Файл: Пиза деген не 19. 03. 2022 жыл педкеес.docx

мәтіннің ірі бірліктерін құрайды. Мағыналық абзацтар белгілі бір тәртіппен ұйымдастырылған және мәтіннің логикалық құрылымын тез қабылдау үшін тақырыптар мен тақырыпшалардан тұрады. (1-сурет)

1-сурет. Тұтас мәтіннің мысалы

2. 
   Тұтас емес мәтіндер басқа оқу дағдыларын талап етеді, себебі мәтіннің ақпараттық
   

бірліктерінен, яғни кесте, графика, диаграммалардан тұрады (2-сурет). 2-сурет. Тұтас емес мәтіннің мысалы

2. 
   Аралас мәтіндердің бір ерекшелігі – мәтіннің ойын өзара толықтырып тұратын вербалды және
   

вербалды емес элементтерден тұрады. Бүгінгі таңда көптеген ақпараттық мәтін таныстырылымдық форматта болады, мысалы, веб парақшалар, журналдар және т.б. (3-сурет) 3-сурет. Аралас мәтіннің мысалы

2. 
   Құрамдас мәтіндер мазмұны жағынан ғана емес, форматы жағынан да әртүрлі бірнеше мәтінді
   

бір тақырып аясында біріктіреді. Сондықтан олар мағыналық тұрғыдан өзара байланысты және аяқталған болып есептеледі. Оның мұндай қыры мәтіннің болжамды мақсатын көрсетеді. (4- сурет)

4-сурет. Құрамдас мәтіннің мысалы



PISA-2012 тестінде жоғарыда аталған форматтар бойынша тест сұрақтарының бөлінісі келесідей:

тұтас мәтіндер 39%, тұтас емес мәтіндер 30%, аралас мәтіндер 23%, құрамдас мәтіндер 8%. (5- сурет)

Электрондық мәтіндер

---

PISA-2018 халықаралық зерттеуінде қазақстандық оқушылар алғаш рет компьютерлік форматта тест тапсырды. ХХІ ғасырдағы сауаттылық деңгейіне қойылып отырған жаңа талаптар оқырманға қатысты әлеуметтік-экономикалық сенім артып отыр.

• 
  Электрондық технологиялармен жұмыс жасаудағы әмбебап дағдылар.
  
• 
  Ақпараттық сауаттылық – ақпаратты өз бетімен табу, талдау, сын тұрғысынан ойлану.
  
• 
  Әлеуметтік медиадағы ақпараттар туралы сын тұрғысынан ойлану.
  
• 
  Бірнеше дереккөзден алынған ақпараттарды жалпылай алу және өз сөзімен түсіндіре алу.
  
• 
  Интернеттегі этикет нормалары мен желілік қауіпсіздік негіздерін түсіну.
  

PISA электронды мәтіндік материалдары сызықтық немесе сызықтық емес мәтіндер түрінде ұсынылуы мүмкін. (6-сурет)

6-сурет. Мәтіндік материалдардың ұйымдастырылуы

Жағдаят – оқу сауаттылығының компоненті

Жағдаят – автор мәтін құрастыруда пайдаланған мәнмәтіндер мен мақсаттар. (8-сурет) 8-сурет. Жағдаят түрлері

1. 
   тапсырма
   

---

Мәтін типтерін көрсетіңіз.

Дұрыс жауап саны: 0 Тұтас емес

Аралас Тұтас Құрамдас

2. 
   тапсырма Сөйлемдердітолықтырыңыз.
   

Тұтас мәтін

абзацтар белгілі бір тәртіппен ұйымдастырылған және мәтіннің логикалық құрылымын тез қабылдау үшін тақырыптар мен тақырыпшалардан тұрады.

Тұтас емес мәтіндер

кесте, графика, диаграммалардан тұрады.

Аралас мәтіндерге веб парақшалар, журналдар мысал болады.

Құрамдас мәтіндер

мазмұны жағынан ғана емес, форматы жағынан да әртүрлі бірнеше мәтінді құрайды.

