Файл: 6шы семестр 1 блім Дниежзілік кмір кені геологиялы орларыны сипаттамасы 6 саат.docx

ВУЗ: Не указан

Категория: Не указан

Дисциплина: Не указана

Добавлен: 19.03.2024

Просмотров: 112

Скачиваний: 0

ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.

СОДЕРЖАНИЕ

Бақылау сұрақтары Күртқұлама тақталарды қазу кезінде горизонттық дайындауды қолданады ма? Жазық жатысты тақталарды қазу кезінде горизонттық дайындауды қолданады ма? Бос жыныстар бойынша арналық штректерді жүргізіледі ме? Ұсақ бөліктерге қазу горизонтын бөледі ме? Горизонт шегінде тазартпа жұмыстарын жүргізудің кері тәртібін қолдануға рұқсат етіледі ме? Оқыс лақтырысқа бейімділікті тақталарда шақты алабын дайындау кезінде оқыс лақтырысқа бейімді емес жыныстарда қазбаларды толтыру талап етіледі? Әр түрлі қазу горизонттарының шегінде түрлі дайындау тәсілдерінің қолданылуы мүмкін бе? Қазу горизонтының шегінде диагональдық тәсілдердің қолданылуы мүмкін бе? Горизонттың шегінде тазартпа кендарларының жылжу бағытын таңдауға төбе жыныстарындағы жарықшақтардың бағыты әсер етеді ме? Оқыс лақтырысқа бейімділікті тақталарда даярлаушы қазбаларды жүргізу мүмкін бе? Қазу горизонтын қандай бөліктерге бөледі? Неге төбе жыныстарындағы жарықшақтардың бағытына тазартпа кенжарының жылжу бағыты тәуелді? Қорлары. Панелдер мен этаждарда тақтаны өрлеме (құлама) бағыты бойынша лавалармен қазымдайтын шақтыларды атаңыз? Қандай жағдайларда жазық даярлау қазбаларын далалық жүргізу талап етіледі? [3, пп. 6. I, 6.2, 6.7]. Магистральдық бейкендік қуақаздарды қорғау үшін қандай тәсілдерді қолданады? [3, пп. 6.3, 6.8]. Далалық арналық штректерді лаваның артындағы кен алынған кеңістікке орналастыратын шақтыны атаңыз? Қандай жағдайларда бітеме жолақтарын қолданған даярлау қазбаларын кен кенжатмен жүргізу ұсынылады? [3, п. 6.12]. Неге далалық арналық штректерді учаскені (панелді, блокты) қазымдағаннан кейін кен алынған кеңістікте орналастыру керек? [3, п. 6.3] Қандай далалық штректерді көмір тақтасы бойынша жүргізуге рұқсат етіледі? [3, п. 6.2]. Шақты алабын дайындаудың горизонттық тәсілі панелдік тәсілден қандай айырмашылығы бар? Қандай мақсаттарда қазу горизонтының еңістік бөлігінде қосалқы еңіс жүргізіледі? Қазу горизонтының еңістік бөлігінің өлшемі 1 км қандай жағдайларда аспауы керек? [1, § 197], Горизонтты қазымдау ұзақтылығын көрсетіңіз [6, с. 47]. Горизонтты қазымдау ұзақтылығы неге технологиялық жобалау нормаларында көрсетілгеннен кем болмауы керек? [7, п. 2; 6, c. 47]. Ұсынылатын әдебиеттер тізімі1. Правила безопасности в угольных и сланцевых шахтах: Утв. М-вом угольной пром-сти СССР 18.08.86 и Госгортехнадзором СССР 12.09.86. - М. : Недра, 1986. - 447 с.2. Правила технической эксплуатации угольных и сланцевых шахт: Утв. М-вом угольной промышленности СССР 5.01.75. - М. : Недра, 1976. - 152 с.3. Указания по рациональному расположению, охране и поддержанию горных выработок на угольных шахтах СССР: Утв. М-вом угольной пром-сти СССР 26.12.84. - Л.: Недра, 1986. - 222 с.4. Технологические схемы разработки пластов, склонных к самовозгоранию: Утв. М-вом угольной пром-сти УССР. - Донецк, 1972. – 33 с.5. Инструкция по безопасному ведению горных работ на пластах, склонных к внезапным выбросам угля, породы и газа: Утв. М-вом угольной пром-сти СССР 6.10.76 и Госгортехнадзором СССР 21.09.76. - М. : Недра, 1977. - 158 с.6. Технология подземной разработки пластовых месторождений полезных ископаемых /Под общ. ред. проф., д-ра тех. наук А.