Файл: аза хандыы дуіріндегі дебиет бойынша зіндік жмыстар тапсырмалар жинаы Оудістемелiк рал Жоары оу орындарында 5В011700 аза тілі мен дебиеті.doc

Скачать файл
Заказать решение

ВУЗ: Не указан

Категория: Не указан

Дисциплина: Не указана

Добавлен: 02.05.2024

Просмотров: 80

Скачиваний: 0

ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.


Мағауин М. Қобыз сарыны. – Алматы: «Атамұра», 2006.

Мағауин М. Қазақ хандығы дәуіріндегі әдебиет. Жоғарғы оқу орындары студенттеріне арналған оқулық. – Алматы: "Ана тіл", 1992.

Сүйіншәлиев X. VIII-XVIII ғасырлардағы қазақ әдебиеті. Жоғарғы оқу орындарының студенттеріне арналған оқулық. - Алматы, "Мектеп", 1989.

Сүйіншәлиев X. Қазақ әдебиетінің тарихы. Жоғарғы оқу орындары филология факультеттері студенттеріне арналған оқулық. – Алматы: «Санат», 1994., 2005.

Қазақ әдебиетінің қысқаша тарихы» І том. Құрастырған: Т.Кәкішұлы. – Алматы: «Қазақ университеті», 2001.

Қосымша әдебиеттер


  1. Құндақбаева Ж. Кейінгі орта ғасырлар кезеңіндегі Қазақстан тарихы (ХІІІ -ХVІІІ ғ. алғашқы жартысы): Оқу Құралы. – Алматы: Қазақ университеті, 2011.

  2. Артықбаев Ж.О. Қазақстан тарихы. Оқулық. – Алматы: 2013.

  3. Айдарбаева Р. Қазақстан тарихы. Оқу құралы. – Алматы: 2015.

  4. Әбутәлиев Н. Ордабасы Қожаберген. – Алматы: “Жетi жарғы”, 1995.

  5. Ерте дәуiрдегi қазақ әдебиетi. – Алматы: “Ғылым”, 1983.

  6. Жұмаллиев Қ. XVIII-XIX ғасырлардағы қазақ әдебиетi. – Алматы: “Мектеп»,1967.

  7. Дербісәлин Ә. Әдебиет туралы толғаныстар. А., 1990.

  8. Сыдықов Қ. Ақын, жыраулар. – Алматы: “Ғылым”, 1974.

  9. Сүйiншәлиев Х. XVIII-XIX ғ.ғ. Қазақ әдебиетi. – Алматы: “Мектеп», 1981.

  10. Мыңжан Н. Қазақтың қысқаша тарихы. – Алматы: “Жалын», 1994.

  11. Ысмайлов Е. Жамбыл және халық ақындары. – Алматы: “Санат”, 1996, 9-33-беттер.

  12. Тарақты А. Ауызша тарихнама. Кітапта: Қазақ. – Алматы: “Бiлiм”, 1994, 31-47-беттер.

  13. Қозыбаев М. Жауды шаптым ту байлап. – Алматы: “Қазақстан», 1994, 41-99-беттер.

  14. Әбiлқасымов Б. ХVIII-XIХ ғасырлардағы қазақ әдеби тiлiнiң нұсқалары. – Алматы: “Ғылым”, 1988, 3-57-беттер.

  15. Бердiбай Р. Эпос мұраты. – Алматы: “Бiлiм” , 1997, 104-125-беттер.

  16. Төреқұлов Н. Қазақтың 100 би-шешенi. – Алматы: “Қазақстан», 1995, 5-219-беттер.



25-тақырып. XVIII ҒАСЫРДАҒЫ ҚАЗАҚТЫҢ БИ-ШЕШЕНДЕРІНІҢ ӨМІРІ, ҚОҒАМДЫҚ ҚЫЗМЕТІ

Қамтылуға тиістi мәселелер


Шешендiк өнерге қай халық болса да ерте кезден-ақ назар аударып, өнер ретiндегi ерекшелiгiн, қоғамдық мәнiн жоғары бағалап отырғандығы.

