Файл: Молекуалы биология жне медициналы генетика кафедрасы.doc
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 05.05.2024
Просмотров: 65
Скачиваний: 0
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
265. Ядролық ақуыз-апоптоздың реттеуші немесе транскрипциялық факторы ДНҚ зақымданулары бар жасушаның бөліну үрдісін тоқтатып, апоптозды іске қосады. Қандай ақуыз апоптоздың көптеген гендерінің транскрипциялық факторы болып табылады?
266. Көп жасушалы ағзаның онтогенздік даму кезеңіндегі морфогенетикалық үрдістерде және жасушалар санының реттелуінде жасушаның өлімі маңызды рөл атқарады. Эмбриональдық морфогенез барысында саусақаралық «жарғақтардың» жойылуында тиімді апоптоздың типі қандай?
267. «Бұйрықтық апоптоз механизмінің» іске қосылуы, каспазалық каскадтың белсенділігіне байланысты болады. Қандай каспаза плазмалемадан келген синалға бірінші болып активтенеді?
268. Онкологиялық ауруларда жиі қандай геннің мутациясы ракқа алып келеді?
269. Рентгенмен жұмыс жасайтын дәрігерлерде қанның, сүт безінің, қалқанша безінің және терінің қатерлі ісігінің даму қаупі болады. Бұл қандай факторлар әсерінен болып отыр?
270. Протоонкогеннің онкогенге айналу жолдарын анықтаңыз:
271. Көп жағдайда бұл үрдіс жасушаның жиырылуымен, мембраналық құрылымдардың қайта құрылуымен, жасуша көлемінің кішіреуімен сипатталады. Бұл үрдіс қалай аталады?
272. 7 жастағы науқас К. төменгі еріннің қатерлі ісігі бойынша онкодиспансерге түсті. Анамнезден пациент шамамен 30 жыл бойы күніне көп темекі шегетіні белгілі болды. Жоғарыда келтірілген мутациялардың қайсысы жаңа түзілістің себебі болып табылады?
273. p16 генінің мутациясы тұқым қуалайтын меланома ісігіне алып келеді.
p16 гені қандай гендер тобына жатады?
274. PTEN генінің мутациясы тұқым қуалайтын сүт безінің ісігіне алып келеді. PTEN гені қандай гендер тобына жатады?
275. Рецепторға тәуелді сигнал беру жолы белгілі бір жасушадан тыс лигандтардың рецепторлармен өзара әрекеттесуімен сипатталады, каспаза 8 іске қосылады. Қандай апоптоз типі туралы сөз болып тұр?
276. Ras топтары гендері жасушалардың көбеюін реттеу жүйесінде маңызды рөл атқарады. Ras гендерінің бірінің мутациясы адамдарда қатерлі ісік жағдайларының шамамен 15% - ында кездеседі. Ras гені гендердің қай тобына жатады?
277. Алдымен генді анықтап, сосын оның құрылымын және оның белгілерін анықтайтын ғылыми бағыт:
278. Рестриктаза ДНҚ молекуласын бірнеше бөлікке бөледі:
279. ПТР әдісі бойынша мутантты генді идентификациялау үшін алдымен бөлініп алған ДНҚ фрагментін бірнеше сағат амплифициялау қажет. ДНҚ амплификациясының негізінде қандай үдеріс жатыр?
280. Молекулалық-генетикалық зерттеу әдісінің бірінің негізінде in vitro жағдайында ДНҚ фрагментін амплификация жатыр. Белгілі бір ДНК фрагментін бірнеше сағат бойы көбейтуге болады. Бұл қандай зерттеу әдісі?
281. Молекулалық-генетикалық зерттеу әдістерінің бір түрінің ішінде ДНҚ-ы зерттеу үшін белгілі бір этаптардан өту керек. Ол ДНҚ бөліп алу, ДНҚ тізбегінің ажырату, ДНҚ праймерлерінің жалғануы және түрлі температуралық режимде өтетін ДНҚ тізбектерінің элонгация. Осы зерттеу әдісін анықтаңыз?
