ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 17.10.2024
Просмотров: 66
Скачиваний: 0
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
СОДЕРЖАНИЕ
2. PISA бойынша Қазақстанның көрсеткіштері қандай?
2018 жылы Қазақстанда тесттен 5 мыңнан аса оқушы өтті.
«Мәтіннің мақсатын, стилін анықтаңыз» деген тапсырма мақсаты
«Біріктіру және интерпретация» деңгейіне тапсырма құрастыруға
PISA оқу сауаттылығының «біріктіру және түсіндіру» құзыреттілігі.
Оқушылардың мәтінге интерпретация жасау дағдыларын дамыту үшін ұсынылатын тапсырмаларды көрсетіңіз.
Ұсынылған қай сөз немесе сөз тіркесі контекстің мазмұнына сай келмейді?
дизайнына сәйкес, креативті ойлау бағалауынан өтіп жатқан оқушылар бір сағатын шығармашылық ойлау тапсырмаларына, ал қалған сағатын математика, оқу және ғылыми сауаттылыққа арналған тапсырмаларға
жұмсайды. Креативті ойлау тапсырмалары 30 минуттық кластерлерге немесе
«секцияларға» бөлінеді. Әр кластерге өлшенетін аспектілері бойынша (әртүрлі
идеяларды ұсыну, креативті идеяларды ойлап табу, идеяларды бағалау және жетілдіру), пәндік салаға (жазбаша жеткізу, визуалды жеткізу, әлеуметтік проблемаларды шешу немесе ғылыми проблемаларды шешу) және блоктың ұзақтығымен (шамамен 5-15 минут аралығы) ерекшеленетін тест блоктары кіреді. Кластерлер тесттің өзгертілген дизайнына сәйкес бірнеше компьютерлік тест форматында орналастырылған.
Шектеу – бұл тестілеуге арналған қолжетімді уақыт мөлшері. Қолданыстағы PISA бағалау схемасына сәйкес оқушылар креативті ойлауды тексеретін бір сағаттық тесттен өтеді. Демек әр салада жеткілікті мәлімет жиналуы үшін бағалаудың ықтимал салалары аясы міндетті түрде шектелуі керек. PISA жеке емес, мемлекеттік деңгейдегі оқу үлгерімінің салыстырмалы индикаторларын ұсынуды мақсат еткендіктен, (кейбір аралас жағдайларда) оқушылар мазмұндық бөлік бойынша тапсырмалардың әртүрлі
комбинациясын орындайтын ауыспалы тест дизайнын қолдануға болады. Алайда
оқушылардың мемлекет деңгейіндегі оқу үлгеріміне сенімді өлшеу жүргізу әр саладағы тапсырмалар үшін тестілеудің жеткілікті уақытын бөлуді талап етеді, бұл бағалауға негізделетін көлемді
шектейді.
Сондықтан креативті ойлау дегеніміз жай ғана кездейсоқ идеялар емес. Бұл – адамдарға көбіне қысылтаяң әрі қиын жағдайларда жақсы нәтижелерге қол жеткізуге көмектесетін, білім мен практикаға негізделген маңызды құзырет. Әлемдегі ұйымдар мен қоғамдар
проблеманы шешуде уақыт өткен сайын білім мен инновацияға тәуелді бола түсуде, осылайша инновация мен креативті ойлаудың рөлі біртұтас дүние ретінде артып келеді (OECD, 2010 [2]).
*КО бойынша терминдер анықтамасын глоссарийден табуға болады.
Проблеманы коллаборативті шешу (ПКШ) – бұл білім беру саласы мен жұмыс орнында қолданылатын аса маңызды және керекті дағды. PISA 2012 (OECD, 2010) зерттеуінде анықталғандай, проблеманы шешу дағдысы шешімі бірден көрінбейтін проблемалармен жалғыз жұмыс істейтін адамдарға қатысты болса, ПКШ дағдысы барысында адамдар өз түсініктері мен күш-жігерін біріктіріп, проблеманы шешуде бірлесе әрекет етеді.