Ежелгi дәуiр әдеби ескерткiштерiндегi шешендiк сөз үлгiлерiн еске түсiр.

Қазақтың белгiлi би-шешендерiнiң өмiрi мен шығармашылығының кеңес дәуiрiне дейiнгi кезеңде зерттелу жайы. Олар жөнiнде 20-жылдардағы М.Әуезов, А.Байтұрсынов, С.Сейфуллиндердiң зерттеу еңбектерiнде сипатталатындығы.

Би-шешендердiң өмiрi мен қоғамдық қызметi, шығармашылығының кеңес дәуiрiндегi зерттелу жайы.


Би-шешендердiң қоғамдық қызметi мен шешендiк сөз мұраларының кеңес дәуiрiнде терең зерттелмей, шешендiк сөздерiнiң көркем сөз ретiнде ғана бағаланып, әлеуметтiк-қоғамдық мәнi, мемлекеттiк мәселелердi шешудегi би-шешендер қызметтерiнiң еленбей келуiнiң себептерi.

Қазiргi кезде би-шешендер шығармашылығын зерттеу, жариялау, насихаттау, халыққа таныту мақсатында жүргізiлiп жатқан іс-шаралар. Бұл бағытта еңбек етiп жүрген қазақ ғалымдары. Олардың еңбектерi.
Мәтiн


  1. Арқаның би-шешендері мен ақын-жыраулары. Құраст. Асанов Қ. – Астана: Фолиант, 2013.

  2. Билер сөзi. Құрастырған Кәкiшов Т. А., “Қазақ университетi”, 1992.

  3. Садырбайұлы С.  Сөз асылы сөзде (Қанатты сөздер және фольклор). – Алматы: 2009.    

  4. Қазақтың шешендік сөздері.  – Алматы: 2012.

  5. Қазақтың шешендiк сөз өнерi. Мұсақұлов Ә., Маханов Қ. Шымкент, “Дастан”, 1998.

  6. Қазақтың 100 би-шешенi. – Алматы: “Қазақстан», 1995.

  7. Қазақтың би-шешендерi. 1,2-кiтап. – Алматы: “Жалын», 1993.

  8. Үш пайғамбар. Құрастырған Аян Нысаналы. А., 1992.

  9. Төле би. Зерттеу мақалалар мен толғаулар. Құрастырған М.Есламғалиұлы. – Алматы: Жазушы, 2000.


Негiзгi әдебиеттер


  1. Тоқсамбаева А. Қазақ хандығы дәуіріндегі әдебиет: Оқу құралы. – Алматы: 2013.

  2. Мағауин М. Қобыз сарыны. – Алматы: «Атамұра», 2006.

  3. Мағауин М. Қазақ хандығы дәуіріндегі әдебиет. Жоғарғы оқу орындары студенттеріне арналған оқулық. – Алматы: "Ана тіл", 1992.

  4. Сүйіншәлиев X. VIII-XVIII ғасырлардағы қазақ әдебиеті. Жоғарғы оқу орындарының студенттеріне арналған оқулық. - Алматы, "Мектеп", 1989.

  5. Сүйіншәлиев X. Қазақ әдебиетінің тарихы. Жоғарғы оқу орындары филология факультеттері студенттеріне арналған оқулық. – Алматы: «Санат», 1994., 2005.

  6. Қазақ әдебиетінің қысқаша тарихы» І том. Құрастырған: Т.Кәкішұлы. – Алматы: «Қазақ университеті», 2001.

  7. Негiмов С. Шешендiк өнер. – Алматы: «Ана тiлi», 1997.

  8. Райыс Ғ. Сөз өнері теориясы. – Алматы: 2010.

  9. Адамбаев Б. Қазақ шешендері. – Алматы: 2008.


Қосымша әдебиеттер


  1. Қаз дауысты Қазыбек би. Энциклопедия. – Астана: Фолиант,2013.

  2. Алматы:

  3. Артықбаев Ж.О. Қазақстан тарихы. Оқулық. – Алматы: 2013.

