Файл: Дипломды Жмыc мaмaнды 5В010900 Мaтeмaтикa.docx

Қaзaқcтaн Рecпубликacы Білім жәнe ғылым миниcтрлігі
Л.Н. Гумилeв aтындaғы Eурaзия ұлттық унивeрcитeті

Спархан Сағида Ахметжанқызы

5-8 сынып оқушыларының танымдық қызығушылығын есептер арқылы қалыптастыру


ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫC

Мaмaндық: 5В010900- «Мaтeмaтикa»

Нұр-Cұлтaн 2021




Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті

«Қорғауға жіберілді»

Алгебра және геометрия

кафедрасының меңгерушісі

Наурызбаев Р.Ж.

« » 2021 ж.

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы: «5-8 сынып оқушыларының танымдық қызығушылығын есептер арқылы қалыптастыру»


5B010900 – «Математика»

Орындаған: Спархан С.А.

Ғылыми жетекшісі: Сарсекеев А.

к.п.н., и.о.,доцент


Нұр – Сұлтан 2021



Л.Н. Гумилев атынтағы Еуразия ұлттық университеті


Механика – математика факультеті

5B010900 – «Математика» мамандығы

Алгебра және геометрия кафедрасы

«Бекітемін»

Алгебра және геометрия

кафедрасының меңгерушісі

Наурызбаев Р.Ж.

« »2021ж.
Студент Спархан Сағида Ахметжанқызы_________

(тегі, аты, әкесінің аты)

4 курс, МБ 43 тобы, 5B010900 – «Математика» мамандығы, күндізгі

(курс, топ, мамандық, оқу түрі)

Дипломдық жұмысын орындауға арналған
Тапсырма
1. Дипломдық жұмыстың тақырыбы: «5-8 сынып оқушыларының танымдық қызығушылығын есептер арқылы қалыптастыру» 2020ж. «22» желтоқсан айында №67-п бұйрығымен бекітілген.

2. Студенттің аяқталған жұмысты тапсыру мерзімі «» 2021 ж.

3. Жұмыстың бастапқы деректері: Дипломдық жұмыстың тақырыбына байланысты ғылыми әдебиеттерге шолу жасалады.

4. Дипломдық жұмыста қарастырылатын сұрақтардың тізбегі:

a) Білім беру саласында оқушылардың математика пәніне деген танымдық ойлау іс-әрекеті мен әдіс-тәсілдерін арттыру

ә) 5-8 сынып оқушыларының танымдық қызығушылығын есептер арқылы арттыру, оқушылардың білім деңгейін көтеру

5. Графикалық материалдардың тізбегі (сызбалар, кестелер т.с.с): 1-37 сызба.

6. Негізгі ұсынылған әдебиеттер тізімі:

- Бердина С.А. Применение технологии витагенного обучения в воспитании познавательного интереса у учащихся к математике. // Школ. технологии. - 2003.-№2.-C.139-141.

- Баранова Е.А. Диагностика познавательного интереса у младших школьников и дошкольников.–СПб, 2005.–128с

7. Жұмыс бойынша берілген кеңестер ( тиісті бөлімдері көрсетілген)

Тараудың атауы және нөмірі	Ғылыми жетекшісі, консультант	Тапсырма алу мерзімі	Тапсырма бердім	Тапсырма алдым
1. «Танымдық қызығушылық» түсінігі	Сарсекеев А.
1.1. Танымдық қызығушылықты қалыптастырудың қажетті шарттары	Сарсекеев А
2. Оқудағы танымдық қызығушылықтарын қалыптастыру	Сарсекеев А.
2.1 Оқушылардың өздік жұмысы 2.2 Байланысқан тізбектер 2.3 Мәселелік оқыту. 2.4 Қызықты материал.Жұмыс дәптері 2.5 Геометриялық материал	Сарсекеев А.
3. Математиканы оқытудағы тапсырмалардың мотивациялық функциясы	Сарсекеев А.
3.1 Зейінді дамытуға бағытталған тапсырмалар 3.2 Қабылдау мен қиялды дамытуға бағытталған тапсырмалар 3.3 Логикалық ойлауды дамытуға бағытталған тапсырмалар 3.4 Есте сақтауды дамытуға бағытталған тапсырмалар	Сарсекеев А.
4. Жаттығулар 4.1 Цифрлық диктант 4.2 Математикалық жаттығулар	Сарсекеев А.

8. Дипломдық жұмысты орындау кестесі:

№	Жұмыстың кезеңдері	Жұмыс кезеңдерінің орындау мерзімі	Ескертулер
1	Дипломдық жұмыстың тақырыбын бекіту	қркүйек, 2020
2	Дипломдық жұмысқа қажетті материалдар жинақтау	қыркүйек, қараша, 2020
3	Дипломдық жұмыстың теориялық бөлімін дайындау	қараша, 2020
4	Дипломдық жұмыстың аналитикалық бөлімін дайындау	ақпан, 2021
5	Дипломдық жұмыстың толық мәтінінің алғашқы нұсқасын аяқтау	сәуір, 2021
6	Дипломдық жұмысты алдын-ала қорғауға ұсыну	мамыр, 2021
7	Дипломдық жұмысты сараптамаға ұсыну	мамыр, 2021
8	Дипломдық жұмыстың соңғы нұсқасын және ғылыми жетекшінің пікірін және сараптаманы тапсыру	маусым, 2021
9	Дипломдық жұмысты қорғау	маусым, 2021

9. Тапсырманың берілген уақыты _____________________________

Ғылыми жетекші:

К.п.н., и.о.,доцент Сарсекеев А.С.

Тапсырманы орындауға алдым:

МБ 43 тобының студенті Спархан С.А.

---

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ

Танымдық қызығушылық мәселесі өзекті мәселелердің бірі болып табылады. Педагогикалық ғылым бұл мәселені теориялық тұрғыдан дамыту және оны оқыту тәжірибесімен жүзеге асыру қажеттілігін дәлелдеді.

Әрбір өсіп келе жатқан адамның шығармашылығына дайындалу қажеттілігі дәлелдеуді қажет етпейді. Мұғалімдердің күш-жігері дәл осыған бағытталуы керек.

Шығармашылыққа деген құштарлық (кез-келген адамның қажеттілігі сияқты) табиғи қасиет емес, табиғи сыйлық емес, бірақ тәрбиенің нәтижесі (өздігінен, көрінбейтін немесе ұйымдастырылған, айқын) — шығармашылыққа деген құштарлық педагогикалық әсер ету құралына, атап айтқанда, оқушылардың танымдық мүдделерін қалыптастыру құралына, білім алу, білім алу қажеттілігін қалыптастыру құралына айналуы мүмкін.

