Файл: Масаты артикуляциялы жаттыуларды йрену Міндеті.docx

ВУЗ: Не указан

Категория: Не указан

Дисциплина: Не указана

Добавлен: 02.05.2024

Просмотров: 24

Скачиваний: 0

ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.

Күні: 05.09.2022ж.

Тақырыбы : өз еркімен ариткуляциялық гимнастикаларды жаттығуды әзірлеу, дыбыстарды автоматтандыру және саралау

Мақсаты: артикуляциялық жаттығуларды үйрену

Міндеті:

А) Түзету- білімділік: өз еркімен ариткуляциялық гимнастикаларды жаттығуды әзірлеу.

Ә) Түзету-дамытушылық: фонематикалық қабылдауын дамыту, ойын тапсырмалары арқылы ойлау, қабылдау, зейінін дамыту,артикуляциялық жаттығуларды жасау арқылы дыбысты дұрыс айтуға үйрету.

Б) Түзету-тәрбиелік: ұқыпты, тыңдай білуге тәрбиелеу.

Сабақ түрі: жаңа сабақ

Көрнекіліктер: айна, артикуляциялық жаттығулар

Іс-әрекет кезеңі

логопедтің іс-әрекеті

Балалардың іс-әрекеті

Ұйымдастыру кезеңі:

Сәлеметсіңбе?

Көңіл-күйің қалай?


Оқушы жауабы Сәлеметсізбе!


Негізгі бөлім:

1 «Күрекше».

Т іл босаңсытылады, жалпақ күйге енгізіледі де, төменгі ерін үстіне қойылады. Осы қалыпта бірнеше секунд ұстап тұру керек.

«Ер - ер – ер»

Қасиетті жер.

Төгілді көп тер.

Жемістерді тер.

Аға соңынан ер.

Сұрағанын бер.
2 «Чашечка» «Шәшке».

А уыз кең ашылады, жалпақ қалыптағы тіл жоғары көтеріледі де, шәшке формасы беріледі. Тілдің шеттері тіске тимейді.

Нек – нек –нек

Шай қайнайтын шәйнек

Се – се – се-

Шай ішетін кесе


3 «Часы» «Сағат»

« Сағат» – тілді жіңішкертіп ұстап оңға, солға жайлап қозғау керек. Осылай санап отырып 15 - 20 рет қайталау керек.

Ран – ран – ран,

Соғады боран.

На – на – на,

Зулайды шана.

4 «Ат шауып келеді»

«Ат шауып келеді» – ауызды кең ашып тілді таңдайға жапсыру – айыру немесе таңдай қағу. Аталған жаттығулардан тек әр дыбысқа керекті жаттығулар алынады

Ғ ай – ғай – ғай,

Жарқылдайды найзағай.

Шек – шек – шек,

Шығады бәйшешек.
5 «Грибок» «Саңырауқұлақ»

« Саңырауқұлақ» - ауызды кең ашып, тілді таңдайға жапсыра ұстап тұрып төменгі жақты басып ауызды кең ашып ұстау.

Аз – аз – аз,

Жайдары жаз.

Үн – үн – үн

Ыстық күн.

6 «Әткеншек»

Мақсаты: тілдің қалпын тез өзгерте білу дағдысын қалыптастыру.

Қысқаша сипаттамасы: Жымиіп, тістерін көрсетіп, аузын ашып, жалпақ тілді астынғы тістердің артына (ауыз қуысының ішінде) орналастыру. Осы қалыпта тілді жоғары көтеріп дәл осылай істеу керек.

Осылай тілдің қалпын 4 - 6 рет өзгерітіп, жаттығуды қайталау керек. Осылай тілдің қалпын кезекпен 4 - 6 рет өзгертіп, жаттығуды қайталау керек.

Әдістемелік нұсқау. 1. Жаттығуды орындаған кезде тек тіл қимылдау керек, ерін мен жақтың қозғалмауын қадағалау керек.

жаттығуларды айнаға қарап логопед соңынан қайталайды

Логопед соңынан дұрыс қайталау.

Түзету ойыны

Бір артикуляциялық жаттығуды пайдаланып дыбыс айту




Рефлексия:

Өзіне ұнаған смайлик арқылы көңіл-күйіңді білдір.

Ұнаған смайлигін таңдайды

Қорытынды:

Бүгін қандай жаттығулармен таныстық?

