Файл: алыптастырушы баалауа арналан тапсырмалар жинаы аза дебиеті (оыту аза тілінде).docx

4-тоқсан

Оқылатын шығарма тақырыбы М.Шаханов «Нарынқұм зауалы»
Оқу мақсаты	7.1.1.1 Әдеби шығарма сюжетінің құрамдас бөлшектерін талдау
Бағалау критерийі Ойлау дағдыларының деңгейі	Білім алушы Шығарма сюжетінің құрамдас бөлшектерін талдайды Жоғары деңгей дағдылары
Тапсырма
Шығарма үзінділерін оқи отырып, кейіпкердің іс-әрекетіне талдау жасаңыз. Ойыңызды «Түйін» кестесін толтыру арқылы тұжырымдаңыз. а) Әттең, біздің сор маңдайлы Жайықта, Ерлер аз ғой бара алатын байыпқа. Тым кеш ұқтым, Махамбеттей батырға, Бүкіл қазақ ғашық болса айып па?!. ә) Адам емес, Ең бірінші, надансың, Ел дәстүрін, Ер дәстүрін қорлаған. Нақ мынадай қасиетсіз оқиға Бұрын қазақ топырағында болмаған... б) Қараладың қасиетті мекенді, Жараладың тұрмастай ғып әкеңді, Мына жолмен өткен жұрттың аузынан Махамбеттің жырын тыңдап жат енді. Мүмкін, сонда ұғынарсың қатеңді. Кім аяққа басса заңын даланың- Ұмытқаны қатал тарих сабағын... Түйін кестесі Менің ойымша... Себебін былай түсіндіремін... Мына фактімен дәлелдей аламын... Былай қорытамын...

Дескриптор	Білім алушы
	шығарма үзінділеріндегі кейіпкердің іс-әрекетін талдайды; өз ойларын «Түйін» кестесін толтыру арқылы тұжырымдайды.

Оқылатын шығарма тақырыбы М.Шаханов «Нарынқұм зауалы»
Оқу мақсаты		7.1.3.1 Көркем шығармадағы кейіпкерлердің типтерін жасалу тәсілдері тұрғысынан анықтау
Бағалау критерийі Ойлау дағдыларының деңгейі		Білім алушы Кейіпкерлердің типтерін жасалу тәсілдеріне қарай анықтайды Кейіпкер бейнесін талдайды Қолдану
Тапсырма
Шығармадағы әке мен бала образын талдаңыз. Жасалу тәсілдерін анықтаңыз. Әке Бала Жасалу тәсілдері
Дескриптор	Білім алушы
	шығармадағы кейіпкерлердің типін жасалу тәсілдері тұрғысынан анықтайды; шығармадан нақты дәлелдер келтіреді.

---

Оқылатын шығарма тақырыбы М.Шаханов «Нарынқұм зауалы»
Оқу мақсаты		7.2.3.1 Шығармадағы көркемдегіш құралдардың (символ, синекдоха, қайталау түрлері: эпифора, анафора, аллитерация, ассонанс, риторикалық сұрақ) қолданысын талдау.
Бағалау критерийі Ойлау дағдыларының деңгейі		Білім алушы Шығармадағы көркемдегіш құралдарды анықтайды Көркемдегіш құралдардың қолданылу ерекшелігін талдайды Жоғары деңгей дағдылары
Тапсырма
Шығармадағы көркемдегіш құралдардың (символ, синекдоха, қайталау түрлері: эпифора, анафора, аллитерация, ассонанс, риторикалық сұрақ, т.б.) қолданысын талдаңыз. Мысалдар риторикалық сұрақ аллитерация метафора қайталау синекдоха Қолданудағы мәні Мына жолмен өткен жұрттың аузынан Махамбеттің жырын тыңдап жат енді. Мүмкін, сонда ұғынарсың қатеңді. Сенем, ертең оттыға отсыз күлмес деп, Тек тұлпарлар ғана алатын бас бәйгі Есектердің мойнында жүрмес деп. Иә, шындықтың ащы даңқы, Шындық үшін жалғыз түстім егеске. Ақындықтың басты шарты- Басты алса да, шындықты айту емес пе? - Ой, залым-ай, Жүзі қара залым-ай, Мұнша залым екеніңді қалай келгем танымай. Өлімге сан жақын бардым, Қорғансыз боп көрінсем де жай көзге...
Дескриптор	Білім алушы
	үзінділердегі көркемдегіш құралдарды анықтайды; көркемдегіш құралдарды ажыратады; олардың қолданысын талдайды.