Ынтымақтастық проблеманы жеке-дара шешуге қарағанда айқын артықшылықтарға ие, өйткені бұл дағды тиімді еңбек бөлінісіне, ақпаратты әртүрлі көзқарас, тәжірибе және
білім көздерінен алуға, шығармашылық қабілеттің артуына, сондай-ақ басқа топ
мүшелерінің идеялары негізінде шешімдер сапасының артуына мүмкіндік береді. Ынтымақтастық «проблеманың жалпы тұжырымдамасын құру және сақтау бойынша үздіксіз талпыныстың нәтижесі болып саналатын үйлестірілген синхронды қызмет» ретінде анықталды (Roschelle and Teasley, 1995, p. 70). Әлеуметтік әрекеттестіктің маңызы зор, бірақ ынтымақтастық құру үшін ол жеткіліксіз, өйткені кейбір әлеуметтік
әрекеттестік барысында ортақ мақсат, әртүрлі көзқарастарды үйлестіру немесе мақсатқа жетудің ұйымдастырылған әрекеттері көзделмейді.
PISA оқу сауаттылығы дегеніміз не? (Шолу)
Оқусауаттылығыдегенімізне?
Тұлғаның өзін-өзі дамытуы мен білімін жетілдіруіндегі басты құралдардың бірі – оқу сауаттылығы. Бұл кең ауқымды ұғым үш құрамдас бөліктен тұрады. Олар:
Оқу сауаттылығы PISA бағалау
технологиясының 2000, 2009, 2012, 2018 жылдардағы басты бағыттарының бірі болды.
Оқу
сауаттылығынөлшеуқұрылымы
Оқу сауаттылығы бағытындағы PISA тесті, мектептегі білім сапасын бағалау саласындағы жетекші халықаралық сарапшылардың көзқарасы тұрғысынан алған білім мен дағдыларын шынайы өмірлік жағдаяттарда қолдану үшін
мектепті аяқтаған түлекке қажетті құзыреттіліктерді анықтап берді.
Оқу сауаттылығын бағалау үшін оқушыларға мәтінде берілген ақпаратты салыстыру, автордың ойын түсіну, жауап беру кезінде қоршаған орта туралы жеке түсінігіне сүйене отырып, өз көзқарасын дәлелдейтін
негіздемелерді табу ұсынылады.
Мәтін, жағдаят пен сұрақ – оқу сауаттылығын бағалаудың басты
өлшемдері. Оқуға арналған материалдар түрлі форматтарда ұсынылады: көркем әдебиет, ғылыми-көпшілік мәтіндер, ресми құжаттар, қоғамдық мәні бар ақпараттар, кесте, графика, диаграмма мен карталар.
Сонымен қатар «оқушылардың функционалдық оқу
сауаттылығы»бағытындағы зерттеу құралдары адамның мәтінді оқуы кезіндегі түрлі жағдаят аспектілерін де ескереді. Бұл – өз жазбаларын, қызықтырған көркем әдебиеттер мен түрлі ақпараттық мәтіндер мен нұсқаулықтарды оқуды қамтитын мақсатты оқу.
PISA мәтіндерінің ерекшеліктері – мазмұнының шынайылығы (өмірден алынған мысалдар). Алайда тест сұрақтары үшін аталған зерттеу
бағытында көркем мәтіндер де қолданылады. (1-сурет)
Оқу сауаттылығының тест сұрақтары түрлі мәтін форматында ұсынылады. Мысалы, көркем мәтіндерден, құрылымы IPI мәтін бірліктерінен тұратын
«тұтас мәтіндер. Толық ойды білдіретін абзацтар оқырманның мәтіннің логикалық құрылымын түсінуі үшін иерархиялық түрде ұйымдастырылған және тақырыптар мен тақырыпшыларға бөлінген.
Тұтас емес мәтіндер басқа оқу дағдыларын талап етеді, себебі мәтіннің ақпараттық бірліктерінен тұрады (кесте, диаграмма, графика).
Аралас мәтіндердің айрықша белгілері – бірін бірі толықтырып тұратын вербалды және вербалды емес элементтер. Бүгінгі таңда көптеген ақпараттық мәтін таныстырылымдық форматта беріледі (веб-парақша, журнал және басқалары).
Құрамдас мәтіндер мазмұны тұрғысынан ғана емес форматы жағынан да түрлі мәтіндерді біріктіреді. Соған қарамастан олар мәтіннің болжамдық мақсатын анықтайтын мазмұндық байланыста аяқталған болып келеді.
PISA тесті оқу әрекетінің екі құрамдас бөлігінен тұрады. «Жағдаят» – оқу мақсатына, мәтінге сүйеніп бағдарды анықтау қажет контекст және оқуға арналған түрлі форматтағы, мазмұндағы материал – «мәтін».
Тестілеуге қатысушы оқығанын әңгімелеуді емес, ұсынылған мәтіннен ақпаратты тауып, интепретация жасай алу қабілетін көрсетуі қажет.