Мәселенің өзектілігіне сүйене отырып, мен "5-8 сынып оқушыларыныңтанымдық қызығушылығын есептер арқылы қалыптастыру "тақырыбын таңдадым.

Танымдық қызығушылықты дамыту проблемасы жаңа емес. Оның маңыздылығын өткен кезеңнің көптеген дидактикасы дәлелдеді. Классикалық педагогикадағы мәселені әр түрлі түсіндіруде әркім өзінің негізгі функциясын оқушыны оқуға жақындату, шабыттандырушы, «ілмек» жасау үшін көрді, сонда ол оқушының оқуы қалаулы, қажеттілікке айналады, онсыз оның табысты қалыптасуы ойға келмейді. Дидактикада төңкеріс жасаған Ян Амос Коменский жаңа мектепті қуаныш, жарық пен білімнің қайнар көзі ретінде қарастыра отырып, қызығушылықты осы жеңіл және қуанышты оқу ортасын құрудың басты тәсілдерінің бірі деп санады. Дж. Руссо тәрбиеленушінің қоршаған заттар мен құбылыстарға деген тікелей қызығушылығына сүйене отырып, балаға қол жетімді және жағымды білім беруге тырысты. К.Д.Ушинский табысты оқытудың негізгі ішкі механизмін қызығушылықпен көрді. Ол мәжбүрлеудің сыртқы механизмі қажетті нәтижеге жете алмайтындығын көрсетті. Өткен ғасырдың барлық тәжірибесі оқуға деген қызығушылық оны құрудың маңызды және қолайлы факторы деп дәлелдеуге негіз береді.

Қазіргі дидактика педагогика мен психологияның соңғы жетістіктеріне сүйене отырып, қызығушылықпен оқудың, дамудың және тұтасымен оқушының жеке басын қалыптастырудың үлкен мүмкіндіктерін көреді.

Оқу іс-әрекетінің барлық мотивтерінің ішінде тиімдісі - танымдық қызығушылық. Танымдық қызығушылықтың алғашқы формасы - бұл қызығушылық, содан кейін пәнге деген қызығушылық пен ынта пайда болады. Оқыту процесінде туындайтын танымдық қызығушылық ақыл-ой әрекетін қазіргі уақытта ғана белсендіріп қоймайды, сонымен қатар оны әр түрлі интеллектуалды міндеттерді шешуге бағыттайды. Тұрақты танымдық қызығушылық бірден және әр түрлі құралдармен қалыптаспайды. Көңіл көтеру - солардың бірі. Біріншіден, ойын-сауық элементтері оның салдарына бай таңдану сезімін тудырады: бұл жаңалық, ерекше, таңғажайып, алдыңғы идеяларға қайшылық, күтпегендік және т.б. Ал эмоциялардың таным процесіндегі рөлі айқын.

Танымдық қызығушылық жасөспірімді белгілі бір оқу материалын қабылдауға итермелейді, бірақ, әсіресе оқу үшін маңызды, оны өз бетінше білім беру қызметіне итермелейді, бұл өз кезегінде оның танымдық қызығушылығын қанағаттандыруға және сақтауға қабілетті; осындай жағдайлардың жасалуына жағдай жасайды, соның арқасында қызмет процесі белсенді, шығармашылық бола түседі; студенттің іс-әрекетінің табиғаты пайда болған қызығушылықты күшейтуге түрткі бола алады.

Оқушы математикадан үнемі жақсы бағалар ала алады, бірақ бұл оның пәнге деген қызығушылығын білдірмейді. Басқа оқушы қанағаттанарлық баға алуы мүмкін, бірақ бұл пәнге деген қызығушылықтың жоқтығын білдірмейді. Бірінші оқушы оңай үйренеді, бірақ математикаға қызығушылық танытпауы мүмкін. Екінші оқушыны үйрету оңай емес, бірақ ол оқуға қызығушылық танытатын шығар. Бағалау көбінесе берілген тақырыпты зерттеудегі сәттілік пен күш-жігерді көрсетеді. Бағалаудың өзі пәнге деген қызығушылықтың белгісі бола алмайды.

Мен жұмыс тәжірибемнен математикаға деген қызығушылық пәнде нашар үлгеретін оқушының бойында пайда болуы мүмкін деген қорытындыға келдім. Мен оның қиындықтарын өткен жылдардағы теориялық материалдарды нашар білумен немесе есептеулерді, түрлендірулер мен ой қорытуды тез және шебер жүргізе алмауымен, оған көмектесу және оның математикаға деген қызығушылығын қолдауымен байланысты қиындықтарды көремін.

Бұрын математикада айтарлықтай жетістікке жетпеген кейбір оқушылар маған қабілетті оқушыларға қойылған есептердің шешімдерін көрсетті. Мен оларға стандартты емес тапсырмаларды ұсына бастадым, оларды үздік оқушылар да шешті. Көбіне бұл оқушылар тапсырманы үздік оқушылармен қатар, кейде тіпті олардан ертерек шешетін, көбінесе өзіндік шешімдер ұсынатын.

Бұрын білімімен ерекшеленбейтін, бірақ күтпеген жерден бірнеше жағдайда өзін ойдан тыс ойлау қабілеті ретінде көрсеткен оқушыларға қолдау көрсету олардың сынып оқушылары алдында беделін көтеріп, тақырыпты одан әрі байыпты зерттеуге шабыттандырды. Мұнда, менің ойымша, ашық бәсекелестік жоқ.

Оқушылар маған жеке бақылау мен рефлексиядан немесе қосымша әдебиеттерді оқудан туындауы мүмкін сұрақтар жиі қояды. Кез-келген сұрақ жауапсыз қалмайды, ал кез-келген оқушы сұрақты жақсы қойғаны үшін мақтауға лайық. Кейде мен оқушыны қызықтыратын сұраққа толық жауап алуға болатын математикалық әдебиеттерді ұсынамын, өйткені бұл пәнге деген қызығушылықты сақтаудың және тәуелсіз ізденісті қалыптастырудың ең жақсы әдісі.

Оқу іс-әрекетінде қызығушылық үлкен рөл атқарады деп санаймын. Танымдық қызығушылықты дамыту үшін саналы, жоспарлы жағдай жасау - математика сабағында оқытудың тиімділігін арттырудың ең күшті құралдарының бірі.

Зерттеу жұмысының өзектілігі: Мектептік математиканы оқытуда туындайтын мәселелер, көбінесе, мұғалімнің оқушылардың көңілін аулай алмауымен байланысты. Ғылыми тілде ол оқушылардың танымдық қызығушылығы делінеді.

Танымдық қызығушылықты ояту және тұрақтыландыру әр кезде, әр түрлі құралдар көмегімен іске асырылып келді.