282. ПТР үдерісінің кезеңдері: 1)денатурация, 2) рестрикция, 3) жасыту, 4)элонгация, 5) терминация, 6) иницияция. ПТР-ң бір циклының өту жолының дұрыс ретін көрсетіңіз:
283. Заманауи молекулалық-генетикалық бұл әдістің артықшылығы тек генетикалық аурулардың мутантты гендерін ғана анықтап қоймай инфекциялық аурулардың қоздырғыштарында анықтауға мүмкіндік береді. Бұл қандай әдіс түрі
284. Генетикалық аурудың себебі болып табылатын нақты мутацияны анықтау үшін ДНҚ нуклеотидтер қатары жайлы ақпаратты білмей тұрып геномда кодталған аминқышқылдарының қатары жайлы ақпаратты болжау мүмкін емес.
ДНҚ тізбегінің нуклеотидтер қатарын анықтауға мүмкіндік беретін әдісті атаңыз
285. Фенилкетонурия - бұл фенилаланин гидроксилаза геніндегі (РАН) мутациядан туындайтын рецессивті гендік ауру. Осы мутация нәтижесінде РАН геніндегі 408-ші аргинин амин қышқылы триптофанмен алмасқан. Мутация типін анықтаңыздар
286. Митоздық циклдың S-кезеңінде тексеру нүктесінде репликацияның дұрыс жүруі, нуклеотидтердің комплементарлы орналасуы қадағаланады. Аталған кезеңдегі өзгерістер кезінде репарацияның қандай типі іске асуы мүмкін?
287. Денверлік жіктелу бойынша А тобына жататын хромосомалар типі қандай?
288. Интерфазалық хромосомалардың әртүрлі бөліктерінің тығыздалуының біркелкі болмауының функционалдық мәні бар. Тығыздығы төмен және генетикалық белсенді болатын хроматин типін анықтаңыз
289. Бұл хроматин түрі, тығыздығының жоғары және генетикалық белсенді емес болуымен сипатталады. Хроматин типін анықтаңыз
290. Денверлік жіктелу бойынша G тобына жататын хромосомалар типі қандай?
291. Бұл фазада ядрошық жойылып, ядро қабығы ериді, бөліну ұршығы қалыптасады
292. Жасуша циклі кезінде тұқым қуалайтын материал жас жасушалар арасында теңдей бөліну жүретін жасушаның бөліну түрі
293. Аналық жасушаның бөліну нәтижесінде пайда болған жас жасушаның келесі бөлінуге немесе тіршілігін жоюға дейінгі кезең аталады
294. Микроскоп астында адамның хромосомаларын көріп және суретке түсіруге болатын митоздың фазасын анықтаңыз
295. Доминантты ген рецессивті генді толығымен басады, сондықтан гомозиготалы және гетерезиготалы генотипте фенотиптері бірдей: АА =Aa. Гендердің әрекеттесу түрін анықтаңыздар
296. Доминантты ген рецессивті геннің әсерін толық баса алмайды және гетерозиготалық жағдайда белгінің фенотипте басқа, аралық сипаттағы жаңа варианты пайда болады. Гендердің әрекеттесу түрін анықтаңыздар
297. Доминантты ген гетерозиготалық жағдайда гомозиготалыға қарағанда өз әсерін көбірке көрсетеді: Аа > АА. Гендердің әрекеттесу түрін анықтаңыздар
298. Екі аллелді доминантты гендердің әсері бірдей әсер етіп, жаңа белгіні жарыққа шығарады. Гендердің әрекеттесу түрін анықтаңыздар
299. Екі доминантты аллелді емес гендер бірін-бірі толықтырып белгіні жарыққа шығарады. Гендердің әрекеттесу түрін анықтаңыздар
300. Адамда интерферон ақуызының синтезін екі ген бақылайды. Оның біреуі 2- хромасомада, ал екіншісі 5-хромасомада орналасқан. Осы гендердің әрекеттесу түрін атаңыздар
301. Миосимпласт электроннограмасынан қос мембранмен қоршалған, ішкі мембранасы ішке қарай тартылған, ұзын қуысты денешік көрінді. Жасушаның қандай құрылымы туралы сөз болып тұр?
