Файл: леуметтану пні бойыша ОУдістемелік кешен.doc

Әдістемелік нұсқаулар:

1. Бірінші сұрақтың деңгейінде Г. Спенсердың, М. Вебердың, Э. Дюркгеймнің, Т. Парсонстың, П. Бергердің және Т. Лукманның теорияларындағы «әлеуметтік институт» ұғымы қарастырылады.

2. Екінші сұрақтың негізінде әлеуметтік институттардың универсалды және спецификалық қызметтері талқыланады.

3. Үшінші сұрақтың барысында институттардың құрылымына анализ беріледі: білім, норма, роль.

4. Төртінші сұрақтың негізінде М.Вебер мен Т.Парсонстың әлеуметтік институттардың эволюциясы концепциясын қарастыру.

5. Бесінші сұрақтың негізінде Қазақстан қоғамының қазіргі институционалды жағдайын талдау.
Тақырып 3.4 . Әлеуметтік құрлым және әлеуметтік стратификация

1. 
   Әлеуметтік стратификацияның жалпы теориялары.
   
2. 
   Әлеуметтік стратификацияның тарихи түрлері мен тарихи формалары.
   
3. 
   Қазіргі қоғамда әлеуметтік стратификацияның критерийлері.
   
4. 
   Тап теориясы. Әлеуметтік топтардың теориялары.
   
5. 
   Әлеуметтік статус. Статустардың түрлері.
   
6. 
   Әлеуметтік рөлдер. Рөлдік жиынтық. Рөлдік шиеленіс.
   
7. 
   Әлеуметтік мобильділік.
   
8. 
   Қазіргі Қазақстан қоғамының әлеуметтік құрылымы
   

Тапсырмалар:

1. 
   К. Маркстің, М. Вебердің, Л. Уорнердің, П. Сорокиннің, П. Бурдьенің, К. Дэвис пен У. Мурдің тұғырнамаларын салыстырмалы талдау. Олардың стратификация модельдерін қарастыру барысында кесте құру.
   
2. 
   Стратификациялық жүйелердің бөлінуінің критерийлерін анықтау. (физика-генетикалық, құлиеленушілік, касталық, сословиелік, кәсіби, таптық, этакратиялық, мәдени-нормативтік, мәдени-символикалық).
   
3. 
   Кәсіби стратификацияның мысалдарын келтіру.
   

Әдістемелік нұсқаулар:

1. Бірінші сұрақтың барысында «әлеуметтік стратификация» ұғымын, «страта», «теңсіздік» ұғымдарын қарастырып, сол сияқты К.Маркс, М.Вебер функционализм, П.Сорокиннің, Л.Уорнердің, П.Бурдьенің т.б. әлеуметтік стратификация концепцияларын талдау.

2. Екінші сұрақтың негізінде әлеуметтік стратификацияның мынадай тарихи формаларын: құлдық, касталық, сословиелік және таптық, жүйелік қарастыру.

3. Үшінші сұрақтың деңгейінде азіргі қоғамдағы әлуеемттік стратификациның критерийлерін, билік, дәреже, кіріс, білім бойынша талдау.

4. Төртінші сұрақтың барысында К.Маркстің, М.Вебердің, Л.Уорнердің топ туралы концепцияларын қарастырып, «әлеуметтік топ» және оның түрлерін: бастапқы және соңғы, үлкен және кіші топтар, шынайы және номиналды иоптар, референтті топтардың түрлеріне анализ беру.

---

5. Бесінші сұрақтың барысында «әлеуметтік статус» ұғымы және оның түрлері: аскриптивті (туа берілген) және қол жеткізген, сонымен бірге жеке және әлуеметтік статустардың түрлерін талдау.

6. Алтыншы сұрақтың деңгейінде «әлеуметтік роль», «рөлдік жинытық», «рөлдік шиеленіс» ұғымдарын талдау.