Жаңартылған білім беру жүйесі қағидаларына сүйенсек, онда мәселе шешімі оқушыларды проблемалап оқытуға негізделген. Айталық, «ескіше оқытуда» жаңа білім оқулықтарда «бүтіндей» толық мазмұндалса, яғни теориялық бөлімде анықтамалар, ұғымдардың қасиеттері параграф мәтінінде толық баяндалса, «жаңаша» оқытуда оқушыға жаңа білімге жететіндей оқу жұмысы ұйымдастырылуы керек. Нақтыласақ, практикалық жаттығулар арқылы, яғни итермелеуші тапсырмалардың реттелген тізбегін орындау арқылы оқушы жаңа білімді өзі «ашуы» тиісті. Осылайша меңгерілген білімнің әлдеқайда толық және берік болатыны, педагогика теориясында ертеде дәлелденген. Нақты, мектеп практикасына келетін болсақ, бұл бағытта тағайындалған әдістемелердің саны да сапасы да жеткілікті деу қиын. Бұл жайт «Оқушылардың танымдық қызығушылығын есептер арқылы қалыптастыру» тақырыбының өзектілігін негіздейді.

Зерттеу жұмысының мақсаты: 5-8 сынып оқушыларының танымдық қызығушылығын есептер арқылы арттыру мүмкіндіктерін зерттеу.

Зерттеу міндеттері:

-танымдық қызығушылықты қалыптастырудың қажетті шарттарын айқындау;

-танымдық қызығушылықты қалыптастырушы әдістемелерді талдау;

-оқушылардың танымдық қызығушылығын есептер арқылы қалыптастыру әдістерін негіздеу;

-5-8 сынып оқушыларының танымдық қызығушылығын қалыптастырушы тапсырмалар үлгілерін әзірлеу.

Зерттеу нысаны- танымдық қызығушылық

Зерттеу пәні- оқушылардың танымдық қызығушылықтарын қалыптастырудағы шығармашылық тапсырманың рөлі.

Жұмыстың практикалық маңыздылығы оның нәтижелерін мұғалімдердің практикалық қызметінде қолдануға болатындығына байланысты.

1. 
   «ТАНЫМДЫҚ ҚЫЗЫҒУШЫЛЫҚ» ТҮСІНІГІ
   

1. 
   Танымдық қызығушылықты қалыптастырудың қажетті шарттары
   

Танымдық қызығушылық-адамның шындықты қоршаған заттар мен құбылыстарға таңдамалы мақсатты бағытталуы. Бұл бағыт білімге, жаңа, толық және терең білімге деген тұрақты ұмтылыспен сипатталады. Жүйелі түрде нығайып, дамып келе жатқан танымдық қызығушылық ілімге деген оң көзқарастың негізіне айналады. Танымдық қызығушылық іздеу сипатына ие. Оның әсерінен адам үнемі сұрақтарға жауап алады, оған өзі үнемі және белсенді түрде жауап іздейді. Танымдық қызығушылық тек іс - әрекеттің процесі мен нәтижесіне ғана емес, сонымен бірге танымдық қызығушылықтың әсерінен ерекше белсенділік пен бағдар алатын психикалық процестердің-ойлау, қиял, есте сақтау, зейіннің жүруіне оң әсер етеді.

Танымдық қызығушылық-бұл біз үшін мектеп оқушыларын оқытудың маңызды себептерінің бірі. Оның әрекеті өте күшті. Танымдық қызығушылықтың әсерінен әлсіз оқушылардың оқу жұмысы одан да нәтижелі болады.

Танымдық қызығушылық, оқушылардың іс-әрекетін дұрыс педагогикалық ұйымдастыра отырып, жүйелі, мақсатқа бағытталған, оқушының жеке басының тұрақты белгісі бола алады және оның дамуына қатты әсер етеді.

Танымдық қызығушылық біздің алдымызда және оқытудың күшті құралы ретінде әрекет етеді. Бала таяқтың астынан оқығанда мұғалімге көп қиындықтар мен қайғы-қасірет әкеледі, ал балалар ықыласпен оқыса, бәрі мүлдем басқаша болады. Оқушының танымдық іс-әрекетін оның танымдық қызығушылығын дамытпай жандандыру қиын ғана емес, іс жүзінде мүмкін емес. Сондықтан оқу процесінде оқушылардың танымдық қызығушылығын жүйелі түрде ояту, дамыту және нығайту оқытудың маңызды мотиві ретінде, жеке тұлғаның тұрақты қасиеті ретінде және білім берудің, оның сапасын арттырудың құралы ретінде қажет.

Танымдық қызығушылық таным процесіне ғана емес, сонымен бірге оның нәтижесіне де бағытталған. Бұл әрқашан мақсатқа ұмтылумен, оны жүзеге асырумен, қиындықтарды жеңумен, ерік-жігермен және күш-жігермен байланысты. Танымдық қызығушылық ерікті күш-жігердің жауы емес, оның адал одақтасы. Жинақталған тәжірибеге, зерттеу жұмыстарының барлық түрлеріне сүйене отырып, біз танымдық қызығушылықты қалыптастыруға, дамытуға және нығайтуға ықпал ететін нақты жағдайлардың болуын сенімді түрде айта аламыз. Бұл шарттарға мыналар кіреді:

Танымдық міндеттерді шешуді, белсенді ізденісті, болжамдар, пайымдауды қажет ететін жағдайлар құру. Тәуелсіз сараптаманы, шешім қабылдауды және белгілі бір позицияны қабылдауды талап ететін психикалық шиеленістің, қарама-қайшылықты пікірлердің, әртүрлі позициялардың қақтығыстарының жағдайларын қалыптастыру.

Балалардың жас ерекшеліктеріне және олардың даму деңгейіне сәйкес білім беру қызметін ұйымдастыру және жүзеге асыру.

Оқушыларға жұмыс және қарым-қатынас процесінде әсер ететін жағымды эмоционалды орта құру.

Пәндік дағдылардың барлық алуан түрлілігімен, мысалы, кітап оқу (кітаппен жұмыс істеу), талдау және жалпылау, оқу материалын жүйелеу, логикалық есептерге жауап беру, дәлелдер келтіру және т.б. сияқты оқыту мазмұнына қарамастан басшылыққа алатын жалпы дағдылар ерекшеленеді. Олар танымдық іс-әрекеттің әдістерін құрайды, әртүрлі жағдайларда білімді оңай қолдана алады және бұрын берілген білімді ескере отырып жаңаларын алады.Оқушылардың танымдық іс-әрекетінің жағымды эмоционалды атмосферасын құру оқу процесінде танымдық қызығушылықты қалыптастырудың және оқушының жеке басының дамуының маңызды шарты болып табылады. Бұл жағдай оқыту функцияларының бүкіл кешенін байланыстырады-білім беру, дамыту, тәрбиелеу және қызығушылыққа тікелей және жанама әсер етеді.