Атауларың атап беру.

Оқушының жауаптары.
Сау болыңыз!



Конец формы

Күтілетін нәтиже:
Білу: артикуляциялық жаттығуларды

Білді: тіл мен ерінге арналған жаттығуларды жасай алу

Игерді: Осы білімдерін басқа сабақтардағы білімдеріне пайдаланады.

Күні: 07.09.2022ж.

Тақырыбы : өз еркімен ариткуляциялық гимнастикаларды жаттығуды әзірлеу, дыбыстарды автоматтандыру және саралау

Мақсаты: артикуляциялық жаттығуларды үйрену

Міндеті:

А) Түзету- білімділік: өз еркімен ариткуляциялық гимнастикаларды жаттығуды әзірлеу.

Ә) Түзету-дамытушылық: фонематикалық қабылдауын дамыту, ойын тапсырмалары арқылы ойлау, қабылдау, зейінін дамыту,артикуляциялық жаттығуларды жасау арқылы дыбысты дұрыс айтуға үйрету.

Б) Түзету-тәрбиелік: ұқыпты, тыңдай білуге тәрбиелеу.

Сабақ түрі: жаңа сабақ

Көрнекіліктер: айна, артикуляциялық жаттығулар

Іс-әрекет кезеңі

логопедтің іс-әрекеті

Балалардың іс-әрекеті

Ұйымдастыру кезеңі:

Сәлеметсіңбе?

Көңіл-күйің қалай?


Оқушы жауабы Сәлеметсізбе!


Негізгі бөлім:

1 «Күрекше».

Т іл босаңсытылады, жалпақ күйге енгізіледі де, төменгі ерін үстіне қойылады. Осы қалыпта бірнеше секунд ұстап тұру керек.

«Ер - ер – ер»

Қасиетті жер.

Төгілді көп тер.

Жемістерді тер.

Аға соңынан ер.

Сұрағанын бер.
2 «Чашечка» «Шәшке».

А уыз кең ашылады, жалпақ қалыптағы тіл жоғары көтеріледі де, шәшке формасы беріледі. Тілдің шеттері тіске тимейді.

Нек – нек –нек

Шай қайнайтын шәйнек

Се – се – се-

Шай ішетін кесе


3 «Часы» «Сағат»

« Сағат» – тілді жіңішкертіп ұстап оңға, солға жайлап қозғау керек. Осылай санап отырып 15 - 20 рет қайталау керек.

Ран – ран – ран,

Соғады боран.

На – на – на,

Зулайды шана.

4 «Ат шауып келеді»

«Ат шауып келеді» – ауызды кең ашып тілді таңдайға жапсыру – айыру немесе таңдай қағу. Аталған жаттығулардан тек әр дыбысқа керекті жаттығулар алынады

Ғ ай – ғай – ғай,

Жарқылдайды найзағай.

Шек – шек – шек,

Шығады бәйшешек.
5 «Грибок» «Саңырауқұлақ»

« Саңырауқұлақ» - ауызды кең ашып, тілді таңдайға жапсыра ұстап тұрып төменгі жақты басып ауызды кең ашып ұстау.

Аз – аз – аз,

Жайдары жаз.

Үн – үн – үн

Ыстық күн.

6 «Әткеншек»

Мақсаты: тілдің қалпын тез өзгерте білу дағдысын қалыптастыру.

Қысқаша сипаттамасы: Жымиіп, тістерін көрсетіп, аузын ашып, жалпақ тілді астынғы тістердің артына (ауыз қуысының ішінде) орналастыру. Осы қалыпта тілді жоғары көтеріп дәл осылай істеу керек.

Осылай тілдің қалпын 4 - 6 рет өзгерітіп, жаттығуды қайталау керек. Осылай тілдің қалпын кезекпен 4 - 6 рет өзгертіп, жаттығуды қайталау керек.

Әдістемелік нұсқау. 1. Жаттығуды орындаған кезде тек тіл қимылдау керек, ерін мен жақтың қозғалмауын қадағалау керек.

жаттығуларды айнаға қарап логопед соңынан қайталайды

Логопед соңынан дұрыс қайталау.

Түзету ойыны

Бір артикуляциялық жаттығуды пайдаланып дыбыс айту




Рефлексия:

Өзіне ұнаған смайлик арқылы көңіл-күйіңді білдір.

