Файл: Бас аурулары мен заымдары бар науастарды зерттеу дістері. Туа біткен аурулар. Науасты тексеру дістері.docx

жасы: 45 жастан асқан ерлер және 55 жастан асқан немесе менопаузасы ерте жастағы әйелдер;

ерлер (ер адамдар әйелдерден 10 жыл бұрын атеросклерозбен ауырады); отбасы анамнезінде ерте атеросклероз жағдайларының болуы.

Генетикалық негізі бар отбасылық гиперхолестеринемия. Миокард инфарктісі, инсульт, жақын туыстарының 55 жасқа дейінгі ер адамдар мен 65 жастағы әйелдерде кенеттен өлімі.

Аяқ көктамырларының (веналарының) варикозды кеңею ауруы олардың ұзарып, ішкі қуысы кеңейіп, сыртқы пішіндері жұлдыз, қапшық немесе иірілген жылан тәрізді болып өзгеруімен сипатталады. Бұл ауру жиі кездесетін сырқаттар қатарына жатады. А. Шербюк және басқ. (2002) деректеріне көңіл аударсақ, Ресейде 30 млн адам осы ауруға шалдыққан және олардың 15%-ның аяқтарында, осы аурудың салдарынан пайда болатын, трофикалық өзгерістер анықталады. Бұл ауру Англия тұрғындарының 10-17 %, ал АҚШ-та 20-30 % қамтитын көрінеді (М.И.Лыткин және басқ., 1998).

Этиологиясы мен патогенезі. Аурудың бұл тарауы әлі толық зерттеліп, шешілмеген проблема. Бүгінгі күнге дейін көктамырдың варикозды кеңеюінің пайда болу себептері және дамуы туралы әртүрлі пікірлер айтылған және айтылып та келеді (Лидский А.Т., 1958, Мамамтавришвили Д.Г., 1964, Савельев B.C. және басқ., 1972 т.б.). Солардың ішінде механикалық, инфекциялық, гормоналдық теорияларды атап өтуге болады. Бұл көзқарастар аурудың бір емес бірнеше себептері болуы мүмкін екендігін аңғартады.

Бүгінгі таңда көптеген авторлар веналардың варикозды кеңеюінің тұқым қуалайтын қасиетінің болу мүмкіншілігін зерттеп, нәтижесінде ондай жағдай пациенттердің 60-70%-да анықталғанын мәлімдеді. Олардың деректері бойынша егер веналардың варикозды кеңею ауруы пациентгердің ата-аналарының біреуінде анықталса, аталмыш ауру олардың тұқымдарының (балалары, немерелері т.с.с.) арасында 68 %-да, ал әке мен шешесінің екеуінде де анықталған жағдайда, ауру кейінгі ұрпақтарының 78,8%-да пайда болады екен (Насһ N., 1967).

Веналардың жедел тромбофлебиті

Аяқтың терең тамырларының тромбозы – аяқтың немесе жамбасастының терең тамырларында бір немесе бірнеше тромбтардың пайда болып, тамыр қабырғасының қабынуымен жүретін ауру. Веналық қанның ағып кетуінің бұзылыстары жəне аяқтың трофикалық бұзылыстарымен асқынуы мүмкін. Орналасуы бойынша аяқ тамырларының тромбозы проксималдық жəне дисталдық болып ажыратылады.Қол тамырларының тромбофлебиті өте сирек кездеседі. Олардың дамуына дəрілікт заттарды енгізу үшін жиі жасалатын пункциялар немесе беткей венада катетердің ұзақ уақыт болуы.

---

Веналардың варикоздық кеңеюі – тамыр қабырғасының дөрекі патологиялық өзгерістерінің нəтижесінде, сонымен қатар олардың қақпақшалық аппаратының генетикалық ақауына байланысты тамырлардың тұрақты жəне кері қайтпайтын кеңеюі.
Тромбофлебит – бұл веноздық тамырлардың қабынуы, олардың люменінде қан ұйығышының пайда болуымен бірге жүреді. Тромба – қан ұйығышы. Егер тромб енді ғана қалыптаса бастаған болса және веноздық қабырға әлі қабынудан өтпесе, бұл ауру флеботромбоз деп аталады.

Тромби тек беткейде ғана емес, терең тамырларда да пайда болуы мүмкін, бірақ көбінесе беткейлік тамырлар зардап шегеді. Бұл ауру беткейлік тромбофлебит деп аталады. Кеменің жарақаты аурудың дамуын тудыруы мүмкін. Өйткені, тамырларда бұлшықеттер болмайды, сондықтан бір кездері пайда болған қан ұйығыштары оларда үзілмей өсе береді. Бұл жағдайда төменгі аяқтың белгілі бір аймағы қан айналымының бұзылуынан зардап шегеді.

Егер тромб терең тамырларда пайда болса, онда оның бөліну қаупі бар, өйткені қысымның төмендеуі мұндай тамырлардың күйіне әсер етеді. Бұл бөлінген қан ұйығышының тамыр жүйесі арқылы «саяхат» басталып, мида, өкпеде және жүректе орналасқан тамырларды бітеп тастауы мүмкін ұсақ бөлшектерге ыдырайтынына әкелуі мүмкін. Мұндай тромбоз денсаулық үшін ауыр зардаптарға әкеледі және эмболиядан адамның өліміне әкелуі мүмкін.

• 
  ромбофлебит кедейлерді де, байларды да аямайды. Бұл аурудан Ричард Никсон (АҚШ-тың бұрынғы президенті) және Дэн Кюйл (бұрынғы вице-президент) сияқты атақты адамдар зардап шекті.
  
• 
  Кейт Уинслет 1995 жылы Марианна Дашвут рөлін «Сезім мен сезімталдық» фильмін түсіру кезінде тромбофлебитпен ауырған.
  
• 
  Марио Ланза тромбофлебитпен ауырды, ол өкпе тамырларының эмболиямен бітелуінен қайтыс болды.
  

Кейіпкерлері тромбофлебитпен ауырған мультфильмдер, фильмдер мен телешоулар:

• 
  «Симпсондар» анимациялық сериалының әйгілі кейіпкері эпизодтардың бірінде екіұштылық алды, нәтижесінде мектеп медбикесі оның флебитпен ауырғанына күдіктенді.
  
• 
  Барлығы Раймондты жақсы көреді» ситкомында П.Бойлдың кейіпкері тромбофлебитпен ауырған немесе міндетін орындамау үшін өзін ауырып қалды.
  
• 
  «Төбе патшасы» анимациялық сериясының кейіпкері Стрикленд мырзаның тромбофлебит туралы айтуы. Бұл Луаннамен бассейнге барған кезде болады, ол Киелі кітапты зерттеу курсынан өтеді.
  
• 
  Госпиталь сериясында полковник Поттер жедел тромбофлебитпен ауырады.
  
• 
  Футурамада Ричард Никсонның басы оның «тромбофлебитке шалдыққан даңқты Республикалық денесін» еске түсіреді.
  

---

---