деген атау алды, нақты басқару әсерін имитациялайды, псевдонимдер псевдо басқаруға әкеледі.

• 
  Шешім дайындау және қабылдау процесі толығымен өңделмеген;
  
• 
  Шешімнің оның атқарушылармен сәйкес келу процесінің жоқтығы;
  
• 
  Анық емес уақыттын берілуі;
  
• 
  Стратегиялық шешімнің төмен салмақтығы;
  
• 
  Іс-жүргізу стандартының орындалмауы, атқаруды ұйымдастыру элементтерінің жоқтығы (орындалу мерзімі және т.б.).
  
• 
  Шешім қабылдау үшін керекті мәліметтердің жетіспеуі;
  
• 
  Шешімді қабылдауға тиімділік механизмін жетіспеуі;
  
• 
  Көбіне шешімнің нәтижесіне емес, орындалу уақыты бағытталған;
  
• 
  Кәсіпорында басқарылатын шешімнің сапасын жоғарлату үшін жетекші басқаратын экспертті топ құру керек.
  

Шешім шығаруды үйретудің активизациясы. Күрделі өндірістік сұрақтарға қатысты шешімдерді дайындау және қабылдауды үйрететін перспективті әдістердің бірі іскерлі ойындарды құру және жүргізу болып табылады. Іскерлік ойынды объект моделінде орындалатын өндірістік немесе зерттелетін мақсатта шаруашылық пен өндірістік мекемелік қызметтерінде орындалатын қиын процесс ретінде сипаттауға болады. Нақты шарттарда, аз шығында және жоғары жылдамдықта іскерлік ойыны нақты өндірісте шешім қабылдауды үйрететін тиімді әдіскерлік жабдық болып табылады.

Басқарылатын шешімнің сапасын жоғарылату үшін шешімді шығаруда және қабылдауда көптеген әдістер қолданылады: синтетика әдісі, ынталандыру және 4 түрлі аналогияға қарай (тура субъективті, символикалық, фантастикалық) жұмысшылардың ойлауын қалыптастыру үшін қолданылады; морфологиялық талдау әдісі мәселенің шешімін іздеу аймағын тез кеңейтуге мүмкіндік беретін, жеке шешімдерден тұратын матрицаға негізделген әдіс; тығырықа тірелген жағдайды жою әдісі, мәселенің мүмкін болған шешімін зерттейтін аймақта тиімді шешім табылмаған жағдайда жаңа талдау бағытын іздеу үшін арналған. Миімен шабуыл жасау (мозговых атак) осыдан 20 жыл бұрын Америкалық психолог А.Осворн мен ұсынылған бұл әдістің процедурасы қарапайым бола тұра, ете тиымды және жан-жақты ол мақсаттың белгілі бір түрі берілген барлық қызмет аймағында қолданылады. Бұл мақсат басқарылатын шешім вариантын іздеу, қиын жағдайдан шығу жолын іздеу болуы мүмкін, яғни ғылыми және практикалық сипаттағы мақсат, техникалық және технологиялық мақсат және басқару мақсаты. Бұл әдістің мәні: мәселені нақты анықтау, сол арқылы тиімды шешім қабылдау керек. Осы мақсатта кеңес ұйымдастырылады. Онда қатысушылар екі топқа бөлінеді: "Идея ұсынатын топ" және "бағалайтын топ", "идея ұсынатын топ" негізінен әр түрлі дәрежедегі адамдардан құрылуы керек. Бұл топқа білікті қызметкерлерден фантазиясы кең, бірақ алдына қойылған мақсаттық мәніне анық түсінік бере алатын адамдардан құралған. Көбіне топ мүшелерінің темпера-менттерінің сәйкес келуіне үлкен мән беріледі. "Идея ұсынатын топ"қа онша қиын емес мәселені шешуге бағыталуында 10 адам жеткілікті.