  4. Айдарбаева Р. Қазақстан тарихы. Оқу құралы. – Алматы: 2015.

  5. Адамбаев Б. Қазақтың шешендiк өнерi. – Алматы: 1994.

  6. ӘуезовМ. Әдебиет тарихы. – Алматы: «Ана тiлi», 1991, 188-191-беттер.

  7. Төреқұлов Н. Қазақтың 100 би-шешенi. – Алматы: “Қазақстан», 1995, 5-10-беттер.

  8. Нығмет Мыңжан. Қазақтың қысқаша тарихы. – Алматы: “Жалын», 1994, 263-314-беттер.

  9. Қозыбаев М. Жауды шаптым ту байлап. – Алматы: “Қазақстан», 1994, 91-99-беттер.

  10. Құрбанғали Халид. Тауарих Хамса. – Алматы: “Қазақстан», 50-55, 86-87-беттер, 1992.

  11. Кәкiшов Т. “Түгел сөздiң түбi бiр”. Кітапта: Билер сөзi. А., “Қазақ университетi”, 1992, 3-6-беттер.

  12. Төле би. А., “Мұраттас”,1991.

  13. Садырбаев С. Фольклор және эстетика, – Алматы: «Жазушы», 1976, 90-126-беттер.Бөкейханов Ә. Таңдамалы. А., “Қазақ энциклопедиясы”, 1995.

  14. Созақбаев С. Тәуке хан. Жетi жарғы. А., “Cанат”, 1994.

  15. Бөлтiрiк Әлменұлы. Шешендiк сөздер. – Алматы: “Ғылым”, 1993.

  16. Қазақ хандығы. – Алматы: «Аруна» 2009.

  17. Құндақбаева Ж. Кейінгі орта ғасырлар кезеңіндегі Қазақстан тарихы (ХІІІ -ХVІІІ ғ. алғашқы жартысы): Оқу Құралы. – Алматы: Қазақ университеті, 2011.

  18. Аяған Б.Ғ. Қазақ хандығы тарихы: Құрылуы, өрлеуі, құлдырауы. – Алматы, 2011.


26-тақырып. ҚАЗАҚ БИЛЕРІНІҢ ҚОҒАМДЫҚ ҚЫЗМЕТІ, ШЕШЕНДІК ӨНЕРІНІҢ ЕРЕКШЕЛІГІ

Қамтылуға тиістi мәселелер


Би, шешен, шешендiк сөздер деген ұғымдардың бiлдiретiн мағынасы, мәнi.

Шешендiк өнерге қай халық болса да ерте кезден-ақ назар аударып, өнер ретiндегi ерекшелiгiн, қоғамдық мәнiн жоғары бағалап отырғандығы.

Қазақтың шешендiк сөз үлгiлерiнiң ежелгi дәуiрлерден бастау алатындығы. Би-шешендердiң қоғамдағы орны, қызметi.

Би-шешендердiң қоғамдық қызметi мен шешендiк сөз мұраларының кеңес дәуiрiнде терең зерттелмей келуiнiң себептерi.

Қазiргi кездегi зерттелу, жариялану жайы.

Майқы, Аяз билерден Жиренше шешенге, одан Төле, Қазыбек, Әйтеке билерге дейiнгi би-шешендер туралы деректер.

Қазақ хандығының XVIII ғасырдағы тарихи, саяси-әлеуметтiк жағдайларында белгiлi қазақ би-шешендерiнiң атқарған қызметi. Ел iшiндегi істердi, халықтың ынтымақ-бiрлiгiн сақтау, басқару, сыртқы елдермен саяси жағдайларды шешу мәселелерiндегi би-шешендердiң орны. Осы кезеңдегi билердiң шешендiк сөздерiнiң бiзге жету жолы.

Шешендiк сөздердiң идеялық-көркемдiк ерекшелiгi (поэтикасы). Оларда халықтың дұниетанымы мен ой-мұраттары, рухани келбетi, тұрмыс-салт дәстүрлерiнiң, тарих, саяси-әлеуметтiк жағдайлардың бейнеленетiндiгi.