С.Бурчакова. - М. : Недра, 1983. - 487 с.7. Основные направления и нормы технологического проектирования угольных и сланцевых шахт: Утв. М-вом угольной пром-сти СССР 13.09.66. - М. : Недра, 1986. - 62с.8. Руководство по проектированию вентиляции угольных шахт: Утв. М-вом угольной пром-сти СССР 10.04.74. - М. : Недра, 1975. - 237 с.9. Государственные стандарты СССР. Горная графическая документация: ГОСТ 2.850-75 - 2.857-75. - Введ 1.01.80. – М. : Недра 1983. – 200 с.10. Методические положения по оценке и выбору способов подготовки шахтных полей по фактору горного давления /ИГД им. А.А. Скочинского. – М.: Недра 1985. - 19 с. 11. Разработка пологих и наклонных пластов /С.А. Саратикянц, А.Ш. Зельвянский, А.А. Лещинский, Ю.К. Батманов. - М.: Недра, 1977. - 187 с.12. Дополнения к "Руководству по проектированию вентиляции угольных шахт / МАКНИИ. - М. : Недра, 1981. - 72 с.№ 3-ПРАКТИКАЛЫҚ ЖҰМЫС. Екі жақын тұрған тақталарды бірге қазудың технологиялық варианттарын жобалауТапсырма: берілген жағдайлар үшін (11.3 - кесте) тақталар қабаттарын дұрыс қазуды жобалау.Жұмыстың мақсаты: тақталар қабаттарын бір уақытта бірге алу немесе әр қабатты әр уақытта жеке-жеке тақта түрінде алуды дұрыс жобалауды үйрену.Практикалық оқу объектілері: тау-кен қазбаларының бірлескен жоспарларынан көшірмелерге тақталарды қазымдаудың кен-геологиялық жағдайларын (ұстынды құрлымдарын, тақтаның және жыныстардың физика-механикалық қасиеттерін, олардың қуаттылығымен қаттылықтарын (бекемділіктерін),тақталардың арақашықтығын және т.б. қасиеттерді) көрсете. Бұл айтылғандар тақталарды жеке-жеке немесе топтастыра қазу варианттарын анықтауға көмек жасайдыЖұмысты ұйымдастыру: әрбір студент тау-кен жұмыстарының жоспарынан көшірмені алады.Қазуды жобалау кезінде сала мен бассейнде жұмыс істейтін нормативтік құжаттарды басшылыққа алған дұрыс.Жұмысты орындауға арналған әдістемелік нұсқауларЖұмысты кезең-кезеңімен орындаған дұрыс.№ 1-кезең. Кестеде және тау-кен қазбаларының жоспарынан көшірмеде берілген тақталардың қасиеттерін оқып білу. Тақталардың терең меңгерілген қасиеттерінің негізінде төменгі материалдарды қабылдау және дәйектеу: - берілген тақтаның құлау бұрышын ескере топты тақталарды қазымдау кезінде лавалардың жылжу бағытын [2, § 22];- әрбір тақтаның суландырылуын ескере топты тақталарды қазымдау кезінде лавалардың жылжу бағытын;- тақтаның оқыс лақтырысқа және өздігінен жануға бейімділігін ескере топты тақталардың реттік қазымдалуын [2, § 157, 186-188; 3, п. 39; 6, пп. 7.4, 7.6-7.8];- тақтаның оқыс лақтырысқа бейімділігін және тақталар арасындағы қашықтықты нормалар бойынша ескерумен қазылатын тақталардың лавалар арасындағы созылымы бойынша қашықтығын [2, § I9I; 3, п. 120; 6, п. 7.6];- әрбір тақтаның өздігінен жануға және оқыс лақтырысқа бейімділігін ескере әрбір тақта бойынша ярустарды (этаждарды) қазымдау тәртібін [2, 187, в; 4, п. 2; 5, п I.3];- әрбір тақтаның өздігінен жануға және оқыс лақтырысқа бейімділігін ескере әрбір тақта бойынша алу учаскелерінің желдету схемаларын [3, пп. 38 е., 44; 4, п. 2; 5, п. 1.3.];7. Метан газының бөлініс көздерінің үлес салмағын ескере тақталар бойынша алу учаскелерінің желдету