302. Панкреоцит цитоплазмасы электронограммасынан арна және цистерна тәрізді иірімделген мембраналы қуыс анықталды және мембрана бетінде көптеген дән тәрізді түйіршіктері бар. Жасушаның қандай құрылымы туралы сөз болып тұр?
303. Сақиналы ДНҚ молекуасы бар организмді анықтаңыз:
304. Сызықты ДНҚ молекуласы бар организмді анықтаңыз:
305. Эндомитоз, жиырылу, қозғалыс функцияларын тікелей атқаратын, екі глобулярлы актин белогының спиральденіп шиыршықталу натижесінде түзілетін жасушалық құрылым. Бұл қандай құрылым?
306. Плазмолемма қызметінің бірі жануарлар жасушасындағы сыртқы орта факторын тану болып табылады. Бұл процессті плазмолемманың қандай құрылымы атқарады?
307. Өсіп келе жатқан жасушада немесе жасушаның бөлінер алдында ақуыз молекулаларының синтезі қарқынды жүреді. Бұл құбылыс жасушадағы РНҚ-ның әр түрлілігін және ақуыздың интенсивті синтезіне байланысты рибосомалардың көптігін көрсетеді. Рибосомалардың суббірліктері қайда синтезделеді?
308. α-1,4-глюкозидазы ферментінің жеткіліксіздігі жасушада гликогеннің жинақталады. Соның нәтижесінде үдемелі бұлшық ет әлсіздігі туындайды. Осы ферменттің жеткіліксіздігі жасушада қандай органоид қызметінің бұзылысын туындатады?
309. Жасушада белгілі бір органоид қызметінің бұзылысы кейбір тұқым қуалайтын аурулардың себебі болады. Маселен Лея синдромы, оның ерекшелегі тек аналық линиядан екі жынысқа да беріледі, ауру әкеден сау бала дүниеге келеді. Осы ерекшелігіне байланысты қандай органоид екенін анықтаңыз:
310. Акаталаземия ауруында метил спиртінің әсеріне тұрақты келеді, себебі метил спиртін формальдегидке дейін ыдырататын каталаза ферменті жоқ. Каталаза ферментінің жеткіліксіздігі қандай органоид қызметінің бұзылысын туындатады?
311. Цельвегер ауруы май қышқылдарының метаболизмінің бұзылуынан, өте ұзын тізбекті май қышқылдарының деңгейі плазмада жоғары концентрациямен анықталады. Қандай органоид қызметінің бұзылысынан болады?
312. Кератин ақуызының бұзылысынан тері ауруы дамиды. Кератин бұзылысы жасушада қандай құрылымның түзілісін болдырмайды?
313. Әйелден жатыр ісігі алынып тасталды. Ісік жасушаларын зерттеу кезінде хромосомалардың көптеген полюстерге ажыраған митоз анықталды. Қандай органоид зақымдалды?
314. Ұйқы безі жасушаларының цитоплазмасында секреция циклі кезінде апикальды бөлікте секреторлық түйіршіктері пайда болып және жойылып отырады. Бұл түйіршіктерді жасушаның қандай құрылымдық элементтеріне жатқызуға болады?
315. Науқаста ұйқы безінің автолизіне қауіп төндіретін панкреатит асқынуы анықталды. Бұл процесс қандай органоид дисфункциясымен байланысты?
316. Қалыпты бауыр жасушаларында белоктар синтезі қарқынды жүреді. Бауыр жасушаларында қандай органоид жақсы дамыған?
317. H2 О2 - тәуелді тыныс алу және өт қышқылының биосинтезін қамтамасыз ететін ферменттермен толтырылған органоидты анықтаңыз:
318. Жасушаларда көмірсулардың, липидтердің және т. б. заттардың жинақталуымен сипатталатын аурулар жиі кездеседі. Бұл аурулардың себебі- қандай да бір органоидта белгілі бір ферменттердің жеткіліксіздігінен туындайды. Ол қандай органоид болуы мүмкін?
