ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 03.05.2024
Просмотров: 98
Скачиваний: 0
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
1.ОҚЫТУШЫ ТУРАЛЫ МӘЛІМЕТТЕР:
1.1. Оқытушы туралы мәлімет: Х.А. Амед, Т.М. Садыкова, Ж.М. Жаңабаев, Е.К. Аринов.
1.2.Философия кафедрасы: ауд.2708, тел. 38-40-01
1.3.Гуманитарлық факультет
1.4. «Сабақтар «online» және «offline» режимінде қашықтықтан оқыту технологияларын қолдану арқылы бекітілген кесте бойынша өткізіледі.
2. Курстың қысқаша сипаттамасы.
Пәнді оқыту мақсаты:
Философияны дүниені танып-білудің ерекше формасы ретінде түсінуін қалыптастырып, олардың келешек кәсіби қызметтері аясында оның негізгі тараулары, мәселелері мен әдістері туралы тұтас білім беру.
Пәнді зерделеу міндеттері:
Білім алушылардың қоғамдық сананы жаңартудағы және қазіргі заманның жаһандық міндеттерін шешудегі философияның рөлін түсіну аясында білім алушылардың философиялық-көзқарастық және әдістемелік мәдениет негіздерін игеруі;
студенттердің бойында философиялық рефлексияны, өзін-өзі сараптау және адамгершіліктік өзін-өзі реттеу дағдыларын қалыптастыру;
ғылыми зерттеу қабілеттерін дамыту, интеллектуалдық және шығармашылық әлеует қалыптастыру.
Пәнді оқыту нәтижелері:
| № | Қалыптастырылатын оқыту нәтижелері (кодтар) | Дескрипторлардың сипаттамасы |
| 1 | Философияның тарихи дамуы негізінде онтология мен метафизиканың негізгі мазмұнын сипаттау; | Философия тарихын, әсіресе көне грек философиясындағы онтологистердің негізгі идеяларымен танысу арқылы онтология мен метафизиканы айқын ажырата алу. Онтологиядағы болмыс, уақыт-кеңістік және ғұмыр, мән секілді іргелі түсініктер туралы алғашқы түсінікке ие болу. Әсіресе дүниенің шындығы, Құдайдың бар-жоқтығы, адам өмірінің мән-мағынасы, ғарыштың құрылымы туралы күрделі мәселелерді алғашқы деңгейде пайымдай бастау. Сөйтіп студенттер бұл пәнді ары қарай оқуға метафизикалық негіз қалыптастыру. |
| 2 | Нақты дүниені философиялық зерделеудің ерекшелігін түсіндіру; | Философиялық ойлау мен зерделеудің өзіндік ерекшелігі оның рационалдығы мен сынилығы екенін ұғынып, философиялық сипаттау, анализдеу, пайымдау жасау, дәлелдеу жүйелерін, әсіресе логикалық аргумент келтіру амалдарын игере алу. Әсіресе түпнұсқа философиялық мәтіндермен сыни жұмыс істеуді, өз ойын қисынды жеткізе алуды іске асыру. |
| 3 | Дүниеге көзқарасты табиғи және әлеуметтік әлемді философиялық зерделеу мен зерттеудің нәтижесі ретінде негіздеу; | Нақты дүние, яғни табиғат, қоғам және адам тақырыбындағы нақты мәселелер іргелі онтологиялық түсінік алғышарты бойынша арнаулы қарастырылып, түрлі құбылыстар мен олардың өзара байланысын танудың моделдерін айқындай алу. Әсіресе мәлім мәдениет контекстіндегі жеке дүниетанымын негіздеуге қажетті түрлі нақты білімдер мен құбылыстарға талдау жасауды үйреніп, шашыраңқы ойлаудан жүйелі түрде ойлауға өтуді сынақ ете бастау. |