Ұнаған смайлигін таңдайды

Қорытынды:

Бүгін қандай жаттығулармен таныстық?

Атауларың атап беру.

Оқушының жауаптары.
Сау болыңыз!



Конец формы

Күтілетін нәтиже:
Білу: артикуляциялық жаттығуларды

Білді: тіл мен ерінге арналған жаттығуларды жасай алу

Игерді: Осы білімдерін басқа сабақтардағы білімдеріне пайдаланады.

Күні: 12.09.2022ж.

Тақырыбы : өзінің айтуын қадағалау

Мақсаты: артикуляциялық жаттығуларды үйрену

Міндеті:

А) Түзету- білімділік: өз еркімен ариткуляциялық гимнастикаларды жаттығуды әзірлеу.

Ә) Түзету-дамытушылық: фонематикалық қабылдауын дамыту, ойын тапсырмалары арқылы ойлау, қабылдау, зейінін дамыту,артикуляциялық жаттығуларды жасау арқылы дыбысты дұрыс айтуға үйрету.

Б) Түзету-тәрбиелік: ұқыпты, тыңдай білуге тәрбиелеу.

Сабақ түрі: жаңа сабақ

Көрнекіліктер: айна, артикуляциялық жаттығулар

Іс-әрекет кезеңі

логопедтің іс-әрекеті

Балалардың іс-әрекеті

Ұйымдастыру кезеңі:

Сәлеметсіңбе?

Көңіл-күйің қалай?


Оқушы жауабы Сәлеметсізбе!


Негізгі бөлім:

Дыбыстарды былай топтастыруға болады:

1) дауысты дыбыстар: а, ә, о, у, э, и, ы, і, ұ, ү, ө

2) дауыссыз дыбыстар:

а) ысқырық, ызың, аффрикаттар: с, з, ц, ш, ж, ч, щ, т.б.;

б) үнді дыбыстар: р, л, й;

в) қатаң және ұяң дыбыстар: п-б, т-д, к-г, қ-ғ, ф-в, с-з, ш-ж және жіңішке айтылулары.

Жіңішке дауыссыз дыбыстардың айтылуы жуан дауыссыздардың айтылуынан кейін анықталады.

— Дыбыс айтуын тексеру мынандай кезектілікпен жүргізіледі:

— дыбысты жеке тұрған күйінде айтқызу;

— буында айтқызу (ашық, жабық буында, ортасында);

— сөзде айтқызу (дыбыс сөздің басында, ортасында, аяғында болу керек);

— сөйлемде айтқызу.

Тексеруге арналған сөздер фонетикалык және дидактикалық негізде баланың жас ерекшелігін ескере отырып сұрыпталады. Мысалы, «С» дыбысының айтылуын тексеру үшін «Мен айтамын, сен қайтала» ойынын ойнау арқылы жеке дыбысты буында айтылуын тексеруге болады.
С- С- С

Са — со — су — сы

Ас, ос — ус – ыс

Сла — сло — слу

Аск — оск – ыск

Жеке дыбысты өз бетімен айтуын тексеру үшін балаға «жылан қалай ысылдайды?, орман қалай шуылдайды?» деген сұрақтар қоюға болады.

С дыбысының сөзде айтылуын тексеру үшін логопед:

— Мен сурет көрсетем, сен оны ата.

(суреттер: сабын, сақа, мысық, қасқыр, қас, сағат, құс т.б.). ‘


жаттығуларды айнаға қарап логопед соңынан қайталайды

Логопед соңынан дұрыс қайталау.

Түзету ойыны

«Мен айтайын, сен қайтала» немесе «жаңғырық» ойынын ойнап «С» дыбысының сөйлемде айтылуын тексеруге болады.
Сара сағат сатып алды.

Самат сиыр суарды.

Салтанат пен Аскар суаттан су тасыды.





Рефлексия:

Өзіне ұнаған смайлик арқылы көңіл-күйіңді білдір.

Ұнаған смайлигін таңдайды

Қорытынды:

Бүгін қандай жұмыс жасадық?



Оқушының жауаптары.
Сау болыңыз!



Конец формы

Күтілетін нәтиже:
Білу: дыбыстарды айтуын қадағалау

Білді: дыбыстардың айтылуын

Игерді: Осы білімдерін басқа сабақтардағы білімдеріне пайдаланады.

Күні: 14.09.2022ж.