Қызығушылық пен жеке тұлғаға жағымды әсер етуді қамтамасыз ететін оқу процесінде қолайлы қарым-қатынас қалыптастыру.

Оқу процесінде қызығушылықты қалыптастыру - қызықты сабақ ретінде саналады. Оны келесі шарттар арқылы жасауға болады:

• 
  мұғалімнің жеке тұлғалары (көбінесе сүйікті мұғалімнің түсіндірген қызықсыз материалы да жақсы сіңеді);
  
• 
  оқу материалының мазмұны (бала осы пәннің мазмұнын ұнатқан кезде);
  
• 
  оқыту әдістері мен тәсілдері.
  

Егер алғашқы екі тармақ әрқашан біздің қолымызда болмаса, онда соңғысы кез – келген мұғалімнің шығармашылық қызметі үшін өріс болып табылады.

Қазіргі сабаққа қойылатын кейбір талаптар:

* Мүмкіндігінше сабақта әр оқушыға бір реттен емес, кемінде 3-5 рет жүгінуге тырысу, яғни тұрақты "кері байланысты" жүзеге асыру, түсініксіз немесе қате түсінілгендерді түзетуге тырысу қажет.

*Оқушыға жеке жауап үшін емес яғни, сабақтың әр түрлі кезеңдерінде баға беру қажет.

*Үнемі және мақсатты түрде танымдық қабілеттердің дамуына негізделген қасиеттерді дамытумен айналысу қажет. Атап айтқанда: реакция жылдамдығы, есте сақтаудың барлық түрлері, зейін, қиял және т.б. Негізгі міндет - тек оқыту емес, баланың ойлау қабілетін математика пәні арқылы дамыту деп ойлаймын.

* Мүмкіндігінше мен өз пәнімнің тақырыптарын сабақтастыра және басқа оқу пәндерімен байланыстыра отырып, білімімді байыта отырып, оқушылардың ой-өрісін кеңейтіп, білімді интеграциялауға тырысамын.

2. 
   ОҚЫТУДАҒЫ ТАНЫМДЫҚ ҚЫЗЫҒУШЫЛЫҚТЫ ҚАЛЫПТАСТЫРУ
   

Танымдық қызығушылық, кез-келген жеке қасиет пен оқушының іс-әрекетінің мотиві сияқты, іс-әрекетте, ең алдымен ілімде дамиды және қалыптасады.

Оқудағы оқушылардың танымдық қызығушылықтарының қалыптасуы екі негізгі арна бойынша жүруі мүмкін, бір жағынан, оқу пәндерінің мазмұнын, ал екінші жағынан оқушылардың танымдық іс – әрекетін ұйымдастыру арқылы жүзеге асырылады.

Оқушылар үшін танымдық қызығушылықтың бірінші мәні-бұл әлем туралы жаңа білім. Сондықтан оқу материалының мазмұны терең ойластырылған, ғылыми білімге салынған байлықты көрсету- оқуға деген қызығушылықты қалыптастырудың маңызды бөлігі болып табылады.

Бұл міндетті жүзеге асырудың жолдары қандай?

Біріншіден, қызығушылық осындай жаңа, оқушыларға белгісіз, олардың қиялына әсер ететін, оларды таң қалдыратын оқу материалын оятады және күшейтеді. Таң қалу - бұл таным үшін күшті стимул, оның негізгі элементі. Адам таңданып, алға ұмтылады, ол жаңа нәрсені күтеді.

Бірақ оқу материалына деген танымдық қызығушылықты тек нақты фактілер қолдай алмайды және оның тартымдылығын таңқаларлық қиялға дейін азайтуға болмайды. Тіпті К.Д.Ушинский: «Тақырып қызықты болу үшін ішінара жаңа әрі таныс болуы керек»- деп жазды. Оқу материалында жаңа, күтпеген нәрселер - бұрыннан белгілі және таныс жағдайлар аясында пайда болады. Сондықтан да, танымдық қызығушылықты сақтау үшін мектеп оқушыларына таныс нәрседен жаңаны көре білуге ​​үйретудің маңызы зор.

Мұндай оқыту қоршаған әлемдегі кәдімгі қайталанатын құбылыстардың көптеген таңғажайып жақтары бар екенін түсінуге жетелейді. Неліктен өсімдіктерді жарыққа баулиды және еріген қардың қасиеттері туралы, онсыз қазір бірде-бір күрделі механизм жасай алмайтыны туралы сыныпта біле алады.

Мұғалім мектеп оқушыларына әлем туралы өзінің күнделікті, өте қарапайым және үйреншікті идеялары деңгейінен - ​​ғылыми түсініктер, жалпылау, заңдарды түсіну деңгейіне ауыстыруы керек.

Ғылымның соңғы жетістіктерін көрсету білімге деген қызығушылықты арттырады. Енді, бұрынғыдан да, бағдарламалардың аясын кеңейту, оқушыларды ғылыми зерттеулер мен жаңалықтардың негізгі бағыттарымен таныстыру қажет.

Оқу материалындағы барлық нәрсе оқушылар үшін қызықты бола алмайды. Содан кейін танымдық қызығушылықтың тағы бір, кем емес маңызды көзі - іс-әрекет процесінің өзі пайда болады. Оқуға деген құштарлықты ояту үшін сізде оқушының танымдық іс-әрекетке деген қажеттілігін дамыту керек, яғни бұл процестің өзінде оқушы өзіне жағымды жақтарын табуы керек, осылайша оқу процесінің өзі қызығушылықтың оң әсерін көрсетеді.

Оған апаратын жол, ең алдымен, қызығушылықтың ерекшелігіне сәйкес ұйымдастырылған оқушылардың әр түрлі өздік жұмыстары арқылы өтеді.

Танымдық қызығушылық, кез-келген жеке қасиет пен оқушының іс-әрекетінің мотиві сияқты, іс-әрекетте, ең алдымен ілімде дамиды және қалыптасады.

Оқудағы оқушылардың танымдық қызығушылықтарының қалыптасуы екі негізгі арна бойынша жүруі мүмкін, бір жағынан, оқу пәндерінің мазмұнын, ал екінші жағынан оқушылардың танымдық іс – әрекетін ұйымдастыру арқылы жүзеге асырылады.

Оқушылар үшін танымдық қызығушылықтың бірінші мәні-бұл әлем туралы жаңа білім. Сондықтан оқу материалының мазмұны терең ойластырылған, ғылыми білімге салынған байлықты көрсету- оқуға деген қызығушылықты қалыптастырудың маңызды бөлігі болып табылады.

