыз. Сезімдеріңізді есіңізде сақтаңыздар. Енді лимонның сол қолында екенін елестетіп көріңіздер. Жаттығуды қайталаңыздар. Қайтадан демалып, сезімдеріңізді еске түсіріңіздер. Содан кейін жаттығуды екі қолыңызбен бір уақытта жасаңыздар. Босаңсыңыздар. Тыныштыққа қол жеткізіңіздер.
5. «Өз жұмысыңыз туралы ойланбай үш сөз айтыңыз» жаттығу
6. «Мен жұмыста, мен үйде....» жаттығу
Енді сізден үлкен емес, екі шеңбер салуларыңызды сұраймын. Бірінші шеңберді екіге бөліп пайызбен белгілеңіздер, сіздің үйіңізбен жұмысыңыз қанша уақыт алатының көрсетесіздер. Ал екінші шеңберге, өздеріңіз қалағандай бөлесіздер немесе сол күйінде қалдырасыздар.
7. «Жұмсақ жаңбыр» жаттығу (әуен)
Шеңберге тұрып, оңға бұрылыңыздар (« Жаңбыр шуағы» релаксациясы). Қолдарыңызды бір-біріңіздің иықтарыңызға қойыңыздар. Көздеріңізді жұмыңыздар. Ертегі елінде жаңбыр жауа бастады (қимылдарды қайталау). Ол күш береді және шаршауды кетіреді. Көршіңіздің артындағы жаңбырды елестетіп көріңіздер ... Үлкен тамшылармен қатты жаңбыр жауа бастады ... Тамшылар түсіп, артқа қарай домаланып жатыр ... Жаңбыр азая бастады ... Баяу жауа бастады ... Көршінің иығын босатыңыз ... Жаңбырға қолыңызды жайыңыз ... бетіңізді ...., жаңа тамшылар құйылып жатқанын қаншалықты жағымды екенін сезіңіздер. Жаңбырдан кейін табиғатты сезініп терең дем алыңыздар,(3 рет дем шығару)».
8. Педагогтарға ұсыныстар
Мүмкіндігінше, жағымсыз эмоцияларды тез арада тастауды үйреніңіз, оларды психосоматикаға айналдырмай. Мұны балабақшадағы жұмыс жағдайында қалай жасауға болады:
- дауыстап ән айту;
- жылдам тұрып жүру;
- тақтаға немесе қағаз бетіне тез арада жазыңыз немесе сурет салыңыз;
- қағазды мыжып тастаңыз.
Әр кеш сайын душқа түсіп, өткен күннің оқиғаларын айтып «оларды жуып тастаңыз», өйткені су бұрыннан күшті энергия өткізгіш болған.
Психологиялық тренинг: «Ұстаз болу...»
Мақсаты: Мұғалімдердің психологиялық көңіл күйлерін көтеру,өздеріне құрметпен қарауға баулу, сыйластық қарым-қатынас орнату.
Түрі: Психологиялық тренинг
Әдісі: Топтық жұмыс, сұрақ-жауап, мимика мен түсіндіру, ой бөлісу және пікір алмасу.
Көрнекілігі: Плакаттар, маркерлер, компьютер, интерактивті тақта, А4,А3
«Үш-ақ нәрсе адамның қасиеті,
Ыстық қайрат, нұрлы ақыл, жылы жүрек»
Абай
«Мейірімділікті анадан үйрен»
Халық даналығы
-Сәлеметсіздер ме, құрметті әріптестер! Мектебімізге хош келдіңіздер. Көңіл-күйлеріңіз қалай? Енді шаршағанымызды басып, сергіп алу үшін ортаға шақырамыз.
I. Ұйымдастыру кезеңі:
«Шаттық шеңбер» қатысушылардың бәрін шеңберге шақырамыз
Дөңгеленіп тұрайық
Керегені құрайық.
Уықтар боп иіліп,
Шаңыраққа киіліп
Киіз үйді құрайық.
Міне сіздермен біз үлкен киіз үйді құрдық. Осы киіз үй сияқты біздің мектебіміздің қабырғалары мықты болып, шаңырағы биік болсын дегім келеді.
«Ұстаз болу...» жаттығуы.
