Файл: С. Ж. Асфендияров атындаЫ аза лтты медицина университеті б. А. Рамазанованы жне . дайбергенлыны редакциялауымен шыарылан медициналы микробиология.doc

Адамның қалыпты иммундыглобулиндерін біріншілік және екіншілік иммунды тапшылық пайда болатын инфекцияларды; салмағы аз, мезгілінен ерте туылған нәрестелерде өте ауыр өтетін бактериялық және вирустық инфекцияларды; цитостатиктер мен иммундыдепрессанттар қолданған кезде емдеу және профилактикалық мақсатта пайдаланады. Қалыпты иммундыглобулиндерді енгізу белсенді иммундаудың тиімділігін төменднтуі мүмкін. Сондықтан иммундыглобулиндер енгізгеннен кейін ең болмағанда 30 күн бойы вирусқа қарсы қолданылатын парентеральдық тірі вакциналарды пайдаланбаған жөн. Адам иммундыглобулиндеріне сезімталдығы жоғары, әсіресе Ig А тапшылығы бар, науқастарға иммундыглобулин енгізуге болмайды. Дайын АД-лерді(иммундыглобулиндерді) енгізгеннен кейін жанама реакциялар байқалуы мүмкін: бас ауруы, лоқсу, бас айналуы, құсу, ішінің ауруы, артериялық гипо- немесе гипертензия, тахикардия, цианоз, демікпе, кеудесінде қысылу немесе ауырсыну аллергиялық реакциялар.

Кесте 13.3.

Вирустық инфекцияларды емдеу және алдын алу үшін пассивті иммундау

Аурулар	Препарат	Көрсеткіштері
1	2	3
Жел шешек	Жел шешекке және белдемше теміреткіге қарсы донорлық иммундыглобулин	Инфекция ауыр өтуі мүмкін жанасқан балаларда, иммунитеті әлсіз науқастанған ересектерде, жаңа туылған нәрестелерде профилактика үшін, емдеу – тиімді емес
Құтыру	Адамнан дайындалған антирабикалық иммунды-глобулин.	Құтырған жануар тістегенде
Вирустық гепатит В	В гепатитке қарсы - адам иммундыглобулині	Инфекция көзімен жанасқан-дар арасында профилактика үшін, емдеу үшін – тиімділігі жоқ.
Вирустық гепатит А	Адамдардың қалыпты иммун-дыглобулині	Инфекция көзімен жанасқан-дар арасында профилактика үшін,2-апта өткеннен кейін қолдану тиімді емес.
Қызылша	Адамның қалыпты иммунды-глобулині	Науқаспен жанасқаннан кейін-гі 6 тәулікке дейін профилактикалық мақсатта және емдеу үшін қолдану.
Кенелі энцефалит	Кенелі энцефалитке қарсы адам иммундыглобулині.	Инфекциямен науқастанушылық күшеюі мүмкін болатын маусым алдында, кене шаққанда 28 күн бойы.
Грипп	Адамның қалыпты иммундыглобулині	Тұмауды емдеу және алдын алу
Қызамық	Қызамыққа қарсы және қалыпты адам иммундыглобулині	Инфекцияның алғашқы кезеңінде жанасқан жүкті әйелдер – алдын алу үшін. Пассивті иммундау ұрықты инфекциядан қорғай алмайды.
ЦМВИ - инфекция.	Цитомегаловирусқа қарсы иммундыглобулин. ЦМВ – қа қарсы антиденелері бар адамның қалыпты иммундыглобулині.	Серопозитивті алғашқы кезеңінде жанасқан жүкті әйелдер – алдын алу үшін. Пассивті иммундау ұрықты инфекциядан қорғай алмайды. Біріншілік ЦМВИ – ны емдеу және жүкті әйелдерде созылмалы ЦМВИ, емшек жолындағы нәрестелер және сәби жастағы балалардың, трансплантация жасалынған кездегі реципиенттердегі ЦМВИ – ның алдыналу үшін.
Полиомиелит	Адамның қалыпты иммундыглобулині	Профилактика
Қарапайым ұшық	Қарапайым ұшық вирусына қарсы антиденелер бар донордың қалыпты иммундыглобулині	Қарапайым ұшықтың біріншілік жедел және созылмалы асқынған, рецидивті түрлерін емдеу.
Ротавирусты инфекция	Энтеральды қолдануға арналған антиротавирустың донорлық иммундыглобулин (құрғақ)	3 жасқа дейінгі балаларда болатын ротавирусты инфекциялардан емдеу.

---

Спецификалық иммундыглобулин препараттары. Қанда спецификалық АД-ің қажетті қорғаушылық деңгейін қамтамасыз ететін гипериммунды (арнайы) гамма-глобулиндерді бұлшық етке енгізу арқылы бірқатар вирустық инфекциялардың профилактикасы жеткілікті тиімділікпен атқарылады. Спецификалық иммундыглобулиндерді вакцинацияланған немесе жақын арада инфекциядан айыққан донорлардың қан сарысуынан бөліп алады. Мұндай препараттарды стандарттау тиісті қоздырғыштың АГ- не қарсы АД- ің титрын анықтауға негізделген. Олардың әсер ету мерзімі қысқа болатындықтан мүмкіндігінше солармен бірге тиісті вакциналар енгізу тиімді болады (13.4-кесте).