Бұл міндетті жүзеге асырудың жолдары қандай?

Біріншіден, қызығушылық осындай жаңа, оқушыларға белгісіз, олардың қиялына әсер ететін, оларды таң қалдыратын оқу материалын оятады және күшейтеді. Таң қалу - бұл таным үшін күшті стимул, оның негізгі элементі. Адам таңданып, алға ұмтылады, ол жаңа нәрсені күтеді.

Бірақ оқу материалына деген танымдық қызығушылықты тек нақты фактілер қолдай алмайды және оның тартымдылығын таңқаларлық қиялға дейін азайтуға болмайды. Тіпті К.Д.Ушинский: «Тақырып қызықты болу үшін ішінара жаңа әрі таныс болуы керек»- деп жазды. Оқу материалында жаңа, күтпеген нәрселер - бұрыннан белгілі және таныс жағдайлар аясында пайда болады. Сондықтан да, танымдық қызығушылықты сақтау үшін мектеп оқушыларына таныс нәрседен жаңаны көре білуге үйретудің маңызы зор.

Мұндай оқыту қоршаған әлемдегі кәдімгі қайталанатын Оқушылардың танымдық іс-әрекетінің себептерін қарастырсақ, психологтар мен мұғалімдер оқушыларды оқуға итермелейтін үш негізгі себепті анықтады.

Біріншіден, пәнге қызығушылық. (Мен математиканы қандай-да бір мақсатқа ұмтылғаным үшін емес, оқу процесі маған ұнайтындықтан үйренемін). Қызығушылықтың ең жоғары деңгейі-бұл хобби. Қызығушылығы бар сабақтар күшті оң эмоцияларды тудырады.

Екіншіден, сана. (Бұл пән бойынша сабақтар маған қызық емес, бірақ мен олардың қажеттілігін түсінемін және ерік-жігермен айналысуға мәжбүрмін).

Үшіншіден, мәжбүрлеу. (Мені ата-анам, мұғалімдер мәжбүрлегендіктен жасаймын). Көбінесе мәжбүрлеуді жазалау қорқынышы немесе сыйақы азғыруы қолдайды. Әр түрлі мәжбүрлеу шаралары көп жағдайда оң нәтиже бермейді.

Оқушылардың танымдық қызығушылықтарын қалыптастыра отырып, олар барлық оқу пәндерін қамти алмайтындығын есте ұстаған жөн. Қызығушылықтар таңдамалы және бір оқушы, әдетте, бір-екі пән бойынша нағыз хоббимен айналыса алады. Бірақ белгілі бір пәнге тұрақты қызығушылықтың болуы басқа пәндер бойынша оқу жұмысына оң әсер етеді, мұнда зияткерлік және моральдық факторлар да маңызды. Бір пәнді терең зерттеумен байланысты қарқынды ақыл-ой дамуы оқушының басқа пәндер бойынша оқуын жеңілдетеді және тиімдірек етеді. Екінші жағынан, сүйікті пәндер бойынша оқу жұмысында қол жеткізілген жетістіктер оқушының өзін-өзі бағалау сезімін күшейтеді және ол жалпы білім алуға, өзін-өзі тәрбиелеуге тырысады.

Осылайша, мұғалімнің маңызды міндеті – оқушыларда оқытудың алғашқы екі мотивін-пәнге деген қызығушылық пен оқудағы жауапкершілікті қалыптастыру. Олардың үйлесімі оқушыға оқу іс-әрекетінде жақсы нәтижелерге қол жеткізуге мүмкіндік береді.

Математиканы оқытудағы негізгі және бастапқы міндеттердің бірі-балалардың жақсы санау дағдыларын дамыту. Алайда, есептеу мысалдары түріндегі тапсырмалардың біркелкілігі есепке де, жалпы сабаққа да қызығушылық тудырады деп санаймын. Сондықтан мен төменде оқушылардың есептеу дағдыларын дамытуға бағытталған әдісті жасадым. Мұнда, сабақтың басында оқушыларға ағын схемалары түрінде жасалған мысалдарды әртүрлі алгоритмдерді қолдану арқылы шешуді ұсынамын.
Ауызша есептеңіз:

+9 -79

+12 :3 *4 *3

:2 -15 +16 -27

*12 :4

1-сызба. 2-сызба.

Схема бойынша өрнек құрастырыңыз және оның мәнін табыңыз:

- +

:


3-сызба.

Шешімдегі әдейі жіберілген қателіктерді түзету немесе жартылай өшірілген жазбаларды қалпына келтіру сұралғанда, оқушылар берілген тапсырмаларды қызығушылықпен орындайды.

Оқушылардың математика пәніне қызығушылықтарын қалыптастырудың негізгі әр-түрлі жолдары



Мен барлық жастағы балалар сабақты әзіл-сықақтапсырмаларымен,поэтикалықтүрде жазылған тапсырмалармен,назараударуға арналған тапсырмалармен, жұмбақ арқылы берілген тапсырмалармен, қызықтысюжетібар тапсырмалармен және анимацияланған кезде жақсы көретінін байқадым.

Жұмбақ арқылы берілген есептер:

Он үш түйе, төрт жылқы.

Алты сиыр, екі ешкі

Жеті қоян, бес түлкі

Таба алмайсың бос күлкі (Барлығы 37)
Кешенің алдында сенбіден кейінгі үшінші күн болды, бүгін аптаның қай күні?
8 жұмыртқа пісу үшін 4 минут уақыт кетті, 4 жұмыртқа пісу үшін неше минут қажет?
Осыдан бір жарым жыл бұрын бір кісі: «Менің өмір сүріп жатқаныма 44 жыл, 44 ай, 44 апта, 44 күн, 44 сағат, 44 минут өтті»,- деді. Бұл кісі неше жаста?
Бір адам: «Мен 55 жыл, 66 апта, 88 күн, 99 сағат өмір сүрдім»,- десе, бұл адаи нешеде болғаны?
Ертегі есептер:

Кішкентай Мүк пен әмірші желаяғы үлкен шалғынды айналып өтетін 30 шақырымдық жолда жарысықа түсті. Байқау шарты бойынша, көп айналым жасау арқылы қарсыласын басып озған жеңімпаз болады. Әмірші желаяғы 10 минутта, ал кішкентай Мүк 6 минутта шеңбер жасайды. Екеуі де біркелкі жүгіреді. Кішкентай Мүк әмірші желаяғын неше минутта басып озады? Жауабы: 15 минут.

Ормандағы демалыс.

Орманда Багира, Балу, Акела Мауглидің үйінің алдында орындықта отыр. Егер сол жақта отырған Акела Багира мен Балудың арасында отырса, онда Багира сол жақта болады. Кім қайда отыр?

