Файл: Р. . Ниязбекова, В. Н. Михалченко, Г. . Бектранова, В. А. Донбаева, К. У. Тоызбаев, Л. А. Байбосынова.docx

Егер у шамасы тікбұрышты таралған болса, онда түрлі сенім деңгейлеріне к кеңейту коэффициенті 10 кестеде көрсетілген- дей болады


21-кесте.

Тікбұрышты таралу деп есептегенде р берілген сенім деңгейіне k кеңейту коэффициентінің мәні

Р, %	54,74	95	99	100
K	1	1,65	1,71	V3

Көп тәжірибеде ықтималдықтың қалыпты таралуы болжанады және к 2 тең деп алынады, бұл 95% ықтималдыққа сәйкес келеді.

Өлшеу нәтижесін көрсету

Өлшеу нәтижесінің сандық мәнін келесі түрде жазу керек «у ± U k кеңейту коэффициентінде және Р=95% сенім деңгейінде».

Белгісіздіктің сандық мәнін максимум екі цифрмен жазады. Өлшеу нәтижесінің сандық мәнін кеңейту белгісіздігіне сәйкес сонша сандық мәнде дөңгелектеу қажет.

---

Мысал. Калибрлеу кезінде кір массасы (100,022±0,015) г мұндағы k=2, Р=95%.

Белгісіздікті бағалау мысалы

В7-37 волтьметрінің калибрленуі Agilent 3458А эталондық вольтметрінің көмегімен Х489 қалыпты элементі арқылы 1 В шамасында тұрақты токтың кіріс кернеуін берген кезде жүргізіледі. В7-37 көрсетуі V_c = 1,018 В, эталондық вольтметр көрсетуі V_s = 1,018128 В.

Өлшеулер зертхана шарттарында 20°С температурада жүргізіледі.

Қолданылатын жұмыс эталондары:

Agilent 3458А эталондық вольтметр:

- 3458А мултиметрінің 1 В шегіндегі тұрақты тоқтың кернеуін өлшеудің негізгі абсолютті қателігінің шегі (в В):

q_s = ±(8x10^-6'V +3x10^-7'V ),

S

---

^v изм пр

мұндағы V_изм - тұрақты ток кернеуінің өлшенген мәні, В;

V - өлшеу шегі, В;

- таблоның ең төменгі дәрежесіне сәйкес келетін Agilent 3458А мүмкіндік шегі, яғни 0,000001 В.

Салыстырып тексерілетін В7-37 вольтметрдің таблоның ең төменгі дәрежесіне сәйкес келетін мүмкіндік шегі, яғни 0,001 В.

Модельдік теңдеуі:

^D = (^V+^Dc )-Vs+^ds+ qs) (⁹¹)

мұндағы V_c - калибрленетін вольтметрдің көрсетуі;

D_c - вольтметрдің квантталу қателігі;

V_S - эталондық вольтметрдің өлшеген кернеуі;

D_S - эталондық вольтметрдің квантталу қателігі;

---

q_s - эталондық вольтметр қателігі.

Кіріс шамаларын багалау:






^и (A c) =

0,001

24ъ

0,00029 B

(92)
А) Салыстырып тексерілетін вольтметрдің квантталу қателігімен байланысты белгісіздік мәннің соңғы разрядын пайдаланып В түрімен бағаланады:






^{U (А} 5 ⁾ =

0,000001

24ь

0,00000029 B

(93)
Ә) Agilent 3458А эталондық вольтметрдің квантталу қателігімен байланысты белгісіздік мәннің соңғы дәрежесін пайдаланылып В түрімен бағаланады:

---

^{U (Ө}5⁾ =

0,0000082

3

= 0,0000047 B

Шығыс мәнін бағалау:

D = (V_c+D_c)-(V_S+D_S+ QJ=1,018128- 0,018128= - 0,000128B

(94)

(95)
Б) Agilent 3458А эталондық вольтметрдің квантталу қателігімен байланысты белгісіздік 1 В шегінде тұрақты тоқ кернеуін өлшеудің абсолютті қателігін есептеп q_S = ±(8*10" ⁶'1,018128+3*10"⁷'1) = ± 0,0000082 В, В түрімен бағаланады:

Кіріс шама, В	Бағалану мәні x,В	Өлшеудің стандартты белгісіздігі u(x), В	Сезімталдық коэффициенті c. 1	Белгісіздік үлесі u/y)= С. u(x), В
Vc	1,018	-	-	-
D c	0	0,00029	1	0,00029
	1,018128	-	-	-
Ds	0	0,00000029	-1	- 0,00000029
qs	0	0,0000047	-1	- 0,0000047
D	-0,000128			0,00029

---