319. Адам ағзасындағы өсіп келе жатқан ұлпаларда үздіксіз спецификалық ақуыздар синтезі қарқынды жүреді. Қандай органоид жайында сөз болып отыр?
320. Ақуыздардың фолдазалар көмегімен үшінші реттік құрылымының қалыптасуына қатысатын органоидты анықтаңыз.
321. Жасушада тірек және органеллалардың бағытты қоғалысын қамтамасыз ететін жасушадағы қатты цилиндр тәрізді талшықты құрылымдар. Бұл қандай құрылым?
322. Жасушада цитоплазма бойымен бір жасушадан екіншісіне өтіп ұпалардың беріктігін қамтамасыз ететін мықты, тартылысқа төзімді талшықты құрылымдар . Бұл қандай құрылым?
323. Бұл құрылым жасуша көлемінің жартысынан көп бөлігін құрайды себебі ол белок синтезі мен оның ыдырауының негізгі ауданы болып табылады, сонымен қатар аралық метоболизмнің басым бөлігін іске асырады. Бұл қандай құрылым?
324. Актин белогының полимерленуі нәтижесінде түзіліп, деполимерлену нәтижесінде ыдырайтын жасушадағы динамикалық талшықты құрылым. Құрылымды анықтаңыз.
325. Бұл органоид жасушаның бөлінуіне қатысады және тек жануарлар жасушасына тән органоид. Бұл қандай органоид?
326. Бұл органоид органикалык заттарды ыдыратып, энергиялық нуклеотид аденозинтрифосфат синтезіне қатысады. Бұл қандай органоид:
327. Жасушаның тіршілік барысында метоболизм нәтижесінде түзіліп қажеті жағдайда жұмсалып отыратын жасушаның тұрақсыз құрылымы. Определите эту стрҚұрылымды анықтаңыз:
328. Бұл құрылым рРНҚ синтезіне қатысады және жасуша бөлінерде жойылады.
Жасуша құрылымын анықтаңыз:
329. α-и β- тубулин гетеродимерлерінен тұратын цилиндр тәрізді жасушалық құрылым. Бұл қандай құрылым?
330. Хромосомалардың морфологиялық сипаттамалары: өлшемі, пішіні, мөлшері және хромосомалар иықтарының арақатынасына негізделген, қандай классификация туралы айтып отырмыз?
331. Дифференциалды бояудың Гимза әдісін қолданып, содан кейін барлық хромосомалар ақ және қара жолақтардың белгілі бір ретпен орналасуы анықталды. Қандай жіктелу туралы сөз болды?
332. Жас отбасында ақаулықпен қыз бала туылды. Цитогенетикалық талдауда: он бесінші хромосоманың ұзын иығының бірінші ауданының үшінші сегментінің делециясы анықталды.
333. Дамудың кемістігі бар әйел эстрогендік гормондардың көп бөлінуі мен медициналық-генетикалық кеңеске жіберді. Ауыздың сілемейлі қырындысын цитогенетикалық зерттеу кезінде жыныс хроматин анықталмады. Осы әйелдегі хромосома жиынтығын анықтаңыз?
334. Сау ата-аналардан көптік ақаулықтармен қыз бала туылды. Цитогенетикалық талдауда: сегізінші хромосоманың қысқа иығының бірінші ауданының бірінші сегментінің делециясы анықталды.Сәйкес кариотипті табыңыз?
335. Интерфазалық хромосомалардың әр бөліктерінің тығыздалу деңгейі әр түрлі дәрежеге ие, бұл өте маңызды функционалдық бөлігі және тығыздығы төмен және генетикалық белсенділігі жоғары. Хроматиннің түрін анықтаңыз?
336. Бұл үлкен тығыздалумен және генетикалық инерттігімен сипатталатын хроматин. Хроматиннің түрін анықтаңыз