Жауабы: Акела сол жақта, ортада Багира отыр. Оң жақта Балу деген аю отыр.
Қожанасыр туралы есеп.

Қожанасыр бір ауылға келгенде ауқатты бір адам үйіне шақырып,ас беріп, одан кейін демалып отырғанда өзінің ақылдылығын көрсеткісі келіп:

-Е-ей, Қожеке, сені керемет есептегіш дейді ғой, ал енді мына есепті шығарып көрші: «Менің жасым 26-да, анау жүгіріп жүрген ұлымның жасы 6-да. Сонда неше жылдан кейін менің жасым ұлымнан 3 есе артық болады.»

Жауабы: 26+х=3(6+х) х = 44 жылдан кейін.

Есептеу дағдыларын бекіту кезеңінде кодтаудың барлық түрлерін ұсынамын, мұндай тапсырмалар балалардың назарын қызықты тапсырмадан кем түсірмейді.
Кодталған жаттығулар:

5 сынптарға арналған «Ондық бөлшектерді қосу және азайту» тақырыбы

Мәндерді есептеңіз:

1) 27.3 - (- 2.6) = а;

2) –3.3 - a + (- 3.4) = b;

3) –13 - в - (- 11.2) = с;

4) (a + b) - c = d.

Кодталған жауаптар: 1) - 41.5; 2) - 36,6; 3) - 43.9; 4) 3,4; 5) - 9.3; 6) 29.9; 7) 38; 8) 34.8

Ойынның мәні неде? Бірінші жаттығуды аяқтағаннан кейін оқушы жауаптардың арасынан алынған санды іздейді. Егер ол жоқ болса, қате жіберілген. Оқушы өзінің нұсқасындағы барлық жаттығуларды орындап болғаннан кейін жұмысты мұғалімге кодталған жауаппен ұсынады. Мысалы, 6281. бұл дегеніміз, a = 29.9; b= - 36,6; c = 34,8; d = –41.5. Мұғалім әр оқушыға жұмыс жеткілікті болу үшін және қателіктер болмау үшін осындай тапсырмаларды жеткілікті түрде дайындайды.

«Натурал сандарды көбейту» тақырыбына жаттығулар

Есептеп, жауаптың қасына тиісті әріпті жазыңыз. Дұрыс орындалған жағдайда бір сөз шығуы керек: жақсы, ақылды, дұрыс және т.б. сөздерді жасыруға болады. Бұл нұсқада «жарайсың» деген сөз бар.

Мысалдардың өзінен гөрі жауап нұсқалары көп, мысалдарды шешпей-ақ дұрыс сөзді болжау жағдайларын болдыртпауға болады.
1) 154 * 8 = 6) 39 * 57 =

2) 64 * 23 = 7) 76 * 81 =

3) 605 * 37 = 8) 89 *123=

4) 704 * 11 =

5) 514 * 472 =

242608- ы; 7744 - а; 10947- р; 1472 - с; 1232 - ң; 2223 - ж; 22385 - а; 6156 - й.
Материалдар күрделенген кезде, қайталау сабақтарында оқушылар, әдетте, қызығушылығы мен зейінін жоғалтады, өйткені олар жаңа ештеңе үйренбейді, сондықтан мен осындай сабақтарды өткізу үшін әр түрлі стандартты емес жұмыс түрлерін, атап айтқанда ойындарды жүргізуді ұсынар едім. Ойын бәсекелестік рухын оятады, оқушылардың эмоциясын оятады, оларды таң қалдырады. Ойын процесінде балалар өз бетінше ойлау, зейінін дамыту, білімге ұмтылу әдеттерін дамытады. Қызығып кеткен балалар өздерінің оқып жатқанын байқамайды. Тіпті ең пассивті балалар да ойынға үлкен ықыласпен кіріседі, өз ойын серіктерінен қалып қоймауға тырысады.

Дидактикалық ойындар «байыпты» оқытумен өте жақсы үйлеседі. Дидактикалық ойындар мен ойын сәттерін сабаққа қосу оқу процесін қызықты және көңілін көтеріңкі етеді, балаларды шабыттандырады, оқу материалын игерудегі қиындықтарды жеңуге ықпал етеді. Әр түрлі ойын әрекеттері, оның барысында сол немесе басқа ақыл-ой міндеттері шешіледі, балалардың пәнге деген қызығушылығын арттырады.

Жеке лото

«Ондық бөлшектер» тақырыбы

Арнайы конвертте оқушыларға карточкалар жиынтығы ұсынылады. Карточкалардағы есептер саны үлкен картадағы есептер санынан көп, карточкадағы есептердің жауабымен сәйкес келетін есептер картаға да енгізілген. Мысалы, үлкен картада 6 тіктөртбұрыш салынады, ал оқушыларда жаттығулар жазылған бірдей көлемдегі 7-8 карточка болады, әр карточканың артында әріптер жазылған. Оқушылар конверттен картаны шығарып, есептерді шешеді және онымен сәйкес жауапты жауып тастайды. Карталар төмен қаратып қабаттастырып салынған. Егер барлық есептер дұрыс шешілсе, онда карточкалардың артқы жағында әріптерден бір сөз құралады. Сол сөзді тексеру арқылы мұғалім есептің дұрыстығын оңай анықтайды.

Мұнда карталар мен үлкен карточкалардың мысалы келтірілген.



5-сызба.
Үлкен карта



6-сызба

Төтенше жағдайларды түгендеу (геометрия 7 сынып)

Бұл ойын геометрияны білумен қатар, өте мұқият болуды қажет етеді.

Үстелде бүктелген және майлықпен қапталған жалпақ фигуралардың макеттері бар: әр түрлі үшбұрыштар мен трапециялар, параллелограммдар, квадраттар және т.б. Барлығы 12-15 модель болуы мүмкін.

Тақтаға шақырылған оқушылар, әр топтан екі адам, модельдер жиынтығын тексеруге шақырылады. Тексеру бір минуттан аспайды. Сондықтан ойыншылар өте мұқият болуы керек. Тексеруден кейін модельдер жиынтығы қайтадан жабылады. Ойыншылар тақтаға фигуралардың аттарын жазып, олардың суреттерін сызуы тиіс. Тізім жасауға және суреттерді орындауға 2-3 минут кетеді. Сайыста жеңіске жету үшін сызбаға алдын-ала көңіл аударып қана қоймай, сонымен қатар фигуралардың әрқайсысының анықтамалары мен қасиеттерін білу қажет. Әр топтан 6-ға дейін оқушылар кезекпен тақтаға шақырылады. Жалпы сынып төреші ретінде әрекет етеді, жауаптардың дұрыстығын тексеріп отырады.