| 4 | Дүниені танып-білудің ғылыми және философиялық әдістерін жіктеу; | Ғылымның ерекшелігі оның да философия секілді рационалдығымен қатар, нақты анализдеу мен эксперимент арқылы белгілі бір құбылыстар жүйесін айқындаудың ортақ ережелерін қарастыру болғандықтан, студенттер ғылыми түсіндіру-түсіну жүйесі туралы білімін жаңарту. Студенттер ғылымды ғылыми пәндерді үйрену барысындағы жеке тәжірибелерімен ғана түсініп қоймай, енді оны философиялық деңгейде ұғына алу. Ғылыми ойлау қабілетінің, ғылыми түсіндіру логикасының ерекшеліктерін игерген студент жалпы ғылымдар туралы ғана емес, өз мамандығы туралы түсінігін де жаңа деңгейге көтеру. |
| 5 | Мифологиялық, дінижәнеғылымидүниетанымныңерекшеліктеріменмазмұнынатүсініктемежасау; | Мифология адамзаттың балалық кезеңінде еркін қиялмен табиғат пен өмірді символды мағынада жандандырып бейнелеуі екенін түсінумен қатар, студент қазіргі заманның өзінде әлеуметтік ойлау жүйелерінде көптеген мифологиялық сарқындар сақталып отырғанына назар аудару. Дін идеологиялық сенім формасы ретінде мәлім мәдени контекстің туындысы екенін, дінді түсіну үшін сол дін пайда болған қоғамдардың тарихи ерекшеліктеріне назар салуға тура келетінін білу. |
| 6 | Негізгідүниетанымдықұғымдардыңмағынасыменрөлінадамныңқазіргіәлемдегіжекежәнеәлеуметтікболмысыныңқұндылықтарыретінденегіздеу; | Құндылықтарға талдау жасауды үйрену үшін адам өмірі үшін аса маңызды істер мен міндеттерге жеке-жеке айқындап, салыстыру жасау. Адам дүниетанымын құраған ұғымдар мағынасын ашу үшін герменевтикалық және функционалдық анализ әдіснамаларымен танысатын болады және белгілі бір деңгейде практикадан өткізеді. Бұл практиканы әсіресе ғылыми зерттеу мен оқыту тәжірибелермен бірлестіре қарастыру. |
| 7 | Медиамәтіндер, әлеуметтік-мәденижәнежекетұлғалықжағдайлардыңфилософиялыққырларынаэтикалықшешімдердіқабылдаужәненегіздеуүшінталдаужасау; | Медиамәтіндердің қазіргі қоғамдағы рөлін айқындау, ақпарат қоғамы сыйлаған түрлі мүмкіндіктерді игеру, оқу және ғылымдағы академиялық адалдық пен тазалыққа баулу секілді талаптар бір деңгейде қарастыру. Іс-әрекет пен сөздің этикалық нормаларға сай келуі, жан дүниенің ашықтығы мен еркіндігіне мүмкіндік беру, басқа адамдардың құқы мен құрметіне мән беру секілділер студенттерге оқылатын дәрістердің тәрбиелік мағынасын ашу. |
| 8 | Қазіргіжаһандыққоғамныңөзектімәселелерінеқатыстыөзініңадамиұстанымынқалыптастыружәнесауаттыдәйектеу; | Философия дәрісі арқылы студент қазіргі заманның райын мен ерекшелігін танып, ұлттық мәдени құндылықтарын негіз еткен күйде үйлесімді жаһандану талпыныстары дәріптелетін болады. Қоғамдық сананы жайлаған әралуан үйлесімсіз үдерістерге сын айтылып, оларды түзетудің амалдарын қарастыру. |
| 9 | Кәсібисаладағымәселелердіңфилософиялықмазмұнынанықтауүшінөзектіболыпсаналатынзерттеужүргізіп, оныңнәтижелерінталқылауғаұсыну. | Студенттер дүние-өмірдегі түрлі ауқымды, іргелі және өзекті мәселелер туралы сұхбаттасуды, пікірталас жүргізуді үйрене алу, әсіресе өз көзқарасын логикалық мүлтіксіз деңгейде жазбаша жеткізу дағдысын меңгеруге машықтанып, тіпті негізгі мәселелерді академиялық жазба деңгейінде қорытындылау. |
Курстың пререквизиттері
Философияны оқу үшін студенттер мәдениеттану, қоғамтану, дінтану, логика, «Қазіргі Қазақстан тарихы» пәндердің меңгеру барысында игерілген білім мен дағдылар қажет.
