Файл: Iii триместр і модуль Клік жне логистика лексикалы таырып.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 26.03.2024
Просмотров: 61
Скачиваний: 0
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Республикамыздың әрбір азаматы ұлтына, сенімі мен нанымына, саяси көзқарасымен, ұстаған бағыт-бағдарына қарамастан, өзі өмір сүріп, ауасын жұтып, игілігін пайдаланып отырған мемлекеттің «Туған елім, Отаным» деп тануы керек. Мемлекетке есімін беріп отырған ұлттық салт-дәстүрлеріне құрметпен қарау, оның тілі мен ділін сыйлау, рәміздерін ардақтап, жетістіктеріне шаттану – қоғамның әрбір мүшесінің міндеті. Олай болса баланың сана-сезімін сол ұлттық мәдениеті мен салт дәстүрлерін меңгеру негізінде дамыту керек, ұлттық құндылықты жастайынан бала бойына сіңіре білсек еліміздің ертеңі ашық, келешегі жарқын да нұрлы болмақ, несімен ерекшеленбек дегенде ұлттық құндылығымен және білімді ұрпағымен дегеніміз жөн болар.
АЙТЫЛЫМ
3-тапсырма. Топпен талқылаңыздар:
1. Досыңды көрсет, мен сенің кім екеніңді айтайын деген сөзді қалай түсінесіз?
2. Бала тәрбиесіне байланысты қандай салт-дәстүрлерді білесіз?
3. Олардың жас ұрпақ тәрбиесінде алар орны қандай?
ЖАЗЫЛЫМ
4-тапсырма. «Тәрбие – тал бесіктен» тақырыбына шағын эссе жазыңыз.
№3 СӨЖ тапсырмасы:
1. Кең пейілді қазақ халқының жер аударылып келген ұлттарға деген бауырмалдылығы туралы бейнебаян дайындау.
4-сабақ
Адами құндылықты насихаттау. Танымдық-ақпараттық мазмұндағы мәтінді сипаттау, суреттеу, бағалау және қорытындылау
ТЫҢДАЛЫМ
1-тапсырма. Төменде берілгенсөздермен (сөз тіркестерімен) сөйлем құрастырыңыз.
саясат – политика
ұстаным – принип
даму – развитие
дидактикалық шарттар – дидактические условия
ұлттық тәрбие – национальное воспитание
ұлттық мәдениет – национальная культура
халық педагогикасы – народная педагогика
әдептілік – вежливость
кішіпейілдік – скромность
қайырымдылық – отзывчивость
жанашырлық – заботливость
ізеттілік – вежливость
инабаттылық – совестливость
қарапайымдылық – скромность
ОҚЫЛЫМ
2- тапсырма. Мәтінді түсініп оқыңыз
Бүгінгі таңда жас ұрпақты өз халқының тарихын, тегін, салт дәстүрін, тілін білімін, адамзаттық мәдениетті, адами қасиетті мол терең түсінетін шығармашыл тұлға етіп тәрбиелеу өмір талабы, қоғам қажеттілігі. ҚР Білім туралы заңында жас ұрпаққа жан-жақты білім мен тәрбие берудің мемлекеттік саясатының негізі ұстанымдарын айқындап берді. Олар: ҚР-ның барлық адамзатының білім алуға тең құқылығы, әрбір адамзаттың интелектуалдық дамуы, психо-физиологиялық және жеке басының ерекшеліктері, халық үшін білімнің барлық деңгейіне кең жол ашылуы. Яғни, білім заңында әрбір азаматтың білім алуға құқықтығын негізге ала отырып, оқушы бойына ұлттық құндылық қасиеттерін қалыптастырып, құрметтеуге тәрбиелеуде дидактикалық шарттар яғни оқыту, тәрбиелеу, дамыту, қалыптастыру үрдісін жан-жақты қамту қажеттілігі туындайды.