схемаларын [7, с. 27-28];8. Нормаль бойынша тақталардың арасындағы қашықтықты және тақтаның оқыс лақтырысқа бейімділігін ескере тақталарды топты немесе жеке-жеке қазымдауын [2 § 186; 6, п.7.6];- қазылатын тақталардың қуаттылығын және тақталардың оқыс лақтырыcқа бейімділігін ескере ярустың (этаждың) бір қанатының шетінде қазылатын тақталарда лавалардың орналасуы кезінде тақталардың бір мезгілде топты қазымдалуын;- m1¹m2 болған кезде және әр түрлі ярустарда (этаждарда) лавалардың орналасуы кезінде, топты тақталарды кезектікпен қазуда, созылым бойынша лавалар арасындағы қашықтық панел қанатының ұзындығынан үлкен;- тақталар арасындағы қашықтықты, тақталардың қуаттылығын және олардың қасиеттерін ескере қазылатын тақталарға қатысты топты штректердің орналастыру орындарын [6, пп. 6.3, 7,4; 3, п. 45];Ескерту. Қабылданған шешімдерді ескере топты тақталарды қазудың схема сызу ұсынылады.№ 2-кезең. Қазылатын тақталардың төбесі мен табан қасиеттерін оқып білу. Төбе және табан жыныстарының қасиеттерін терең меңгеруде төмендегі материялдарды қабылдау және дәйектеу қажет:- қазылатын тақталардың қазбаларын қорғау тәсілін таңдау үшін төбенің құлағыштығы бойынша негізгі төбені кластарға бөледі [6, п 3.I4];- топтық штректерді орналастыру орнын таңдауға арналған Hр/ Rcn көрсеткіші бойынша тақталардың табан жыныстарының ісінуге бейімділігін [6, п.7.44]; - топталған үстіңгі тақтаның кен алынған кеңістіктің шекараларына қатысты топтық қазбалардың орналасуын [6, пп. 6.3, 7.6, 7.7];- кен алынған кеңістіктің шекараларына қатысты қазылатын тақталар бойынша топтық қазбалардың орналасуын [3, пп. 6,3, 7.12];- қазбаларды қабылданған қорғау тәсілдеріне сәйкес жасанды қоршауыштардың типтері мен шамашарттарын [3, пп. 7.14, 7.15, 7. 17];- негізгі төбе жыныстарының құлағыштыққа бейімділігін ескере қазбаларды қайтадан қолдану мақсатымен топтық қазбаларды қорғау тәсілдерін [3, пп. 7.36, 7.60].- тақталардың құлау бұрыштарын ескере топтық штректерді көршілес тақталардың қазбалары мен қосатын квершлагтардың ара қашықтықтарын және бірікткретін қазбалардың типтерін [1, § 197];- қазбалардың көлденең қимасының ең аз аудандарын [I, § 49; 2, § 116].№ 3 кезең. Графикалық бөлікГрафикалық бөлімде тақтаның құлама сызығы бойынша кесінділері көрсетіледі, егерде көмір тақтасын жазылым бағыты бойынша қазып алатын болса немесе тақтаның жазылым сызығы бойынша кесінділері көрсетіледі. Егерде көмір тақтасы өрлеме-құлама бағыты бойынша қазып алатын болса (М 1:5000; 1:2000). Сызбада, сондай-ақ даярлық және тазартпа қазбаларының кесінділері көрсетіледі.Сызбада шартты белгілермен тақталық және топтық қазбалар бойынша таза және шықпа желдетпе ағындарының, сондай-ақ жүктердің толассыз жеткізілу бағыттары көрсетіледі.Бақылау сұрақтары Топты тақталарды лавалармен тақтаның өрлеме немесе құлама бағыты бойынша қазып алуға бола ма? Өрлей алу тәртібінде жақын орналаспаған тақталарды қазып алуға бола ма? Жақын оналаспаған тақталарды өрлей алу тәртібі мен қазып алуға бола ма? Жақын орналасқан даярланбаған тақталарды құлама алу тәртібімен қазуға бола ма? Үстіңгі тақтаның кен алынған кеңістігінде топтық штректерді орналастыруға бола ма? Жақын орналасқан даярланбаған тақталарды құлама алу тәртібімен қазуға бола ма? 11.3 – кесте– Берілген жағдайлар үшін тақталар қабаттарын дұрыс қазуды жобалау