---

"Бағалайтын топқа" "сын айту" ойы калыптасқан адамдар жатады. Мұнда міндетті түрде өкілеттігі бар бастық қатысу керек. Мұның негізі қандай да бір ойдың (идея) оң бағалануымен қатар, оның іс жүзіне асырылуы үшін мүмкіндің бар жоғын анықтау. Екі топтың жетекшісі болуы керек. Олар "синтетикалық істің" дирижеры оның біліміне шапшаңдығына топ мүшелерін құруда көптеген нәрсеге байланысты болады. Айтып өтуіміз керек, екі топтың құрылуы да өте маңызды және күрделі мәселе. Бұл әдістің ережелерін келесі түрде көрсетуге болады: мәселеге қатысты сұрақты нақты қою керек, сонда оның жауабында қысқа және нұсқа беруге болады; осы әдіске қатысушылардың ойларымен ұсыныстарын және де ироникалық репликаларын терістеулерін мүлде қабылдамайды; жүйелік ойлауда фантазия жан-жақтылық керек; белгілі ұсыныстардың жаңа комбинациялардың қолдануын қарастырады. Барлық ұсыныстар тіркелінеді, "бағалайтын топ" берілген уақытта жұмыстарды бағалауларды, критикаларды орындайды. Мысалға, "идея ұсынатын топ" жұмыс істей бастайды, бұл топтың жетекшісі мақсат-тың мәнін және жұмыс қорқынын айтып өтеді. Мысалы: 3 минуты – талқылауға, 5 минуты ойлауларға кетеді. Жұмыс басталды, топтың біреуі өзінің идеясын айтады, оны қарастыруға 5 минут бөлінеді. Кейін тағы бір топ мүшесі сол идеяны кеңейтіп дамытып, жаңа бір идея ұсынуы мүмкін. Тағы да ойластыруға уақыт бөлінеді және т.с.с. Сөйтіп коллективті серіктестің процесі жүреді. Барлық идеялар қысқаша тіркеліп отырады. Жұмыс қорқыны күшейе түседі. Коллектив ортасында әр түрлер алмасып жатады, неше түрлі мүмкін емес ұсыныстар, ертегі, қалжын түріндегі ұсыныстар ұсынылады, бірақ осылардан шыққан идея сәттілікпен қолданылуы мүмкін. Мысалға бір күні полиэтиленді колдану кеңесінде "пряниктен жасалған үй" туралы ертегі-ні айтып болғаннан кейін мұна бір неше рет қайталап қоя берді, "егер универмагта барлық нәрсесі полиэтиленнен болса да онда қандай түрде болар еді?" 15 минут ішінде 61 ұсыныс түсті. Соның 8-і іс жүзіне асыруға болар екен. Ал 19-ы қарапайым технологияның құрылуы қажет және қалған 8-і жақсы көңіл-күй негізінде пайда болды. Басқа мәселелерді шешу үшін мимен шабуыл жасау әдісі қолданылуда. Оның көптеген кемшіліктері бар екені анықталды. Оның дамуы жаңа бір "халқ адамды"мимен шабуыл жасау" әдістің құрылуына әкелді. Осыдан мимен шабуыл жасау әдісі идеяның бағалауда бірінші кезең болып табылады және іздеу деп аталды. Ал екінші кезең контрадиктация деп аталатын онда қатысушылар идея ұсынуға тартады, бірақ мәселеге қатысты есептің шешілу жолдары әр түрлі болуы керек. Алдында ұсынылғанға қарама-қарсы идеяларды қабылдайды және қолдайды. Мұндай бағыттың іс жүзіне асуының нәтижесі қарама қарсы бағытталған мәселе шешімдерінен тұрады. Тиімдірек болады егер әдістің екі кезеңінде екі түрлі адам болса, екеуі де алдында ұсынылған идеялары қолданбау үшін оларды белгілейді. Үшінші кезең синтездеу - "бағалау тобы" жұмыс істейді. Ол бір жүйеде ұсыныстарды және оны шешуін қарастырады. Төртінші кезең болжау жасау "синтетикалық" идеялар тізімі негізінде шешімнен туындайтын мүмкіндік-терді қиындықтарды болжайды.