Көркемдiк ерекшелiгi, құрылысы, тiлiнiң халықтық сипаты, бейнелiлiгi.

Би-шешендер мен олардың шешендiк сөздерiнiң халқымыздың тарихы мен мәдениетiнде, әдебиетiнде алатын орны.
Мәтiн


  1. Арқаның би-шешендері мен ақын-жыраулары. Құраст. Асанов Қ. – Астана: Фолиант, 2013.

  2. Билер сөзi. Құрастырған Кәкiшов Т. А., “Қазақ университетi”, 1992.

  3. Садырбайұлы С.  Сөз асылы сөзде (Қанатты сөздер және фольклор). – Алматы: 2009.    

  4. Қазақтың шешендік сөздері.  – Алматы: 2012.

  5. Қазақтың 100 би-шешенi. – Алматы: “Қазақстан», 1995.

  6. Қазақтың би-шешендерi. 1,2-кiтап. – Алматы: “Жалын», 1993.

  7. Үш пайғамбар. Құрастырған Аян Нысаналы. А., 1992.

  8. Төле би. Зерттеу мақалалар мен толғаулар. Құрастырған М.есламғалиұлы. А., жазушы, 2000.


Негiзгi әдебиеттер


  1. Тоқсамбаева А. Қазақ хандығы дәуіріндегі әдебиет: Оқу құралы. – Алматы: 2013.

  2. Мағауин М. Қобыз сарыны. – Алматы: «Атамұра», 2006.

  3. Мағауин М. Қазақ хандығы дәуіріндегі әдебиет. Жоғарғы оқу орындары студенттеріне арналған оқулық. – Алматы: "Ана тіл", 1992.

  4. Сүйіншәлиев X. VIII-XVIII ғасырлардағы қазақ әдебиеті. Жоғарғы оқу орындарының студенттеріне арналған оқулық. - Алматы, "Мектеп", 1989.

  5. Сүйіншәлиев X. Қазақ әдебиетінің тарихы. Жоғарғы оқу орындары филология факультеттері студенттеріне арналған оқулық. – Алматы: «Санат», 1994., 2005.

  6. Қазақ әдебиетінің қысқаша тарихы» І том. Құрастырған: Т.Кәкішұлы. – Алматы: «Қазақ университеті», 2001.

  7. Негiмов С. Шешендiк өнер. – Алматы: «Ана тiлi», 1997.

  8. Райыс Ғ. Сөз өнері теориясы. – Алматы: 2010.

  9. Адамбаев Б. Қазақ шешендері. – Алматы: 2008.


Қосымша әдебиеттер


  1. Артықбаев Ж.О. Қазақстан тарихы. Оқулық. – Алматы: 2013.

  2. Айдарбаева Р. Қазақстан тарихы. Оқу құралы. – Алматы: 2015.

  3. Адамбаев Б. Қазақтың шешендiк өнерi. – Алматы: 1994.

  4. Әуезов М. Әдебиет тарихы. – Алматы: «Ана тiлi», 1991, 188-191-беттер.

  5. Төреқұлов Н. Қазақтың 100 би-шешенi. – Алматы: “Қазақстан», 1995, 5-10-беттер.

  6. Нығмет Мыңжан. Қазақтың қысқаша тарихы. – Алматы: “Жалын», 1994, 263-314-беттер.

  7. Сүйiншәлиев Х. Ақындар поэзиясы. А., 1982, 3-15-беттер.

  8. Қозыбаев М. Жауды шаптым ту байлап. – Алматы: “Қазақстан», 1994, 91-99-беттер.

  9. Құрбанғали Халид. Тауарих Хамса. – Алматы: “Қазақстан», 50-55, 86-87-беттер, 1992.

  10. Кәкiшов Т. “Түгел сөздiң түбi бiр”. Кітапта: Билер сөзi. А., “Қазақ университетi”, 1992, 3-6-беттер.

  11. Төле би. А., “Мұраттас”,1991.