---

Оқылатын шығарма тақырыбы М.Шаханов «Нарынқұм зауалы»
Оқу мақсаты		7.2.4.1 Шығармадағы оқиға желісін өзіндік көзқарас тұрғысынан дамытып жазу
Бағалау критерийі Ойлау дағдыларының деңгейі		Білім алушы Оқиға желісін дамытып жазады Өзіндік көзқарасын білдіреді Қолдану
Тапсырма
Өлең жолдарын қолданып, оқиға желісін өзіндік көзқарас тұрғысынан дамытып жазыңыз. Жұлдыздай боп жанар алдан Ақындықта елден ерек басқа заң. Батырлығы жоқ адамнан Үлкен ақын шыққан емес ешқашан. Туған елім-арман, мұңым, Енді сені жетелейді жол қалай? Менің бассыз қалғандығым Сенің бассыз қалғандығың болмағай! Иә, шындықтың ащы даңқы, Шындық үшін жалғыз түстім егеске. Ақындықтың басты шарты- Басты алса да, шындықты айту емес пе? Өлімге сан жақын бардым, Қорғансыз боп көрінсем де жай көзге. Шындықты айтқан ақындардың Бірақ жолы болып еді қай кезде?
Дескриптор	Білім алушы
	берілген үзіндідегі айтылған ой мақсатын анықтайды; оқиға желісі бойынша өз көқарасын білдіріп жазады.

Оқылатын шығарма тақырыбы М.Шаханов «Нарынқұм зауалы»
Оқу мақсаты		7.3.4.1 Әдеби шығарманың эстетикалық құндылығы туралы шағын сыни шолу жазу
Бағалау критерийі Ойлау дағдыларының деңгейі		Білім алушы Шығарманың эстетикалық құндылығын анықтайды Сыни шолу жазады Жоғары деңгей дағдылары
Тапсырма
Шығарманың эстетикалық құндылығы неде? Өз ойыңызды жинақтай отырып, шағын сыни шолу жазыңыз (120-150 сөз).
Дескриптор	Білім алушы
	шығарманың эстетикалық құндылығын анықтайды; шағын сыни шолу жазады. сөз көлемін сақтайды.

---

Оқылатын шығарма тақырыбы Медетбек Темірхан «Тәуелсізбін» өлеңі
Оқу мақсаты		7.1.4.1 Көркем шығармадағы кейіпкер бейнесін ашып, үзінділерді жатқа айту
Бағалау критерийі Ойлау дағдыларының деңгейі		Білім алушы Кейіпкер бейнесін ашады Көркем шығарма үзіндісін жатқа айтады Қолдану
1-тапсырма
Кейіпкер бойынан асқақ рух пен өрлік аңғарыла ма? Автор тарих өткелдерін, қазақ халқының бейнесін қалай сипаттайды? Ойыңызды дәлелдер арқылы жеткізіңіз. Дескриптор Білім алушы өлең жолдарындағы кейіпкер бейнесін ашады; дәлелдер келтіреді; кейіпкер бойындағы асқақ рух пен өрлікті анықтайды. 2-тапсырма Шығарманың өзіңізге ұнаған бөлігін жатқа айтыңыз.
Дескриптор	Білім алушы
	шығарма үзіндісін жатқа айтады; мәнерлеп айтады.