Мәтінді толық түсінуге бағытталаған PISA тестінің құрылымы үш оқу құзыреттілігі мен соларға сәйкес әрекеттерді қамтиды: қажетті ақпаратты
жұмсайды. Креативті ойлау тапсырмалары 30 минуттық кластерлерге немесе
«секцияларға» бөлінеді. Әр кластерге өлшенетін аспектілері бойынша (әртүрлі
идеяларды ұсыну, креативті идеяларды ойлап табу, идеяларды бағалау және жетілдіру), пәндік салаға (жазбаша жеткізу, визуалды жеткізу, әлеуметтік проблемаларды шешу немесе ғылыми проблемаларды шешу) және блоктың ұзақтығымен (шамамен 5-15 минут аралығы) ерекшеленетін тест блоктары кіреді. Кластерлер тесттің өзгертілген дизайнына сәйкес бірнеше компьютерлік тест форматында орналастырылған.
Шектеу – бұл тестілеуге арналған қолжетімді уақыт мөлшері. Қолданыстағы PISA бағалау схемасына сәйкес оқушылар креативті ойлауды тексеретін бір сағаттық тесттен өтеді. Демек әр салада жеткілікті мәлімет жиналуы үшін бағалаудың ықтимал салалары аясы міндетті түрде шектелуі керек. PISA жеке емес, мемлекеттік деңгейдегі оқу үлгерімінің салыстырмалы индикаторларын ұсынуды мақсат еткендіктен, (кейбір аралас жағдайларда) оқушылар мазмұндық бөлік бойынша тапсырмалардың әртүрлі
комбинациясын орындайтын ауыспалы тест дизайнын қолдануға болады. Алайда
оқушылардың мемлекет деңгейіндегі оқу үлгеріміне сенімді өлшеу жүргізу әр саладағы тапсырмалар үшін тестілеудің жеткілікті уақытын бөлуді талап етеді, бұл бағалауға негізделетін көлемді
шектейді.
Сондықтан креативті ойлау дегеніміз жай ғана кездейсоқ идеялар емес. Бұл – адамдарға көбіне қысылтаяң әрі қиын жағдайларда жақсы нәтижелерге қол жеткізуге көмектесетін, білім мен практикаға негізделген маңызды құзырет. Әлемдегі ұйымдар мен қоғамдар
проблеманы шешуде уақыт өткен сайын білім мен инновацияға тәуелді бола түсуде, осылайша инновация мен креативті ойлаудың рөлі біртұтас дүние ретінде артып келеді (OECD, 2010 [2]).
*КО бойынша терминдер анықтамасын глоссарийден табуға болады.
Проблеманы коллаборативті шешу (ПКШ) – бұл білім беру саласы мен жұмыс орнында қолданылатын аса маңызды және керекті дағды. PISA 2012 (OECD, 2010) зерттеуінде анықталғандай, проблеманы шешу дағдысы шешімі бірден көрінбейтін проблемалармен жалғыз жұмыс істейтін адамдарға қатысты болса, ПКШ дағдысы барысында адамдар өз түсініктері мен күш-жігерін біріктіріп, проблеманы шешуде бірлесе әрекет етеді.
Ынтымақтастық проблеманы жеке-дара шешуге қарағанда айқын артықшылықтарға ие, өйткені бұл дағды тиімді еңбек бөлінісіне, ақпаратты әртүрлі көзқарас, тәжірибе және
білім көздерінен алуға, шығармашылық қабілеттің артуына, сондай-ақ басқа топ
мүшелерінің идеялары негізінде шешімдер сапасының артуына мүмкіндік береді. Ынтымақтастық «проблеманың жалпы тұжырымдамасын құру және сақтау бойынша үздіксіз талпыныстың нәтижесі болып саналатын үйлестірілген синхронды қызмет» ретінде анықталды (Roschelle and Teasley, 1995, p. 70). Әлеуметтік әрекеттестіктің маңызы зор, бірақ ынтымақтастық құру үшін ол жеткіліксіз, өйткені кейбір әлеуметтік
әрекеттестік барысында ортақ мақсат, әртүрлі көзқарастарды үйлестіру немесе мақсатқа жетудің ұйымдастырылған әрекеттері көзделмейді.
PISA оқу сауаттылығы дегеніміз не? (Шолу)
Оқусауаттылығыдегенімізне?