Қазақ мәдениеті – ғасырлар бойы қалыптасқан ұлттық мәдениет. Ол ұлттық тәлім-тәрбиенің негізінде дамып, қалыптасты. Жалпы адамзаттық құндылық қасиеттер ұлттық тәрбиемен ұлттық мәдениеттің дамуындағы қозғаушы күші болып табылады. Әрбір халықтың тарихы тіршілігі мен рухани тәжірибесі бар. Халықтың тұрмыс-тіршілігіндегі рухани тәжірибелері арқылы қалыптасқан тәрбиелік және дүниетанымдық көзқарастарын біз халық педагогикасы дейміз. Халық педагогикасы – халық мәдени мұрасы. Халық педагогикасы сол халықтың (ұлттың) этностық ерекшеліктеріне байланысты дамып, қалыптасқан.
Руханилық – жеке тұлғаның негізгі сапалық көрсеткіші. Руханилықтың негізінде адамның мінез-құлқы қалыптасады, ар-ұят, өзін-өзі бағалау және адамгершілік сапалары дамиды. Мұның өзі мейірімділікке, ізгілікке шақырады. Олар адамды құрметтеу, оған сену, әдептілік, кішіпейілдік, қайырымдылық, жанашырлық, ізеттілік, инабаттылық, қарапайымдылық т.б.
Адамгершілік – ең жоғары құндылық деп қарайтын жеке адамның қасиеті, адамгершілік және психологиялық қасиеттерінің жиынтығы. Адамгершілік тақырыбы – мәңгілік. Ол ешқашан ескірмек емес. Жас ұрпақтың бойына адамгершілік қасиеттерді сіңіру – ата-ана мен ұстаздардың басты міндеті. Адамгершілік әр адамға тән асыл қасиеттер. Адамгершіліктің қайнар бұлағы – халқында, отбасында, олардың өнерлерінде, әдет-ғұрпында. Әр адам адамгершілікті күнделікті тұрмыс-тіршілігінен, өзін қоршаған табиғаттан бойына сіңіреді. Жас ұрпақты саналы, елгезек етіп тәрбиелеу отбасы мен мектеп қызметкерлерінің бірден бір парызы.
АЙТЫЛЫМ
3-тапсырма. Топпен талқылаңыздар:
1. Халық педагогикасы дегенді қалай түсінесіз?
2. Халық педагогикасы қазір де маңызды ма?
3. Сіздің ойыңызша, тұлғаның рухани дамуы үшін ең басты шарт?
ЖАЗЫЛЫМ
4-тапсырма. «Ертегі – тәрбие құралы» (эссе жазыңыз).
№4 СӨЖ тапсырмасы:
1. «Қазақ халық педагогикасы» тақырыбына реферат жазыңыз.
6-модуль:БОЛАШАҚҚА БАҒДАР: РУХАНИ ЖАҢҒЫРУ. ДЕМОГРАФИЯ – ҰЛТ ТАҒДЫРЫ
Лексикалық тақырып:
1. Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру
2. Қазақстан халқының демографиялық жағдайы, халық санының динамикасы, демографиялық саясаттың маңыздылығы туралы ақпарат.
3. Мәтін мазмұнындағы факт, оқиға, әрекеттерге көзқарасын, қатынасын білдіре алу, ой қорыту тәсілдері.
Грамматикалық тақырып:
Сан-мөлшер категориясының қолданысы. Жинақтық сан есімдер (1-ден 7-ге дейін), топтау сан есімдері (екі-екіден), болжалдық сан есімдердің (он шақты, жиырмаға жуық) берілуі.
1-сабақ
Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру
ТЫҢДАЛЫМ
1-тапсырма. Төменде берілгенсөздермен (сөз тіркестерімен) сөйлем құрастырыңыз.
ұлттық код – национальный код
ұлттық сана – национальное сознание
ұлт жады – память нации
рухани жаңғыру– духовная модернизация
дүниетаным– мировоззрение
өзгеру – изменияться
заман ағымына икемделу – адаптация к течению времени
озық дәстүрлер– передовые традиции
ОҚЫЛЫМ
2- тапсырма. Мәтінді түсініп оқыңыз
ХХІ ҒАСЫРДАҒЫ ҰЛТТЫҚ САНА ТУРАЛЫ
Күллі жер жүзі біздің көз алдымызда өзгеруде. Әлемде бағыты әлі бұлыңғыр, жаңа тарихи кезең басталды. Күн санап өзгеріп жатқан дүбірлі дүниеде сана-сезіміміз бен дүниетанымымызға әбден сіңіп қалған таптаурын қағидалардан арылмасақ, көш басындағы елдермен тереземізді теңеп, иық түйістіру мүмкін емес. Өзгеру үшін өзімізді мықтап қолға алып, заман ағымына икемделу арқылы жаңа дәуірдің жағымды жақтарын бойға сіңіруіміз керек.