Курстың постреквизиттері
Философиядан алған білімдер ғылым тарихы және философиясы, саясаттану, әлеуметтану, психология және т.б. оқу пәндерімен тығыз байланыста болады.
3. Курстың мазмұны
3.1 Дәріс сабақтарының тізбесі
| Модуль атауы | Тақырыптаратауы | Көлемі, сағ. | Апта |
| Модуль 1. Философияныңдамуы мен пайда болуы | 1,2.Ойлаумәдениетініңпайдаболуы. Философияныңпәні мен әдісі 1.Ойлау мәдениеті. Көркемдік рефлексия. 2.Философия – даналыққа құштарлық. Философияның сұқбаттық сипаты және эвристикалық мүмкіндіктері. 3.Философиялық ойлау түрі – сын және күмәндану. Өткенге сыни көзқарас – қазіргі Қазақстанның рухани жаңғыруы мен ұлттық санасындағы өзгерістер шарты. Философиялық мәселелердің тұлғалық сипаты. 4.Философия және дүниетаным. Дүниенің ғылыми, философиялық діни бейнелері. 5.Мифология, дін және философия. Қоғам дамуындағы мифтің рөлі. 6.Философия – білім мен рухани қызметтің ерекше түрі. | 2 | 1, 2 |
| Модуль 2. Дүниені философиялық түсінудің негіздері | 3. Сана, рух және тіл 1.Жан, ақыл, парасат, рух. Антикалық философиясындағы рух пен парасаттың космологизмі. 2.Фәлсафа дәстүріндегі рух ұғымы: Ибн-Сина рух туралы. Ортағасыр дәстүріндегі рух пен жанның теологиялық түсінігі. 3.Сананың гносеологиялық моделдері. Жаңа заман философиясындағы тума идеялар концепциясы және cogito статусы. 4.Неміс классикалық философиясындағы ақылдың трансценденталдық негіздері. 5.Шәкәрімнің үш анығы. Шәкәрім рух туралы. Рух және адамның рухани қызметінің табиғаты. Тәндік және руханилық. 6.Сананы онтологиялық мәселе ретінде түсіну. Сана фактілері. Сана феномендері. 7.Сананың қалыптасуын анықтайтын факторлар. Антропосоциогенез. 8.Сананың шығу тегі мен мәні: негізгі концепциялар. Шығыс философиясындағы сана мәселесі. Сана құрылымы. Бейсаналық, сана, санаданжоғары. | 2 | 3 |
| | 4. Болмыс. Онтология және метафизика 1.Болмысжәнетіршілік. Мәнжәне бар болу. 2.Онтология – болмыстуралыілім. Бар болудыңонтологиялыққұрылымы. 3.Болмысжәнебейболмыс (Парменид, Зенон). Болмыстыңтүрлері. Платон мен Аристотельдіңфилософиясындағыболмысмәселелері. 4.Әл-Киндижәне Ибн-Рушд концепциялары. Жаңазаманфилософиясындағы субстанция мәселесі (Р.Декарт, Б.Спиноза, Г.Лейбниц). 5.М.Хайдеггердің «фундаменталды онтологиясы» (Dasein). | 2 | 4 |
| | 5.Танымжәнешығармашылық 1.Танымфилософиялықмәселеретінде. Әртүрліфилософиялықконцепциялардағыбіліммәнініңанықтамалары. 2.Таным объектісі мен субъектісі. Таным мүмкіндіктері мен шекаралары. 3.Дүниенің түбегейлі танылуы мәселесі: танымдық оптимизм, скептицизм және агностицизм. 4.Милет ойшылдарының натурфилософиясы және Скифтік Анахарсистің скептицизмі. 5.Д.Юмның скептицизмі. 6.И.Канттың классикалық агностицизмі. 7.Г.Гегельдің диалектикалық методы және батыс еуропалық гносеологиясындағы оның маңызы. | 2 | 5 |