Бұл ойынды әр түрлі сыныптарда көптеген тақырыптарды оқығаннан кейін ойдағыдай жүзеге асыруға болады.

Тапсырмаларға қызығушылық тудыру және оқушылардың танымдық белсенділігін қалыптастыру үшін сабақта биологиялық, географиялық, тарихи, әдеби сюжеттері бар тапсырмаларды қолдануға болады.

Мұндай есептерді шешпес бұрын шағын тарихи экскурсия жасаған пайдалы. Мысалы:

Ресейдегі математиканың дамуы туралы алғашқы мәліметтер X-XII ғасырларда пайда бола бастады(ежелгі орыс нөмірлеу, фракциялардың алғашқы жүйелері және т.б.). Феодалдық бытыраңқылық пен шетелдік шапқыншылық Киев Русінің мәдени және ғылыми дамуын ұзақ уақытқа созды. Сондықтан математика тек 16 ғасырда ғана дами бастады.

XVI-XVII ғасырлардағы математика бойынша алғашқы қолжазба кітаптар Л.Ф.Магнитскийдың «Арифметика» (1703) кітабымен ауыстырылды.

Ло-шу проблемасы

Сиқырлы квадраттардың пайда болуы, яғни. барлық жолдар, бағандар мен диагональдар үшін бірдей қосындыға ие натурал сандардың квадрат кестелері. Сиқырлы квадраттар туралы алғашқы мәліметтер 4-5 ғасырлардағы ежелгі қытайлық кітаптарда болған көрінеді. Б.з.д. Бізге дейін жеткен ежелгі логикалық квадраттардың ең ежелгісі - Ло-шу кестесі (б.з.д. 2200 ж.)

Арабтардан алынған «сиқырлы» (сиқырлы, жұмбақ) квадраттар атауы. Адамдар сиқырлы квадраттардың керемет қасиеттері бар деп санады және оларды бойтұмар ретінде қолданды.

Әр түрлі пәндерден алынған пайдалы ақпаратты қамтитын есептер.

1. Оңтүстік Америкада өмір сүретін бақша ұлуының тілі 135 қатар тістермен, әр қатарда 105 тістен тұрады. Бақша ұлуының қанша тісі бар?

2. Адамның жүрегі тәулігіне 8 тонна қан айдайды. Жүрек бір жылда қанша тонна қан айдайды? Өмірдің 75 жылында?

3. Бір центнер сүттен 9 килограмм ірімшік алынады. Егер сіз бір сиырдан орташа сауылған сүт 16 килограмм болса, сіз 6 айда 150 сиырдан қанша ірімшік жасай аласыз?

4. Бір саяхатшы екіншісіне 1 000 000 беттік кітапты көрдім деп сендірді. 100 парақтан тұратын кітаптың қалыңдығы 9 мм екені белгілі болса, мұндай кітаптың қалыңдығы қандай?

5. Егер бұғы жақсы жайылған болса және шамадан тыс жұмыс істемесе, онда ол қашқанда өте жеңіл және екі күнде (48 сағат) 370 км-ге дейін жетуі мүмкін. Маралдың жүгірудің орташа жылдамдығы қанша, егер ол қашықтықтың жартысын жүріп өтіп, 12 сағат демалды.

6. Малица тігу үшін терінің түбіне 4 марал терісі, панда мен капюшон үшін 1, ал ягушканы тігу үшін астар үшін 4 тері және үстінен 4 тері қажет. Ересек 3 ер адам мен 2 әйелден тұратын отбасыға сырт киімді тігу үшін қанша бұғы терісі қажет?

Тапсырма:

3х3 квадрат кестені 1-ден 9-ға дейінгі табиғи сандармен толтырыңыз. Барлық жолдардағы, бағандардағы және диагональдардағы сандардың қосындысы бірдей 15 санына тең болатындай етіп.

Жауап:


7-сызба
Сиқырлы квадрат жасаңыз. Келесі деректерді пайдалану:



8-сызба 9-сызба

Бұл ұяшықтарға сандарды дұрыс әрі жылдам толтыру үшін мынадай есептеу әдісін қолданса болады:

Сызбаға 1-9 дейінгі сандарды өсу ретімен диагоналі бойынша орналастырып шығамыз. (10 сызба). Сандарды төмендегі диагоналі немесе ортадағы диагоналінан бастап орналастырсақ болады.

		3
	2		6
1		5		9
	4		8
		7

10 сызба
Осы сызбадан 3x3 квадратының сыртында артылып тұрған сандарды сол қатардағы бос ұяшықтар ішине әкеліп орналастырамыз (3 санын 5 пен 7 санының арасындағы бос орынға, 7 санын 3 пен 5 санының арасына, 1 санын 5 пен 9 арасына, 9 санын 1 мен 5 арасындағы бос ұяшыққа). Сонда қосындысы 15 ке тең болатын квадрат шығады, диагоналіндағы сандардың орнын ауыстырса осы есептің әртүрлі жауабын алуға болады.

Оқушылардың шығармашылық жұмыстары танымдық қызығушылыққа оң әсер етеді. Олар эмоционалды-ерік және интеллектуалды психикалық процестерді белсендіреді, мектеп оқушыларының шығармашылық қабілеттерін қалыптастыруға ықпал етеді.

---

2.1 Оқушылардың өздік жұмысы

Тапсырманы өз бетінше орындау-оқушының білімі, дағдыларының ең сенімді көрсеткіші.

Өзіндік жұмысты ұйымдастыру - сабақтың ең қиын сәті. Мәселе мынада, жұмыс тексерілетін уақытта сыныпта әрдайым тапсырманы орындауға үлгермеген 8-10 оқушы болады және оларды күту уақытты ысырап етуді білдіреді. Сондықтан мұғалім әдетте өздік жұмысты тексере бастайды. Есепті дұрыс шығармаған, үлгермеген оқушылар шешімдерін дәптерге қайта жазады. Өздік жұмысты ұйымдастыра отырып, мұғалім белгілі бір дәрежеде тапсырманы орындамаған оқушыларға көмектеседі. Бірақ бұл дұрыс жол ма? Сайып келгенде, сыныпта күн сайын өздігінен жұмыс істей алмайтын, үлгерімі төмен оқушылар қалыптасады. Оқушыны өз бетінше жұмыс істеуге қалай үйретуге болады? Дайындық жаттығуларын, сараланған тапсырмалары бар карточкаларды, тапсырмалардың ойластырылған дәйектілігін, өзгермелілігін, тапсырмаларға түсініктеме беріп, анықтығын қолдану қажет. Ол үшін төмендегідей тәсілдерді ұсынар едім.

