Файл: Молекуалы биология жне медициналы генетика кафедрасы.doc
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 05.05.2024
Просмотров: 51
Скачиваний: 0
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
169. а-РНҚ пісіп-жетілу үдерісі қалай аталады?
170. а-РНҚ жаңадан байланысқан пептидилі бар т-РНҚ-мен бірге солға бір кодонға жылжып отырады. Бұл кезең аталады:
171. Амин қышқылдар тізбегінің ұзаруы пептидил трансфераза ферменті көмегімен жүретін сатысы аталады:
172. Ақуыздың кеңістіктік құрылымдарға ие болуы және модификациялануы жүретін үрдіс:
173. Амин қышқылдарды активтендіретін және тиісті т-РНК-на байланыстыратын фермент:
174. Трансляцияға қатысатын ферментті көрсетіңіз:
175. Қандай РНҚ аминқышқылдарды рибосомаларға тасымалдайды?
176. Бос аминқышқылдарының активтенуіне қатысатын фермент:
177. ДНҚ молекуласындағы триплеттер қатары ақуыз молекуласындағы аминқышқылдар қатарына сәйкестігін анықтайтын генетикалық кодтың қасиеті
178. Гендердің топтастығы (промотор, оператор, құрылымды гендер, терминатор) лактозды оперонды береді. Олардың жұмысын қандай ген басқарады?
179. Қай нәруызда екі түрлі сайты болады:оператормен байланыстырушы сайт және индуктормен байланыстырушы сайтты атаңыз?
180. Құрылымдық гендердің транскрипциясын төмендететін реттеуші гендерді атаңыз:
181. Прокариоттарда транскрипциялық бақылаудың қандай түрі кездеседі?
182. Реттеуші геннен синтезделетін зат қалай аталады?
183. Апорепрессор деп аталатын затты синтездейтін генді атаңыз:
184. Оператормен байланысатын және индуктормен байланысатын екі түрлі сайты бар ақуыз қалай аталады?
185. Лактозалық оперонның активтенуі үшін не қажет:
186. Репрессор- ақуызы байланысатын геннің бөлігін көрсетіңіз:
187. Эукариот гендерінің экспрессиясының реттелу типтері:
188. Бұл субстрат жасушаға түсу кезінде оған жауап ретінде оны ыдыратып пайдалануға қажетті үш ферменттердің синтезі қарқынды жүре бастайды.
Осы субстрат қалай аталады?
189. Оперон жұмыс істемейді, егер қоретік материал (лактоза) ішек таяқшалары ортада болмаса, сол сияқты реттеуші генің репрессор белогы белгілі геннің бөлімімен байланысады. Берілген бөлім қалай аталады?
190. Транцкрипцияның басталуында әсер ететін, яғни ингибиторға қарама-қарсы болып келетін факторлар болады. Осы факторлар қалай аталады?
191. Науқас 33 жаста, ер адам. Оған тері рагы-меланома деген диагноз қойылған. Молекулалық-генетикалық зерттеу барысында р16 геніндегі мутация анықталды.
р16 гені қандай гендер тобына жатады?
192. Smad кешені р15, р21 (ц-ЦТК ингибиторлары) ақуыздарының синтезін бақылайтын гендер үшін транскрипциялық фактор рөлін атқарады.
Smad ақуыздарының кешені қандай фактормен белсендіріледі?
193. Көптеген жасушалар жасушадан тыс құрылымға – базальды мембранаға, коллаген талшықтарына және т. б. бекінген жағдайда ғана бөліне алады. Төмендегі ақуыздардың қайсысы жасушаның жасушадан тыс құрылымдармен байланысы туралы сигнал беретінін атаңыз:
194. Эдвардс синдромымен балалар дамудың көптік ақаулықтарымен туылады. Кариотиптеу кезінде хромосомалар санының өзгеруі анықталады. Бұл синдромның себебі қандай мутация?
195. Аналарының жасы 35 және одан жоғары болған жаңдайда туылған нәрестелерде хромасомалық аурулардың қаупі жоғары болады. Көрсетінің, қандай мутация аналарының жасымен байланысты?
196. Митоз кезінде әсер ететін және убиквитинлигаза белсенділігі бар фактор қалай аталады?
197. Циклин-циклинге тәуелді киназа кешенінде циклин қандай суббірліктің рөлін атқарады?
198. Жасушаның митоз фазалары өту кезінде қандай кешен қатысады?
199. Төменде көрсетілген кешендердің қайсысы митоздық циклдың басталуын қамтамасыз етеді?
200. Митоздық циклді реттеуді қандай ақуыз-ферменттер жүзеге асырады
201. Бұл кешен гистон ақуыздары мен тубулин синтезінің жинақталуын қамтамасыз етеді. Қандай кешен туралы айтылып тұр?
202. Циклин Е – Cdk2 кешені белсенді болатын митоздық циклдың кезеңі:
203. Митоздық циклдің қай кезеңінде D - Cdk4.6 кешені белсенді?