7. Жетінші сұрақтың деңгейінде әлеуметтік мобильділіктің жалпы теорияларын, оынң негізгі түрлерін: жеке және таптық мобильділік, тік (көтерілу мен құлдырау) және көлденең мобильділік, құрылымдық мобильділік, географиялық мобильділіктің түрлеріне анализ беру.

8. Сегізінші сұрақтың негізінде қазіргі Қазақстан қоғамының құрылымын қарастыру.
Тақырып 3.5. Тұлға - әлеуметтендіру нәтижесі

1. 
   Әлеуметтенудің жалпы теориясы.
   
2. 
   З. Фрейд, Ч. Кули және Дж. Мид бойынша индивидтің құрылымы.
   
3. 
   Әлеуметтенудің кезеңдері.
   
4. 
   Әлеуметтенудің агенттері.
   
5. 
   Идентичность және идентификация. Идентификация деңгейлері.
   

Тапсырмалар:

1. Әлеуметтену үдерісіне тиімді әсер ететін факторларды анықтау.

2. Әлеуметтенудің алғашқы және екіншілік кезеңдерін қарастырып, олардың ерекшеліктерін сипаттау. Балалық шақ, жастық шақ, зерделі шақ және кәрілік шақтарын қарастыру.

3. «Ұқсастық» және «ұқсастықтандыру» ұғымдарын салыстыру.

4.Қазіргі Қазақстандағы жастар әлеуметтенудің каналдарын талдап эссе жазу.

Әдістемелік нұсқаулар:

1. Бірінші сұрақтың барысында әлеуметтенудің жалпы теориясы мен габитус ұғымын қарастыру.

2. Екінші сұрақтың барысында З. Фрейдтің, Ч. Кулидің, Дж. Мидтің әлеуметтену концепциясын талдау.

3. Үшінші сұрақтың деңгейінде әлеуметтенудің мынадай кезеңдерін: бастапқы және соңғы әлеуметтену; балалық шақ, жастық шақ, зерделі шақ, кәрілік шақ кезеңдерін қаратыру.

4. Төртінші сұрақтың деңгейіндегі әлеуметтену агенттерін қарастыруда бастапқы (первичная) топқа үлкен мән беріп, оның әлеуметтену процесс кезеңіндегі рөлін талдау.

5. Бесінші сұрақтың негізінде «Идентичность» және «идентификация» ұғымдарын қарастырып, оның төмендегідей компоненттерін талдау: жалпы туыстық, топтық және «мен-идентичностың» деңгейлері, сонымен бірге, Э.Эриксонның идентичность концепциясына анализ беру.
Тақырып 3.6. Девиация және әлеуметтік бақылау

1. Девиантты мінез-құлық түсінігі.

2. Девиантты мінез-құлықтың түрлері.

3. Әлеуметтік аномия теориясы (Э. Дюркгейм, Р. Мертон).

---

4. Делинквенттілік.

5. Әлеуметтік бақылау институттары.

Тапсырмалар:

1. Қоғамдағы девиантты және делинквентті мінез-құлықтарының пайда болуын қарастыру.

2. Қоғам түріне қатысты девиантты мінез-құлықтың даму деңгейін салыстыру.

3. Девиантты мінез-құлықты реттеу және бақылау шараларын ұсыну.

4. Қазіргі жастардың девиантты мінез-құлықтарын бейнелейтін слайдтар жасау.

Әдістемелік нұсқаулар:

1. Бірінші сұрақтың барысында девиация ұғымын қарастыру.

2. Екінші сұрақтың барысында Р.Мертон ұсынған девиантты іс-әрекеттердің классификациясын талдау. Сол сияқты девиация мынадай түрлерін: мәдени және психикалық девиацияны, жеке және топтық девиацияны, бастапқы және соңғы девиацияны, девиацияның мәдени қабылданған түрлерін талдау.

3. Үшінші сұрақтың негізінде Э.Дюркгеймнің, Т.Парсонстың, Р.Мертонның әлеуметтік аномия теориясын талдау.

4. Төртінші сұрақтың негізінде деликвенттілік ұғымын қарастыру.