1-мысал (5 сыныптар үшін)
Сыныпқа тапсырманы өз бетімен шешуге, оның шешімін әрекеттерге сәйкес жазуға шақырамын:

Тапсырма

Баспаханада 5000 кг қағаз болған. Бірінші айда 1600 кг қағаз, екінші айда 350 кг аз жұмсалды. Баспаханада қанша килограмм қағаз қалды?

Жұмысты барлық оқушылар жазады. Алайда көптеген оқушылар шеше алмайтынын көрем, сосын тақтаға тапсырманың қысқаша жазбасын жазамын:

Болды Жұмсалды Қалды

? кг

Мен тапсырмаларды орындауға үлгермеген оқушыларға суретті мұқият қарастыруды және жазу тапсырманы шешуге көмектеседі деп айтып, тапсырманы орындағандар үшін шешімін өрнекпен жазуды ұсынамын. 5000- (1600 – 350 + 1600) өрнегін жазып, 2-3 оқушыдан тапсырманы орындап, оны түсіндіруді сұраймын.

Басқа оқушыларға тапсырмалар карточкаларын беремін:

1. 2 күні қанша қағаз жұмсалғанын біліңіз:............. -................=.........

2. Екі күнде қанша қағаз жұмсалғанын біліңіз:..........+................=.........

3. Қанша қағаз қалғанын біліңіз:.............. -................=.............

Осы секілді мәтіндік есептерді шығарту, ұйымдастыру сыныптағы барлық оқушылардың тапсырманы өз бетінше орындауына ықпал етеді.
2-мысал
Есептерді әртүрлі жолдармен шешіңіз:

---

Біз әрқайсысы 120 теңге тұратын 4 кітап және әрқайсысы 350 теңге тұратын 4 фотоальбом сатып алдық. Барлығы қанша теңге тұрады?

Өз бетінше жұмыс істегендерге өрнек құру жүктеледі. Есепті тек бір жолмен шешкен оқушыларға тапсырманы төмендегіше сандарды жазып есептеу ұсынылады:

120 350

120 350

120 350

120 350

Осылайша балалар барлығын сатып алу үшін қанша теңге төлегеніне жауап береді.

Оқушыларға тапсырма карточкаларын беремін:

1 кітап пен 1 фотоальбом қанша тұратынын біліңіз. Осындай 4 жиынтықтың қанша тұратынын біліңіз. Мәселенің шешімін жаз: ( ... + ...)*... =.... Соманы санға қалай көбейту керектігін есіңізде сақтаңыз. Шешімді екінші жолмен жазыңыз ... * ... + ... * ... = …

11-сызба
Біздің жасаған іс-әрекетіміз: балаларға тапсырманы көрнекі түсіндіру, арифметикалық әрекеттердің қасиеттерін білуге, дұрыс есептеуге баулу, өрнек құруды үйрету, дайын шешімді түсіндіру.

2.2 Байланысқан тізбектер

Танымдық іс-әрекеттің жаңа, анағұрлым жетілдірілген әдістерін меңгеру оқушылар тапсырмаларды шешуді түсінген кезде ғана танымдық қызығушылықты тереңдетуге ықпал етеді. Бұл бір жетістік деп білемін. Байланысқан тізбектер оқушылардың логикасын шыңдауға, шапшаң есептеуге дағдыландырады.

Тапсырма:

Сұрақ белгісінің орнында қандай сан болу керек? (12-сызба)


12-сызба

Тапсырма: Тізбектің соңғы жауабын табыңыз:



13-сызба

Мұндай есептерді үй тапсырмасына немесе сергіту сәтінде, қосымша ретінде беруге болады. Оқушылардан күтілетін нәтиже: ауызша, шапшаң есептеу, таңбаларды дұрыс қолдану.

---

2.3 Мәселелік оқыту

Дайын емес, тек фактілер мен тұжырымдарды есте сақтауға жарамды мәселелік оқыту әрдайым оқушылардың қызығушылығын тудырады. Мұндай оқыту бізді шындықты іздеуге және оны топпен бірге шығаруды қажет етеді.

Мәселелік оқытуда есептер жалпы талқылауға қойылады-кейде қарама-қайшылықтар, қателіктері бар есептер.

Мәселелік оқыту оқушылар тарапынан қызу пікірталастар мен талқылаулар және оқушылардың эмоцияларын тудырады, құмарлық, ойлау, іздеу атмосферасын құрады. Бұл оқушының оқуға деген көзқарасына әсер етеді.

Танымдық қызығушылықтарды дамыту үшін танымдық міндеттерді қиындату маңызды.

Ол үшін жаңасын қалпына келтіруге алдын-ала дайындықты қолдану қызықты. Мысалы:

Тапсырмалар:

1. 
   Сызбаны сандармен толтырыңыз:
   

1000
315
	149
256
	685
724

14-сызба
Шешімді тақтаға жазғаннан кейін балаларға тапсырма беріледі: Осы мысалдардан қосындылары дұрыс болатындай етін сандарды жазу керек. Жауапты алғаннан кейін: екінші мүшелер бірдей - 1000 саны, балалар жауаптарын жазып шығады.

Атқарылған жұмыстарды қорытындылай келе, дөңгелек ондықтарды екінші қосылғыш 1000-ға қосындымен алмастыра білу, ондай қосындыдан бірнеше бірлікті азайтудың ыңғайлы тәсілін табу және 1000 санының құрамын білу дегенді айту керек. Болашақта оқушыларға жаңа есептеу техникасын оқығанда пайдалы болуы керек. Мұның бәрі балаларды жаңа материалды оқуға бағыттайды.

Білім мен дағдыларды қолдану міндеттері танымдық қызығушылықтардың дамуына ықпал етеді. Бір жағынан, бұл міндеттер оқушыларға біліммен жұмыс істеуге, күнделікті олардың пайдалы екеніне көз жеткізуге мүмкіндік береді. Екінші жағынан, дағдылармен жұмыс істеу процесі оларға алға жылжу туралы жағымды қорытынды жасауға мүмкіндік береді.

Әсіресе қиял жұмысымен, терең оймен, білім мен дағдылармен белсенді жұмыс жасаумен байланысты оқушылардың шығармашылық жұмыстары қызығушылық тудырады.
Математиканы тапсырмалар арқылы оқыту әдістемесі
Кез келген ұғымды анықтаманы, алгоритмді оқушыға «дайын» түрде бермей, ол ұғымға оқушылар практикалық тапсырманың көмегімен жететіндей етіп оқу жұмысын ұйымдастыру маңызды. Мұғалімнің міндеті – көзделген мақсатқа әкелетін тапсырмалардың құрамы мен орындалу ретін әзірлеу.

---