204. Д-ЦТК4 кешеннің активтенуі болатын митоздық циклдың кезеңі:
205. Хромосомалардың конденсациялануын белсендендіреді:
206. МРF белсенділігінің бірден төмендеуі әкеледі:
207. Жасушаның өсуі, органоидтардың бастапқы қалпына келуі, ақуыздармен ферменттердің белсенді синтезделуін бақылайтын кешен:
208. Адам кариотипінде 47 хромосома бар. Мұндай мутация қалай аталады?
209. Хромосома соңғы бөлігін жоғалтты. Мұндай мутация қалай аталады?
210. Бөлігінің 180º айналуымен хромосомалар құрылымының өзгеруі қалай аталады?
211. Ата-аналарына тән емес жаңа белгілердің пайда болуына алып келетін тұқым қуалайтын өзгергіштік:
212. Бір немесе бірнеше хомасоманың қосылуы мен түсіп қалуынан болатын мутация қалай аталады?
213. Генетикалық материалдың азаюына алып келетін, хромасоманың қандай да бір бөлігінің түсіп қалуынан болатын мутация:
214. Спонтандық аборттардың негізгі себебі болып табылатын мутация типі қандай?
215. Жатыр ішілік дамудың зақымдаушы әсерлерге сезімтал кезеңі аталады:
216. Эдварс синдромымен ауыратын науқаста 47 хромосома анықталған.
Аталған патология қандай мутация нәтижесінде пайда болды?
217. Даун синдромының клиникалық белгілері бар балада хромосома саны 46. Зерттеу нәтижесі 15-аутосомалық хромосоманың бір жұбының әдеттегіден ұзын екендігін көрсетті. Аталған патология қандай мутация нәтижесінде пайда болды?
218. Гаметогенез кезінде мейоздың анафазасында аталық және аналық гомологты хромосомалардың полюстерге тәуелсіз ажырауы қандай өзгергіштікке алып келеді?
219. Полиполидты ағазалар пайда болады:
220. Кариотипте екі гомологиялық хромосоманың болмауы:
221. Трисомияның формуласын көрсетіңіз:
222. Гомологты емес хромосомалардың сәйкес бөлігімен алмасуынан болатын мутацияға жатады:
223. Брахидактилияның доминанттық мутациясы гетерозиготаларында (Аа) қысқа саусақтар түрiнде көрiнiс бередi. Геннің жағдайын атаңыз?
224. 70% -дан астам аутосомды-доминантты синдромдардың себептері – бұл кездейсоқ мутациялар. Бұл жағдайларда ауру бала отбасында және оның туыстарында ауру болмаған жағдайда туылады. Бұл мутация қалай аталады?
225. Көпшілік аутосомды-доминантты ауруларда құрсақ ішілік даму кезінде өлімге алып келу жағдайлары көбірек байқалады. Бұл мутация қалай аталады?
226. Бұл мутация типі туыстық некелерде жиі жарыққа шығады. Қандай мутация туралы айтылып тұр?
227. Бұл мутация түрі әр ұрпақ сайын жарыққа шығады. Аурулардың генотиптері гомозиготалы да және гетерозиготалы да болуы мүмкін. Қандай мутация туралы айтылып тұр?
228. Бұл мутация түрі гендер экспрессиясының бұзылуына алып келеді және геннің транскрипцияланбайтын 5'- немесе 3' аймақтарында болады. Қандай мутация туралы айтылып тұр?
229. Сынғыш Х хромосома синдромы FMR-1 геніндегі доминантты мутация нәтижесінде пайда болады. Дені сау балалар мен ересектерде үш нуклеотидтік қайталанулар саны 6-дан 54-ке дейін, ал науқастарда 200-ден 1800-ге дейін өзгереді. Бұл өзгеріс мутацияның қай түріне жатады?
230. Акридин қосылыстарының әсерінен ДНҚ-ның спиральды құрылымы
деформацияланады. Нәтижесінде ДНҚ репликациясы кезінде негіздердің түсіп қалуы немесе қосымша негіз жұптарының қосылуына алып келеді. Бұл мутация қалай аталады?
231. Адамдардағы летальды мутацияға мысал болады:
232. Мутагендердің әсерінен гендегі бірнеше триплеттің құрамы өзгерді, бірақ жасуша сол ақуызды синтездеуді жалғастырады. Бұл генетикалық кодтың қандай қасиетімен байланысты болуы мүмкін?
233. ДНҚ молекуласының нуклеотидтер қатарының өзгеруінен болатын мутация
234. Әдетте гендік мутация белгінің өзгеруіне және тұқым қуалайтын аурудың клиникалық фенотипінің қалыптасуына алып келеді. Бірақ, кейде кейбір мутациялар фенотипте жарыққа шықпайды. Бұл қандай мутация?
235. Гендік мутациялар қандай ауруға алып келеді?
236. Гендік мутацияда геннің құрылысы өзгереді:
Аденин тиминге ауысуы болған мутацияны қалай атайды?
237. Гендік мутацияда геннің құрылысы өзгереді: Аденин гуанинге ауысуы болған мутацияны қалай атайды?
238. Гендік мутация кезінде нуклеотидтердің алмасуы және оқу ретінің өзгеру болуы мүмкін. Оқу ретінің өзгеруіне қай мутация алып келуі мүмкін?