Оқылатын шығарма тақырыбы Медетбек Темірхан «Тәуелсізбін» өлеңі
Оқу мақсаты		7.2.3.1 Шығармадағы көркемдегіш құралдардың (символ, синекдоха, қайталау түрлері: эпифора, анафора, аллитерация, ассонанс, риторикалық сұрақ) қолданысын талдау
Бағалау критерийі Ойлау дағдыларының деңгейі		Білім алушы Шығармадағы көркемдегіш құралдарды анықтайды Көркемдегіш құралдардың қолданылу ерекшелігін талдайды Жоғары деңгей дағдылары
Тапсырма
Берілген өлең жолдарындағы көркемдегіш құралдарды анықтап, қолданысына талдау жасаңыз. ...Қалай жүрем Темірден Соғып шыдам, Төзімді... Көріп едім бәрін мен Ойып алды көзімді. Қалай жүрмін - құламай!- Қазды менің түбімді. Сөз айтып ем - Шыдамай!- Қырқып алды тілімді. Қай жерде мен тайқып ем?!- Сынап тағы бағымды - ойымды мен айтып ем, отқа салды жанымды. Кеуіп қалды таңдайым, Көтеріп ем басымды Қақ айырылды маңдайым!-...
Дескриптор	Білім алушы
	көркемдегіш құралдарды анықтайды; шығармадағы қолданысына талдау жасайды.

---

Оқылатын шығарма тақырыбы Медетбек Темірхан «Тәуелсізбін» өлеңі
Оқу мақсаты	7.3.3.1 Шығарманы ұлттық құндылық тұрғысынан талдап, әдеби эссе жазу
Бағалау критерийі Ойлау дағдыларының деңгейі	Білім алушы Шығарманы ұлттық құндылықтар тұрғысынан талдайды Әдеби эссе жазады Жоғары деңгей дағдылары
1-тапсырма
Өлеңде қазақ ұлтына тән қандай ұлттық құндылықтар көрініс тапқан? Мысалдар келтіріңіз. _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ Дескриптор Білім алушы шығармадағы қазақ ұлтына тән құндылықтарды анықтайды; өз ойын мысалдар келтіре отырып талдайды. 2-тапсырма Өлеңде көрініс тапқан ұлттық құндылықтармен сабақтастыра отырып, «Тәуелсізбін, тәуелсізбін мен бүгін...» тақырыбында әдеби эссе жазыңыз.

Дескриптор	Білім алушы
	тақырып бойынша әдеби эссе жазады; әдеби эссе құрылымын сақтайды; шығармадағы ұлттық құндылықтармен байланыстырады.

Оқылатын шығарма тақырыбы Т.Әбдіков «Қонақтар»
Оқу мақсаты		7.1.1.1 Әдеби шығарма сюжетінің құрамдас бөлшектерін талдау
Бағалау критерийі Ойлау дағдыларының деңгейі		Білім алушы Шығарма сюжетінің құрамдас бөлшектерін талдайды Жоғары деңгей дағдылары
Тапсырма
Берілген эпизодтарға талдау жасап, ондағы басты ойды анықтаңыз. Қандай өзекті мәселе алға тартылған? 1) – Бос сөз сөйлемеңдер! Әке жолын қуса, мына менің жолымды қусын! Ие болсын мына қара шаңыраққа! 2) – Жастардың бәрі сол, Ереке, – деді Абыл күрсініп. – Менің әлгі кішкентайым, Құдай-ау, немене дейді ... бірдеңе боламын дейді. «Мені бақпайсың ба?» – десем, хе-хе-хе, «Бақпаймын», – дейді. 3) – Ой, көке-ай, мені бір баласырап барады деп ойлайсың ба? Орыс мектебінің жоқ екенін айтып отырмын ғой. Әйтпесе...
Дескриптор	Білім алушы
	шығарма сюжеті бойынша басты мәселелерді анықтайды; үзінділерді талдай отырып, өз көзқарасын білдіреді.

---