№ 6-ПРАКТИКАЛЫҚ ЖҰМЫС. Варианттар әдісімен шақты алабын ашу тәсілін таңдау

алғашқы жұмыстар кешені







8-кестенің соңы



Бремсбергтің қабылдау алаңы, м3:




























үстіңгі

4

металды, бетонды

-

850

3400

145

493000

11,0

172980


84
төменгі

4

металды

-

1750

7000

114

798000

10,0

308100

Еңістің қабылдау алаңы, м3

4

металды, бетонды




1950

7800

161

1255800

22

I54280

1-ші ярустың жүріс жолы мен күрделі еңісі

12

металды

. 12

200

2400

870

2088000

32417203

22

256510 12923920

Пайдалану қаражатының есебінен қазбаларды жүргізуге арналған шығындар

2-ші ярустан күрделі еңістерді және жолдарды жүргізу, м

12

металды

12

800

9600

870

8352000











11.9-кесте –1-ші вариант бойынша қазбаларды күтіп ұстауға жұмсалған шығындар


Күтіп ұсталынатын қазбаның атауы


Бекітпе-нің түрі

Қаз-балар-дың саны

Қазбаның жарықтағы қимасының ауданы,м2

Күтіп ұстау уақы-ты, жыл

Қазба-ның ұзын-дығы,

м (м3)

1м қазбаның жылына күтіп ұстау құны тг/м жылына

Күтіп ұстауға жұмсалынатын жалпы шығындар, тенге

1

2

3

4

5

6

7

8

Клеттік оқпан

бетонды

1

50,2

35

793

55

1526530

Скипті оқпан

бетонды

1

50,2

35

818

57

I63I9I0

Оқпан албары

бетонды

1

-

35

19500

4.4

3003000

Күрделі квершлаг

металды

2

16

35

386

24,3

656590

Желдетпе квершлаг

металды

1

16

17,5

З86

21,1

142530

Желдетпе оқпан

металды

1

28,3

17,5

410

32,7

234620

Тақталық магистралды штрек

металды

2

14

35

3000

20,8

4368000

Далалық магистралды штрек

металды

2

14

35

3000

21,9

4599000

Күрделі бремсберг

металды

4

12

17,5

1350/2

16,6

784350

Желдетпе жүріс жолдар

металды

8

12

17,5

1520

16,6

3532480

1-ші ярустың жүріс жолы мен еңістері

металды

12

12

17,5

200

19,1

802200

Бремсбергтің қабылдау алаңы:






