Тұлғаның өзін-өзі дамытуы мен білімін жетілдіруіндегі басты құралдардың бірі – оқу сауаттылығы. Бұл кең ауқымды ұғым үш құрамдас бөліктен тұрады. Олар:
-
педагогикалық қызметтің маңызды бағыттары ретінде оқуға үйрету кезінде оқылған мәтінді адамның түсіну қабілеті; -
пән мұғалімі қызметінің қолданбалы бағыты ретінде қойылған сұраққа толық жауап беру кезінде оқушыны мәтін ақпаратын қолдануға үйрету; -
белсенді оқудың басты көрсеткішітерінің бірі ретінде оқығаны туралы ойлану.
Оқу сауаттылығы PISA бағалау
технологиясының 2000, 2009, 2012, 2018 жылдардағы басты бағыттарының бірі болды.
Оқу
сауаттылығынөлшеуқұрылымы
Оқу сауаттылығы бағытындағы PISA тесті, мектептегі білім сапасын бағалау саласындағы жетекші халықаралық сарапшылардың көзқарасы тұрғысынан алған білім мен дағдыларын шынайы өмірлік жағдаяттарда қолдану үшін
мектепті аяқтаған түлекке қажетті құзыреттіліктерді анықтап берді.
Оқу сауаттылығын бағалау үшін оқушыларға мәтінде берілген ақпаратты салыстыру, автордың ойын түсіну, жауап беру кезінде қоршаған орта туралы жеке түсінігіне сүйене отырып, өз көзқарасын дәлелдейтін
негіздемелерді табу ұсынылады.
Мәтін, жағдаят пен сұрақ – оқу сауаттылығын бағалаудың басты
өлшемдері. Оқуға арналған материалдар түрлі форматтарда ұсынылады: көркем әдебиет, ғылыми-көпшілік мәтіндер, ресми құжаттар, қоғамдық мәні бар ақпараттар, кесте, графика, диаграмма мен карталар.
Сонымен қатар «оқушылардың функционалдық оқу
сауаттылығы»бағытындағы зерттеу құралдары адамның мәтінді оқуы кезіндегі түрлі жағдаят аспектілерін де ескереді. Бұл – өз жазбаларын, қызықтырған көркем әдебиеттер мен түрлі ақпараттық мәтіндер мен нұсқаулықтарды оқуды қамтитын мақсатты оқу.
PISA мәтіндерінің ерекшеліктері – мазмұнының шынайылығы (өмірден алынған мысалдар). Алайда тест сұрақтары үшін аталған зерттеу
бағытында көркем мәтіндер де қолданылады. (1-сурет)
-
сурет. PISA: функционалдық оқу сауаттылығы
Оқу сауаттылығына арналған тапсырмалар
Оқу сауаттылығының тест сұрақтары түрлі мәтін форматында ұсынылады. Мысалы, көркем мәтіндерден, құрылымы IPI мәтін бірліктерінен тұратын
«тұтас мәтіндер. Толық ойды білдіретін абзацтар оқырманның мәтіннің логикалық құрылымын түсінуі үшін иерархиялық түрде ұйымдастырылған және тақырыптар мен тақырыпшыларға бөлінген.
Тұтас емес мәтіндер басқа оқу дағдыларын талап етеді, себебі мәтіннің ақпараттық бірліктерінен тұрады (кесте, диаграмма, графика).
Аралас мәтіндердің айрықша белгілері – бірін бірі толықтырып тұратын вербалды және вербалды емес элементтер. Бүгінгі таңда көптеген ақпараттық мәтін таныстырылымдық форматта беріледі (веб-парақша, журнал және басқалары).
Құрамдас мәтіндер мазмұны тұрғысынан ғана емес форматы жағынан да түрлі мәтіндерді біріктіреді. Соған қарамастан олар мәтіннің болжамдық мақсатын анықтайтын мазмұндық байланыста аяқталған болып келеді.
PISA тесті оқу әрекетінің екі құрамдас бөлігінен тұрады. «Жағдаят» – оқу мақсатына, мәтінге сүйеніп бағдарды анықтау қажет контекст және оқуға арналған түрлі форматтағы, мазмұндағы материал – «мәтін».
Тестілеуге қатысушы оқығанын әңгімелеуді емес, ұсынылған мәтіннен ақпаратты тауып, интепретация жасай алу қабілетін көрсетуі қажет.
Мәтінді толық түсінуге бағытталаған PISA тестінің құрылымы үш оқу құзыреттілігі мен соларға сәйкес әрекеттерді қамтиды: қажетті ақпаратты