---

Бесінші кезең - генерализациялау. Алынған идеяны талқылау бір неше принциптерде идеяның әр түршігі жайлы мағлұмат, алынған нәтиженің біріктілігін тексеру үшін. Алтыншы кезең - деструктивтілік құралған. Оның міндеті - ұсынысты бір неше позицияға бөлі: логикалық, фактілік, әлеуметтік. Тұжырымдалған идеяларға ғана сын айтылады. Бұл кезеңнің тиімділігін арттыру үшін топ құрамы шамандырылған, интеллектуалды сапасы болуы тиіс топ мүшелерінің өңдеуді ұйымдастырушылардан әкімшілктік және заңнан тәуелсіз болуын қамтамасыз етуі керек. Идея авторы құлия болуы керек. Барлық кезеңнен өткеннен кейін шешім қабылданады. Әрине әдіс білімнің тәжірибенің, дарындылықтың орнын толтыра алмайды, тек олардың ойын кеңейтеді. Ойлауда эмоционалдық аймақта адамның ой санасы дами бастайды, жаңа ойлар пайда болады. Шешім қабылдау өнерін күнделікті өмірге қажетті әдеттерді меңгергендей тез меңгеруге болады.

Калифорниялық университеттің Американ социологі профессор М.Рубинштейн өзінің лекциясында кез келген шешімді қабылдауда осы 10 принципті негізге алуды ұсынады.

1 – Мәселені бөлшектеп емес, бүтіндей қарастыруға тырыс

2 – Барлық мүмкіндіктерді қарастырмай, шешім қабылдама

3 – Күмәндан "Эдисон электр тоғын, барлық нәрсеге күмәнді болғаннан кейін тапты" дейді оның атақты замандастары.

4 – Алдына тұрған мәселені әртүрлі көзқарас пен қарау тайпын, оның сәтті болатына мүмкіндік аз болсады

5 – Шешіп жатқан мәселенің мәнін түсіну үшін оның моделін немесе аналогмясын ізде. Ол ауызша немесе графикалық модель, математикалық формула болуы мүмкін. Күрделі және үлкен модельдерді диаграммаға немесе схемаға бір қарап-ақ түсінуге болады. Математикалық модельдің күрделі болғанымен, ол тек әртүлі элементтердің емес, сонымен қатар сол элементтердің біреуін қолданғанда басқаларына эсерін көрсетуге алатын мүмкіндігі бар.

6 – Мүмдігінше көп сұрақ қойды.

7 – Басына келген бірнеше идеямен қанағаттанба

8 – Соңғы және нақты шешіміңді қабылдамастан бұрын, өзінің мәселе туралы біреумен бөліс

9 – Шешім қабылдауда және мәселені талдауда ақылмен логикалық ойлаумен қатар сезімге уайымға және интуицияға да кішкене мән берген дұрыс.


3.2 Кәсіпорындарда стратегиялық басқаруды дамыту
Басқару объектісі ретінде кез - келген жүйе болуы мүмкін, яғни кез -келген шаруашылық бірлік (холдинг, АҚ, серіктестік және т.б.). Осы шаруашылық бірліктердің басты мақсаты алдына қойылған мақсатына жету. Ол жаңа нарыққа кіру, шығынды азайту, нарықта нарықтық тауар үлесін жоғарылату, жаңа өнімді шығару т.б.

---

Кәсіпорынды басқару үшін оның дамуына кедергі болатын мәселелерді білу керек. Ал мемлекет жалпы ұлттық қызығушылықты қамтамасыз ету керек.

Кәсіпорынды дамыту үшін ең тиімді бағытты қалай таңдауға болады және неден бастау керек?

Кез - келген жағдайда жұмыс келесі 4 - кезеңнен тұрады:

1. Бастапқы жағдайға талдау жасау;

Бағалау: - кәсіпорын патенциалын:

- өнімді;

- тұтынушыларды (мәселелерін);

- сату аймақтары.

Болжам: -жүйедегі күтілген өзгерістер;

- шектеулер;

- қызығушылықтары.

Мүмкіндіктер; -техникалық база және қуат;

- материалдық және еңбек ресурстары;

- қаржылық;

- нарық және бәсекелестік;

Талдау не береді? - Барлық аймақтағы алғашқы жағдайдың мәселелерін айқындайды;

2. Стратегиялық мәселелерді талдау - экономикадағы;

- нарықтағы;

- басқарудағы;

- ресурстарда.

3. Іскерліктіктің келешектегі шарттарын болжау және мақсатын анықтау:

- барлық аймақтағы әлсіз және күшті жақтары;

- нарықтық ортаның ортаның өзгеруі және т.б.

4. Дамудың ең тиімді бағыты: - нарықтағы кәсіпорынның орны;

- өнім шығару құрылымы мен көлемі.
Тауар алмасу аймағындағы кәсіпорын жағдайына баға берілгеннен және талдау жасалғаннан кейін еңтиімді дамудың бағытын және басқару құрылымын таңдауға болады.

