Файл: 1билет Басару, менеджмент, заманауи менеджмент, білім берудегі менеджмент, педагогикалы менеджмент ымдарына сипаттама берііз.docx

Кесте 3 - «Инновация» ұғымдарына сипаттама

№	Анықтама	Шығу көзі
1	«Инновация» сөзі латын тілінен енген /in – в, novis – жаңа, жаңалық, жаңарту дегенді білдіреді. Инновация – бірінші рет шыққан, жасалған, жуық арада пайда болған, бұрынғының орнын босатып, алғаш ашылған, бұрыннан таныс емес жаңалық	Ожегов С.И. Словарь русского языка: 70000 слов / Под ред. Шведовой Н.Ю., 23-е изд. испр. -М.: Русский язык, 1990.-794 с.
2	Инновация – бұл жаңа үлгілердің бағытындағы нақты әрекет, мөлшердің шегінен шығатын кәсіптік іс-әрекеттің жаңа сапалы деңгейге көтерілуі	Кваша В. Управление инновационными процессами в образований.-Минск, 1994. -22 с.
3	Инновация – көрсетілген деңгейге апаруды қамтамасыз ететін теориялық, технологиялық және педагогикалық іс-әрекеттің біртұтас жаңа үлгісі	Кочетов А.И. Культура педагогического исследования. -Минск, 1996. -328 с.
4	Инновация, инновациялық процесс – білім беру мекемелерінің жаңалықтарды жасау, меңгеру, қолдану және таратуға байланысты бір бөлек қызметі	Нұрахметов Н. Жаңаша оқу талаптары // Қазақстан мектебі. -1997. -№ 1.-15 б.
5	Инновация – бұл нақты қойылған мақсатқа жетуде ойға алынған жаңа нәтиже	Таубаева Ш., Құдайбергенова К. Педагогикалық инноватиканың ғылым ретінде қалыптасуы // Қазақстан жоғары мектебі. -1993. -№5. - 95 б.

---

Барлық педагогикалық жаңашылдықтардың атқаратын қызметіне қарай 3 түрге топтастыруға болады:

1. 
   білімберупроцесініңтиімділігінқамтамасызететінжаңашылдық –білім берудің жаңа мазмұны, инновациялық білім беру ортасы, мәдени-әлеуметтік жағдай және т.б.;
   
2. 
   жаңаөнімдер,жаңатуындылар,жаңаидеяларәкелетінжаңашылдық – педагогикалық құрал, білім берудің технологиялық жобалары және т.б.;
   
3. 
   ұйымдастыру-басқарушылық бағытындағыжаңашылдық – білім беру жүйесі құрылымындағы сапалы жаңа шешімдер және олардың қызметін қамтамасыз ететін басқарушылық іс-әрекеттер.
   

Инновациялық процесс – жаңаны құру, меңгеру, пайдалану және тарату сияқты іс-әрекеттер жиынтығы. Мәселен, философ Н.И.Лапин жаңалық

ендірудің жүйелілік,іс-әрекеттілік тұжырымдамасын ұсынады, жаңаны ендірудің әртүрлі деңгейлерін анықтайды (жалпығылымилық, жалпыәдіснамалық, нақты ғылымилық, қолданбалық), инновациялық процестің құрылымын ашып көрсетеді, жаңалық ендірудің негізгі параметрлерін көрсетеді, инновациялық процеске қатысты ұғымдарды анықтайды (жаңалық ендірудің өмірлік циклі, жаңалық ендірудің динамикасы мен тиімділігі).

Білім беру саласындағы жаңашылдықты инновациялық өзгерістердің интенсивтігіне қарай немесе жаңашылдық деңгейіне қарай 8 түрін ажыратуға болады:

1. 
   Нөлдікдеңгейдегіинновация– жүйенің алғашқы қасиеттерін практика жүзінде түрлендіру (дәстүрлі білім беру жүйесі немесе оның элементтерін жаңадан қарастыру);
   
2. 
   Бірінші деңгейдегі инновация – сапасы өзгеріссіз қалатын жүйенің сандық өзгерісімен сипатталады;
   
3. 
   Екіншідеңгейдегіинновация– жүйенің элементтерін қайта топтастырып, ұйымдастырушылық өзгерістерімен ерекшеленеді (мысалы, белгілі педагогикалық құралдардың жаңа комбинациясы, оның реттілігінің өзгерісі, пайдалану ережелерінің түрленуі);
   
4. 
   Үшінші деңгейдегі инновация – ескі білім беру моделінің шегінен шықпай білім беру жүйесін жаңа жағдайға бейімдеу болып табылады;
   
5. 
   Төртінші деңгейдегі инновацияда шешімнің жаңа нұсқасы болады (бұл көбінесе білім беру жүйесінің жеке компоненттерінің қызметтік мүмкіндіктерін кеңейте түсіп қарапайым сапалық өзгерістері ретінде көрініс табады);
   
6. 
   Бесінші деңгейдегі инновация – білім беру жүйесінің «жаңа буынын» құрумен ерекшеленеді (жүйенің алғашқы қасиеттерін түгел өзгерту болып табылады);
   
7. 
   Алтыншы деңгейдегі инновация– жүйені түрлендіруші қызметтік принципін сақтай отырып, жүйенің қызметтік қасиеттерінің сапалық өзгерісін сипаттайтын білім беру жүйесінің «жаңа түрімен» ерекшеленеді.
   
8. 
   Жетіншідеңгейдегіинновация– нәтижесінде жүйенің негізгі қызметтік принципі өзгеріске ұшырайтын білім беру жүйесінің жоғарғы, түбегейлі өзгерісімен сипатталады, яғни білім берудің «жаңа» жүйесі қалыптасады ( 18-сурет).
   