ХХ ғасырдағы батыстық жаңғыру үлгісінің бүгінгі заманның болмысына сай келмеуінің сыры неде? Меніңше, басты кемшілігі – олардың өздеріне ғана тән қалыбы мен тәжірибесін басқа халықтар мен өркениеттердің ерекшеліктерін ескермей, бәріне жаппай еріксіз таңуында. Әжептәуір жаңғырған қоғамның өзінің тамыры тарихының тереңінен бастау алатын рухани коды болады. Жаңа тұрпатты жаңғырудың ең басты шарты – сол ұлттық кодыңды сақтай білу. Онсыз жаңғыру дегеніңіздің құр жаңғырыққа айналуы оп-оңай. Бірақ, ұлттық кодымды сақтаймын деп бойыңдағы жақсы мен жаманның бәрін, яғни болашаққа сенімді нығайтып, алға бастайтын қасиеттерді де, кежегесі кері тартып тұратын, аяқтан шалатын әдеттерді де ұлттық сананың аясында сүрлеп қоюға болмайтыны айдан анық.
Жаңғыру атаулы бұрынғыдай тарихи тәжірибе мен ұлттық дәстүрлерге шекеден қарамауға тиіс. Керісінше, замана сынынан сүрінбей өткен озық дәстүрлерді табысты жаңғырудың маңызды алғышарттарына айналдыра білу қажет. Егер жаңғыру елдің ұлттық-рухани тамырынан нәр ала алмаса, ол адасуға бастайды. Сонымен бірге, рухани жаңғыру ұлттық сананың түрлі полюстерін қиыннан қиыстырып, жарастыра алатын құдіретімен маңызды. Бұл – тарлан тарихтың, жасампаз бүгінгі күн мен жарқын болашақтың көкжиектерін үйлесімді сабақтастыратын ұлт жадының тұғырнамасы...
...Мемлекет пен ұлт құрыштан құйылып, қатып қалған дүние емес, үнемі дамып отыратын тірі ағза іспетті. Ол өмір сүру үшін заман ағымына саналы түрде бейімделуге қабілетті болуы керек. Жаңа жаһандық үрдістер ешкімнен сұрамай, есік қақпастан бірден төрге озды. Сондықтан, заманға сәйкес жаңғыру міндеті барлық мемлекеттердің алдында тұр. Сынаптай сырғыған уақыт ешкімді күтіп тұрмайды, жаңғыру да тарихтың өзі сияқты жалғаса беретін процесс.
Екі дәуір түйіскен өліара шақта Қазақстанға түбегейлі жаңғыру және жаңа идеялар арқылы болашағын баянды ете түсудің теңдессіз тарихи мүмкіндігі беріліп отыр. Мен барша қазақстандықтар, әсіресе, жас ұрпақ жаңғыру жөніндегі осынау ұсыныстардың маңызын терең түсінеді деп сенемін. Жаңа жағдайда жаңғыруға деген ішкі ұмтылыс – біздің дамуымыздың ең басты қағидасы. Өмір сүру үшін өзгере білу керек. Оған көнбегендер тарихтың шаңына көміліп қала береді...
АЙТЫЛЫМ
3-тапсырма. «Мен халқымның тағылымы мол тарихы мен ықылым заманнан арқауы үзілмеген ұлттық салт-дәстүрлерін алдағы өркендеудің берік діңі ете отырып, әрбір қадамын нық басуын, болашаққа сеніммен бет алуын қалаймын. Бұл ретте, тұтас қоғамның және әрбір қазақстандықтың санасын жаңғыртудың бірнеше бағытын атап өтер едім», - дейді Н. Назарбаев өзінің «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» атты мақаласында.