3. 
   тапсырма
   

Сөздерді дұрыс реттілікпен орналастырып, сөйлем құраңыз.(дұрысы) PISA-2018 халықаралық зерттеуінде қазақстандық оқушылар алғаш рет компьютерлік форматта тест тапсырды

4. 
   тапсырма
   

ХХІғасырдағысауаттылықдеңгейінеқойылыпотырғанжаңаталаптарды көрсетіңіз.

Дұрыс жауап саны: 3

Электрондық технологиялармен жұмыс жасау дағдылары Интернеттегі этикет нормалары, желілік қауіпсіздік негіздерін түсіну Ақпараттық сауаттылық

5. 
   тапсырма
   

Әдістемелік

---

нұсқау хат қай мәтін түріне жатады? Кәсіби

Оқу құзыреттіліктерінің түрлері – оқу сауатттылығының компонеттері

Оқу дағдысы адамның кең ауқымды қызметтері үшін аса қажет: нұсқаулық ережелеріне сүйену, «кім, не, қашан және қалай» жағдаяттарын анықтау, мақсат немесе әрекетті анықтау үшін басқа адамдармен түрлі қарым-қатынас жасау тәсілдерін қолдану. Бұдан бөлек, оқылым – басқа да білім салаларының компонеттері. Мысалы, шынайы мәселелер PISA-да тестіленетін басқа екі негізгі пән – математика және жаратылыстану ғылымдары бойынша білімдерді қолдануды талап етеді. Алайда қажетті ақпаратты түсіну үшін, мысалы, дайын өнімдердегі мөртаңбаларды оқу немесе автокөлік

сақтандыруларының келісімшарттарын салыстыру үшін жақсы оқу дағдысы қажет болады. Адамдардың жазбаша ақпаратты өз мақсаттарына қолданулары үшін олар оқу дағдысына тән сын тұрғысынан ойлау мен аналитикалық ойлау әрекеттеріне қатысуы

қажет. PISA-2018 үшін оқу процесінің екі кең ауқымды санаты анықталды: мәтінді өңдеу мен міндеттерді шешу. (1-сурет)

1-сурет. PISA-2018 оқу сауаттылығының шегіне қойылған талаптар



Сандық технология видео мен суреттер секілді мәтіндік емес ақпараттарды таратуды

жеңілдетті. Соған қарамастан визуал және ауызша ақпаратқа қолжетімділік оқу дағдысын

---

талап етеді: әрбір экрандағы қосымшада жазбаша тіл бар (мысалы, тақырып, қысқаша сипаттама немесе пікір). Осылайша сандық технология мәтіннің жаңа формасының

пайда болуына әсер етті және оны қолжетімді етті. Олар қысқа мәтіннен (мәтіндік хабарлама, мем, видео не суреттері бар мәтіндер; аннотациялық іздеу нәтижелері мен ғаламтор форумдардағы кейбір посттар) көлемді мәтінге дейін өзгере береді

(қосымшалары бар веб-сайттар, бірнеше беттен тұратын веб-сайттар; қолжетімді архив материалдары, микрофиштерден сканерленген материалдар мен онлайн формудардың басқа да посттары). Былайша айтқанда, оқи білу қабілеті жоғары технология заманында да дәл бүгінгідей аса қажет болмақ. Расында да білім беру жүйесі өздерінің оқу бағдарламаларына сандық (оқу) сауаттылықты жиі енгізіп отыр (Erstad, 2006; Common Core State Standards Initiative, 2010).

Компьютерлік тестілеу форматы жаңа сұрақ түрлерін қолдануға ғана мүмкіндік беріп қоймай (ашық мәзір, объектілерді, бірнеше парақты, веб қосымшаларды және т.б. тасымалдау), адаптивті тестілеуді жүзеге асыруға жағдай жасады. Адаптивті тестілеу

тестілеуге қатысушының алдына шешу керек міндеттерді қоюға мүмкіндік береді. Мұндай тәсіл нәтиженің нақтылығын жоғарылатып, тестке деген оқушылардың қызығушылығын сақтауға жағдай жасайды.

PISA-ның алдыңғы кезеңдеріндегідей оқу сауаттылығының шкаласы оқу дағдыларының деңгейлеріне бөлінді. Бұл деңгейлердің жетеуі (1b, 1a, 2, 3, 4, 5 пен 6)

---