  12. Жетi жарғы. Редакциясын басқарған Байтасов Т. Шымкент, “Жiбек жолы”, 1993.

  13. Садырбаев С. Фольклор және эстетика, – Алматы: «Жазушы», 1976, 90-126-беттер.Бөкейханов Ә. Таңдамалы. А., “Қазақ энциклопедиясы”, 1995.

  14. Созақбаев С. Тәуке хан. Жетi жарғы. А., “Cанат”, 1994.

  15. Бөлтiрiк Әлменұлы. Шешендiк сөздер. – Алматы: “Ғылым”, 1993.

  16. Қазақ хандығы. – Алматы: «Аруна» 2009.

  17. Құндақбаева Ж. Кейінгі орта ғасырлар кезеңіндегі Қазақстан тарихы (ХІІІ -ХVІІІ ғ. алғашқы жартысы): Оқу Құралы. – Алматы: Қазақ университеті, 2011.

  18. Аяған Б.Ғ. Қазақ хандығы тарихы: Құрылуы, өрлеуі, құлдырауы. – Алматы, 2011.

  19. Қаз дауысты Қазыбек би. Энциклопедия. – Астана: Фолиант,2013.



27-тақырып. ТӨЛЕ БИДІҢ ҚОҒАМДЫҚ ҚЫЗМЕТІ, ШЕШЕНДІК СӨЗДЕРІ


Қамтылуға тиістi мәселелер


Төле бидiң өмiрiне байланысты деректер. Қазақтың төбе биi болып, қазақ тарихындағы ауыр кезеңдерде жоңғарлармен, қоқандықтармен, Ресей патшалығымен қарым-қатынастарды, ел iшiнiң бiрлiгiн, тәуелсiздiгiн сақтау мәселелерiндегi атқарған істерi жөнiндегi деректер, мәлiметтер.

Оның өмiрiне қатысты деректер мен шешендiк сөздерiнiң халық ауыз әдебиетi, аңыз-әңгiмелерi арқылы жетудегi ерекшелiгi. Аңыздардағы бейнесiнiң ерекшелiгi.

Бiзге жеткен шешендiк сөздерi. Олардағы айтылатын мәселелер. Танымдық, тәрбиелiк мәнi.

Төле бидiң толғаулары. Олардың жыраулар поэзиясымен үндестiгi. Тұспал, мақал-мәтелге айналып кеткен өсиет, нақыл сөздерiнiң идеялық-көркемдiк ерекшелiгi. Төле бидiң тарихымызда, әдебиетiмiзде алатын орны.
Мәтiн


  1. Арқаның би-шешендері мен ақын-жыраулары. Құраст. Асанов Қ. – Астана: Фолиант, 2013.

  2. Қазақтың би-шешендерi. 1,2-кiтап, – Алматы: “Жалын», 1999.

  3. Төле би. Құрастырған Дәуiтов С. – Алматы: “Мұраттас”, 1991.

  4. Төле бидiң тарихы. Байболов Қ. – Алматы: 1992.

  5. Билер сөзi. Құрастырған Кәкiшов Т. – Алматы: “Қазақ университетi”, 1992.

  6. Садырбайұлы С.  Сөз асылы сөзде (Қанатты сөздер және фольклор). – Алматы: 2009.    

  7. Қазақтың шешендік сөздері.  – Алматы: 2012.

  8. Қазақтың 100 би-шешенi. – Алматы: “Қазақстан», 1995.

  9. Үш пайғамбар. Құрастырған Аян Нысаналы. А., 1992.

  10. Төле би. Зерттеу мақалалар мен толғаулар. Құрастырған М.Есламғалиұлы. – Алматы: Жазушы, 2000.


Негiзгi әдебиеттер


  1. Тоқсамбаева А. Қазақ хандығы дәуіріндегі әдебиет: Оқу құралы. – Алматы: 2013.

  2. Мағауин М. Қобыз сарыны. – Алматы: «Атамұра», 2006.

  3. Сүйіншәлиев X. Қазақ әдебиетінің тарихы. Оқулық. – Алматы: «Санат», 1994., 2005.