үстіңгі

металды, бетонды

4

-

17,5

850

3.2

190400

төменгі

металды

4

-

17,5

1750

2,5

306250

Еңістің қабылдау алаңы

үстіңгі

металды, бетонды

4

-

17,5

1950

3,5

477750

Желдетпе штрек

металды

2

12

17,5

3000

16,0

1680000

2-ші ярустың жүрісжолдары мен еңістері

металды

12

12

15,8

750

18,9

2687580 26623190
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   17



,тг/т

мұнда Kпер, Кбуд – алғашқы күрделі шығындар және алдағы жылдардың шығындары, тг;

КЭ – пайдалану қаражатының есебінен қызбаларды жүргізуге жұмсалған шығындар, тг;

R – қазбаларды күтіп ұстауға жұмсалған шығындар, тг;

G – көмір көлігі мен су төкпеге жұмсалған шығындар, тг. 1- түр бойынша

1- вариант бойынша

11.10-кесте – 2-ші вариант бойынша қазбаларды күтіп ұстауға жұмсалған шығындар

Күтіп ұсталынатын қазбаның атауы


Бекітпе түрі

Қазба-лар-дың саны


Қазбаның жарықтағы қимасының ауданы,м2

Күтіп ұстау уақыты, жыл

Қазба-ның ұзын-дығы, м (м3)

1м қазбаның жылына күтіп ұстау құны, тг/м жылына

Күтіп ұстауға жұмса-лынатын жалпы шығын-дар, тенге

1

2

3

4

5

б

7

8

1-ші горизонттың клеттік оқпаны

бетонды

1

50,2

12,2

675

55

452930

2-ші горизонттың клеттік оқпаны

бетонды

1

50,2

22,8.

945

55

1185030

1-ші горизонттың скиптік оқпаны

бетонды

1

50,2

12,2

700

57

486780

2-ші горизонттың скиптік оқпаны

бетонды

1

50,2

22,8

970

57 .

1260610

1-ші горизонттың оқпан албары

бетонды

1

50,2

12,2

19500

4,4

1046760

2-ші горизонтың оқпан албары

бетонды

1

50,2

22,8

19500

4,4

1956240

1-ші горизонттың күрделі квершлагы

металды

2

16

12,2

714

24,3

423340

1-ші горизонттың желдетпе квершлагы

металды

1

16

12,2

286

21,1

99360

Желдетпе оқпан

бетонды

1

28,3

12,2

410

32,7

162565

Желдетпе штрек

металды

2

12

12,2

3000

16,0

1171200

1-ші горизоттың тақталы магистралды штрегі

металды

2

14

12,2

3000

20,8

1522560

2-ші горизоттың тақталы магистралды штрегі

металды

2

14

22,8

3000

20,8

2845440

1-ші горизонттың далалық магистралды штрегі

металды

2

14

12,2

3000

21,9

1603080

2-ші горизонттың далалық магистралды штрегі

металды

Г

14

22,8

3000

21,9

2995920

Күрделі өрлейқазу

металды

4

12

24,8

900/2

16,6

741020

Желдетпе жүрісжолдар

металды

8

12

24,8

1070

16,6

3523980

1-ші ярустың жүріс жолдары мен еңістері

металды

12

12

10,6

200

19,1

485900

2-ші горизонттың желдетпе квершлагы

металды

1

16

12,2

714

24,3

211672

2-ші горизонттың желдетпе штрегі

1

2

12

12,2

3000

16,0

1171200

Бремсбергтің қабылдау алаңы

үстіңгі

металды бетонды

4

-

24,8

850

3,2

269820

төменгі

металды

4

-

24,8

1750

2,5

434000

Еңістің қабылдау алаңқайлары:

үстіңгі

металды бетонды

4

-

10,6

1950

3,5

289380

2-ші ярустың жүріс жолдары мен еңістері

металды

12

.12

8,9

450

18,9

908334

25247121



11.11-кесте1- вариант бойынша көмір көлігі мен су төкпеге жұмсалған шығындар

Тасымалдау жұмыстары

Қазбаның ұзындығы немесе тереңдігі, м

Тасымалданатын жүктің көлемі

Тасымалдау бойынша жұмыстардың жалпы көлемі, т.м

Бір көліктің құны, | тг/[т.м]

Тасымалдауға жұмсалған шығындардың барлығы,

тенге

Оқпан бойынша тасымалдау

788

41400000

32623200000

3,2х10-4

10439420

Квершлаг бойынша тасымалдау

193

41400000

79,9 • I08

2,97 • 10-4

2373030

m1 тақтаның магистралды штрегі бойынша тасымалдау

1500

20700000

310 • I08

0,8 • I0-4

2480000

m2 тақтаның магистральды штрегі бойынша тасымалдау

1500

20700000

310 • I08

0,8 • 10-4

2480000

m1 тақтаның бремсбергі бойынша тасымалдау

675

10350000

69,85 • I08

2,54 • 10-4

1774320

m2 тақтаның бремсбергі бойынша тасымалдау

675

10350000

69,85 • I08

2,54 • 10-4

1774320

m1 тақтаның еңісі бойынша тасымалдау

825

10350000

85,35 • 108

1,415 • 10-4

1207700

m2 тақтаның еңісі бойынша тасымалдау

825

10350000

85,35 • I08

1,4I5 х 10-4

1207700 23736490

Су төкпе

Тік оқпан бойынша су төкпе

788

41400000

326,23хI08

1,8 х10-4

5866660

Еңіс бойынша су төкпе

825

20700000

176.77х108

4,19 х10-4

7155400 13022060



11.12-кесте2- вариант бойынша көмір көлігі мен су төкпеге жұмсалған шығындар

Тасымалдау жұмыстары

Қазбаның ұзындығы немесе тереңдігі, м

Тасымалданатын жүктің көлемі, т

Тасымалдау бойынша жұмыстардың жалпы көлемі, т-м

Бір көліктің құны, тг./[т.м]

Тасымалдауға жұмсалған шығындардың барлығы,

тенге

1-ші горизонттың оқпаны бойынша тасымалдау

670

14490000

97,08 • I08

3,6 • IO-4

3494880

1-ші горизонттың квершлагы бойынша тасымалдау

521

14490000

75,49 • 108

1,34 • I0-4

I0II560

1-ші горизонттың магистральды штрегі бойынша тасымалдау

1500

14490000

217,35 . Ю8

0,8 • IO-4

1738800

1-ші горизонттың бремсбергі бойынша тасымалдау

450

14490000

65,21 • I08

2,54 • IO-4

1656300

2-ші горизонттың оқпаны бойынша тасымалдау

940

26910000

252,95 • 108

2,79 • 10-4

7057300

2-ші горизонттың квершлагы бойынша тасымалдау

521

26910000

140,20 • I08

1,34 • I0-4

1848000

2-ші горизонттың магистральды штрегі бойынша тасымалдау

1500

26910000

403,65 • 108

0,8 • I0-4

3229200

2-ші горизонттың бремсбергі бойынша тасымалдау

450

26910000

121,1 • 108

2,54 • I0-4

3075940

Еңіс бойынша тасымалдау

525

12420000

65,20 • I08

1,415 • I0-4

922580 17682990

Су төкпе

Тік оқпан бойынша су төкпе:

1-ші горизонтан

670

14490000

97,07 • I08

1,822 • I0-4

1768550

2-ші горизонтан

940

26910000

252,9 • 108

1,79 • I0-4

4527500

Еңіс бойынша су төкпе

525

12420000

65,2 • 108

4,32х10-4

2816640 9112690