Мақсаты: сенім атмосферасын құру, қатысушыларды топтық жұмысқа біріктіру, ауызбіршілік пен қолдауды сезіндіру. Қатысушылар шеңбер бойымен отырып, өзін таныстырады және «Ұстаз болу деген..» сөйлемді аяқтап, өз ойын айтады. (Өз мамандықтары туралы пікірін айту.)
«Жан жылуы» жаттығуы. Қолдарынан ұстап бір-біріне төмендегі сөздерді хормен айтады.
Мен сенен жылу аламын (сол жағына қарайды)
Жүрегіме саламын (тура қарайды)
Досыма сыйлаймын (оңға қарайды)
Сәттілік тілеймін (тура қарайды)
«Суретті аяқта» жаттығуы Барысы: Мұғалімдерге плакатқа сурет салу ұсынылады. Әр мұғалім бір бірінің ойын түсініп, кезек-кезек шығып, суретті жалғастыру. Соңында шыққан суретті бағалап, әркім өзі салған суретпен нені бейнелеуге тырысқанын және қандай сурет нәтижесінде шыққанын бағалайды.
«Ән шырқайық» жаттығуы
Қазір сіздерге парақшалар таратамын. Ол парақшада қазақ халық әндерін жазылған. Сол әнді ыңылдап айтып жүру арқылы өз тобымызды табамыз. Іске сәт!
1-топ. "Салт дәстүр" Ән « Қазақы дәстүрлер-ай»
Шілдехана, бесік той,
Тұсау кесер, сүндет той,
Ай, шіркін ай.
Құда түсіп, сырға салу,
Беташарым-ай.
Алтыбақан аясында сұлу бойжеткен,
Қызбозбала кеңдаланы
Әнімен елітіп тербеткен
2-топ. "Мәдени құндылықтар және өнер" Ән: Қара жорға
Қара жорға болмаса, бидің сәні келер ме,
Қос етек көйлек кимесе қыздың сәні келер ме.
Ал қәнекей жолдастар біреуің шық тойбастар,
Той дегенде дейді екен домалайды қу бастар.
3-топ "Ұлттық ойындар мен тағамдар" Ән: Қазақы дастарханым
Бүгінгі ел ішінде Дәстүрді жалғастырған.
Татулық белгісі ме? Жағалай малдас құрған
Ей, менің асқар тауым Қазақы дастарханым!
Өзінсің бақ-берекем Ақ қайнар бастауларым
«Әріптер әлемі »жаттығуы. «рухани жаңғыру» сөзі берілген осы сөздегі әріптерді пайдаланып, барынша көп сөз құрау қажет. Уақыт 1 минут негізі 30-дан аса сөз құрастырылады.
«Белгісіз басшы» жаттығуы
Бір қатысушы сыртқа шығарылып, сол кезде басқалары іштерінен біреуін басшы етіп сайлайды. Басшының міндеті сырттан келген адамға білдірмей, бір қимыл көрсетуі керек, қалғандары сол қимылды бірдей қайталауы керек. Сырттан келген адам кімнің басқарып тұрғанын табу керек. Егер тапса немесе бірнеше қимыл ауысқанға дейін таба алмаса, басқа адаммен ауысады.
Келесі жаттығуымыз "Хор"деп аталады. Залдан бір қатысушының сыртқа шыға тұрғанын өтінемін,залда қалған қатысушылар бір төрт жол тақпақтың сөздерін бөліп-бөліп алады. Сыртқа шыққан адам келген кезде бір, екі, үш деген нұсқаудан кейін әрбір қатысушы өз сөздерін айтады. Сырттан кірген адам қандай тақпақ екенін табу керек.
Релаксация музыкалық қолдаумен (презентация пайдалану, фотосуреттер)
Мақсаты: релаксация, эмоционалдық ширығудан арылу.
Құрал-жабдық: ноутбук, проектор, проекциялық экран.
Музыка – ол да психотерапияға жатады. Сіздер жайланып орынығып, экранға қараңыздар және музыка тыңдаңыздар. (презентация қарау)
Сіздерге сәттілік пен ішкі тепе-теңдік тілеймін.
Қорытынды: Адам өмірде екі нәрсемен қартаймайды, біріншісі-қайырымды ісі, екіншісі- жүректен шыққан жылы сөзі. әрқашанда бір-бірімізге жылы сөздер айтып, бір-бірімізге қайырымды болайық. Мейірімді болса жүрек – орындалар тілек.