239. Репарация кезінде ген құрылысының өзгерістері қалпына келеді. Репарацияның қай түрінде фотолиаза ферменті қатысады?
240. Репарация кезінде ген құрылысының өзгерістері қалпына келеді. Репарацияның қай түрінде лигаза ферменті қатысады?
241. Темекі түтініндегі химиялық элементтер ДНҚ молекуласындағы нуклеотидтердің қатарын аденинді тиминге немесе гуанинді цитозинге алмастыра алады. Бұл қандай мутация?
242. Генетикалық материалдың өзгеруін- мутациялардың сақталып қалуының алдын-алуға бағытталған үрдіс қалай аталады?
243. Репарацияның қандай түрі генетикалық материалдардың зақымданулары өте көп болғанда, жасуша өміріне қауіп төнгенде іске қосылады?
244. ДНҚ жаңа тізбегі синтезделген соң, арнайы ферменттер кешені жұптаспаған негіздерді танып, жөндейді. Бұл жағдайда жаңа және ескі тізбекті бір-бірінен ажырата алу проблемасы бар. Қандай ферменттер ДНҚ молекуласының жаңа тізбегін тани алады?
245. Шамамен әр 9 секунд сайын ДНҚ тізбегінде зақымдалулар болып отырады. Жасуша тіршілігін жою қажет болмаса, зақымдалулар тез жөнделіп отырады. Бұл үрдіс қалай талады?
246. Бұл репарация типінде фермент жарық фоторнын сіңіріп (көк түсті), пиримидиндік нуклеотидтердің арасындағы циклобутандық көпіршені ыдыратуға қабілетті болады. Қандай репарация типі туралы айтылып отыр?
247. Жасушалардың ДНҚ молекулаласындағы химиялық зақымдалулар мен үзілістерді түзете алу қабілеті қалай аталады?
248. Төменде келтірілген гендік аурулардың қайсысы репарация жүйесінің ақаулықтарымен байланысты?
249. Митоздық циклдың әр кезеңінде әр түрлі репарация типтірі іске асып отырады. Репликацияға дейін, G1 кезеңінде қандай репарация типі іске асуы мүмкін?
250. S кезеңінде тексеру нүктелерінде ДНҚ молекуласында нуклеотидтердің жеткіліксіздігі қандай үрдіске алып келеді?
251. Ағзада репликацияға дейінгі репарация механизмдері іске қосылмағанда қандай репарация мүмкін болады?
252. Рекомбинативтік репарация кезінде қалпына келетін тізбек:
253. Репарацияның қандай түрінде зақымдалмаған комплементарлық тізбек қажет емес?
254. ДНҚ молекуласындағы бір тізбекті үзілулерді фосфодиэфирлік байланысты қалпына келтіретін фермент:
255. Бұл репарция жүйесі ДНҚ молекуласында зақымдалулар көп болып, жасуша тіршілігіне қауіп төнгенде іске қосылады. Қандай репарация типі туралы айтылып тұр?
256. Баланы тексеру кезінде асқазанның атрезиясы анықталды. Осы ақаулықта апоптоздың қандай типінің бұзылысы байқалады?
257. 35 жастағы науқас, сүт безінде ісіктің бар болуына шағымданады. Осы ісіктің дамуына алып келетін апоптоздың түрі қандай?
258. Сүт безі қатерлі ісігінің тұқым қуалау қаупінің жоғары болуына жауап беретін, 13q12 хромосома аймағында орналасқан BRCA2- гені. BRCA2 қандай гендер тобына жатады?
259. Ер адам А. 54 жаста, 25 жыл бойы темекі шегеді, бояғыштармен үнемі байланыста болатын, лак-бояу кәсіпорнында 10 жыл жұмыс істейді. Тексеру кезінде. қуықтың ісігі анықталды. Келесі факторлардың қайсысы ісіктің себебі болуы мүмкін?
260. Апоптоз үрдісінде ультракүлгін сәулесінің әсерінен болатын ДНҚ зақымдануларды танитын фермент қандай?
261. Бұл ақуыздың жасуша цитоплазмасындағы арақатынасының өзгеруі митохондрия мембранасының өткізгіштігін жоғарлатады, нәтижиесінде ақуыздар оны тастап, каспазалық каскадты белсендіреді. Қандай ақуыз туралы айтылды?
262. Каспазалар әсер ететін цитоплазмалық нысана болып табылатын ақуыз
263. Генетикалық бағдарланған жасушаішілік механизмнің атқаратын қызметі: қажетсіз немесе дефектісі бар жасушаны жою. Сондықтан да жасушаның органоидтары және нуклеотидтері көршілес жасушалармен жойылады. Дефектісі бар жасушаны жоюда апоптоздың тиімді типі қайсы?
264. Иондаушы немесе УК сәулеленуімен ДНК зақымданған кезде, топоизомераз II ингибиторлары және басқа да әсерлерден, p53 генінің экспрессиясы жүреді.
Қандай ақуыз арқылы ДНҚ зақымдануы туралы сигнал р53 геніне беріледі?