  4. Қазақ әдебиетінің қысқаша тарихы» І том. Құрастырған: Т.Кәкішұлы. – Алматы: «Қазақ университеті», 2001.

  5. Негiмов С. Шешендiк өнер. – Алматы: «Ана тiлi», 1997.

  6. Райыс Ғ. Сөз өнері теориясы. – Алматы: 2010.

  7. Адамбаев Б. Қазақ шешендері. – Алматы: 2008.

  8. Мұсақұлов Ә., Маханов Қ. Қазақтың шешендiк сөз өнерi. Шымкент, “Дастан”, 1998.

  9. Бектаев Қ., Қалдыбаев М. Ұлы бабаларды ұмытпайық. - Шымкент, “Шежiренаме”, 1993.

  10. Садырбайұлы С.  Сөз асылы сөзде (Қанатты сөздер және фольклор). – Алматы: 2009.    


Қосымша әдебиеттер


  1. Артықбаев Ж.О. Қазақстан тарихы. Оқулық. – Алматы: 2013.

  2. Айдарбаева Р. Қазақстан тарихы. Оқу құралы. – Алматы: 2015.

  3. Бораш Б.Т. Қазақ поэзиясындағы хандар тұлғасы. – Алматы: 2012.

  4. Қазақ хандығы. – Алматы: «Аруна» 2009.

  5. Құндақбаева Ж. Кейінгі орта ғасырлар кезеңіндегі Қазақстан тарихы (ХІІІ -ХVІІІ ғ. алғашқы жартысы): Оқу құралы. – Алматы: Қазақ университеті, 2011.

  6. Аяған Б.Ғ. Қазақ хандығы тарихы: Құрылуы, өрлеуі, құлдырауы. – Алматы, 2011.

  7. Адамбаев Б. Қазақтың шешендiк өнерi. А., 1994.

  8. Адамбаев Б. Алтын сандық. – Алматы: 1989, 73-79-беттер.

  9. Байболов Қ. Төле бидiң тарихы. – Алматы: 1992.

  10. Бөкейханов Ә. Таңдамалы. – Алматы: “Қазақ энциклопедиясы”, 1995.

  11. Ел аузынан. Құрастырған, Адамбаев Б., Жарқынбеков Т. – Алматы: «Жазушы», 28-38-беттер.

  12. Жетi жарғы. Ред. Байтасов Т. Шымкент, “Жiбек жолы”,

  13. Кәкiшов Т. Тұгел сөздiң тұбi бiр. Кітапта: Билер сөзi. – Алматы: “Қазақ университетi”, 1992, 3-6-беттер.

  14. Қозыбаев М. Жауды шаптым ту байлап. – Алматы: “Қазақстан», 1994, 91-99-беттер.

  15. Мыңжан Н. Қазақтың қысқаша тарихы. – Алматы: “Жалын», 1994, 263-314-беттер.

  16. Марғұлан Ә. Ежелгi жыр, аңыздар. – Алматы: «Жазушы», 1985.

  17. Созақбаев С. Тәуке хан. Жетi жарғы. – Алматы: “Санат”, 1994.

  18. Төле би. А., “Мұраттас”, 1991.

  19. Мамырұлы К. Қазақ тарихы. – Алматы: “Ғылым”, 1995 63-123-беттер.



28-тақырып. ТӨЛЕ БИ ШЫҒАРМАЛАРЫНДАҒЫ ЕЛ БІРЛІГІ ИДЕЯСЫ
Қамтылуға тиістi мәселелер
Төле бидiң өмiрiне жалпы сипаттама берiлген соң, оның елдiң ынтымақ, бiрлiгiн нығайту мақсатындағы iшкi, сыртқы мәселелердегi қоғамдық іс-әрекеттерiнен мәлiметтер келтiрiлсiн.

Бiзге жеткен шешендiк сөздерi мен толғау, өсиет-нақыл сөздерiнен бiрлiк идеясының көрiнуi.

Смотрите также файлы