Тақырыбы : өзінің айтуын қадағалау

Мақсаты: артикуляциялық жаттығуларды үйрену

Міндеті:

А) Түзету- білімділік: өз еркімен ариткуляциялық гимнастикаларды жаттығуды әзірлеу.

Ә) Түзету-дамытушылық: фонематикалық қабылдауын дамыту, ойын тапсырмалары арқылы ойлау, қабылдау, зейінін дамыту,артикуляциялық жаттығуларды жасау арқылы дыбысты дұрыс айтуға үйрету.

Б) Түзету-тәрбиелік: ұқыпты, тыңдай білуге тәрбиелеу.

Сабақ түрі: жаңа сабақ

Көрнекіліктер: айна, артикуляциялық жаттығулар

Іс-әрекет кезеңі

логопедтің іс-әрекеті

Балалардың іс-әрекеті

Ұйымдастыру кезеңі:

Сәлеметсіңбе?

Көңіл-күйің қалай?


Оқушы жауабы Сәлеметсізбе!


Негізгі бөлім:

Дыбыстарды былай топтастыруға болады:

1) дауысты дыбыстар: а, ә, о, у, э, и, ы, і, ұ, ү, ө

2) дауыссыз дыбыстар:

а) ысқырық, ызың, аффрикаттар: с, з, ц, ш, ж, ч, щ, т.б.;

б) үнді дыбыстар: р, л, й;

в) қатаң және ұяң дыбыстар: п-б, т-д, к-г, қ-ғ, ф-в, с-з, ш-ж және жіңішке айтылулары.

Жіңішке дауыссыз дыбыстардың айтылуы жуан дауыссыздардың айтылуынан кейін анықталады.

— Дыбыс айтуын тексеру мынандай кезектілікпен жүргізіледі:

— дыбысты жеке тұрған күйінде айтқызу;

— буында айтқызу (ашық, жабық буында, ортасында);

— сөзде айтқызу (дыбыс сөздің басында, ортасында, аяғында болу керек);

— сөйлемде айтқызу.

Тексеруге арналған сөздер фонетикалык және дидактикалық негізде баланың жас ерекшелігін ескере отырып сұрыпталады. Мысалы, «С» дыбысының айтылуын тексеру үшін «Мен айтамын, сен қайтала» ойынын ойнау арқылы жеке дыбысты буында айтылуын тексеруге болады.
С- С- С

Са — со — су — сы

Ас, ос — ус – ыс

Сла — сло — слу

Аск — оск – ыск

Жеке дыбысты өз бетімен айтуын тексеру үшін балаға «жылан қалай ысылдайды?, орман қалай шуылдайды?» деген сұрақтар қоюға болады.

С дыбысының сөзде айтылуын тексеру үшін логопед:

— Мен сурет көрсетем, сен оны ата.

(суреттер: сабын, сақа, мысық, қасқыр, қас, сағат, құс т.б.). ‘


жаттығуларды айнаға қарап логопед соңынан қайталайды

Логопед соңынан дұрыс қайталау.

Түзету ойыны

«Мен айтайын, сен қайтала» немесе «жаңғырық» ойынын ойнап «С» дыбысының сөйлемде айтылуын тексеруге болады.
Сара сағат сатып алды.

Самат сиыр суарды.

Салтанат пен Аскар суаттан су тасыды.





Рефлексия:

Өзіне ұнаған смайлик арқылы көңіл-күйіңді білдір.

Ұнаған смайлигін таңдайды

Қорытынды:

Бүгін қандай жұмыс жасадық?



Оқушының жауаптары.
Сау болыңыз!



Конец формы

Күтілетін нәтиже:
Білу: дыбыстарды айтуын қадағалау

Білді: дыбыстардың айтылуын

Игерді: Осы білімдерін басқа сабақтардағы білімдеріне пайдаланады.

Күні: 19.09.2022ж.

Тақырыбы : өз еркімен дыбыстардың айтылуын әзірлеу

Мақсаты: артикуляциялық жаттығуларды үйрену

Міндеті:

А) Түзету- білімділік: дыбыстың айтылу кемістігін жою;

Ә) Түзету-дамытушылық: фонематикалық қабылдауын дамыту, ойын тапсырмалары арқылы ойлау, қабылдау, зейінін дамыту,артикуляциялық жаттығуларды жасау арқылы дыбысты дұрыс айтуға үйрету.