Цитотекті - орган алмастырылған (трансплантация) пациенттерде ЦМВ жұққаннан кейінгі болуы ықтимал асқынудың алдын алу үщін қолданады. Препарат құрамында ЦМВ- қа қарсы спецификалық АД- лер (негізінде Ig G) болады. Цитотект дайындау үшін құрамында АИВ (ВИЧ)-1,-2-ге, гепатит С вирусына , гепатит В вирусының беткейлік АГ-не антиденелер болмайтын, және де бауыр ферментінің (трансаминазаның) деңгейінің жоғарғы шекарасы қалыптан аспайтын дені сау донорлардың плазмасын пайдаланады. Препараттың құрамындағы иммундыглобулиндер мөлшері 95%-дан кем емес, ал ЦМВ- қа қарсы антиденелер -50 E(Е-П.Эрлих институтты препаратының салыстырмалы бірлігі) болуы керек. Препарат, қолданғаннан кейін 6 апта – 3 ай бойы қызамыққа, қызылшаға, эпидемиялық паротитке, жел шешекке қарсы тірі вакциналарды енгізуді ұсынуға болмайды. Цитотект қолданғанда келесі жанама құбылыстар болуы ықтимал: денесі қалтырау, бас ауыруы, температура көтерілуі, лоқсу, құсу, буындардың және арқасының ауыруы, аллергиялық реакциялар.

Антигеп – Ресейде өндірілетін препарат, В гепатитке қарсы егілмеген адамдар арасында кездейсоқ жұқтырып алу қаупі төнгенде (стоматологиялық емшаралар, қан құю, қан алмастыру ж.т.б.), немесе егу курсы аяқталмағандарда, немесе НВs антиденелер титры қорғаныс деңгейінен төмен (10 МЕ/л-ден аз) немесе белгісіз болғанда, және де егу жүргізуге болмайтын жағдайларда вирустық В гепатиттің алдын алу үшін қолданылады. Инфицирленген материалмен жанасқан пациенттерге бірден спецификалық иммундыглобулин енгізсе 3 ай бойы пассивті иммундық қорғанышты қамтамасыз етеді, яғни аурудың алдын алады,немесе індет ауырлығын азайтады. Антигеп – В гепатитке қарсы егілген дені сау донорлардың плазмасынан этил спиртімен фракциялау әдісімен бөлініп алынған иммудық белсенді ақуыздардың концентрацияланған ертіндісі. Препараттың әсер етуші факторы – В гепатит вирусының беткейлік НВs антигеніне қарсы белсенділігі бар АД (иммундыглобулиндер). Антигепті қолданғанда сирек жағдайда гиперемия және алғашқы тәулікте температура көтерілуі сияқты реакциялар байқалуы, және де әр түрлі аллергиялық реакциялар дамуы мүмкін.

---

Гепатект-В гепатиттің алдын алу үшін келесі жағдайларда қолданылады:

инфицирленген қауіпті материалдармен( қан, плазма,сарысу ) жанасқанда;

НВs Ад табылған пациенттерден бауыр трансплантантын ауыстырғанда;

В гепатит вирусының беткейлік антигендерін тасымалдаушы аналардан туылған нәрестелерде;

өте жоғары немесе тұрақты жұғу қаупі бар, және де қорғаушы антиденелерді жеткілікті деңгейде өндіру қабілеттілігі жоқ жағдайларда (операция алдында, қайталап трансфузиялау, гемодиализ).

Препарат құрамында адам плазмасының 100 мг ақуызына 50 МЕ мөлшерінде В гепатит вирусына қарсы АД-р болады. Препарат вирустық тірі вакциналардың ( қызылшаға, қызамыққа, эпидемиялық паротитке, жел шешекке қарсы) тимділігін төмендетеді. Препаратты енгізгеннен кейін жанама әсерлер байқалуы мүмкін: бас ауыруы, қалтырау, температура көтерілуі, лоқсу, құсу, буындары мен арқасының ауыруы, аллергиялық реакциялар; сирек жағдайда - артериялық қысымның төмендеуі, анафилактикалық естен тану (шок ), асептикалық менингит сиптомдары, бүйрек жеткіліксіздігінің тереңдеуі.