5. Бесінші сұрақтың барысында «әлеуметтік бақылау» ұғымына анализ беріп, оның нормалар мен санкциялар арқылы жүзеге асырылуын талдау.
Семинар сабақтарына дайындалуына арналған әдебиеттер тізімі дәріс сабақтарында көрсетілген.

4. 
   Лабораториялық сабақтар жоспары
   

(пәннің оқу бағдарламасымен қарастырылмаған)
2.5 Оқытушының жетекшілігімен орындалатын студенттердің өзіндік жұмыстары бойынша өткізілетін сабақтардың жоспары (СОӨЖ).
СОӨЖ өткізу түрлері – ауызша сұрау, топтық талқылау, бақылау жұмыстар жазу, реферат қорғау, кесте және диаграмма құрастыру

Тарау 4. Орта дңгей теориялар.
Тақырып 4.1 П. Бергер, П. Монсон, П. Сорокиннің еңбектеріндегі социологиялық теориялар.

Тапсырмалар:

1. Институттар мен социализация теориялары: П. Бергердің «Приглашение в социологию» атты еңбегінің («Человек в обществе», «Общество в человеке») 4 және 5 тарауларын оқу, конспект жазу және оларды талдау

2. Институттар мен социологиялық әдіснама: П. Монсонның «Лодка на аллеях парка» атты еңбектің 1тарауын және «Что может социология» еңбегінің 2 тарауын оқып, конспект жазып, сұрақтар құрып, жазба түрде талдау жасау.

3. Әлеуметтік стратификация теориясы: П.Сорокиннің «Человек. Цивилизация. Общество» атты еңбегінің «Социальная стратификация и социальная мобильность» тарауын оқып, конспектілеу, сұрақтарға жауап беру.

4. Қазіргі Қазақстан қогғамының әлеуметтік құрлымын талдау және қалыптасқан жаңа әлеуметтік топтар мен таптарды сипаттау.

---

Өткізу формасы – ауызша сұрау, реферат және баяндама дайындау.

Әдістемелік нұсқаулар:

1. Тарауды оқыған кезде негізгі ұғымдарға баса назар аударып, автор келтірген мысалдарды теориялық позициядан түсіндірген жөн.

2. Таруды оқығаннан кейін автор тұрғысынан сындық анализ құрастыру қажет.

3. Автордың позициясын көрсететін жеке өзіңіздің мысалыңызды келтіріңіз.

4. Әлеуметтік құрлым мен әлеуметік стратификация ұғымдарын талдау және ара-қатынасын көрсету.

Негізгі әдебиет: 5, 50, 101

Қосымша әдебиеттер: 1, 5, 6, 37, 52, 63, 66, 81, 82
Тақырып 4.2. Экономикалық әлеуметтану және басқару әлеуметтануы

1. Экономикалық әлеуметтану дың пәні.

2. Әлеуметтік және экономикалық ұғымдар түсінігі.

3. Экономика әлеуметтік институт ретінде.

4. Басқару әлеуметтанының пәні..

5. Басқару теориялары.

6. Ұйымдық мәдениет.

Тапсырмалар:

1.Шетел, ресей және отандық әдебиеттерді оқудың негізінде экономикалық әлеуметтанудың ғылыми пән ретінде қалыптасуын көрсетіңіз.

2.Экономикалық әлеуметтанудың объект және пәнін анықтаудағы негізгі бағыттарға тоқталып, олардың жағымды және жағымсыз жақтарын көрсетіңіз.

3.Оқулықтар мен ғылыми әдебиеттер арқылы экономикалық әлеуметтанудың негізгі ұғымдарымен танысыңыз.

4. «Социологические исследования» журналы мен интернет-публикацияларын қолдана отырып, 1990 және 2010 жж.аралығындағы экономикалық әлеуметтану деңгейіндегі зерттеу проблематикасын анықтап, келесі кестені толтырыңыз.