| | 6.Білім, ғылым, техника және технологиялар 1.Қазіргі ғылымның жетістіктері және оның себептері. 2.Әдіс мәселесі. Танымның негізгі әдістері. Ғылыми таным әдістері және және ғылыми ақиқат ерекшелігі. 3.Ғылыми және ғылыми емес білімнің демаркациясы мәселесі. 4.Ғылым құндылықтары. Ғылымды білім, қызмет және әлеуметтік институт ретінде талдау. 5.Ғылымдардың классификациясы: Аристотель, әл-Фараби, Ф.Бэкон, Г.Гегель, О.Конт. 6.Шоқан Уәлихановтың ғылым философиясы. 7.Қоғам өміріндегі ғылымның рөлін бағалаудағы қайшылықтар. | 2 | 6 |
| Модуль 3. Адам философиясы және құндылықтар әлемі | 7. Адам философиясы және құндылықтар әлемі 1.Адам және Ғалам. Зат әлемі. 2.Адамды қарастырудың философиялық тәсілінің ерекшелігі. 3.Ежелгі Үнді діни философиялық ілімдердегі адам мәселесі. 4.Конфуцийшілдік және даосизм жүйесіндегі адам мәселесі: ер және әйел бастамалары (Инь/Ян). 5.Антикалық философия тарихындағы адам бейнелері (Пифагор, Платон, Эмпедокл, Протагор, Сократ, Аристотель). 6.Христиандық антропология: адам Құдайдың бейнесі ретінде (Әулие Аугустин, Акуинолық Томас). 7.Ренессанс дәуіріндегі адамның индивидуалистік түсінігі (Пико делла Мирандола). 8. Жаңазаманныңмеханистикалықантропологиясы (Б.Паскаль, Ж.Ламетри). Л.Фейербахтыңантропологизмі. | 2 | 7 |
| | 8.Құндылықтар философиясы 1.Аксиология және адамгершілік. 2.Этикалық ілімдердің тарихи типтері. 3.Құндылықтар теориясының негіздері. Құндылық ұғымы. 4.Бар болып отырған және болуы тиіс. Адамгершілік ережелері және құқық ережелері. 5.Негізгі этикалық категориялар (парыз, игілік, мән және қажеттілік, ар-ұят, еркіндік). 6.Адамгершіліктің алтын қағидасы (Конфуций) және бұлжымас императиві (И.Кант). | 2 | 8 |
| | 9. Қоғам және мәдениет 1.Әлеуметтік философияның пәні. 2.Қоғам философиялық ұғым ретінде. 3.Антикалық философиясындағы әлеуметтік ой: Платонның идеалды мемлекеті, Аристотельдің «Политикасының» негзгі тұжырымдамалары. Адам саяси жануар ретінде. 4.Августин: «Фәни шаһар» және «Бақи» шаһар. Қайта өрлеу дәуіріндегі утопиялық теория: Т.Мор және Т.Кампанелла. 5.Н.Макиавеллидің әлеуметтік-саяси теориясы. 6.Жаңа заман әлеуметтік философиясы (Т.Гоббс, Дж.Локк, Ж.Ж.Руссо). К.Маркс: таптық қоғам. К.Поппер «Ашық қоғам». 7.«Қоғамдық сана» ұғымы. Қоғамдық сананың түрлері. 8.Қоғамның типтері. Ақпараттыққоғам. 9.Постиндустриалдыққоғам. | 2 | 9 |
| | 10. Дін философиясы 1.Дін анықтамалары. Дін және философиялық білім. 2.Дін және өнер. «Дүниежүзілік діндер» феномені. 3.Діннің алғашқы формалары. Алғашқы діни формалардың мәселелері: эволюционизм (У. Тейлор), структурализм (Леви-Брюль, Леви-Строс), марксизм (С. Токарев). 4.Буддизм және оның негізгі бағыттары. 5.Христиан дінініңпайда болу тарихыжәненегізгіформалары. | 2 | 10 |
3.2. Зертханалық - практикалық сабақтарыныңтізімі
| Модуль атауы | Тақырыпатаулары | ЗПС тапсырмасы | Көлемі, сағ. | Апта |