ИМОГАМ РАЖ - құтыру вирусы жұғу қауіпі бар күмәнді адамдарда құтыру ауруының алдын алу үшін қолданылатын иммундыглобулин (адамнан алынған). Әсіресе, бұл препаратты 2-дәрежелі (тістеген кезде тері жабындысының бүтіндігі бұзылмаған, шамалы қан шығып тырналған немесе сызатталған) және 3-дәрежелі (бір немесе бірнеше жерден тістелген, тері жабындысының бүтіндігі бұзылған, шырышты қабаттарға сілекей түскен) зақымданулар болған жағдайда қолданады. 2-дәрежелі зақымдану кезінде антирабикалық (құтыруға қарсы) вакцинаны бірге пайдаланады (егер адамды тістеген жануар он күн бойы сау күйінде болса емдеуді тоқтатады). ИМОГАМ РАЖ - ды тек қана құтыруға қарсы вакцинамен бірге пайдалану қажет. Препаратты антирабикалық вакцинамен бірге (вакцинаның бірінші дозасын енгізгеннен кейін сегіз күннен кешіктірмей), бірақ әрқайсысын дененің әр жеріне және инені жаңалап, тек қана бұлшық ет ішіне енгізеді. Бір рет енгізілетін препараттың дозасы -20 ME/кг. Оның дозасын ешқанда арттыруға болмайды, өйткені дозасын көбірек енгізгенде антиденелер өндірілуі біршама басылып қалуы мүмкін. Құтыруға қарсы иммундыглобулин енгізгеннен кейін кейде температураның көтерілуі, терілік реакциялар, қалтырау, сирек жағдайда бас айналу, құсу, гипотензия, тахикардия, аллергиялық реакциялар (анафилактикалық шок) байқалуы мүмкін.

ФСМЕ – БУЛИН - көктемгі жазғы минингоэнцефалиттің (КЖМ -ВЛМ) жедел алдын алу үшін қолданылатын препарат (иммундыглобулин). Бұл препаратты жедел профилактикалық мақсатта келесі жағдайларда пайдаланады:

---

ФСМЕ - БУЛИН- мен шамалы иммундалған немесе ешқашан иммундалмаған адамдар кенелі энцефалит бойынша табиғи ошақты орманды жерлерде болғанда;

кенелі энцефалитке қарсы вакцинаға сезімталдығы өте жоғары болғанда;

жедел жұқпалы аурулармен науқастанып, температурасы өте жоғары болғанда.

Препарат тез әсер етеді (қорғаушылық әсері 24 сағаттан кейін басталып 4 аптаға дейін созылады) және биологиялық жартылай шығу кезеңінің ұзақтығы 21 тәуліктей. Оны, төзімділігін төмендетпей, қайталап пайдалануға болады. ФСМЕ – БУЛИН енгізгеннен кейін кем дегенде 3 ай өткенше тірі вакциналармен (қызылша, қызамық, мысқылға қарсы) белсенді иммундау жүргізуге болмайды. Бұл препарат іс жүзінде жанама реакциялар қоздырмайды, кейде ине сұққан жерде қышыну және де температурасының шамалы көтерілуі байқалады. Гаммаглобулинемияға шалдыққан адамдарда анафилактикалық реакция пайда болуы ықтимал (Ig А- ға қарсы антиденелердің титры жоғары болғанда).

Кенелі энцефалитке қарсы иммундыглобулин (адамдардан алынған) ересектер мен балаларда кенелі энцефалитті емдеу және жедел алдын алуға арналған. Препараттың әсер етуші факторы – кенелі энцефалит вирусын бейтараптайтын, белсенділік қабілеті бар иммундыглобулиндердің G класына жататын антиденелер. Организмге енгізгеннен кейін 24-48 сағатта максимальды концентрацияға жетеді (қанда), олардың организмнен жартылай шығу кезеңі - 4-5 апта. Анамнезінде адам қанынан дайындалған препараттарға ауыр түрде аллергиялық реакциялар болғаны анықталса бұл препаратты қолдануға болмайды, яғни қарсы көрсеткіш болып табылады.Иммундыглобулин енгізгенде, әдетте, ешқандай жанама реакциялар болмайды. Дегенмен, сирек жағдайларда гиперемия, инъекция жасаған жердің ауыруы, алғашқы тәулікте температурасының шамалы көтерілуі, аллергиялық реакциялар дамуы мүмкін. Иммундыглобулиннің әрбір инъекциясынан кейін кем дегенде 3 ай өткен соң ғана тірі вакциналармен (қызылша, қызамық, эпидемиялық паротит) белсенді иммундауға болады. Кенелі энцефалитке қарсы иммундыглобулин мен вакцина қолдану арасының ұзақтығы 4 аптадан кем болмауы керек.

Кесте 13.4.

---

Спецификалық иммундыглобулиндік препараттар

Вирустық инфекциялар	Препарат, енгізу жолдары	Өндіруші -фирма
ЦМВ инфекция	Цитотек (Cytotect), тамыр ішіне(т/і)	“Биотест фарма ГмбХ”, Германия
Гепатит В	Антигеп (Antihep), т/і	“Биомед”,Пермь, Ресей
	Гепатект (Hepatect) т/і	«Biotest Pharma» Германия
Құтыру	ИМОГАМ РАЖ,б/і	“Пастер Мерье” Франция
Кенелі энцефалит	Кенелі энцефалитке қарсы адам иммундыглобулині, б/і	НПО “Микроген”, Ресей
	ФСМЕ- БУЛИН (FSME-BULIN), б/і	“Австрийскии институт гемодериватов ГмбХ”, Австрия

---