Кәсіпорын біздің ұлттық шаруашылық жүйеміздің бөлігі болған-дықтан, оның дұрыс құрылуы қажет, яғни бүкіл жүйе элементтерінің мақсаты мен қызметі келісілген болуы керек. Кез - келген кәсіпорынның өзіндік даму бағдарламасы болуы керек және ол өндірістік саласының даму жоспарының құрамдық бөлігі болып табылады. Кәсіпорынның даму механизмінің құры-лымын келесі кестемен көрсетуге болады.

---

Сурет 7 - Экономикалық механизмнің құрылымы
Жоспарды жасауда мынандай негізгі екі мәселені қарау керек: сіздің кәсіп-орынның негізгі бағыты, яғни сіз неге қол жеткізгіңіз келеді: сіздің кәсіпорынның стратегиясы қандай.

Бірінші сұрақтың жауабы сіздің жұмысыңыздың соңғы нәтижесі қан-дай болатынын көрсетеді. Ал екінші жауап мақсатқа жету тәсілін анықтайды. Егер сіз 2-і сұраққа да жауап бере алсаңыз, онда ісіңіздің жоспарын құра беруіңізге болады. Кәсіпорынның тиімді нарықтық стратегиясында тауарлар арасындағы байланыс мәселесі, нарық және аймақтағы кәсіпорын потенциялы, тұтынушылар сұрақтары сияқты мәселелер пайда болады. Кәсіпкер стратегиялық шешімді қабылдауда жоғарыдағы мәселелерді ескеру керек.

Стратегия құрушының негізгі мақсаты ұзақ коммерциялық табысты қамтамасыз ету үшін, нарықтағы өнім сұранысын түрлендіру болып талады.



Сурет 8 - Кәсіпорынның нарықтық стратегиясы
Мысалыға сіз өзіңіздің жаңа өніміңізді таныс нарықта шығарамын деп отыр-сыз, осы кезде де барлық нарық стратегиясының элементтерінде әртүрлі мә-селелер пайда болуы мүмкін.

Жаңа өнімді шығаруда кәсіпорынның техникалық қайта құрылуын талап етеді, ол мынаған байланысты:

- инвестиция іздеумен;

- жұмысшыларды дайындауға;

- жаңа өнімді жария еткенде;

Тиімді жолдың көптеген бағыттары бар, қандай да бір жаңа істің іскерлілігі келесідей түрде көрсетіледі:

- идея;

- ниеттің бағытталуы;

- жоспарлау;

- ресурспен қамтамасыз етілуі;

- өнімді алу;

- өнімді шығару.

Кәсіпорынның нарықтық стратегиясы оның таңдаған тауарына және нарығына байланысты болады. Нарықтық стратегияның құрылуының негізгі құралы «өнім - нарық» матрицасы болып табылады.

Өнім – нарық	Дәстүрлі тауарлар	Жаңа тауарлар
Зерттелген нарық Жаңа нарықтар	1 .Тым тереңінен игеру 2.Нарық шекарасының кеңеюі	З.Тауарды өңдеу 4.Диверсификациялау

Алғашқы нарықтық аймақ - нарықты тым тереңінен игеру.

Кәсіпорын бар нарықта, бар тауарларымен жұмыс істейді. Шығындар өскенше осындай бағытта айналысады. Бірақ бұл стратегия түрі онша сенімді емес. Келешекте тауарға деген сұраныс төмендеуі мүмкін (егер сіз монополист болмасаңыз) - бәсекелестер пайда болуы мүмкін және де ұзақ мерзім бойы пайданың түсіп тұратынында болжауға болмайды. Ескі тауар мен жаңа нарыққа шығуға болады. Бірақ ол үшін не істеу керек

---

Смотрите также файлы

• Всероссийское общество слепых как производитель электротехнической и светотехнической продукции, упаковочной тары Общая характеристика вос.docx

• Разница между Openid и oauth.pdf

• 1 Автором труда Философия общего дела является Автором философии всеединства является.docx

• Частное образовательное учреждение высшего образования санктпетербургский университет технологий управления и экономики.pptx

• Реферат по дисциплине История на тему Русская правдапервый свод законов древнерусского государства.docx