| Модуль 1. Философияның пайда болуы мен дамуы Модуль 2. Дүниені философиялық түсінудің негіздері | 1,2. Философияның пәні, қызметтері мен міндеттері. | 1.Философияның негізгі бөлімдері – онтология, гносеология, философиялық антропология, логика, этика, эстетика, әлеуметтік және саяси философияның қысқаша сипаттамалары. 2.Философия және фәлсафа. Фәлсафа дәстүріндегі ғылым мен дін мәселелерін шешу жолдары. 3.Философияның анықтамалары, түрлері мен бағыттарының санқырлылығы және философиялық пайымдау тәсілдерінің әртүрлілігі. 4.Философия мен философтың адам және қоғам өміріндегі рөлі. 5.Қазіргі Қазақстанның үшінші модернизациясындағы философияның орны. | 3 | 1, 2 |
| 3.Сана және бейсана: философиялық концепцияларды салыстырмалы талдау. | 1.Сананың сезімдік-перцептілік, эмоциялық, құндылықтық-мотивациялық, жігерлік, логикалық компоненттері. 2.Бейсаналықтың философиядағы негізгі концепциялары (З.Фрейд, К.-Г.Юнг). 3.Постмодернистік философиясындағы сана мәтін ретінде (Ж.Деррида, Ж.Делез). 4.Сана және өзіндік сана. Қазақстандық тұлға санасының ашықтығы: әлемдік үдерістерді түсіну, өзгерістерге дайын болу, алдыңғы қатарлы елдердің тәжірибесінен үйренуге қабілеттілік. 5.Сана жәнеұлттық сана-сезім. Қазірг іҚазақстанның рухани жаңғыруы аясындағы ұлттық сана-сезім. Рухани жаңғыру – ұлттық сананың әртүрлі полюстерінің ымыраға келуі. 6.Ойлау және тіл. М.Қашғаридің тіл философиясы. ХХ ғ. философиясының «лингвистикалық бұрылыс»: сана философиясы тіл философиясы ретінде (аналитикалық және структуралистік интерпретациялары). 7. Тіл және ұлт. Латын графикасына көшудің қазақ ұлты мен қазақ тілінің дамуындағы рөлі. | 3 | 3 | |
| | 4.Болмыстың субстанциялық концепцияларын бағалау және онтологияның базалық категорияларын талдау. | 1.«Материя» ұғымы. Материалдық әлемболмысы. Қозғалыс, кеңістік және уақыт. 2.Философияның негізгі ұғымдары: дүние, заман, мән, құбылыс, мазмұн, форма, жалпы, жеке, бүтін, бөлік, сан, сапа, өлшем, терістеу, себеп, салдар, қажеттілік, кездейсоқтық, мүмкіндік, шындық. 3.Болмыс және Абсолют. Құдай-әлем қатынасы мәселесі. 4.Абай дүниетанымдағы Құдай және адам мәселесі. 5.«Идея» ұғымы. Болмыс пен ойлау арақатынасы мәселесі. 6.Идея және рухани құндылықтар болмысы. 7.Виртуалдышындықтыфилософиялықзерделеупәніретіндеталдау. | 3 | 4 |
| Модуль 3. Адам философиясы және құндылықтар әлемі | 5.Таным философиялық мәселе ретінде | 1.К.Ясперстің «Мен -адамилық деңгейлердің концепциясы», 2.К.Поппердің «субъектсіз» эпистемологиясы. 3.Ақиқат пен адасу. Білім, ақиқаттылық және жалғандық. 4.Қазіргі Қазақстан жаңғыруы аясындағы білім культі. 5.Ақиқаттың әртүрлі тұжырымдамалары. Ақиқат және оның критерийлері. 6.Сезімдік және рационалдық таным. Философиядағы рационалдық және эмпирикалық дәстүр. 7.Таным құралы. Эмпирикалық және теориялық таным. 8.Таным және шығармашылық. Шығармашылық және интуиция | 3 | 5 |