Осы бағыттар туралы әңгімелеп беріңіз.
ЖАЗЫЛЫМ
4-тапсырма. Төменде берілген сөздер мен сөз тіркестерімен сөйлем құрастырыңыз.
Бәсекелік қабілет, прагматизм, ұлттық бірегейлікті сақтау, білімнің салтанат құруы, революциялық емес, эволюциялық даму, сананың ашықтығы, таяу жылдардағы міндеттер, латын әліпбиіне көшу.
№1 СӨЖ тапсырмасы:
1. Н. Назарбаев өзінің «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» атты мақаласының толық мәтінімен танысып, тезис жазыңыз.
2-сабақ
Қазақстан халқының демографиялық жағдайы, халық санының динамикасы, демографиялық саясаттың маңыздылығы туралы ақпарат
ТЫҢДАЛЫМ
1-тапсырма. Төменде берілгенсөздермен
(сөз тіркестерімен) сөйлем құрастырыңыз.
демографиялық көрсеткіш – демографические показатели
демографиялық саясат – демографическая политика
халық саны – численность населения
демографиялық әлеует – демографический потенциал
алдын ала болжау – предсказания
тарихи оқиғалар – исторические события
соққы – удар
ашаршылық – голод
дүниежүзілік соғыс –мировая война
халық тығыздығы – плотность населения
демографиялық дағдарыс – демографический кризис
халықтың демографиялық ахуалы – демографическая ситуация населения
халықтың орташа жас көрсеткіші – средний возраст населения
бала туу көрсеткіші – показатель рождаемости
демографиялық әлеует – демографический потенциал
халық тығыздығы – плотность населения
ОҚЫЛЫМ
2- тапсырма. Мәтінді түсініп оқыңыз
ҚР-да демографиялық саладағы соңғы көрсеткіштерді жағымды деп айтуға болады. Алдын ала болжанғандай, тұңғыш рет Қазақстанның тарихында халық саны 17 миллиондық межеге жетті.
Жалпы, демографиялық мәселе біздің ел үшін қазіргі таңдағы маңыздылардың бірі. Кеңес Одағы орнаған тұста қазақ халқының демографиялық әлеуеті өте жоғары болатын. Сол кезеңде қазақтар Орталық Азияда басқа этностардың арасында саны жағынан ең көбі болды. Қазіргі күнді алатын болсақ, көршілес Өзбекстанның халық саны 30 миллионға жетіп отыр, ал Қазақстанда 17 миллионға жуықтап қалды (оның ішінде 11 млн. қазақ).
Кейбір тарихи оқиғалар қазақ халқының демографиясына үлкен соққы тигізді. Оның ішінде қазақ даласында орын алған ашаршылықтың зардабы ауыр болды. Белгілі демограф Мақаш Тәтімовтың айтуынша, аштық әсерінен қазақтар халық санының жартысына жуығынан айырылған. Сонымен қатар, екінші дүниежүзілік соғыста 2 миллионнан аса қазақтың 350 мыңы соғыста қайтыс болды. Демографтың ойынша, егер осы оқиғалар болмағанда, қазақтардың саны осы күні 32-35 миллионға жетуі мүмкін еді.
Мемлекетіміздің қазіргі демографиялық бейнесіне толығырақ тоқталайық. Территориясының көлемі бойынша тоғызыншы орын алатын Қазақстанда бір шаршы шақырымға не бары 6,2 адамнан ғана келеді екен. Халық тығыздығы бойынша мемлекетіміз әлем елдері арасында 184-орында тұр. Тәуелсіздік алғаннан кейін Кеңес Одағының көптеген бұрынғы мемлекеттеріндегідей Қазақстанда да демографиялық дағдарыс басталды. Экономикалық жағдайдың нашарлауы бала туу көрсеткішінің күрт төмендеуіне алып келген болатын. Бірақ соңғы жылдары әлеуметтік жағдайдың жақсаруы бала туудың үздіксіз өсуіне септігін тигізді.