---

Жаңалық ендіру жаңарумен тығыз байланысты, бірақ жаңаның бәрі барлық жерде, кез келген уақытта оң нәтижелер бере бермейді. Оның себебі төмендегідей:

Біріншіден, жаңа әрқашан да көкейкесті мәселені шешудің құралы бола алмайды. Шынтуайтына келгенде, көптеген мұғалімдер проблема зерттеудің орнына, оны сынға алады.

Екіншіден, әрбір жаңа құрал түбегейлі нақты жағдайда дүниеге келеді және нақты педагогикалық мәселені шешуге бағытталады; көптеген мекеме басшылары құрал таңдауда жағдайға талдау жасамастан, өздерінің жеке талғамдарына сүйеніп «ұнайды-ұнамайды» принципімен ғана таңдау жасайды.

Үшіншіден,ғалымдардың зерттеулері бойынша, жаңалықты пайдаланушылардың санының көбеюі, ереже бойынша, жаңалық тиімді өтетін жағдайларды кеңінен анықтай түседі. Сол себепті жаңа құралды өзгерген жағдайға қолдану оң нәтиже береді деген күннің өзінде де эксперименттік тексерісті қажет етеді.

Төртіншіден,әрбір жаңа педагогикалық құралдың 2 жағы болады: технологиялық – қолдану ерекшеліктерін сипаттайды, тұлғалық – мұғалімнің өзінің жеке даралық ерекшеліктеріне сәйкес оны меңгеру тиімділігі.

Сол себепті, жаңаны қарастырғанда, жаңаны ұсынушылар мен оны пайдаланушылардың жеке тұлғалық ерекшеліктерін де ескерген жөн.

---

Сурет-18. Білім беру саласындағы жаңашылдық деңгейлері

Менеджменттің шетелдік теориялары мен тұжырымдамалары.

Басқару туралы ғылымның дамуы, басқару ой-пікірінің эволюциясы: менеджменттің шетелдік теориялары мен тұжырымдамалары. «Менеджмент» терминінің анықтамасын көптеген авторлар атап айтсақ, А.Мескон, М.Альберт, Ф.Хедоури өз тұжырымдамаларында төмендегідей ұсынады: менеджмент – бұл басқа адамдардың еңбегін, ой өрісін, тәртіп уәждерін қолдана отырып, алға қойылған мақсаттарға жете білу ептілігі.

«Менеджмент» түсінігінің мазмұны әр алуан, терең және төмендегідей аспектілерде қарастырылады:

• 
  басқару туралы ғылым, ұйым мақсаттарының ең тиімді жетістіктеріне ықпал ететін жаңа көзқарастардың, әдістердің, технологиялардың ғылыми ізденісі аясында іске асады;
  
• 
  белгілі нәтижелерді, кәсіпкерлік қызмет барысында пайда алуға бағытталған фирмамен тәжірибелік басқару ретінде;
  
• 
  процесс ретінде, яғни бөлек әрекет немесе операция емес, бірақ ұзақ, кезеңдік қызмет;
  
• 
  өзіне белгілі жиынтықты, фирма бөлімшелерінің, сондай-ақ басқару субъектілерінің құрылымын енгізетін басқару ұйымы ретінде. (Жалпы айтқанда, менеджмент бойынша әдебиеттерде басқару субъектілері деп тек басқарушы қызметтерін атқаратын адамдар ғана емес, басқарушы құрылымдар да танылады);
  
• 
  басқару аппаратының әртүрлі деңгейлері ретінде. Басқару проблемалары бойынша әдебиеттерде ғана емес, басқарудың жоғары деңгейін, жоғары басшылықты белгілейтін «топ-менеджмент» деген термин кеңінен таралды.
  

---

В.П.Симонов педагогикалық менеджментті оқу-тәрбие процесін басқарудағы қағидаттар, әдістер, ұйымдастыру нысандары мен технологиялық амалдар кешені ретінде анықтайды. Педагогикалық менеджмент нақты мұғалімнің басқарушылық қызметі жаңа әлеуметтік-педагогикалық жағдайларда өмір сүруге дайын баланың жеке басын дамыту мақсаттарына бағытталады деп біржақты таяз түсіну қалыптасқан, оның барысында педагог келесілерді жүзеге асырады:

• 
  басқаратын объектінің қалпын өзгерту бойынша шешім қабылдау үшін ақпаратты түрлендіру;
  
• 
  оқу-тәрбие процесін қағидаттар, әдістер, құралдар мен нысандардың өзара байланысты жүйесіндей басқару;
  
• 
  оқушылардың еңбегін, зиятын, уәждері мен қажеттіліктерін пайдалана отырып, қойған мақсаттарға жету;
  
• 
  білім беру тұжырымдамалары негізінде қабылданатын, жүзеге асырылатын және адам факторын есепке ала отырып, оқу-тәрбие мақсаттарына жету процестерін ұйымдастыру және т.б.
  

7 билет

Педагогикалықменеджмент.Осы уақытқа дейін білім беру мекемелерінің басшылары, басшылық жасау білімін тек білімін жетілдіру жүйесінде курстық қайта дайындықтарды ұйымдастыру арқылы ғана алып келді. Маман-ғалымдардың зерттеулеріне сүйенсек, қазіргі басшылар өз-өзінен

«табиғи талант» ретінде пайда бола қалмайды немесе курстарды өткізу нәтижесінде де дайындалмайды, қазіргі таңда студенттік кезден бастап базалық басқарушылық-педагогикалық білім алу қажеттілігі пісіп жетілді.

Сонымен қатар, көптеген дамыған елдерде: Ұлыбритания, Германия, Франция, Австралия, Канада, Швеция және т.б. тиімді басқару қызметіне қажетті білім

---