| 6.Ғылымдағы әдіс мәселесі. Ғылым және техника | 1.Ғылыми таным әдістері және және ғылыми ақиқат ерекшелігі. 2.Сциентизм және антисциентизм. 3.Ғылым және техника. 4.Ыбырай Алтынсариннің білім философиясы. «Білімді адам» моделі. 5.Ғылыми-техникалық прогресс және қазіргі ғылымның даму болашағы мәселелері. 6.Қазіргі ғылым және этика. Қазақстан ғылымы дамуының келешегі. 7.Отандық ғылым мен білімнің дамуындағы «Жаңа гуманитарлық білім. Қазақ тіліндегі 100 жаңа оқулық» жобасының үлесі. 8.Қазақстанның үшінші жаңаруындағы цифрлық технология. | 3 | 6 | |
| 7.Қазіргі философиядағы адам мәселесін талдау тәжірибесі. | 1.Адам мәнінің марксистік түсінігі. 2.Ф.Ницше философиясындағы «Асқан адам». Адам және оның әлемдегі-болмысы: экзистенциализм. 3.Іскер адам: прагматизм. 4.Э.Кассирер: адам символдық жануар ретінде. 5.Й.Хейзинга: «ойнаушы адам». 6.Г.Маркузе: «бір өлшемді адам». 7.ХХ ғ. философиялық антропология (М.Шелер, Х.Плеснер, А.Гелен). 8.Қазақ философиясындағы адам мәселесі. Адам мәселесінің Абай даналығында бейнелену. Шәкәрімнің адамның өмірмәндік бағдары туралы экзистенциалдық рефлексиясы. 9.Адам, индивид, индивидуалдылық, тұлға. | 3 | 7 | |
| 8.Этикалық дилеммалар: жағдаяттық талдау. | 1.Адамгершіліктің бастауларын түсінудің негізгі тәсілдері. 2.Утилитаризм және деонтологиялық теориялар (парыз теориялары). 3.Пайдалылық пен принциптер. Құндылықтық сана табиғаты. 4.Қазақ философиясының экзистенциалдық сипаты. 5.Фәлсафа дәстүріндегі этикалық өлшем. Жүсіп Баласағұн философиясындағы ақиқат мәселесі. 6.«Құт», «қанағат», «тәубе», «әділет», «сабыр» категориялары. 7.Ұрпақтық дискурстағы этикалық құндылықтар. 8.Қазақ халқының озық ұлттық этикалық құндылықтарын сақтап, дамыту – қоғамдық сана жаңғыруының алғышарты және негізі. Саяси этика. Зорлық. 9.Толеранттық. Адам құқығы. Кәсіби этика. Бизнестегі этика. | 3 | 8 | |
| | 9.Қоғамдық сана феномені: түрлері, құрылымы, мәні. | 1.Ашық қоғам. Желілік қоғам. 2.Жаңару. Қала. Урбандану. 3.Мәдениет, оныңтабиғаты мен мәні. 4.Философия тарихындағы мәдениеттанулық теориялар (З.Фрейд, Н.Данилевский, О.Шпенглер, К. Леви-Строс). 5.Мәдениет – қоғам болмысының формасы. Материалдық және рухани мәдениет. Мәдениет және коммуникация. 6.Мәдени-антропологиялық әдістеме: адам мен мәдениеттің мәндік және онтологиялық түбегейлі бірлігін мойындау. 7.Қазақтардың ұлттық мәдениеті – қазақ халқының ұлттық бірегейлігінің негізі және оның «Рухани жаңғыру» жобасы аясында дамуы. 8.ХХІ ғасырдағы Қазақстан қоғамдық санасының жаңғыруының мәні. 9.Қазіргі ақпараттық қоғамды философиялық талдау және қазіргі заманның жаһандық талаптарын зерделеу | 3 | 9 |
| | 10.Қазіргі заман мәдениеттегі дін философиясы | 1.Ислам. Исламныңқалыптасуы, догматикасыжәнетарихиформалары. 2.Суфизм (Аль-Газали, Ходжа АхметЯссауи). 3.Неміс романтизм өкілдерінің діни философиялық концепциясы (Ф.Шлейермахер). 4.С.Кьеркегордіңдінифилософиясы. | 3 | 10 |