Темы в области экономической социологии в журнале «СОЦИС» журналындағы экономикалық әлеуметтану саласына байланысты тақырыптар	Басылымдар саны
	1991-1999 ж.ж..	2000-2010ж.ж.
Стратификация
Бақару (менеджмент)
Маркетинг
Бизнес саласы
Еңбек нарығы
Кәсіптік әлеуметтану
басқа

---

5.Ұйымның қызметін эффективті ұйымдастыруда ішкі және сыртқы ортаға (Сіздің ұйымда) қандай факторлар әсер етеді Басқаруды жүзеге асырудағы приоритетерді көрсетіңіз.

6.Басқарудағы басшының қандай әдісті қолданатынын анықтауға тырысыңыз. Мысал ретінде өзіңіздің ұйымды алыңыз.

Өткізу формасы – ауызша сұрау, тест дайындау.

Әдістемелік нұсқаулар:

1.Экономикалық әлеуметтанудың пәнін анықтап, оның басқа ғылымдармен пәнаралық байланысын көрсетіңіз.

2. Әлеуметтік және экономикалық ұғымдарға анализ жасап, қоғамдағы рөлін анықтаңыз. Экономиканы қазіргі қоғамдағы әлеуметтік теңсіздіктің критериі ретінде қарастырыңыз.

3.Экономиканы әлеуметтік институт ретінде қарастырып, оның құрылымын, қызметін анықтаңыз.

4. Басқару әлеуметтануының пәнін анықтап, оның басқа ғылымдармен пәнаралық байланысын көрсетіңіз.

5. Негізгі басқару теорияларына анализ жасау: Ф. Тейлордың, А. Файоль, Э. Мэйо, Х және Y теориясы - Макгрегордың теориялары.

6. Ұйым мәдениеті дегенді қалай түсінесіз? Өз ойыңызды эссе арқылы көрсетіңіз.

Негізгі әдебиеттер: 5, 6, 10, 12, 16, 20, 23, 24, 27, 30, 31, 42, 43, 45, 49, 50, 59, 61, 62, 66, 68, 71, 74, 79, 88

Қосымша әдебиеттер: 18, 22, 30, 31, 32 ,37, 55
Тақырып 4.3. Отбасы әлеуметтануы

1.Отбасы әлеуметтануының пәні.

2.Отбасы әлеуметтік институт ретінде.

3.Неке үлгісі және отбасы.

Тапсырмалар:

1 «Отбасы» ұғымын анықтаудағы социологиялық бағыттың мәні? 2.Отбасына әлеуметтік институт ретінде анализ беріп, оның құрылымын анықтап, қызметін көрсету.

3.Қазіргі қоғамдардағы неке мен отбасы үлгілерін талдау: кеңейтілген және нуклеарлы, моногамиялық, полигамиялық, моноандриялық , полиандриялық және т.б.

Өткізу формасы – баяндама, реферат дайындау.

Әдістемелік нұсқаулар:

1. Отбасы әлеуметтанудың пәнін анықтап, оның басқа ғылымдармен пәнаралық байланысын көрсетіңіз.

2. Отбасын әлеуметтік институт ретінде қарастырып, оның құрылымын, қызметін анықтаңыз

3. Қазіргі қоғамдардағы неке мен отбасы үлгілерін талдау: кеңейтілген және нуклеарлы, моногамиялық, полигамиялық, моноандриялық , полиандриялық және т.б.

4. Қазіргі Қазақстан қоғамындағы неке және отбасы институтының дамуы мен дағдарысы қарастырылып, келешекте осы институттың даму формасын талдау.

Негізгі әдебиеттер: 5, 6, 10, 12, 16, 20, 23, 24, 27, 30, 31, 42, 43, 45, 49, 50, 59, 61, 62, 66, 68, 71, 74, 79, 88

Қосымша әдебиеттер: 1, 3, 4, 15, 18, 19

Тақырып 4.4. Білім беру әлеуметтануы

Тапсырмалар:

1. Білім беру әлеуметтануының пәнін анықтау

---