Б) Түзету-тәрбиелік: баланы ұзақ және тынымсыз жұмысқа жан-жақты және ұқыпты дайындау.

Сабақ түрі: жаңа сабақ

Көрнекіліктер: айна, артикуляциялық жаттығулар

Іс-әрекет кезеңі

логопедтің іс-әрекеті

Балалардың іс-әрекеті

Ұйымдастыру кезеңі:

Сәлеметсіңбе?

Көңіл-күйің қалай?


Оқушы жауабы Сәлеметсізбе!


Негізгі бөлім:

Дайындық жаттығулары :
ызың дауыссыздар үшін: «Күлкі», «Бізтұмсық», «Күрек», «Тістерді тазалаймыз», «Мысық ашуланды», «Түтікше», «Футбол»;

шұғыл дауыссыздар үшін: «Күрек», «Шыны аяқ», «Ат», «Саңырауқұлақ», «Тәтті тосап».

[Л] үшін: «Күрек», «Шыны аяқ», «Ат», «Күркетауық».

[Р] үшін: «Күрек», «Ат», «Саңырауқұлақ», «Барабаншы», «Сылақшы»,

«Гармошка», «Мылжың», «Джин».
Дыбыстарды қою жұмыстары жеке дара өткізіледі.
Әрбір түзетілген буындагы дыбыстарды машықтандыруы кіші топтарда жеке жүргізіледі:

а) С, З, Ш, Ж, С’, 3′, Л’ бастапқы буында машықтандырылады, кейін кері және соңғы кезекте – дауысты буындарда, З, Ж, З қатаң дауыссыздар кері буындарда машықтандырылмайды;
Ц, Ч, Щ, Л кері буындардың басында, кейін тура және дауыссыз дыбыстармен машықтандырылады.;

Р, Р’ тікелей вибрациямен өңдеуге болады.

Буындагы дыбысты машықтандыру буындағы сол реттегі машықтандыру кезегімен жүргізіледі.

Әрбір буынның дұрыс айтылуы басқа буындармен жалғасып, сөзге айналады. Сөздегі дыбыстарды машықтандыру бойынша жұмыстарды жүргізгенде осындай тіл кемістігі бар балалар бір топқа біріктіріледі. Барлық түзету жұмыстары жеке топтарда жүргізіледі
Дыбыстарды сөзде, сөйлемде машықтандыру :

Дыбысталуы дұрыс сөз тез арада жеке сөйлемге енеді, содан кейін шағын әңгімелерге, тақпақтарга, өлеңдерге, жаңылтпаштарға енгізіледі.
Дыбыстардыц жіктелуі:

С-3, С-С’, С-Ц, С-Ш;

Ж-3, Ж-Ш;

Ч-С’, Ч-Т’, Ч-Щ;

Щ-С’, Щ-Т’, Щ-Ч, Щ-Ш;

Р-Л, Р-Р‘, Р‘-Л‘, Р‘-Й, Л‘-Л, Л‘-Й;

Спонтандық сөйлеудегі дыбыстарды машықтандыру ( диалогпен сөйлеген кезде, ойын және сергіту сәттері кезінде);

Дыбыстың айтылуымен қатар фонематикалық түйсік пен дыбысты талдау мен синтездеу білігін жүзеге асыру.

Дыбыстарды айтудагы өңделген материалдар бойынша зейінді, есті, ойлауды дамытуга арналган жүйелі жаттыгулар.

Дұрыс айтылган дыбыстар негізінде мәнерлі және байланыстырып сойлеуді дамыту (лексическалық және грамматикалық жаттыгулар, сойлеудің просодиялық жагын қалыпқа келтіру).


жаттығуларды айнаға қарап логопед соңынан қайталайды

Логопед соңынан дұрыс қайталау.

Түзету ойыны

Қайталау

  • Аш - аш - аш жайқалып тұр ағаш

  • Аш - аш - аш түрлі-түсті қарындаш

  • Аш - аш - аш ұя салды қарлығаш

  • Еш - еш - еш көрдім үлкен әтеш




Бірге оқушы айтады

Рефлексия:

Өзіне ұнаған смайлик арқылы көңіл-күйіңді білдір.

Ұнаған смайлигін таңдайды

Қорытынды:

Бүгін қандай жұмыс жасадық?



Оқушының жауаптары.
Сау болыңыз!